وزوز گوش؛ 15 علت صدای زنگی که می‌آید و دیگر نمی‌رود
وزوز گوش صدایی است که در واقعیت و بیرون از گوش وجود ندارد و ممکن است در سر، هر دو گوش یا یکی از گوش‌ها شنیده شود. این عارضه در واقع احساس صدای زنگ زدن در گوش است، اما خوشبختانه قابل درمان است. در ادامه این مقاله با مجله پزشکی سیوطب همراه باشید تا بیشتر برای شما از بیماری آزاردهنده وزوز گوش، علائم و درمان‌های آن که ممکن است خود یا اطرافیان‌تان به آن دچار شده باشید و بگوییم.
وزوز گوش چیست؟
شنیدن صدایی است که وجود خارجی ندارد و سایرین قادر به شنیدن آن نیستند. در واقع این صدا در سر و گوش‌های شخص است و فقط توسط خوده او شنیده می‌شود.
این صدای وزوز یا زنگ مانند می‌تواند تنها در یک گوش باشد یا همزمان در هر دو گوش شنیده شود. وزوز گوش ممکن است به شکل صدای زنگ، خش‌خش، زمزمه، غرش، همهمه، تق‌تق، سوت و تپش قلب باشد.
این عارضه شاید در ظاهر بیماری جدی‌ای نباشد اما این صداهای زنگ‌مانند اگر زیاد شوند، می‌توانند فرد را ناتوان و زندگی عادی و فعالیت‌های روزمره او را مختل کنند.
آسیب وارده به گوش میانی یا داخلی ممکن است یکی از علل این عارضه باشد. در واقع همیشه صداها از یک عامل تولید و خارج از بدن ما می‌آیند و ما آن‌ها را می‌شونیم اما در این اختلال، صدا از درون خوده بدن است و همان‌طور که گفتیم سایرین آن را نمی‌شوند.
هرچند به وزوز گوش هم گاهی به عنوان یک بیماری نگاه می‌شود اما در اغلب موارد خود این معضل نشانه بیماری دیگری است یا در حقیقت نشأت گرفته از یک بیماری دیگر می‌تواند باشد.
بنابراین وزوزو گوش بیشتر از آنکه خودش یک بیماری باشد، جزء علائم یک بیماری دیگر خواهد بود، مثل مشکلاتی که برای گوش میانی پیش می‌آید.
وزوز گوش یا Tinnitus عارضه نادری نیست حدود 15درصد از مردم آن را تجربه می‌کنند. به همین دلیل است که حتی اگر خودتان هم چنین اختلالی را تجربه نکرده باشید، به احتمال زیاد شخصی در اطرافیان‌تان را دیده‌اید که از این معضل شکایت می‌کند.
بیشتر بخوانید: ۱۵ درمان خانگی گوش درد؛ از کمپرس گرم تا تمرینات گردن
تصور کنید که در طول روز، در حین کار و شب هنگام خواب یک صدای سوت یا زنگی را همیشه در گوش خود بشنوید.
به خوبی روشن است که این صدا چقدر آزاردهنده و ناتوان‌کننده خواهد بود و شکایت اشخاصی که به این مشکل دچار هستند تا حدود زیادی قابل درک است.
در دنیای صنعتی و پر سروصدای امروز علاوه بر صداهای محیط‌های صنعتی، انسان‌ها برای گوش دادن به موسیقی نیز از تجهیزات مختلف استفاده می‌کنند.
گروهی از این دستگاه‌ها درون گوش قرار می‌گیرند و تمام این موارد کمک کرده است که این بیماری بیشتر شده باشد. اما وزوز گوش عارضه‌ای قدیمی است.
ریشه نام انگلیسی وزوز گوش هم یعنی Tinnitus هم در واقع از واژه لاتین tinnire به معنی زنگ زدن آمده که گذشتگان نیز با آن درگیر بودند.
بیشتر بخوانید :چه عواملی باعث سرفه صبحگاهی می شود؟
15علت ایجادکننده وزوز گوش
وزوز گوش معمولا به دلیل یک بیماری زمینه‌ای مانند کم‌شنوایی مرتبط با افزایش سن، آسیب گوش یا مشکل در سیستم گردش خون ایجاد می‌شود.
برای بسیاری از افراد، این بیماری با درمان علت زمینه‌ای یا با سایر درمان‌هایی که صدا را کاهش می‌دهند یا پنهان می‌کنند، بهبود می‌یابد و باعث می‌شود وزوز کمتر قابل توجه باشد.
