درمان تنگی نفس عصبی؛ 5 روشی که درگیری تنفسی را احیا می‌کند

درمان تنگی نفس عصبی در وهله اول به علت ایجاد تنگی نفس عصبی بستگی دارد. احساس تنگی نفس یا سایر مشکلات تنفسی گاهی بسیار ترسناک به نظر می‌رسد اما در واقع این یک علامت رایج اضطراب محسوب می‌شود.

درمان تنگی نفس عصبی به چند روش امکان‌پذیر است، داروها، تکنیک‌های تنفسی و تمرین‌های تمرکز حواس از جمله روش‌هایی هستند که می‌توانند کمک کنند. اما برای اینکه بتوان روش صحیح و کارامدی را برای درمان تنگی نفس عصبی پیش گرفت باید به این اتفاق از چند زاویه نگاه کرد. برای مثال نگرانی بسیاری از مردمم روی این مورد است که مشکلات فیزیکی بر تنفس آن‌ها تاثیر می‌گذارد. ولی فراموش نکنید سلامت روان به طرق مختلف بر سلامت جسمانی تاثیر می‌گذارد.

ناگفته نماند اضطراب می‌تواند باعث تنگی نفس و سایر مشکلات فیزیکی شود. اما گاهی تجربه تنگی نفس به دلایل دیگر نیز باعث ایجاد اضطراب در فرد خواهد شد.

مجله سلامت سیوطب در این مقاله نکات مهمی در مورد علائم، درمان تنگی نفس عصبی و زمان مراجعه به پزشک بررسی کرده است. هدف از ارائه این مقاله آگاهی بخشی به افرادی است که هنگام رویارویی با این موضوع دچار استرس نشوند و بتوانند تصمیم درستی اتخاذ کنند.

علائم اضطراب و تنگی نفس عصبی

اضطراب پاسخ طبیعی بدن به ‌ترس است که به عنوان پاسخ جنگ یا گریز شناخته می‌شود. بدن به روش‌های فیزیکی و ذهنی واکنش نشان می‌دهد تا فرد را برای مبارزه یا فرار از یک موقعیت تهدیدآمیز آماده کند. تنگی نفس عصبی یکی از این پاسخ‌هاست. احساسی که به فرد در مقابله با موارد استرس‌زا وارد می‌آید شامل سختی در نفس کشیدن، احساس فشار در قفسه سینه و همچنین احساس خفگی می‌شود.

مطالعات زیادی ارتباط قوی بین اضطراب و علائم تنفسی از جمله تنگی نفس را تایید کرده‌اند. همین دلایل ضرورت نیاز به درمان تنگی نفس عصبی را در افراد به وجود آورده است. علائم دیگری که در طول این پاسخ و در نتیجه اضطراب رخ می‌دهد عبارتند از:

• تنفس سریع‌تر (هیپرونتیلاسیون)
• تنگی قفسه سینه
• تنگی نفس یا احساس خفگی
• احساس وجود توده‌ای در گلو
• تنش عضلانی
• تپش قلب (احساس ضربان قلب قوی‌تر و سریع‌تر)
• احساس ضعف، سرگیجه یا بی‌ثباتی
• حالت تهوع یا ناراحتی معده
• بی‌قراری، تحریک‌پذیری یا احساس بی‌قراری

عوامل دخیل در ایجاد تنگی نفس عصبی

تنگی نفس و سایر علائم فیزیکی در واکنش جنگ یا گریز برای محافظت از بدن رخ می‌دهند. هنگام ورود اضطراب به ذهن، با اینکه رمقی برای دویدن وجود ندارد اما عکس‌العمل فرار تاییدی بر حضور و بودن فرد است.

تجربه سفت شدن قفسه سینه، تنگی نفس و تنفس سریع‌تر نشان ازاین است که بدن در تلاش برای اکسیژن‌رسانی بیشتر به عضلات است. ضربان قلب افزایش می‌یابد و احساس گرما در بدن زیاد می‌شود، زیرا خون بیشتری به عضلات پمپ می‌شود و فرد را برای مبارزه آماده می‌کند. همه ‌این علائم پاسخ‌های طبیعی بدن هستند که برای نجات جان طراحی شده‌اند.

