رباط خلفی زانو (PCL)؛ 5 درمان که تولدی دوباره برای زانو است
رباط خلفی زانو (PCL) یکی از چندین رباط زانو است که استخوان ران را به استخوان درشت نی ساق پا متصل میکند. این رباط در داخل زانو، درست در پشت رباط متقاطع قدامی (ACL) قرار دارد. رباط خلفی زانو از حرکت استخوان ساق پا به سمت عقب نسبت به استخوان ران جلوگیری میکند. اگرچه PCL قویتر و بزرگتر از رباط صلیبی قدامی (ACL) است، اما امکان آسیبدیدگی نیز دارد.
آسیب به رباط صلیبی خلفی نیاز به نیروی قدرتمندی دارد. یکی از علل شایع آسیب، تصادف رانندگی یا افـتادن بازیکن فوتبال روی زانویی خم شـده است. علاوه بر این، آسیب به رباط خلفی زانو میتواند ناشی از آسیب شدید پیچشی یا آسیب تماسی در حین ورزش باشد.
افراد مبتلا به مشکلات زانو ممکن است درد، تورم و علائم پارگی رباط خلفی زانو را داشته باشند. درمانها شامل گزینههای غیر جراحی مانند ورزش برای پارگی رباط صلیبی خلفی و جراحی برای تقویت رباط PCL است.
این مقاله از مجله سلامت سیوطب علتها، علائم و راههای درمان رباط خلفی زانو را مورد بررسی قرار میدهد. این نوشتار با هدف اینکه اگر فردی با مشکل در زانو روبرو شد بفهمد آیا درد ارتباطی با رباط خلفی زانوی او دارد یا خیر.
آناتومی مفصل زانو؛ رباط خلفی زانو کنترل کننده حرکت پا به عقب
سه استخوان به هم میرسند تا مفصل زانو را تشکیل دهند: استخوان ران، درشت نی (استخوان ساق پا) و کشکک (کاسه زانو). کاسه زانو در جلوی مفصل قرار میگیرد تا از برخی دیگر اندامها مانند رباط قدامی و خلفی زانو محافظت کند.
استخوانها توسط رباطها به استخوانهای دیگر متصل میشوند. چهار رباط اصلی در زانوی وجود دارد. آنها مانند طنابهای قوی عمل میکنند تا استخوانها را در کنار هم و زانو را ثابت نگه دارند. این چهار رباط عبارتند از:
رباطهای جانبی: در کنارههای زانوی قرار دارند. رباط جانبی داخلی در داخل و رباط جانبی بیرونی در خارج مفصل زانو قرار دارد. آنها حرکت پهلو به پهلو زانو را کنترل و مفصل را در برابر حرکات غیر معمول مهار میکنند.
رباطهای صلیبی: در داخل مفصل زانو یافت میشوند. آنها از یکدیگر عبور میکنند تا یک X (یا متقاطع)، با رباط متقاطع قدامی در جلو و رباط متقاطع خلفی در پشت ایجاد کنند. رباطهای صلیبی حرکت جلو و عقب زانو را کنترل خواهند کرد.
رباط خلفی زانو از حرکت بیش از حد ساق پا به عقب جلوگیری میکند. تفاوت رباط acl و pcl در این است که رباط خلفی زانو قویتر از رباط صلیبی قدامی است و به مراتب کمتر آسیب میبیند.
علت آسیب به رباط قدامی و خلفی یعنی ACL و PCL چیست؟
آسیب به رباط صلیبی خلفی میتواند به طرق مختلف اتفاق بیفتد. معمولا نیروی قدرتمندی نیاز دارد تا آسیب شکل بگیرد. برای تشخیص جدی بودن آسیب، باید بر اساس عکس رباط صلیبی زانو اقدام کرد.
ضربه مستقیم به جلوی زانو مانند تصادف و افـتادن با زانو روی زمین از علل اصلی آسیب به رباط خلفی زانو به شمار میرود. علاوه بر موارد، کشش رباطها مانند آسیب پیچخوردگی یا فشار زیاد نیز خطری برای آسیبرسانی به رباطهای زانو محسوب میشود. صدمات PCL به ندرت توسط یک اشتباه ساده به وجود میآید.
