آنفولانزا را با واکسیناسیون به موقع نابود کنید،تهدیدی برای کودکان و سالمندان
آنفولانزا یک بیماری شایع تنفسی است که در نتیجه عفونت ویروسی ایجاد می‌شود. این بیماری بسیار مسری است و از طریق قطرات تنفسی منتقل می‌شود. این انتقال ممکن است در حین صحبت یا با تماس فیزیکی مانند دست دادن رخ دهد.
هرساله سویه‌های مختلفی از این بیماری شناسایی می‌شوند که اثرات متفاوتی بر افراد مختلف می‌گذارند و می‌توانند باعث ایجاد وضعیت‌های اضطراری در سطح جهانی شوند.
برای آنکه بدانیم «آنفولانزا چیست و چگونه درمان می‌شود؟» در ادامه با علائم آن، انواع روش‌های درمانی و طول درمان آنفولانزا و همچنین تفاوت آنفولانزا و سرماخوردگی آشنا می‌شویم.
آنفولانزا (influenza) چیست؟
آنفولانزا مانند سرماخوردگی یک بیماری عفونی ویروسی است که می‌تواند باعث عفونت دستگاه تنفسی شود. نوع A و نوع B این بیماری هر ساله در فصل زمستان باعث اپیدمی‌های فصلی در ایالات متحده و سایر نقاط جهان می‌شوند. نوع C این بیماری نیز می‌تواند باعث بیماری تنفسی اما به شکلی خفیف‌تر شود.
برخی از انواع نوع A مانند ویروس H5N1 که عامل آنفولانزای مرغی است، در مواردی می‌توانند انسان‌ها را آلوده کرده و باعث بیماری جدی و علائم شدید در آن‌ها شوند. محققان تلاش می‌کنند تا با بررسی و مطالعه دقیق این گونه‌ها، نحوه تغییر آن‌ها و تاثیراتشان بر سلامت افراد را پیش‌بینی کنند.
امروزه آنفولانزا یک بیماری معمول است که در هر زمانی از سال ممکن است به آن مبتلا شوید هرچند احتمال ابتلا در پاییز تا اوایل بهار بالاتر است.
بیشتر بخوانید: تب مالت، به اندازه یک لیوان شیر غیر پاستوریزه نزدیک است
با علائم بیماری عفونی آنفولانزا آشنا شوید
مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها (CDC)، شایع‌ترین نشانه‌های بیماری عفونی آنفولانزا را به این ترتیب شرح داده است:
- تب و درجه حرارت بالای بدن که برای سه تا چهار روز ادامه داشته باشد
- گرفتگی یا آبریزش بینی
- عرق سرد همراه با لرز
- دردهای عضلانی که می‌توانند شدید باشند
- سردرد
- خستگی
همه افراد مبتلا به این بیماری الزاما تمام علائم را تجربه نمی‌کنند. به عنوان مثال، ممکن است فردی آنفولانزا داشته باشد اما دچار تب نشود.
علائم آنفولانزا معمولا به طور ناگهانی ظاهر می‌شوند. فرد مبتلا ممکن است در ابتدای بیماری با تعدادی از نشانه‌های زیر مواجه شود:
- درجه حرارت بالای بدن
- گرفتگی یا آبریزش بینی
- سرفه خشک
- عرق سرد و لرز
- دردهایی که ممکن است شدید باشند
- سردرد
- خستگی و احساس ناخوشی
- اشتهای کم
علائم در بزرگسالان
بزرگسالان با علائم زیر باید فورا برای گرفتن کمک پزشکی اقدام کنند:
- مشکلات تنفسی
- درد یا فشار در قفسه سینه یا شکم
- سرگیجه، گیجی یا از دست دادن هوشیاری
- تشنج
- عدم دفع ادرار که ممکن است نشانه کم‌آبی بدن باشد
- درد شدید، ضعف و ناپایداری
- تب یا سرفه‌ای که برطرف می‌شود ولی برمی‌گردد
- بدتر شدن سایر شرایط بهداشتی
علائم در کودکان
کودکان نیز غالبا همان علائمی را تجربه می‌کنند که در بزرگسالان دیده می‌شود. با این حال ممکن است علائم گوارشی مانند تهوع، استفراغ و اسهال هم همراه با دیگر علائم آنفولانزا در آن‌ها بروز پیدا کنند.
