بیماری و درمان کمبود گلبول سفید یا لکوپنی
گویچه‌های سفید یا گلبول‌های سفید یا لوکوسیت ها با عفونت مبارزه می‌کند و در مغز استخوان ایجاد می‌شود و بخشی از سیستم ایمنی بدن هستند. آنها در بدن و خون شما حرکت می‌کنند و به دنبال مهاجمان هستند و به بدن کمک می‌کنند تا انواع بیماری‌ها و عفونت‌ها و … را شناسایی و با آنها مقابله می‌کند در این مقاله به کمبود گلبول سفید یا لکوپنی می‌پردازیم.
گلبول های سفید به دودسته تقسیم می‌شوند
1. گرانولوسیت‌ها که شامل نوتروفیل‌ها Neutrophils، ائوزینوفیل‌ها Eosinophils، بازوفیل‌ها Basophils
2. آگرانولوسیت‌ها که شامل لنفوسیت‌ها، منوسیت‌ها
| نوع | اهداف عمده |
|---|---|
| نوتروفیل | نوتروفیل نوعی گلبول سفید است که به بهبود بافت های آسیب دیده و رفع عفونت کمک می کند. (منبع) |
| ائوزینوفیل | ائوزینوفیل ها نوعی گلبول سفید خون است که با بیماری مبارزه می کند. مثل (عفونت انگلی ، واکنش آلرژیک یا سرطان) (منبع) |
| بازوفیل | بازوفیل نوعی گلبول سفید است. اگرچه در مغز استخوان تولید می شوند ، اما در بسیاری از بافتهای بدن وجود دارد. آنها بخشی از سیستم ایمنی بدن شما هستند و در عملکرد مناسب آن نقش دارند. اگر سطح بازوفیل شما پایین است ، ممکن است به دلیل یک واکنش آلرژیک شدید باشد. (منبع) |
| لنفوسیت | سیستم ایمنی یک شبکه پیچیده از سلول ها است که به عنوان سلول های ایمنی شناخته می شود و شامل لنفوسیت ها است. این سلول ها با هم کار کنند به دفاع از بدن در برابر مواد خارجی مانند باکتری ها، ویروس ها، و سرطان سلول های است که می تواند عملکرد آن را تهدید کند. (منبع) |
| مونوسیت | مونوسیت ها نوعی گلبول سفید هستند که با عفونت های خاص مقابله می کنند و به سلول های سفید خون دیگر کمک می کند تا بافت های مرده یا آسیب دیده را از بین ببرند ، سلول های سرطانی را از بین ببرند و ایمنی را در برابر مواد خارجی تنظیم کنند.(منبع) |
علت کمبود گلبول سفید
چه کسانی تعداد گلبول سفید خون کمی دارند؟
کاهش تعداد گلبول‌های سفید در گردش خون یا لکوپنی ممکن است در هر شخصی اتفاق بیفتد و بسته به سن و نژاد و جنسیت فرد و شرایط پزشکی می‌تواند متفاوت باشد.
مطالب مفید: اطلاعات کامل در مورد مسائل مربوط به زنان و زایمان
چه عواملی باعث کم شدن تعداد گلبول های سفید خون می‌شود؟
اگر یک شخص بیش‌ازحد یا بسیار کمتر از حد گلبول سفید داشته باشد ممکن است به این معنی باشد که نوعی اختلال وجود دارد. تعداد گلبول های سفید خون کمتر از 4000 سلول در هر میکرولیتر خون در نظر گرفته می‌شود. گاهی اوقات کم بودن گلبول سفید خون ممکن است ژنتیکی باشد یا شرایطی مثل عوامل زیر باعث پایین بودن گلبول سفید شود
- سرطان (ناشی از درمان‌های شیمی‌درمانی)
- اختلالات یا آسیب‌های مغز استخوان
- عفونت ویروسی (HIV) مثل سل و ….