سایر شرایطی که باعث تنگی نفس می‌شود عبارتند از:

• ورزش
• تغییرات ارتفاع
• لباس تنگ
• یک سبک زندگی بی تحرک

سایر شرایطی که ممکن است دچار تنگی نفس شوید عبارتند از منبع مورد اعتماد:

• آسم
• بیماری انسداد مزمن ریه (COPD)
• نارسایی قلبی یا حمله قلبی
• ذات الریه
• فشار خون پایین
• انسداد راه هوایی فوقانی

راه‌های درمان تنگی نفس عصبی و خمیازه

هنگامی‌که دچار تنگی نفس ناشی از یک حمله اضطرابی می‌شوید، ممکن است غیرقابل تصور به نظر برسد که تنفس چیزی است که باید روی آن تمرکز کرد. اما با تمرکز بر تنفس، می‌توان آن را تحت کنترل داشت و مقدار مناسبی از اکسیژن را وارد ریه‌ها کرد. از جمله راه‌های درمان تنگی نفس عصبی باید به موارد زیر اشاره کرد:

1.درمان شناختی رفتاری (CBT) روشی تدریجی برای درمان تنگی نفس عصبی

این روش برای بسیاری از افراد مبتلا به اضطراب مفید به نظر می‌رسد. هدف آن کمک به کسانی است تا نحوه تفکر و رفتار خود را در موقعیت‌های خاص، مانند مواردی که باعث ایجاد اضطراب می‌شوند، اصلاح کنند.

در طول CBT، فرد یاد می‌گیرد که اضطراب او بر هشدارهای کاذب ‌ترس تمرکز دارد و درمان ممکن است به او آموزش دهد تا به جای اجتناب از آن‌ها، با شرایطی که باعث اضطراب می‌شود کنار بیاید. این شیوه برای مواردی است که محدودیت زمانی در آن وجود ندارد. اگر دنبال روش‌های سریع‌تر درمان تنگی نفس عصبی هستید باید روش‌های دیگری را تست کرد.

2. روان درمانی، روان پویشی؛ درمان تنگی نفس عصبی که نیاز به زمان دارد

روان درمانی روان پویشی نیز یک درمان موثر برای اضطراب است. بر نقش تعارضات بین فردی و خانوادگی مرتبط با علائم اضطراب تمرکز دارد. این شکل از درمان رابطه بیمار و درمانگر را مهار می‌کند تا به تشویق بازتاب شخصی، پذیرش احساسات دشوار و درگیر شدن در رفتارهای جدید کمک کند.

3. درمان تنگی نفس عصبی با روش‌های آرامش‌بخش تنفسی

افراد ممکن است به کمک روش‌های آرامش در خانه برای کاهش احساسات اضطراب و بهبود تنفس سود ببرند. تنفس دیافراگمی و تنفس لب جمع شده دو نوع بخصوص برای درمان تنگی نفس عصبی هستند که در خانه به راحتی قابل انجام هستند.

درمان تنگی نفس عصبی در خانه با تنفس دیافراگمی

برای تسکین فوری تنگی نفس ناشی از اضطراب، افراد اغلب تنفس دیافراگمی ‌را امتحان می‌کنند. مراحل انجام تنفس دیافراگمی عبارت است از:

• روی یک سطح صاف دراز بکشید
• یک دست را روی دیافراگم، بالای معده و درست زیر دنده‌ها قرار دهید
• دست دیگر را در وسط سینه قرار دهید
• به آرامی ‌از طریق بینی نفس بکشید و اجازه دهید دیافراگم منبسط شود
• دست پایین باید بالا بیاید در حالی که دست بالا ثابت بماند
• عضلات شکم را منقبض کنید و به آرامی ‌بازدم کنید

برخی از پزشکان آن را برای کمک به کاهش اضطراب توصیه می‌کنند. تعدادی از کسانی که آن را انجام داده‌اند گزارش می‌دهند که به ‌ایجاد تعادل عاطفی هم کمک می‌کند. یک مطالعه در سال 2017 نشان می‌دهد که 20 جلسه تنفس دیافراگمی ‌باعث بهبود استرس و کاهش احساسات منفی در شرکت کنندگان می‌شود.

درمان تنگی نفس عصبی با تکنیک تنفس لب جمع شده

این تکنیک می‌تواند تنفس فرد را کند و تنگی نفس او را مدیریت کند. این تمرین بر عمدی‌تر کردن هر نفس تمرکز دارد و از روش‌های موثر برای درمان تنگی نفس عصبی به شمار می‌آید.

