الکتروتراپی چیست؟ 6 فایده منحصربفرد الکترو تراپی

الکتروتراپی چیست؟ آیا این روش درمانی نوع خاصی دارد و برای بیماری مشخصی استفاده می‌شود؟ در جواب به این سوالات باید بگوییم که الکترو تراپی یکی از جدیدترین روش‌های فیزیوتراپی است. این روش درمانی با کمک برق جریان‌های الکتریکی، امواج صوتی یا گرمایی تولید می‌کند. با توجه به دستگاه‌ها و امواج مختلفی که در این روش درمانی استفاده می‌شود، آسیب‌ها و عارضه‌های عضلانی، مفصلی و عصبی متفاوتی درمان خواهند شد.

برای آشنایی با الکترو تراپی، انواع دستگاه و روش‌های درمانی آن این مطلب از مجله سلامت سیوطب را بخوانید. با اطلاع از اینکه ویژگی‌های الکتروتراپی چیست و سایر روش‌های درمانی، می‌توانید بهترین درمان را با کمک پزشک خود انتخاب کنید.

الکتروتراپی چیست و چه کاربردی دارد؟

فیزیوتراپیست‌ها از ابزارهای مختلفی برای مدیریت درد، بازیابی دامنه حرکتی و درمان بیماری‌های سیستم اسکلتی عضلانی استفاده می‌کنند. در روند درمان امکان دارد که فیزیوتراپیست‌ها از الکتروتراپی (Electrotherapy) همراه با تحرک مفصل، کشش و تمرینات هدفمند استفاده کنند.

الکتروتراپی ابزار قدرتمندی است که برای دردهای مزمن، آسیب‌های اسکلتی عضلانی، تحلیل عضلات و دردهای عصبی استفاده می‌شود. این دستگاه با استفاده از تحریک الکتریکی هدفمند و کنترل‌شده به درمان آسیب‌های ایجادشده کمک می‌کند.

باید اشاره کنیم که الکتروتراپی یک روش ملایم و غیر تهاجمی است که با تحریک اعصاب و عضلات از طریق سطح پوست کار خواهد کرد. البته با توجه به نوع دستگاهی که پزشک استفاده می‌کند، الکترو تراپی به روش‌های مختلفی صورت می‌گیرد.

دستگاه الکتروتراپی چیست و چگونه کار می‌کند؟

به دستگاه الکتروتراپی، دستگاه برق درمانی نیز می‌گویند. این دستگاه با استفاده از جریان الکتریکی موج‌های کوچک و ضربان‌داری را در اعصاب و عضلات ایجاد می‌کند. با کمک این موج‌های الکتریکی تحریکاتی در عضلات ایجاد می‌شود که به بهبود مشکلات و آسیب‌ها کمک خواهد کرد.

باید اشاره کنیم که امواج موجود در این دستگاه به صورت‌های زیر هستند:

• الکترو مغناطیسی
• صوتی
• جریان الکتریکی

استفاده از هر کدام از این امواج و نوع دستگاه به آسیب ایجادشده، محل آسیب و تشخیص فیزیوتراپیست بستگی دارد.

انواع مختلف دستگاه الکتروتراپی چیست؟

انواع مختلفی از دستگاه‌های الکتروتراپی تولیدشده است که هر کدام از آن‌ها به‌گونه خاصی در روند درمان مشکلات و آسیب‌ها کمک می‌کنند. این دستگاه‌ها به صورت زیر کار خواهند کرد:

• ارسال تکانه‌های الکتریکی که سیگنال‌های درد بدن را مسدود می‌کند یا با آن‌ها تداخل ایجاد خواهد کرد و منجر به کاهش درد می‌شوند.
• کمک به ترشح اندورفین (پیام رسان‌های شیمیایی) که به‌طور طبیعی درد را در بدن کاهش می‌دهد.
• برای کاهش آتروفی، بافت عضلانی را برای انقباض تحریک می‌کند.
• ایجاد یک اثر گرمایی در بدن که باعث بهبود گردش خون و تحریک التیام می‌شود.
• تحریک سلول‌هایی که التهاب را کاهش می‌دهند، تولید کلاژن را تقویت و درد را مهار می‌کنند.

پس می‌توان این گونه گفت که الکتروتراپی نوعی درمان تکمیلی است که برای عارضه‌های مختلفی کاربرد دارد.