- شرایط سیستم ایمنی بدن
- سو تغذیه
- روماتیسم مفصلی
- کمبود ویتامین
- آسیب کبدی / یا بزرگ شدن طحال
- بیماری کرون
- آرتریت روماتوئید و سایر اختلالات خود ایمنی
- داروهایی مانند آنتی‌بیوتیک‌ها، گلبول‌های سفید خون را از بین می‌برند
- عفونت‌های شدید که سریع‌تر از تولید سلول‌های سفید خون را مصرف می‌کنند
- میلوکاتکسی (یک اختلال مادرزادی شامل عدم ورود نوتروفیل ها به جریان خون)
- اختلالات خود ایمنی (مشکلات سیستم ایمنی بدن که در آن بدن به خود حمله می‌کند) مثل لوپوس
تعداد گلبول های سفید کم نیز می‌تواند ناشی از داروها یا درمان‌های پزشکی از قبیل زیر باشد:
- آنتی‌بیوتیک‌ها
- داروی ضد تشنج
- آنتی‌هیستامین‌ها
- داروهای ضد تیروئید
- آرسنیک
- باربیتورات ها
- داروهای شیمی‌درمانی
- داروهای ادرارآور
- پرتودرمانی
- سولفونامیدها
چگونه تعداد گلبول‌های سفید پایین تشخیص داده می‌شود؟
برای تعیین اینکه آیا فردی کمبود گلبول سفید دارد یا نه آزمایش خون انجام می‌دهند که به عنوان شمارش کامل خون شناخته می شود. پزشک ممکن است آزمایش شمارش کامل خون را به‌طور منظم برای بررسی اینکه آیا بیمار شرایط خاصی مثل عفونت یا اختلال سیستم ایمنی دارد یا خیر انجام دهد.
این آزمایش‌ها به پزشک کمک می‌کند تا فهرستی از احتمالات را تهیه کند و ممکن است شمارا به متخصص خون ارجاع دهد.
اگر به بیماری کاهش گلبول سفید مبتلا هستید این نکات را به یاد داشته باشید.
- در فصل سرماخوردگی و آنفولانزا از مکان‌هایی که ازدحام مردم زیاد است خودداری کنید.
میکروب‌ها از طریق سرفه و عطسه به‌راحتی گسترش می‌یابد. - به‌جاهایی که غذای خود را تهیه می‌کنید توجه کنید.
شیوع بیماری‌ها از غذاها زیاد است مخصوصاً اگر سیستم ایمنی ضعیفی داشته باشید. خوردن یک رژیم غذایی سالم می‌تواند به شما کمک کند تا مواد مغذی موردنیاز برای مبارزه با عفونت تأمین کند. - از شنا در دریاچه‌ها، نهرها و برکه‌ها خودداری کنید.
کریپتوسپوریدیم یک انگل میکروسکوپی است که یکی از مهم‌ترین دلایل بیماری از طریق آب است که توسط مدفوع حیوانات مثل آهو، راکون، سنجاب و …. وارد آب می‌شود. - از گزش پشه جلوگیری کنید.
پشه‌ها می‌توانند ویروس نیل غربی را حمل کنند یک ویروس است که از طریق گزند پشه آلوده منتقل می‌شود و سیستم عصبی را درگیر می‌کند. برای بیرون رفتن سعی کنید از اسپری دافع یا روغن اکالیپتوس لیمو و … استفاده کنید و حتماً به یاد داشته باشید که لباس آستین‌بلند و شلوار بلند بپوشید. - دستان خود را مرتبط بشویید.
- از بریدگی و خراش بر روی پوست دوری‌کنید.
هنگامی‌که باغبانی می‌کنید از دستکش استفاده کنید یا وقتی ناخن‌های خودتان رو کوتاه می‌کنید حتماً مراقب باشید و هنگام استفاده از قیچی و چاقو احتیاط کنید. - به دندان‌پزشکی مراجعه نکنید
وقتی تعداد گلبول های سفید پایین باشد بریدگی در دهان ممکن است منجر به عفونت شود.
بیشتر بخوانید: درمان کمردرد چیست؟ روش های معالجه درد کمر
درمان کمبود گلبول سفید یا لکوپنی
درمان لکوپنی به این بستگی دارد که کدام نوع گلبول سفید خون کم شده است و علت آن چیست؟ برای عفونت‌هایی که از کمبود گلبول سفید ایجاد می‌شود ممکن است به درمان‌های دیگری نیاز داشته باشید.
