هماتوم چیست | نشانه‌ها، دلایل و بهترین راه‌های درمان | 2023
هماتوم زمانی اتفاق می‌افتد که به دلایل گوناگون خون به خارج از رگ‌ها راه پیدا کند. وقتی دیواره رگ‌ها آسیب ببینند در اثر پارگی این دیواره خون به اطراف رگ‌ها راه پیدا می‌کند و باعث تیرگی قسمتی از بدن خواهد شد. هماتوم ممکن است در پی آسیب به انواع رگ خونی (شریان، ورید یا مویرگ کوچک) پدید آید که به لخته شدن خون در محل پارگی می انجامد. زیر پوست یا ناخن‌ها محل‌هایی است که عارضه هماتوم در این محل ها مشاهده می‌شود. گاهی به این کبودی‌های پوستی کوفتگی نیز می‌گویند. گاهی هماتوم در اعماق بدن رخ می‌دهد که طبیعتا قابل دیدن نیست. گاهی نیز هماتوم توده‌ای را تشکیل می‌دهد که قابل احساس است و بر اساس محل رخ دادن، نامگذاری خواهد شد:
- هماتوم ساب دورال: هماتومی که در میان بافت مغز و پوشش داخلی مغز قرار دارد
- هماتوم اپیدورال نخاعی: هماتومی که بین مهره های نخاعی و پوشش خارجی نخاع رخ می دهد
- هماتوم اپیدورال داخل جمجمه ای: هماتوم بین جمجمه و پوشش خارجی مغز را می گویند
- هماتوم زیر ناخنی: هماتومی که زیر ناخن ایجاد می شود
- هماتوم داخل شکمی: هماتومی که در داخل حفره شکمی ایجاد می شود
- هماتوم گوش یا شنوایی: هماتوم بین غضروف گوش و پوست روی آن
- هماتوم طحال: هماتوم داخل طحال
- هماتوم کبدی: هماتوم در داخل کبد
بیشتر این هماتوم ها به مرور زمان بهبود پیدا خواهند کرد، اما در مواردی نیز برای تخلیه خون به جراحی نیاز است. در این مقاله از مجله پزشکی سیوطب اطلاعات جامعی در مورد این عارضه در اختیارتان می‌گذاریم.
هماتوم و دلایل ایجاد لخته‌های خونی زیرپوستی
ضربه به رگ‌ها را باید شایع‌ترین دلیل ایجاد هماتوم بدانیم. در اثر برخی ضربه به رگ‌ها، دیواره رگ‌های خونی آسیب می‌بیند و یکپارچگی این رگ ها ازبین می‌رود. مثلا زمانی که ناخنتان به جسمی سخت برخورد می‌کند، دچار هماتوم ساده زیر ناخن شده‌اید. وقتی تصادفی رخ دهد یا فردی از ارتفاع سقوط کند، احتمالا دچار هماتوم گسترده در زیر پوست یا داخل شکم و قفسه سینه خواهد شد. گاهی نیز اعمال پزشکی مانند کشیدن دندان یا تزریق دارو با عث پاره شدن رگ می شود. از سوی دیگر مصرف برخی دارو‌ها نیز احتمال هماتوم را بالا می‌برند. افرادی که کومادین، آسپرین و پلاویکس مصرف می‌کنند ممکن است با کمترین ضربه‌ای دچار هماتوم در قسمتی از بدن شوند. وارفارین، ویتامین E و محصولات حاوی آسپرین، از دیگر داروهایی است که فرد را مستعد هماتوم می‌کند.
نشانه‌های هماتوم چیست و چگونه به بروز این عارضه در بدن پی ببریم؟
در وهله اول باید گفت نشانه‌های هماتوم به محل آن بستگی دارد. به این ترتیب در هر قسمت شاهد نشانه‌های ویژه‌ای هستیم:
· علائم هماتوم بافت مغز: سردرد، مشکلات عصبی (ضعف در یک طرف، مشکل در صحبت کردن، افتادن)، گیجی، تشنج
· علائم هماتوم نخاعی یا جمجمه‌ای : کمردرد، ضعف، از دست دادن کنترل روده یا مثانه
· علائم هماتوم زیر ناخنی: درد ناخن، ضعف ناخن، ریزش ناخن، تغییر شکل ناخن
· علائم هماتوم طحال، کبدی: درد شکم، درد پهلو
گاهی هماتوم بسیار بزرگ بدون علامت خواهد بود. مثلا در ناحیه شکم. هماتوم ممکن است در فضای آزاد بدون فشار بر عضو‌های گوناگون گسترش یابد و باعث درد یا علائم دیگر شود.