نمونه‌های مختلف الکتروتراپی در روش‌های درمانی دیگر

از الکتروتراپی در دستگاه‌ها و روش‌های درمانی مختلفی استفاده می‌شود که هر کدام از آن‌ها برای مشکلات متفاوتی کاربرد دارند. برخی از این دستگاه‌ها که حاوی اثرات الکتروتراپی هستند عبارتند از:

1. تحریک الکتریکی عصب از راه پوست یا TENS در الکتروتراپی چیست؟

TENS (Transcutaneous Electrical Nerve Stimulation) نوعی روش الکتروتراپی بسیار ایمن است که در کلینیک‌های فیزیوتراپی و درمانی مختلفی استفاده می‌شوند. این تکنیک درمانی با مسدود کردن سیگنال‌های عصبی که پیام‌های درد را به مغز می‌رسانند، تسکین درد را فراهم می‌کند. TENS همچنین تولید اندورفین (هورمون طبیعی تسکین‌دهنده درد در بدن) را تحریک می‌کند.

2. طب سوزنی الکتریکی؛ یکی دیگر از تجهیزات درمانی جدید الکتروتراپی

در این نوع طب سوزنی جریان الکتریکی کوچکی از بین جفت‌های سوزنی‌های طب سوزنی عبور می‌کند. در این روش نیز مانند طب سوزنی سنتی، سوزن‌ها در نقاط خاصی از بدن فرو می‌روند. توجه داشته باشید که فرکانس و شدت تکانه ارسالی، بسته به شرایط تحت درمان متفاوت خواهد بود.

باید بگوییم که در اغلب موارد این روش درمانی نسبت به طب سوزنی سنتی مفیدتر است. زیرا جریانی که از طریق سوزن وارد می‌شود، ناحیه بزرگ‌تری را نسبت به خود سوزن به تنهایی تحریک می‌کند.

3. دستگاه اولتراسوند هم به الکتروتراپی مجهز است

در دستگاه اولتراسوند از امواج صوتی با فرکانس بالا برای درمان آسیب‌های عضلانی، تاندون‌ها و بافت‌های نرم استفاده می‌شود. در این حالت امواج صوتی از پوست عبور می‌کنند و باعث ارتعاش بافت‌های ناحیه آسیب‌دیده می‌شوند. این فرآیند به موارد زیر کمک خواهد کرد:

• بهبود جریان خون در محل آسیب‌دیده
• افزایش تجزیه بافت اسکار
• کاهش درد
• تسریع روند بهبودی

باید اشاره کنیم که اولتراسوند نیز نوعی الکتروتراپی است.

4. تحریک الکتریکی عصبی عضلانی یاNMES یا Compex

NMES (Neuromuscular electric stimulation) روشی مصنوعی برای فعال کردن عضلات است. این روش درمانی برای بیمارانی که در حال بهبودی از یک آسیب شدید هستند یا آرتروز دارند بسیار عالی است. زیرا با تحریک عضلات از آرتروز و تحلیل آن‌ها جلوگیری می‌کند.

تحریک الکتریکی عصبی عضلانی ابزاری ایده‌آل برای شروع بهبودی است. زیرا با تحریک عضلات باعث کار کردن آن‌ها می‌شود، بدون اینکه دردی به بافت آسیب‌دیده وارد کند. باید اشاره کنیم که این روش درمانی تکانه‌های ارسالی از مغز را تقلید می‌کند و عضله بر این اساس واکنش نشان می‌دهد.

5. الکتروتراپی تداخلی یا IFT

در IFT (interferential electrotherapy) از تحریک الکتریکی با فرکانس پایین برای تحریک عضلات، افزایش جریان خون و کاهش درد استفاده می‌کنند. الکتروتراپی تداخلی گاهی اوقات برای بیمارانی که احساس الکتروتراپی TENS را دوست ندارند استفاده می‌شود.

6. شاک ویو تراپی هم نوعی الکتروتراپی است

در شاک ویو درمانی (shockwave therapy) از امواج صوتی با انرژی بالا برای درمان استفاده می‌شود. در شاک ویو تراپی نیز مانند اولتراسوند از یک مبدل با ژل بر سطح بدن بیمار استفاده می‎‌کنند. این درمان برای کمک به تحریک تولید کلاژن، آزادسازی نقاط ماشه‌ای دردناک و کاهش التهاب در بدن کاربرد دارد. همچنین برای بیماری‌های اسکلتی عضلانی مانند فاشیای کف پا، آرنج تنیس بازان و تاندیوپاتی آشیل بسیار مفید است.