این درمان‌ها شامل:
داروهای کمبود گلبول سفید
از داروها می‌توان برای تحریک بدن برای تولید سلول‌های خونی بیشتر استفاده کرد. یا برای مشخص شدن علت کاهش تعداد سلول‌ها دارویی برای شما تجویز شود مثل ضد قارچ برای درمان عفونت‌های قارچی یا آنتی‌بیوتیک برای درمان عفونت‌های باکتریایی
درمان گلبول سفید
درمان گلبول سفید
متوقف کردن درمان‌هایی که باعث لکوپنی می‌شود؟
گاهی اوقات ممکن است لازم باشد درمانی مانند شیمی‌درمانی را متوقف کنید تا به بدن زمان دهید تا سلول‌های خونی بیشتری تولید کند. با پایان درمان مثلاً جلسات شیمی‌درمانی تعداد سلول‌های خونی شما ممکن است به‌طور طبیعی افزایش یابد اما به یاد داشته باشید ساخت این گلبول‌های سفید از فردی به فرد دیگر متفاوت است.
رژیم غذایی برای درمان کمبود گلبول سفید
اگر گلبول سفید خون بسیار پایین باشد رژیم کم باکتریایی یا رژیم نوتروپنیک نیز گفته می‌شود، ممکن است توصیه شود گفته می‌شود این رژیم باعث کاهش احتمال ابتلا به میکروب از غذا را به دلیل روش تهیه غذا می‌شود.
مراقبت در خانه
پزشک همچنین در مورد اینکه چگونه می‌توانید در خانه مراقبت کنید نکاتی را به شما می‌گوید مثل:
خوب بخورید
برای بهبودی، بدن شما به ویتامین‌ها و مواد مغذی نیاز دارد مگر اینکه پزشک خلاف این را گفته باشد.
مقدار زیادی میوه و سبزی بخورید. اگر زخم دهان یا حالت تهوع دارید برای یافتن اینکه چه غذاهایی می‌توانید بخورید آزمایش کنید و از پزشک خود کمک بگیرید.
استراحت کنید
سعی کنید فعالیت‌هایی را که باید انجام دهید زمانی انجام دهید که بیشترین انرژی را داشته باشید و برای کاره‌ای‌تان برنامه‌ریزی کنید و از دیگران کمک بخواهید.
از میکروب دور بمانید
دستان خود را در طول روز بشویید یا از ضدعفونی‌کننده دست استفاده کنید. از افراد بیمار و جمعیت دوری‌کنید سطل‌های زباله قفس حیوانات یا حتی تنگ ماهی را تمیز نکنید.
بسیار مراقب باشید
شما باید تمام تلاش خود را برای جلوگیری از کوچک‌ترین خراش و بریدگی انجام دهید. زیرا هر مکان باز پوست شما محلی را برای شروع عفونت فراهم می‌کند. برای مثال اگر نیاز هست برای از بین بردن موهای خود از تیغ استفاده کنید، به‌جای آن از روشی استفاده کنید که کم‌خطر باشد و به پوست شما آسیب نرساند یا برای جلوگیری از تحریک لثه دندان‌های خود را به‌آرامی مسواک بزنید.
درمان کمبود گلبول سفید در طب سنتی
درحالی‌که چندین داروی تجویزی برای مقابله با این بیماری موجود است اکثر آنها دارای عوارض جانبی متعددی هستند. اما روش‌های طبیعی جایگزینی وجود دارد که می‌تواند تعداد گلبول‌های سفید خون را افزایش دهد و بدون عارضه جانبی باشد. یکی از این موارد درمان کمبود گلبول سفید در طب سنتی است.
طب سنتی چینی یک سیستم پزشکی است که از هزاران سال پیش وجود داشته است و شامل چندین روش برای درمان کلی بدن است.
طب سوزنی برای درمان کمبود گلبول سفید
سازمان بهداشت جهانی طب سوزنی را برای درمان لکوپنی توصیه و تائید می‌کند. تحقیقات نشان می‌دهد که طب سوزنی می‌تواند باعث افزایش ایمنی بدن شود. درحالی‌که هم تعداد گلبول قرمز و هم‌خون را بهبود می‌بخشد. طب سنتی چینی طحال را یکی از اجزای بسیار مهم عملکرد سیستم ایمنی بدن می‌داند.