تعدادی از علل می‌توانند باعث ایجاد یا بدتر شدن این مشکل شوند. در بسیاری از موارد، هیچ‌گاه علت دقیقی پیدا نمی‌شود.
در بسیاری از افراد، این اختلال به دلیل یکی از موارد زیر ایجاد می‌شود:
1-آسیب به قدرت شنوایی
سلول‌های مویی ظریف و ریز در گوش داخلی شما (حلزونی گوش) وجود دارد که با دریافت امواج صوتی گوش حرکت می‌کنند.
این حرکت سیگنال‌های الکتریکی را در امتداد عصب از گوش تا مغز (عصب شنوایی) تحریک می‌کنند. مغز شما این سیگنال‌ها را به عنوان صدا تفسیر می‌کند.
اگر موهای داخل گوش داخلی شما خم یا شکسته شده باشند این اتفاق با بالا رفتن سن یا زمانی که شما به طور منظم در معرض صداهای بلند قرار می‌گیرید می‌توانند تکانه‌های الکتریکی تصادفی را به مغز شما نشت کنند و باعث وزوز گوش شوند.
2- عفونت گوش یا انسداد مجرای گوش
مجرای گوش شما ممکن است با تجمع مایع یعنی عفونت گوش و حلق و بینی، جرم گوش، کثیفی یا سایر مواد خارجی مسدود شود. انسداد می‌تواند فشار را در گوش شما تغییر دهد و باعث این مشکل شود.
3- آسیب‌های سر یا گردن
ضربه به سر یا گردن می‌تواند بر گوش داخلی، اعصاب شنوایی یا عملکرد مغز مرتبط با شنوایی تاثیر بگذارد. چنین آسیب‌هایی معمولا تنها در یک گوش باعث وزوز گوش می‌شوند.
4- داروها
تعدادی از داروها ممکن است باعث ایجاد یا بدتر شدن وزوز گوش شوند. به طور کلی، هر چه دوز این داروها بیشتر باشد، صدایی که می‌شنوید بدتر می‌شود. اغلب با قطع مصرف این داروها صدای ناخواسته ناپدید می‌شود.
داروهایی که باعث این مشکل می‌شوند عبارتند از داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) و آنتی‌بیوتیک‌های خاص، داروهای سرطان، قرص‌های ادرار آور، داروهای ضد مالاریا و داروهای ضدافسردگی.
علل کمتر شایع این معضل شامل سایر مشکلات گوش، معضلات مزمن و آسیب‌ها یا شرایطی است که بر اعصاب گوش یا مرکز شنوایی در مغز تاثیر می‌گذارد.
5- بیماری منیر
وزوز گوش می‌تواند نشانه اولیه بیماری منیر باشد، یک اختلال گوش داخلی که ممکن است به دلیل فشار غیرطبیعی مایع گوش داخلی ایجاد شود.
6- اختلال عملکرد شیپور استاش
در این اختلال، لوله‌ای که گوش میانی را به گلوی فوقانی متصل می‌کند، مدام منبسط می‌شود که می‌تواند باعث احساس پر بودن و صدا در گوش شود.
7- تغییر استخوان گوش
سفت شدن استخوان‌های گوش میانی (اتواسکلروز) ممکن است بر شنوایی شما تاثیر بگذارد و باعث وزوز گوش شود.
این عارضه که در اثر رشد غیرطبیعی استخوان ایجاد می‌شود، در خانواده‌ها و به صورت ارثی ممکن است به وجود بیاید.
8- اسپاسم عضلانی در گوش داخلی
ماهیچه‌های گوش داخلی می‌توانند منقبض شوند و این اسپاسم می‌تواند منجر به وزوز گوش، کاهش شنوایی و احساس پری گوش شود.
این امر گاهی اوقات بدون هیچ دلیل قابل توضیحی اتفاق می‌افتد اما همچنین می‌تواند ناشی از بیماری‌های عصبی، از جمله ام اس باشد.
9- اختلالات مفصل گیجگاهی فکی
مفصل هر طرف سر در جلوی گوش، جایی که استخوان فک پایین به جمجمه می‌رسد، می‌تواند باعث وزوز گوش شود.