انواع امواج در الکتروتراپی چیست؟

امواج مختلف الکتروتراپی با توجه به محل عارضه و شرایط بیمار تعیین می‌شوند. زیرا هر عارضه‌ای به روش خاصی از الکتروتراپی نیاز دارد. برخی از امواج الکتروتراپی عبارتند از:

نوع امواج	ویژگی‌ها
جریان مدوله یا پرفرکانس	برای قسمت‌‌های کوچک بدن مانند کف پا و دست استفاده می‌شود. این امواج ترکیبی از فرکانس‌ها را به سمت قسمت آسیب‌دیده انتقال می‌دهند.
جریان روسی	این نوع امواج فرکانس‌های متوسطی دارند. با فرستادن پالس‌های متناوب به بدن اثراتی مانند تسریع روند درمان و ترشح آندروفین ایجاد خواهد شد.
جریان دوگانه	جریان دوگانه دو پالس دارد که به صورت متناوب به سمت بدن جریان پیدا می‌کنند. از این امواج برای افزایش گردش خون، کاهش دادن دردهای مزمن و تقویت عضلات استفاده می‌شود.
جریان تداخلی	از این امواج بعد از جراحی یا آسیب‌دیدگی‌های شدید استفاده می‌شود. امواج تداخلی به راحتی از پوست گذشته و به بافت آسیب‌دیده می‌رسند تا درد را کاهش دهند.
جریان بالا	این نوع از امواج الکتروتراپی تک فاز و قطب مثبت و منفی دارند. از این امواج برای تسکین درد و کاهش تورم استفاده می‌شود.
جریان میکرو	نمونه جریان‌های ضعیف است که به سادگی از بدن عبور می‌کند. از امواج میکرو برای درمان زخم‌های کوچک و سطحی استفاده می‌شود.

انتخاب نوع امواج الکتروتراپی به تشخیص فیزیوتراپی و نوع آسیب بیمار بستگی خواهد داشت. در ادامه با سایر ویژگی‌های الکتروتراپی چیست آشنا شوید.

فواید الکتروتراپی در فیزیوتراپی چیست؟

فیزیوتراپیست با توجه به شدت آسیب و درد بیمار، نوع روش الکتروتراپی را مشخص می‌کند. بسته به شرایط پزشکی یا اسکلتی عضلانی بیمار، الکتروتراپی چندین مزیت کلیدی خواهد داشت که عبارتند از:

• کاهش درد عصبی برای بهبود کیفیت زندگی بیمار

کسانی که از درد عصبی رنج می‌برند، بی حسی، سوزن سوزن شدن، سوزش، ضعف عضلانی و درد عمومی را در سراسر بدن خود تجربه می‌کنند. اگرچه دلایل درد عصبی متفاوت است، اما به اعصاب بدن نسبت داده می‌شود که تکانه‌های الکتریکی را ارسال و سیگنال‌های درد را حمل می‌کنند.

در مورد درد عصبی، فیزیوتراپیست می‌تواند از دستگاه TENS برای هدف قرار دادن و کاهش درد عصبی با مداخله یا گیج کردن سیگنال‌های درد که بدن منتقل می‌کند استفاده کند.

• بهبود صدمات اسکلتی عضلانی در کوتاه‌ترین زمان

برخی از روش‌های الکتروتراپی، به‌ویژه درمان با امواج شاک ویوتراپی به صورت موثر انواع بیماری‌های اسکلتی عضلانی را درمان می‌کنند. شاک ویو تراپی نه تنها درد را کاهش می‌دهد، بلکه به افزایش جریان خون در ناحیه آسیب‌دیده کمک می‌کند تا روند بهبودی را تحریک کند.

شاک ویو درمانی برای صدماتی مانند موارد زیر مفید است:

• آرنج تنیس بازان
• التهاب کف پا
• سندروم تونل کارپال
• زانو جامپر
• درد و صدمات شانه

از آنجایی که الکتروتراپی به افزایش گردش خون و بهبود در یک ناحیه کمک می‌کند از آن در درمان آسیب‌های مختلفی استفاده می‌شود. به عنوان مثال فیزیوتراپیست‌ها از این روش برای درمان آسیب‌های ورزشی رایج مانند رگ به رگ شدن و کشیدگی استفاده می‌کنند. بهبود در کوتاه‌ترین زمان از جمله مزایای این روش درماین است که در مقاله الکتروتراپی چیست به آن اشاره شده‌است.

• کنترل درد غیر تهاجمی بدون دارو

الکتروتراپی راهی ایمن، غیر سمی و غیر اعتیادآور برای کنترل درد مزمن ارائه می‌دهد. فرقی ندارد که بیمار گردن درد مزمن یا کمر درد دارد، در هر دو صورت فعالیت‌های روزمره دشوار و کیفیت زندگی او کاهش می‌یابد. این درحالی است که استفاده از الکتروتراپی برای تسکین درد یک درمان جایگزین قدرتمند است. این روش درمانی هیچ گونه عوارضی ندارد و بیمار را از مصرف داروهای مسکن بی‌نیاز می‌کند.

همچنین استفاده از الکتروتراپی در برخی موارد از نیاز به مداخلات تهاجمی مانند جراحی جلوگیری می‌کند.