طحال وظیفه حذف مواد مغذی از غذا را دارد و سپس این مواد مغذی را برای تجمع از خون انجام می‌دهد. کسانی که بیماری کمبود گلبول سفید رادارند معمولاً از خستگی رنج می‌برند. این روش همان‌طور که در بالا گفته شد می‌تواند به این بیماران کمک کند.
ورزش برای درمان کمبود گلبول سفید
تای چی و چی گونگ در سازمان جهانی گفته نشده است اما میلیون‌ها نفر در جهان از این روش استفاده می‌کنند مطالعات نشان داده این مدل از ورزش‌ها با تأثیر کم بر لکوپنی تأثیر دارد. مطالعات تائید می‌کند که با تمرین منظم تای چی یا چی گونگ تعداد سلول‌های خونی افزایش می‌یابد. حتی مواردی وجود داشته که تومورها پس از شروع فعالیت بیمار توسط این ورزش‌های رزمی باستان کاملاً برطرف شده‌اند.
مدیتیشن
مدیتیشن در سازمان جهانی گفته نشده است اما بسیاری از پزشکان آن را توصیه و تجویز می‌کنند. مدیتیشن عملی است که به ارامش ذهنی و سیستم عصبی کمک می‌کند. وقتی سیستم عصبی بیش‌ازحد تحریک شود استرس متابولیکی را در بدن ایجاد می‌کند. استرس باعث ضعیف شدن سیستم ایمنی بدن می‌شود درنتیجه تعداد گلبول های سفید خون در بدن کاهش می‌یابد.
رژیم تقویت ایمنی بدن
کدام غذاهای کمبود گلبول سفید می‌تواند به درمان کمک کند؟
ابتدا اطمینان حاصل کنید که کالری، مواد مغذی و مایعات به‌اندازه کافی مصرف می‌کنید. اگر اشتها ندارید، حالت تهوع و استفراغ دارید، کاهش وزن‌دارید بهتر است برای سو تغذیه به متخصص تغذیه مراجعه کنید یا اگر با سرطان یا بیماری خود ایمنی دست‌وپنجه نرم می‌کنید این ممکن است رژیم غذایی شمارا تغییر دهد.
غذاهایی که به‌طورکلی برای تقویت ایمنی بدن و کاهش التهاب مفید هستند عبارت‌اند از
غذاهای کامل
غذای کامل به‌ویژه سبزی‌ها، میوه‌ها بارنگ روشن و یک رژیم غذایی متعادل که مایعات، کالری، پروتئین، ویتامین‌ها و مواد معدنی و آهن کافی را تأمین کند همچنین علائم لکوپنی مثل خستگی را برطرف کند.
آنتی‌اکسیدان‌ها
غذاهای دارای آنتی‌اکسیدان بالا مانند انواع سبزی‌ها برگ سبز، توت (زغال‌اخته، تمشک، گیلاس، توت‌فرنگی، توت سیاه و …)، کیوی، مرکبات، غذاهای گیاهی نارنجی و زردرنگ (مثل سیب‌زمینی، توت، کدوتنبل، کدو و …)
پروتئین باکیفیت مثل گوشت ارگانیک، ماهی، تخم‌مرغ، محصولات لبنی خام، آجیل
چربی‌های سالم مثل روغن نارگیل، روغن‌زیتون، کره
موارد دیگری که به سیستم ایمنی بدن کمک می‌کند مثل عسل، سرکه سیب، سیر و …
پروبیوتیک
پروبیوتیک ها باکتری‌های خوبی هستند که از سلامت روده و ایمنی بدن پشتیبانی می‌کنند.
غذای سرشار از آهن و روی
خوردن غذاهای غنی از آهن و روی مثل گوشت و مرغ، جگر، ماهی قزل‌آلا، عدس و سایر لوبیاها، شکلات تلخ، اسفناج و دانه‌های آفتابگردان.
هیدراته
بدنتان حتماً هیدراته باشد. هدف شما این باشد که روزانه 1 الی 2 لیتر آب بنوشید. سایر نوشیدنی‌های آب‌رسانی که از سیستم ایمنی بدن شما پشتیبانی می‌کند شامل چای‌های گیاهی، چای با آب‌لیمو، آب سبزی‌ها، آب نارگیل است.
