ضربان قلب نرمال چند است؟ آیا بالا و پایین بودن آن خطرناک است؟

ضربان قلب نرمال یکی از علائم حیاتی مهم بدن است که اطلاعات مهمی را در مورد سلامت قلب و سیستم‌های مختلف بدن در اختیار پزشکان قرار می‌دهد. در حالت عادی و در زمان استراحت ضربان قلب افراد بالای 10 سال تا بزرگسالان باید بین 60 تا 100 ضربه در دقیقه باشد. علل و عوامل مختلفی بر کمتر و بیشتر شدن این بازه اثر دارند که در صورت بروز این مشکل باید بررسی شوند.

به همین دلیل است که در کنار فشار خون، میزان قند خون و درجه حرارات بدن، ضربان قلب نیز اندازه‌گیری می‌شود. در این مطلب از مجله سلامت سیوطب در مورد ضربان قلب نرمال صحبت خواهیم کرد. با ما همراه باشید.

تپش قلب نرمال چند است؟ تپش قلب چیست؟

یکی از علائم حیاتی که در هنگام مراجعه به پزشک بررسی می‌شود ضربان قلب است. تپش قلب همراه با فشار خون، تعداد تنفس و درجه حرارت بدن جزو علائم حیاتی حساب می‌شوند. ضربان قلب که با نبض اندازه‌گیری می‌شود، شاخص مهمی از سلامت کلی و سطح تناسب اندام است. با کمک این ضربان می‌توان از سلامت قلب و دستگاه گردش خون اطلاعاتی کسب کرد.

ضربان قلب طبیعی در حالت استراحت (هنگامی که ورزش نمی‌کنیم) برای افراد 10 ساله به بالا 60 تا 100 ضربه در دقیقه (bpm) است. با این حال ضربان قلب ممکن است به دلیل عوامل متعددی از جمله ورزش منظم، وضعیت پزشکی، استرس و استفاده از برخی از داروهای بدون نسخه، کمی از حد معمول متفاوت باشد.

آیا بین ضربان قلب نرمال در بزرگسالان و نبض تفاوتی وجود دارد؟

بین ضربان قلب و نبض ارتباطی وجود دارد، اما این دو مورد یکسان نیستند. ضربان نشان‌دهنده سرعت پمپاژ قلب در یک زمان معین است. اما نبض به معنای این است که چگونه می‌توانیم ضربان قلب خود را احساس کنیم.

هر بار که قلب می‌تپد، خون را از طریق شبکه شریان‌های بدن فشرده و به حرکت در می‌آورد. نبض فشاری است که در شریان‌ها برای مدت کوتاهی بالا می‌رود. زیرا قلب خون بیشتری را بیرون می‌زند تا گردش خون را ادامه دهد. بین ضربان‌ها، قلب شل می‌شود که فشار را دوباره پایین می‌آورد. به همین دلیل است که هر ضربان قلب به جای یک فشار ثابت مانند آب از طریق شیلنگ احساس می‌شود. چندین مکان وجود دارد که سرخرگ‌ها بسیار نزدیک به پوست هستند که برخی از آن‌ها به دلیل ویژگی‌های بدن راحت‌تر از سایرین احساس می‌شوند. از این محل‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• قسمت داخلی مچ دست
• شریان کاروتید که از گردن می‌گذرد
• شریان بازویی
• شریان پشتی پدیس
• شریان پوپلیتئال
• شریان فمورال
• شریان تمپورال
• شریان تیبیال خلفی

در این محل‌ها به دلیل نزدیکی شریان‌ها به سطح پوست، به راحتی نبض حس خواهد شد.

تعداد ضربان قلب نرمال چقدر است؟ آیا ضربان قلب در حالت استراحت متفاوت است؟

ضربان قلب در حالت استراحت به زمانی اشاره دارد که قلب کمترین مقدار خون مورد نیاز بدن را در زمانی که ورزش نمی‌کنید پمپاژ می‌کند. ضربان قلب در حالت استراحت با نبض زمانی که آرام آرام، نشسته یا دراز‌کشیده‌اید و بیمار نیستید اندازه‌گیری می‌شود.

چرا ضربان قلب در حال استراحت شما اهمیت دارد؟

ضربان قلب بیش از حد بالا یا پایین، به ویژه ضربان کمتر یا بیشتر از حد معمول در زمان استراحت، نشانه‌ای از مشکلات پزشکی یا سایر شرایط سلامتی است.

هایلو تیلاهون پزشک متخصص قلب در ویرجینیا آمریکا نظر خاصی دارد. او معتقد است که ضربان قلب بالا در حالت استراحت احتمال دارد نشان‌دهنده سطح غیرطبیعی هورمون‌ها، تیروئید پرکار، کم خونی یا سایر مشکلات سلامتی بالقوه مانند اختلال در ریتم قلب باشد. در همین حال ضربان قلب در حالت استراحت بسیار پایین ممکن است که باعث سرگیجه، سبکی سر، خستگی یا حتی غش شود که خطرناک است و نباید نادیده‌گرفته شود.