علائم پارگی رباط PCL؛ چهار نشانهای که خبر از پارگی رباط زانو دارد
نشانههای معمول آسیب رباط صلیبی خلفی که جهت درمان را برای بیمار روشن میسازد نیاز به انجام تست پارگی PCL دارد. علائم رباط خلفی زانو عبارتند از:
- درد همراه با تورم که به طور پیوسته و سریع پس از آسیب ایجاد میشود
- تورمیکه زانو را سفت و باعث لنگی شود
- مشکل در راه رفـتن
- احساس ناپایداری زانو
درمانهای غیر تهاجمی و جراحی برای مدیریت آسیب رباط خلفی زانو
اگر آسیب رباط خلفی زانو نیاز به عمل جراحی داشته باشد، باید چندین هفته قبل از بازگشت به کار استراحت کنید. گاهی به دلیل حجم بالای آسیب زانو باید ماهها از فعالیتهایی با تحرک زیاد بپرهیزید. بهبودی کامل معمولا به 6 تا 12 ماه نیاز دارد.
اگرچه توانبخشی فرآیندی کند است، اما تعهد به درمان مهمترین عامل در بازگشت به تمام فعالیتهایی روزمره است. اگر فقط رباط صلیبی خلفی آسیب دیـده باشد، امکان دارد که آسیب بدون جراحی به خوبی بهبود یابد. برای درمان آسیبهای جزیی پزشک گزینههای درمانی غیرجراحی و برای آسیبهای شدید جراحی را توصیه میکند. انواع درمانهای رباط خلفی زانو عبارتند از:
1.زانوبند زاپیامکس بهترین درمان خانگی پارگی رباط خلفی زانو
زاپیامکس زانوبندی برقی و از بهترین درمانهای خانگی برای آسیب رباط خلفی زانو به حساب میآید. این زانوبند پیشرفته مجهز به تکنولوژی UIC که نام اختصاری اولتراسوند، اینفرارد و کلاک پالس است. این فناوریها را باید پیشتاز عرصه درمان دردهای زانو و کمر باید به حساب آورد.
- اولتراسوند با ایجاد گرما در عمق بافت آسیبدیده روند جریان خون را افزایش میدهد. این گرمای متعادل و آرامبخش عملکرد حرکتی زانو را بطور چشمگیری بهبود میبخشد.
- اینفرارد جریان خون افزایش یافته را غنی از اکسیژن و مواد مغذی میسازد. این فرایند ترمیم و بازسازی بافتهای صدمهدیده زانو را سرعت میبخشد.
- کلاک پالس نیز با تاثیر بر جریان عصبی بافتهای زانو روند انتقال پیام درد به مغز را کند یا قطع میکند. درد ناشی از پارگی رباط خلفی زانو تا حد بسیار زیادی به کمک کلاک پالس از بین میرود.
2. حفاظت، استراحت، یخ، فشردهسازی، و ارتفاع (PRICE)
استراحت، یخ، فشردهسازی و بالا نگهداشتن پا به درمان درد خفیف زانو میانجامد. این دردها ناشی از آسیب بافت نرم، مانند رگ به رگ شدگی یا ناپایداری زانو است.
- حفاظت به محافظت از زانو در برابر آسیب بیشتر اشاره دارد، به عنوان مثال، با استراحت از فعالیتی که باعث آن شـده است.
- استراحت میتواند خطر آسیب بیشتر را کاهش دهد و به بافتها زمان برای بهبودی بدهد. متوقف کردن تمام حرکات به عنوان درمان خانگی خالی شدن زانو توصیه نمیشود، زیرا منجر به سفتی و به مرور زمان، ضعف عضلانی زانو میشود.
- استفاده از یخ به عنوان یک درمان خانگی خالی شدن زانو که همراه با تورم و التهاب است، کمک کند. باید آن را در یک پارچه پیچیده و در روز اول آسیب به مدت 20 دقیقه چندین بار استفاده کنید. هرگز یخ را مستقیما روی پوست قرار ندهید، زیرا این کار میتواند منجر به آسیب بیشتر شود.
- فشرده سازی با تکیهگاه زانو نیز از راههای اصلی است که به عنوان درمان خانگی خالی شدن زانو بکار میرود. زانوبندهای حمایتی میتوانند سطح راحتی حزرکت زانو را افزایش دهند.
- بالا نگهداشتن پا، گردش خون را تشویق میکند و تورم زانو ناشی از بی ثباتی را کاهش میدهد. در حالت ایده آل، زانو باید بالاتر از سطح قلب باشد.
3. عدم حرکت زانوی مبتلا به رباط خلفی زانو روشی برای مدیریت درد زانو
پزشک امکان دارد یک زانوبند مخصوص را برای جلوگیری از افتادگی استخوان درشتنی به سمت عقب توصیه کند. برای محافظت بیشتر از زانو، امکان دارد استفاده از عصا توصیه شود یا از وارد کردن وزن به پاها جلوگیری به عمل آید.