• جلوگیری از آتروفی عضلانی و تحلیل آن‌ها

وقتی بیمار به دلیل آسیب، عارضه یا مشکل عصبی نمی‌تواند از عضلات خود استفاده کند، این موضوع منجر به آتروفی عضلانی می‌شود. آتروفی به معنی از بین رفتن و تحلیل است.

آتروفی عضلانی نه تنها حرکت را محدود می‌کند و کیفیت زندگی را تحت تاثیر قرار می‌دهد، بلکه به درد و سفتی مفاصل نیز کمک می‌کند. خوشبختانه الکتروتراپی، به ویژه تحریک الکتریکی عضلات با تحریک آن‌ها به انقباض از آتروفی جلوگیری می‌کند.

• افزایش گردش خون برای ترمیم زخم

گردش خون سالم نقش مهمی در روند بهبودی آسیب‌ها دارد. خون اکسیژن و مواد مغذی را به سلول‌ها می‌رساند و ترمیم بافت‌ها با روند سریع‌تری پیش می‌رود. علاوه بر این، گردش خون سالم به حذف سموم از بدن کمک می‌کند تا فرآیندها و سلول‌ها روند طبیعی و سالم خود را طی کنند.

مطالعات نشان داده‌اند که دستگاه‌های الکتروتراپی به‌طور قابل‌توجهی جریان خون را در بدن افزایش می‌دهند. این فرآیند توانایی بدن برای التیام و ترمیم زخم‌ها را افزایش خواهند داد.

• عوارض الکتروتراپی نزدیک به صفر است

وقتی صحبت از درمان‌های الکتروتراپی می‌شود، اکثر بیماران تسکین درد و بهبودی را با عوارض جانبی نسبتا کمی تجربه می‌کنند. در واقع شایع‌ترین عارضه جانبی الکتروتراپی به چسب‌های مورد استفاده در این درمان برمی‌گردد که برای محکم کردن پد الکترود روی پوست استفاده می‌شوند. گاهی استفاده از این چسب‌ها باعث راش پوستی یا واکنس آلرژیک در محل خواهد شد. به همین دلیل ممکن است بیمار در طول درمان کمی ناراحتی حس کند. اما خود درمان الکتروتراپی بدون درد و عوارض جانبی طولانی‌مدت است.

موارد تجویز و کاربرد الکتروتراپی چیست؟

از این روش درمانی برای طیف گسترده‌ای از مشکلات استفاده می‌شود که از آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• مراقبت بعد از جراحی برای تسکین درد و پیشگیری از ایجاد ترومبوز ورید عمقی
• تسکین کمر درد و زانو درد بنابر دلایل مختلف
• درد در گردن و نواحی کتف و شانه
• التهاب و درد در فاشیای کف پا
• سندروم تونل کارپال
• فلح اعصاب بدن
• دردهای ناشی از سیاتیک در کمر و پاها
• بیماری‌های مربوط به تخریب مفاصل
• فیبرومیالژیا
• روماتیسم مفصلی
• دردهای عصبی مربوط به دیابت
• سردردهای میگرنی
• التیام سریع‌تر زخم‌ها
• کمک به زنان در حین درد زایمان
• درد در تاندون‌ها و لیگومات‌ها

و چندین بیماری و مشکل دیگر که باعث درد و ایجاد ناراحتی در عضلات، مفاصل و اعصاب می‌شوند.

هزینه الکتروتراپی چقدر است؟

هزینه هر جلسه الکتروتراپی با توجه به نوع دستگاه، تعداد جلسات، نوع آسیب و شدت آن تعیین می‌شود. البته کلینیک درمانی و تعرفه‌های بیمه درمانی نیز در هزینه‌های الکتروتراپی دخیل است. در ادامه جدولی از هزینه‌های تقریبی الکرتروتراپی تهیه شده‌است.

نوع روش الکتروتراپی	قیمت هر جلسه و درمان در یک ناحیه (ریال)
شاک ویو تراپی	300000
طب سوزنی الکتریکی	778000
دیاترمی (SWD) یا الکتروتراپی تداخلی	55000

برای اطلاع از قیمت انواع الکتروتراپی با مراکز درمانی و فیزیوتراپی تماس بگیرید.

جمع بندی انتهایی

الکتروتراپی یکی از جدیدترین روش‌های درمانی فیزیوتراپی است که دستگاه‌ها و امواج مختلفی دارد. هر کدام از این دستگاه‌ها در درمان نوع خاصی از آسیب‌ها موثر هستند. ما در این مطلب از مجله سلامت سیوطب به بررسی همه جانبه درمان با الکتروتراپی پرداخیتم. سپاس که تا انتهای آن با ما همراه بودید.

سوالات پرتکرار در مورد الکتروتراپی چیست