دکتر تیلاهون می‌گوید که سطوح مختلف ضربان قلب ممکن است منعکس‌کننده شرایط خاص پزشکی باشد. با این حال همیشه لزوما به این معنی نیست که چیزی در جریان است. به همین دلیل است که ضربان قلب مهم طلقی می‌شود.

جدول ضربان قلب نرمال در سالمندان تا کودکان در حالت استراحت چقدر است؟

ضربان قلب طبیعی بسته به سن افراد و وشعیت جسمانی آن‌‎ها متفاوت است. طبق گفته موسسه ملی بهداشت، ضربان قلب طبیعی براساس سن در زیر آمده است.

سن افراد	ضربان قلب طبیعی در حال استراحت (bpm)
نوزادان 0 تا 1 ماهه	70 تا 190
نوزادان 1 تا 11 ماهه	80 تا 160
کودکان 1 تا 2 ساله	80 تا 130
کودکان 3 تا 4 ساله	80 تا 120
کودکان 5 تا 6 ساله	75 تا 115
کودکان 7 تا 9 ساله	70 تا 110
کودکان 10 سال و بزرگ‌تر	60 تا 100
ورزشکاران در شرایط عالی	40 تا 60

به صورت کلی اگر ضربان قلب در حالت استراحت کمتر یا بیشتر از حد طبیعی باشد آن را با نام زیر می‌شناسند:

• تاکی کاردی: این زمانی است که ضربان قلب در حالت استراحت بیش از 100 ضربان در دقیقه باشد که یک ضربان غیرعادی بالاست.
• برادی کاردی: این زمانی است که ضربان قلب در حالت استراحت کمتر از 60 ضربان در دقیقه باشد که یک ضربان غیرمعمول پایین است.

باید اشاره کنیم که اطلاع از ضربان قلب بالا یا حداکثر در طول فعالیت نیز اطلاعات خوبی در اختیار پزشکان قرار می‌دهد.

میزان نرمال ضربان قلب در حداکثر حالت ممکن چقدر است؟

برای یافتن حداکثر ضربان قلب طبیعی خود، می‌توانید سن خود را از 220 کم کنید. در همین حال ضربان قلب هدف باید حدود 50 تا 70درصد حداکثر ضربان قلب در طول فعالیت‌های با شدت متوسط مانند پیاده‌روی باشد. در طول فعالیت‌های شدیدتر مانند ورزش، دویدن یا ورزش کردن با وزنه، ضربان قلب هدف باید حدود 70 تا 85 درصد حداکثر ضربان قلب باشد.

طبق گفته انجمن قلب آمریکا به عنوان یک راهنمای کلی، در زیر میانگین حداکثر ضربان قلب و مناطق هدف ضربان قلب بر اساس سن برای بزرگسالان آمده است.

سن افراد	ضربان قلب هدف براساس سن تا 50 الی 85درصد	میانگین حداکثر ضربان قلب
20 سال	100 تا 170 Bpm	Bpm 200
30 سال	95 تا 162 bpm	Bpm 190
35 سال	93 تا 157 bpm	Bpm 185
40 سال	90 تا 153 bpm	Bpm 180
45 سال	88 تا 149 bpm	Bpm 175
50 سال	85 تا 145 bpm	Bpm 170
55 سال	83 تا 140 bpm	bpm 165
60 سال	80 تا 136 bpm	Bpm 160
65 سال	78 تا 132 bpm	bpm 155
70 سال	75 تا 128 bpm	Bpm 150

پس با این جدول می‌توان متوجه شد که حداکثر ضربان قلب در حالت نرمال هنگام ورزش در این بازه طبیعی باید قرار بگیرد.

ضربان قلب نرمال در سالمندان، کودکان و زنان باردار چقدر است؟

با توجه به جدول‌های بالا محدوده ضربان قلب در سالمندان مانند افراد بالغ است. اما در صورتی که این افراد دچار بیماری‌های زمینه‌ای یا خاصی باشند، امکان تغییر ضربان آن‌ها وجود دارد. در کودکان نیز ضربان قلب نسبت به بزرگسالان خیلی بیشتر است.

باید اشاره کنیم که در دوران بارداری میزان خون برون‌ده از قلب 30 تا 50 درصد افزایش پیدا می‌کند. با افزایش این برون‌دهی، طبیعی است که ضربان قلب در حالت استراحت از نرخ طبیعی آن بیشتر باشد. در این حالت ضربان قلب نرمال زنان باردار حدود 70 ضربه در دقیقه است و گاهی به 90 ضربه نیز می‌رسد.