چه زمانی برای درمان هماتوم باید به پزشک مراجعه کرد؟
هماتوم در نواحی حساس بدن ممکن است خطرناک باشد و نباید بی‌توجه از آن گذشت. مثلا هماتوم در ناحیه مغز یا نخاع به بررسی کامل نیاز دارد و باید خیلی زود توسط پزشک معاینات لازم صورت گیرد. تاثیر هماتوم بر اعصاب نیز موضوع را حساس‌تر خواهد کرد. اگر هنگام خونریزی در هر ناحیه دچار اختلال عصبی شدید حتما به پزشک مراجعه کنید.
درمان‌های لازم برای هماتوم؛ از بین بردن عوارض هماتوم
درمان هماتوم ساده شامل کنترل خونریزی و تسکین درد ناشی از آن است و درحقیقت هیچ درمان مشخصی برای هماتوم وجود ندارد. ولی توصیه‌های متفاوتی برای درمان این عارضه وجود دارد:
درمان پزشکی هماتوم
اگر پزشک تشخیص دهد نیز برای جلوگیری از پاره شدن رگ‌ها بهتر است از باند و آتل در محل خونریزی استفاده کرد. یادتان باشد برای تسکین درد هرگز از قرص‌های حاوی آسپرین استفاده نکنید. هماتوم ناحیه مغز و نخاع ممکن است کارتان را به جراحی بکشاند. به ویژه اگر لخته‌های خونی به بافت ها فشار وارد کند.
درمان خانگی هماتوم با استفاده از داروهای گیاهی
اگر هماتوم در ناحیه ناخن یا بافت های نرم اتفاق می‌افتد برای جذب سریع هماتوم می‌توانید از کیسه یخ در محل خونریزی استفاده کنید. دم کرده‌های خانگی مانند بابونه، بهار نارنج، بیدمشک، گیاه دم اسب و ریشه گیاه پامچال برای درمان هماتوم بسیار موثرند و می‌توانند علاوه بر نقش تسکین دهندگی در از بین رفتن آثار کبودی حاصل از هماتوم نیز موثر باشند. فقط این داروهای گیاهی نباید همراه با داروهای شیمیایی مصرف شوند. همچنین از ترکیب عسل و سرکه هم برای درمان هماتوم داخلی بهره می‌برند.
هماتوم در باداری؛ خونریزی‌های کمی خطرناک برای زنان باردار
هنگام بارداری ممکن است متوجه خونریزی در بین غشای محافظ جنین و دیواره رحم شوید که البته در اکثر بارداری‌ها مشاهده می‌شود و جای نگرانی نیست. به این خونریزی هماتوم ساب کوریونیک می‌گویند که معمولا در سه ماه اول بارداری اتفاق می‌افتد و مادران را نگران می‌کند. نشانه‌های این نوع هماتوم شامل لکه بینی، خونریزی واژن، احساس درد و سرگیجه است. با مشاهده این علائم بهتر است زنان باردار به سرعت پزشک خود را در جریان قرار دهند.
هماتوم، عارضه ای ساده و گاهی خطر آفرین
در این مقاله تمام اطلاعات لازم در زمینه هماتوم در اختیار شما قرار گرفته است. هماتوم خونریزی ساده‌ای است که گاهی ممکن در نواحی حساس با خطراتی همراه باشد. پس با مراقب اولا از بروز هماتوم پیش‌گیری کنید و در مرحله دوم با مشاهده خونریزی در هر بخش از بدن در جهت بهبود آن اقدام نمایید.
سوالات متداول درباره هماتوم
آیا ممکن است هماتوم خطر جدی داشته باشد؟
اگر هماتوم در محل حساس مانند مغز رخ دهد ممکن است خطرناک باشد.
هماتوم به چه معناست؟
HOMA به معنی خون و TOMA به معنی التهاب است و به خارج شدن خون از رگ ها اشاره می کند.
راه های تشخیص هماتوم چیست؟
پزشک با سنوگرافی به علت خونریزی پس می برد.