مکمل‌ها
گون یک گیاه ضدالتهاب است و مطالعات نشان داده است که به کاهش سم ناشی داروهایی مانند سرکوب‌کننده سیستم ایمنی و شیمی‌درمانی سرطان کمک می‌کند.
ویتامین D
مصرف ویتامین D می‌تواند مؤثر باشد اما قبل از آن با پزشک خود مشورت کنید و روزانه 15 دقیقه پوست خود را در معرض آفتاب قرار دهید.
پونه کوهی
پونه کوهی به تقویت سیستم ایمنی بدن معروف است به دلیل ترکیبات ضد قارچ، ضد باکتری، ضد ویروس و ضد انگلی می‌تواند به‌طور طبیعی به مقابله با عفونت‌ها کمک کند.
کندر
کندر با عوامل بیماری‌زا مقابله می‌کند و دارای خواص ضدعفونی‌کننده است.
اسانس اسطوخودوس
روغن اسطوخودوس تعداد گلبول های سفید و ایمنی کلی بدن را افزایش می‌دهد. روغن‌های اساسی مانند روغن بادام شیرین، روغن درخت چای و روغن سرو نیز تأثیرات مشابهی در بهبود تولید گلبول‌های سفید خون‌دارند . 20 قطره روغن اسطوخودوس را به همراه 60 میلی‌لیتر از هر روغن حامل (روغن بادام شیرین یاغیره) خوب مخلوط‌کنید و بدن خود را ماساژ دهید. هرچند وقت یک‌بار باید این کار را انجام دهید.
سیر
سیر دارای خواص تعدیل سیستم ایمنی و ضد التهابی است که تولید گلبول های سفید مختلف خون از جمله لنفوسیت ها، ائوزینوفیل ها و ماکروفاژها را تقویت می‌کند. 1-2 قاشق چای‌خوری سیر له شده را به غذای موردعلاقه خود اضافه و روزانه آن را مصرف کنید.
اسفناج
اسفناج منبع غنی ویتامین‌ها و مواد معدنی است. همچنین دارای خواص آنتی‌اکسیدانی که به افزایش تعداد گلبول‌های سفید کمک می‌کند.
ویتامین‌ها
ویتامین‌های A ، C ، E و B9 نقش اساسی در بهبود تعداد گلبول‌های سفید خون شما دارند. غذاهایی مانند اسفناج، هویج، پنیر، گوشت، تخم‌مرغ، ماهی، سیب‌زمینی شیرین و مرکبات مصرف کنید. همچنین بهتر مکمل‌های ویتامین‌ها را پس از مشورت با پزشک مصرف کنید.
اسیدهای چرب امگا 3
مکمل‌های امگا 3 دارای ویژگی‌های تنظیم‌کننده سیستم ایمنی بدن هستند که با افزایش تعداد گلبول‌های سفید ایمنی بدن تقویت می‌کند.
نکات پایانی کمبود گلبول سفید خون
اگر اشتها زیادی ندارید یا حالت تهوع دارید حجم غذای کمی بخورید اما تعداد وعده‌ها را افزایش دهید. پس از مصرف غذا یک ساعت بنشینید و استراحت کنید تا فشار بر روی معده وارد نشود. برای جبران کمبود گلبول سفید خون سعی کنید غذایی که مصرف می‌کنید سه ساعت قبل از خواب باشد تا به هضم غذا کمک کند.
اگر دچار کمبود گلبول سفید هستید از مصرف الکل یا غذاهای پر قند که می‌تواند سردرد، خستگی و علائم دیگر را بدتر کند خودداری کنید. سیگار کشیدن، استفاده از تنباکو را ترک کنید و تا جایی که امکان دارد در معرض سموم و مواد شیمیایی و آلاینده‌ها قرار نگیرید. امیدواریم مقاله بیماری و درمان کمبود گلبول سفید برای شما مفید واقع‌شده باشد.
با سلام و عرض ادب
مطالبتون عالی و مفید بود
ایشالا به هر چی میخاین برسین…