برای انجام تنفس لب فشرده باید مراحل زیر را انجام داد:

• راحت بنشینید یا بایستید
• به مدت 2 ثانیه از طریق بینی نفس بکشید
• لب‌ها را محکم ببندید
• به مدت 4 ثانیه به آرامی ‌از لب‌های جمع شده بازدم کنید

4. درمان فوری تنگی نفس عصبی با روش ذهن آگاهی

ذهن آگاهی یک اصطلاح گسترده است که بسیاری از شیوه‌های درمان تنگی نفس عصبی را پوشش می‌دهد. به طور معمول، روش‌هایی برای تمرکز توجه در حالت‌های تمرکز آرام به حساب می‌آید. تمرینات ذهن آگاهی می‌تواند به کاهش علائم اضطراب، استرس، افسردگی و سایر شرایط سلامت روان کمک کند. افراد می‌توانند مدیتیشن ذهن آگاهی را در خانه برای کاهش اضطراب و درمان تنگی نفس عصبی تمرین کنند.

مراحل زیر می‌تواند به فرد کمک کند مراقبه ذهن آگاهی را شروع کند:

• راحت بنشینید، بایستید یا دراز بکشید
• توجه را روی لحظه حال و احساسات و عواطف فیزیکی فعلی متمرکز کنید
• بر جریان طبیعی تنفس تمرکز کنید
• اگر تنفس کم عمق است، به آرامی ‌از طریق بینی نفس بکشید و به آرامی ‌از طریق دهان بازدم کنید
• بر چگونگی تغییر احساسات و حواس فیزیکی با گذشت زمان تمرکز کنید

5. برای تنگی نفس عصبی چه بخوریم، انواع قرص برای تنگی نفس عصبی را بشناسید

داروهای ضد افسردگی: این داروها بر سطوح انتقال دهنده‌های عصبی خاص برای درمان اضطراب و افسردگی تاثیر می‌گذارند. آن‌ها اغلب به عنوان یک راه حل طولانی مدت برای درمان تنگی نفس عصبی استفاده می‌شوند، زیرا چندین هفته طول می‌کشد تا فواید آن حس شود.

بنزودیازپین‌ها: این دسته از داروها شامل داروهایی مانند ناپروکسن و دیازپام است که به عنوان یک آرام بخش عمل می‌کنند تا در مواقعی اضطراب شخص آرام شود. با این حال، آن‌ها فقط برای استفاده کوتاه مدت توصیه می‌شوند، زیرا می‌توانند عوارض جانبی مانند خواب آلودگی ایجاد کنند.

مسدود کننده‌های بتا: معمولا برای درمان فشار خون بالا به کار می‌روند. بتا بلوکرها مانند پروپرانولول می‌توانند علائم فیزیکی کوتاه مدت اضطراب را کاهش و به درمان تنگی نفس عصبی کمک کنند.

بوسپیرون: این دارو گاهی اوقات برای درمان تنگی نفس عصبی، زمانی که داروهای ضدافسردگی کار نمی‌کنند استفاده می‌شود. اگرچه بوسپیرون به‌اندازه بنزودیازپین‌ها موثر است و با خطرات و عوارض جانبی کمتری همراه است، اما ممکن است دو تا چهار هفته طول بکشد تا اثر کند.

چه زمانی برای درمان تنگی نفس عصبی باید به پزشک مراجعه کرد

• سفتی یا درد در قفسه سینه، گردن، فک، پشت یا بازوها
• خستگی
• سبکی سر، حالت تهوع یا استفراغ
• ناراحتی در بازو یا شانه
• عرق کردن بیش از حد بدون دلیل منطقی

برداشتی کلی درباره درمان تنگی نفس عصبی

به یاد داشته باشید که حملات اضطراب تهدید کننده برای زندگی فرد به حساب نمی‌آید. هیچ فردی به دلیل اختلالات اضطرابی دچار خفگی نمی‌شود، نفسش قطع نمی‌شود و از حمله اضطراب کسی نمی‌میرد. اما مجموعه این موارد امکان دارد به دردسرهای ناخوشایندی که کیفیت زندگی فرد را تحت الشعاع قرار می‌دهد تبدیل گردد.

قبل از اقدامات لازم برای درمان تنگی نفس عصبی، ابتدا باید علت ابتلا به تنگی نفس را بررسی کرد و بر اساس آن روند درمان را پیش گرفت. درمان شناختی رفتاری، روان درمانی روان پویشی، تکنیک‌های آرام‌بخش تنفسی و دسته‌ای از داروها مانند بوسپیرون، ناپروکسن، دیازپام و پروپرانولول را به عنوان بهترین رویکرد درمان تنگی نفس عصبی باید مد نظر گرفت.

سوالات متداول