10- نوروم آکوستیک یا سایر تومورهای سر و گردن
نوروم آکوستیک، یک تومور غیرسرطانی (خوش خیم) است که روی عصب جمجمه‌ای که از مغز به گوش داخلی شما می‌رود ایجاد می‌شود و تعادل و شنوایی را کنترل می‌کند. سایر تومورهای سر، گردن یا مغز نیز می‌توانند باعث وزوز گوش شوند.
11- اختلالات عروق خونی
شرایطی که بر رگ‌های خونی شما تاثیر می‌گذارد مانند تصلب شرایین، فشار خون بالا یا رگ‌های خونی چروکیده یا بدشکل می‌توانند باعث شوند که خون در رگ‌ها و شریان‌ها با نیروی بیشتری حرکت کند.
این تغییرات جریان خون می‌تواند باعث وزوز گوش شوند. سایر شرایط مزمن شرایطی از جمله دیابت، مشکلات تیروئید، میگرن، کم‌خونی و خودایمنی هستند.
12- قرار گرفتن در معرض صدای بلند
صداهای بلند، مانند صداهای ناشی از تجهیزات سنگین، اره‌های زنجیری و سلاح‌های گرم، علل رایج کاهش شنوایی مرتبط با صدا هستند.
دستگاه‌های موسیقی قابل حمل مانند پخش‌کننده‌های MP3 نیز در صورت پخش بلندمدت و طولانی می‌توانند باعث کاهش شنوایی شوند.
افرادی که در محیط‌های پر سر و صدا کار می‌کنند مانند کارگران کارخانه و ساختمان، نوازندگان و سربازان هم در معرض خطر هستند.
13- سن
با افزایش سن، تعداد رشته‌های عصبی فعال در گوش کاهش می‌یابند که احتمالا باعث مشکلات شنوایی می‌شوند و اغلب با وزوز گوش همراه هستند.
14- نوع جنسیت
مردان بیشتر احتمال دارد که وزوز گوش را تجربه کنند.
15- مصرف دخانیات و الکل
خطر ابتلا به وزوز گوش در افراد سیگاری بیشتر است. نوشیدن الکل نیز خطر وزوز گوش را افزایش می‌دهد.
برخی مشکلات مثل چاقی، مشکلات قلبی عروقی، فشار خون بالا و سابقه آرتریت یا آسیب سر نیز همگی خطر ایجاد این مشکل را افزایش می‌دهند.
بیشتر بخوانید :بهترین راه قطع آبریزش بینی،درمان آبریزش بینی
علائم وزوز گوش
وزوز گوش اغلب به عنوان زنگ در گوش توصیف می‌شود، حتی اگر صدای خارجی وجود نداشته باشد. با این حال، وزوز گوش همچنین می‌تواند انواع دیگری از صداهای خاص را در گوش شما ایجاد کند، از جمله:
- وزوز
- غرش
- کلیک کردن
- زمزمه کردن
اکثر افرادی که وزوز گوش دارند، به صورت ذهنی است یا صدایی خواهد بود که فقط خودشان می‌توانند آن را بشنوند.
صداها ممکن است از یک غرش کم تا یک جیغ بلند متفاوت باشد و ممکن است آن را در یک یا هر دو گوش بشنوید.
در برخی موارد، صدا می‌تواند آن‌قدر بلند باشد که در توانایی شما برای تمرکز یا شنیدن صدای خارجی اختلال ایجاد کند. وزوز گوش ممکن است همیشه وجود داشته باشد یا امکان دارد بیاید و برود.
در موارد نادر، وزوز گوش می‌تواند به صورت ضربان ریتمیک یا صدای وزوز، اغلب همزمان با ضربان قلب شما رخ دهد.
به این حالت وزوز ضربانی می‌گویند. اگر وزوز ضربان‌دار دارید، پزشک ممکن است هنگام معاینه (وزوز عینی) صدای وزوز شما را بشنود.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد
برخی افراد از وزوز گوش خیلی اذیت نمی‌شوند. برای افراد دیگر، زندگی روزمره آن‌ها را مختل می‌کند. اگر این مشکل را دارید و شما را آزار می‌دهد، به پزشک خود مراجعه کنید.