4. فیزیوتراپی نقطه عطفی در درمان پارگی رباط خلفی زانو
با کاهش تورم، باید یک برنامه توانبخشی دقیق طبق نظر پزشک و زیر نظر فیزیوتراپ شروع کرد. تمرینات خاص، عملکرد زانو را بازگردانده و عضلات ساق پا را تقویت میکند. تقویت عضلات جلوی ران (چهارسر) عامل کلیدی در بهبود موفقیتآمیز زانو آسیبدیده است.
5. جراحی آخرین مرحله درمان رباط خلفی زانو
در صورت داشتن جراحات ترکیبی، پزشک دور از ذهن نیست که جراحی را توصیه کند. به عنوان مثال، اگر زانو در رفـته و چندین رباط از جمله رباط متقاطع خلفی پاره شـده باشد، جراحی تقریبا ضروری است. بیمارانی که پارگی PCL خفیف دارند، اگر با بیثباتی و درد مداوم روبرو باشند ممکن است با جراحی و بازسازی بهبودی بیشتری بدست آورند.
جراحی برای بازسازی رباط خلفی زانو معمولا با آرتروسکوپ و با استفاده از برشهای کوچک انجام میشود. برخی از جراحان همچنان یک برش اضافی در کنار مفصل زانو ایجاد میکنند. جراحی آرتروسکوپی نسبت به جراحی باز سنتی کمتر تهاجمی است. مزایای تکنیکهای کمتر تهاجمی شامل درد کمتر ناشی از جراحی و زمان بهبودی سریعتر است.
چکیدهای از نکات ضروری رباط خلفی زانو که باید دانست
آسیبهای رباط صلیبی خلفی به اندازه سایر آسیبهای رباط زانو شایع نیست. در واقع، ارزیابی آنها نسبت به سایر آسیبهای رباط در زانو اغلب ظریف و دشوارتر است. آسیب رباط خلفی زانو همراه با آسیب به سایر ساختارهای زانو مانند غضروف، سایر رباطها و استخوان رخ میدهد.
بسیاری از پارگیهای رباط خلفی زانو، پارگیهای جزئی هستند که بالقوه به خودی خود بهبود مییابند. افرادی که فقط دچار آسیب جزیی به رباط صلیبی خلفی شدهاند، بدون مشکل میتوانند ثبات زانو را تجربه و به ورزش بازگردند. اما اگر آسیب رباطهای زانو جدی باشد گزینه انتخابی درمان، جراحی است.
درمان چه شامل جراحی باشد و چه نباشد، توانبخشی بعد از جراحی بسیار حائز اهمیت و نقشی حیاتی در بازگشت زانو به فعالیتهای روزانه دارد. استفاده از زانوبند زاپیامکس و یک برنامه فیزیوتراپی کمک میکند قدرت و حرکت زانو دوباره به دست آید. برای انجام فیزیوتراپی یک تا چهار هفته پس از عمل باید اقدام کرد ولی زاپیامکس را میتوان از روز هفتم به بعد استفاده کرد.
مدت زمان بهبودی از آسیب رباط خلفی زانو به شدت آسیب بستگی دارد. صدمات ترکیبی اغلب بهبودی آهستهتری دارند، اما اکثر بیماران در طول زمان خوب عمل میکنند.
سوالات متداول رباط خلفی زانو
1.چه مدت بعد از جراحی باید از روشهای توانبخشی برای بهبود عملکرد زانو استفاده کرد؟
در صورت انجام جراحی برای درمان پارگی رباط خلفی زانو باید از یک تا چهار هفته بعد از عمل سراغ روشهای توانبخشی رفت. این روشها استفاده از زانوبند UIC زاپیامکس و فیزیوتراپی را شامل میشود. پزشکان بیشتر زاپیامکس را توصیه میکنند چون دردسر مراجعه به کلینیک را ندارد و هزینه آن نسبت به فیزیوتراپی نیز بسیار پایینتر است.
2. درمانهای اصلی پارگی رباط خلفی زانو کدامها هستند؟
زاپیامکس، فیزیوتراپی، حفاظت، استراحت، یخ، زانوبندهای تثبیتکننده و در نهایت جراحی عمدهترین روشهای درمان آسیبهای رباط خلفی زانو هستند. روش درمان بستگی به میزان آسیب وارد شـده به زانو دارد.
3. درمان آسیب رباط خلفی زانو به صورت کامل چقدر زمان نیاز دارد؟
اگر آسیب رباط خلفی زانو نیاز به عمل جراحی داشته باشد بهبودی کامل معمولا به 6 تا 12 ماه نیاز دارد.