چه عواملی باعث افزایش ضربان قلب غیر نرمال در حالت استراحت می‌‎شوند؟

تحقیقات نشان می‌دهد که ضربان قلب بالا در حالت استراحت با فشار خون و وزن بدن، همراه با آمادگی جسمانی پایین‌تر مرتبط است. دکتر تیلاهون می‌گوید که علاوه بر شرایط پزشکی مانند کم خونی، سطوح بالای تیروئیدها یا برخی هورمون‌ها، لخته شدن خون و برخی از عوامل سبک زندگی باعث افزایش ضربان قلب در حالت استراحت می‌شوند.

دلایل احتمالی که منجر به ضربان قلب بالا می‌شوند عبارتند از:

• تب
• درد
• عفونت (از جمله عفونت‌های باکتریایی، ویروسی و به ندرت قارچی)
• کم آبی بدن
• کم خوابی یا اختلال خواب
• مصرف یا ترک کافئین، الکل یا نیکوتین
• استرس و اضطراب
• سیگار کشیدن
• استفاده از داروهای ضد احتقان بدون نسخه
• وضعیت بدنی ضعیف

در این مواقع افزایش ضربان قلب رخ می‌دهد که با درمان و رفع علت آن، ضربان به حالت نرمال برمی‌گردد.

چه زمانی باید در مورد میزان اکسیژن خون و ضربان قلب نرمال خود به پزشک مراجعه کنیم؟

میزان اکسیژن خون در واقع اکسیژنی است که در خون در گردش است. در حالت طبیعی سطح اکسیژن خون بین 75 تا 100 میلی‌متر جیوه در نظر گرفته می‌شود. سطوح پایین‌تر اکسیژن خون منجر به ضربان قلب سریع، گردش خون غیرطبیعی و تنفس سریع خواهد شد. در این حالت شخص هم‌زمان با سردرد، حالت بی‌قراری نیز پیدا می‌کند و از سرگیجه، گیجی و فشارخون رنج خواهد برد.

اگر ضربان قلب بالا در نتیجه استرس یا مصرف زیاد الکل یا کافئین باشد، معمولا دلیلی برای هشدار نیست. با این حال این موقعیت‌ها هنوز نیاز به بحث با پزشک دارند. زیرا پزشک می‌تواند به افراد در تغییر سبک زندگی برای سلامت بدن و قلب به بیمار کمک کند.

توجه داشته باشید که ضربان بالا یا پایین‌تر از حد معمول در بزرگسالان باید حتما مورد بررسی قرار گیرد. پس درصورتی که ضربان قلب در حالت استراحت برای چند روز بالای 100 ضربه در دقیقه باشد باید به پزشک مراجعه کنید.

ضربان قلب خطرناک چند است؟ در این وضعیت چه کاری انجام دهیم؟

در حالت کلی اگر برای چندین روز یا به صورت مداوم ضربان قلب بالای 100 یا کمتر از 60 ضربه در دقیقه باشد، باید به پزشک مراجعه کنید. البته بروز علائمی مانند تنگی نفس، غش کردن، سرگیجه یا سبکی سر و احساس تپش قلب در قفسه سینه نیز از علائم خطرناک هستند. در صورت بروز این علائم حتما به پزشک مراجعه کنید.

ضربان قلب 50 یعنی چه؟ آیا ضربان قلب بالای 110 خطرناک است؟

ضربان قلب 50 به این معنی است که قلب در یک دقیقه 50 مرتبه پر و سپس خالی می‌شود. این پروخالی شدن منجر به ایجاد نبضی در شریان‌ها خواهد شد. باید گفت که ضربان قلب 50 به معنی این است که قلب از حالت طبیعی خود کمتر کار می‌کند. در این زمان ممکن است دچار سرگیجه، منگی، تنگی نفس یا درد در قفسه سینه شود که باید برای درمان به پزشک مراجعه کنید. همچنین ضربان قلب بالای 110 در حال استراحت نیز نشان‌دهنده وجود مشکلی در این سیستم است که باید بررسی شود.

یادداشت پایانی این مطلب در مورد نگهداشتن ضربان قلب نرمال

ضربان قلبی یکی از مهمترین فاکتورها و علائم حیاتی بدن است که باید به صورت مداوم بررسی شود. بالا یا پایین بودن آن از حالت طبیعی نشان‌دهنده مشکلی در بدن است. به همین دلیل توصیه می‌شود که افراد با بالارفتن ضربان خود آن را با راهکارهای ساده‌ای کنترل کنند. از این راهکارها می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:

• کاهش استرس
• عدم مصرف دخانیات و مشروبات الکی
• کاهش وزن اضافی
• اجتناب از مصرف نوشیدنی‌های انرژی‌زا و کافئینی

با این راهکارهای ساده می‌توانید ضربان قلب نرمال خود را حفظ کنید. سپاس که تا انتهای این مقاله با سیوطب همراه بودید.

پرتکرارترین سوالات راجع به ضربان قلب نرمال