در حالت زیر در اولین فرصتی که به دست می‌آورید، بهتر است به پزشک مراجعه کنید:
- پس از یک عفونت دستگاه تنفسی فوقانی مانند سرماخوردگی دچار وزوز می‌شوید و وزوز گوش شما در عرض یک هفته بهبود نمی‌یابد
در صورت داشتن شرایط زیر در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید:
- دچار کم‌شنوایی یا سرگیجه همراه با وزوز گوش هستید
- در نتیجه شنیدن صداها دچار اضطراب یا افسردگی می‌شوید
عوارض وزوز گوش
وزوز گوش افراد را به شکل متفاوت تحت تاثیر قرار می‌دهد. برای برخی افراد می‌تواند به طور قابل توجهی بر کیفیت زندگی تاثیر بگذارد. اگر وزوز گوش دارید، ممکن است این موارد را نیز تجربه کنید:
- خستگی
- فشار روحی
- مشکلات خواب
- مشکل در تمرکز
- مشکلات حافظه
- افسردگی
- اضطراب و تحریک‌پذیری
- سردرد
- مشکلات در کار و زندگی خانوادگی
درمان این شرایط مرتبط ممکن است مستقیما بر وزوز گوش تاثیر نگذارد، اما می‌تواند به شما کمک کند تا احساس بهتری داشته باشید.
بیشتر بخوانید: خون دماغ یا اپیستاکسی، بررسی علت های خون دماغ
پیشگیری از وزوز گوش
در بسیاری از موارد، وزوز گوش نتیجه چیزی است که نمی‌توان از آن جلوگیری کرد. با این حال، برخی اقدامات احتیاطی می‌تواند به جلوگیری از انواع خاصی از آن کمک کند.
از محافظ شنوایی و هدست‌های محافظ گوش استفاده کنید
با گذشت زمان، قرار گرفتن در معرض صداهای بلند می‌تواند به اعصاب گوش آسیب برساند و باعث کاهش شنوایی و وزوز گوش شود. سعی کنید قرار گرفتن در معرض صداهای بلند را محدود کنید.
اگر نمی‌توانید از صداهای بلند اجتناب داشته باشید، از محافظ گوش برای کمک به محافظت از شنوایی خود استفاده کنید.
اگر سازنده موسیقی هستید، در مشاغل صنعتی کار می‌کنید که از ماشین‌آلات با صدای بلند استفاده می‌کنند یا مشاغل نظامی دارید و سلاح گرم (مخصوصا تپانچه یا تفنگ ساچمه‌ای) استفاده می‌کنید، همیشه از محافظ شنوایی روی گوش سود ببرید.
صدا را کاهش دهید
قرار گرفتن طولانی‌مدت در معرض موسیقی با صدای بلند بدون محافظ گوش یا گوش دادن به موسیقی با صدای بسیار بالا از طریق هدفون می‌تواند باعث کاهش شنوایی و وزوز گوش شود.
مراقب سلامت قلب و عروق خود باشید
ورزش منظم، تغذیه صحیح و انجام اقدامات دیگر برای سالم نگه داشتن رگ‌های خونی می‌تواند به جلوگیری از وزوز گوش مرتبط با چاقی و اختلالات عروق خونی کمک کند.
الکل، کافئین و نیکوتین را محدود کنید
این مواد به ویژه زمانی که بیش از حد استفاده شوند، می‌توانند بر جریان خون تاثیر بگذارند و به وزوز گوش کمک کنند.
درمان وزوز گوش
وزوز گوش در موارد زیادی به صورت خود به خود برطرف می‌شود. اما اگر این صداها به صورت مزمن درآمدند و ماندگار شدند، به دلیل مشکلات فراوانی که برای فرد ایجاد می‌کنند، نیاز به مداخله و درمان وجود دارد. درمان‌های رایج روز دنیا که در ایران هم در دسترس هستند به شرح زیر است:
- صدا درمانی و استفاده از ماسکر
- تحریک الکتریکی عصب شنوایی
- تحریک الکتریکی زبان
- سمعک
- ویتامین درمانی
- دارو درمانی
- نوروفیدبک
خلاصه
وزوز گوش زمانی است که صدای زنگ یا صداهای دیگری را در یک یا هر دو گوش خود تجربه می‌کنید. صدایی که هنگام وزوز گوش می‌شنوید ناشی از صدای خارجی نیست و افراد دیگر نمی‌توانند آن را بشنوند.
وزوز گوش یک مشکل رایج است. حدود 15 تا 20درصد افراد را مبتلا می کند و به ویژه در افراد مسن شایع است.
هرچند هنوز دلایل قطعی آن مشخص نشده اما عواملی هستند که احتمال ابتلا به این عارضه را افزایش می‌دهند. وزوز گوش تا حدودی قابل پیشگیری و تاحد زیادی قابل درمان است.