در شرایطی که کودک علائم زیر را نشان می‌دهد، باید برای دریافت مراقبت‌های فوری پزشکی اقدام شود:
- مشکلات تنفسی
- تنفس سریع و پی در پی
- صورت یا لب‌های متمایل به کبودی
- درد قفسه سینه یا به داخل کشیده شدن دنده‌ها هنگام تنفس
- دردهای شدید
- کم‌آبی بدن که می‌تواند با ادرار نکردن کودک به مدت 8 ساعت یا گریه کردن به صورت خشک تشخیص داده شود
- عدم هوشیاری و بروز اختلال در تعامل با دیگران
- تب بالای 104 درجه فارنهایت یا هر میزان از تب برای کودکان زیر 12 هفته
- تب یا سرفه‌ای که برطرف می‌شود اما برمی‌گردد
- بدتر شدن شرایط پزشکی دیگر
علائم در نوزادان
این بیماری می‌تواند برای نوزادان خطرناک باشد. نشانه‌های زیر از مواردی است که با مشاهده آن‌ها باید از پزشک کمک بگیرید:
- خستگی زیاد
- سرفه و گلودرد
- گرفتگی یا آبریزش بینی
- تب 100 درجه فارنهایت یا بیشتر
- استفراغ یا اسهال
در صورت وجود علائم زیر، نوزاد شما نیاز به مراقبت‌های فوری پزشکی دارد:
- تمایلی به بغل شدن ندارد
- رنگ پوست به خاکستری یا کبود متمایل شده
- مشکل تنگی نفس یا تنفس سریع دارد
- تب بالا همراه با بثورات پوستی
- علائمی که برطرف می‌شوند و مجددا برمی‌گردند
- کم‌آبی بدن، مانند عدم ادرار برای ساعات طولانی
- ناتوانی در بیدار شدن یا برقراری ارتباط
- استفراغ شدید و مداوم
علائم نوع A
با مشاهده علائم زیر، می‌توان احتمال ابتلا به آنفولانزا نوع A را در نظر گرفت:
- تب و لرز
- سردرد
- دردهای عضلانی
- خستگی
- ضعف
- گرفتگی یا آبریزش بینی
- گلودرد و سرفه
علائم نوع B
علائم آنفولانزا نوع B مشابه با علائم نوع A هستند اما معمولا به شکلی خفیف‌تر بروز می‌یابند. در حالی که نوع A می‌تواند به بروز علائم در همه گروه‌های سنی و حتی حیوانات منجر شود، آنفولانزا نوع B فقط بر انسان‌ها اثر می‌گذارد.
همچنین نوع B معمولا کودکان را بیشتر از بزرگسالان تحت تاثیر قرار می‌دهد.
به طور کلی می‌توان گفت که علائم نوع B از نوع A خفیف‌تر اما نسبت به نوع C قوی‌تر هستند.
بیشتر بخوانید: سل، یک بیماری شایع که اگر درمان نشود می‌تواند مرگبار باشد
آنفولانزا چگونه درمان می‌شود؟
در بیشتر موارد می‌توان آنفولانزا را در خانه درمان کرد. ترکیبی از مراقبت‌های بهداشتی و مصرف داروهای بدون نسخه می‌تواند به بهبود علائم این بیماری کمک کند.
دردهای ناشی از علائم این بیماری، مانند سردرد یا بدن‌درد را می‌توان با داروهای مسکن بدون نسخه تسکین داد. لازم به یادآوری است که برای جلوگیری از بروز هرگونه اشتباه در روند درمان، توجه به توصیه‌های معتبر پزشکی در مورد مدیریت و کنترل علائم آنفولانزا ضروری است.
به طور مثال باید بدانید که مصرف برخی از مسکن‌ها مانند آسپرین برای کودکان زیر 16 سال مناسب نیست. استفاده از آسپرین در این سن می‌تواند به سندرم ری (Reye’s syndrome) منجر شود که یک بیماری خطرناک و حتی کشنده است.
درمان دارویی برای این بیماری
عامل عفونت دستگاه تنفسی و بروز آنفولانزا، ویروس است؛ بنابراین مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها برای درمان این بیماری موثر نخواهد بود. فقط در صورتی که بیمار همراه با آنفولانزا دچار عفونت باکتریایی شده باشد، پزشک برای او آنتی‌بیوتیک تجویز می‌کند.
استفاده از داروهای ضدویروسی می‌تواند در درمان این بیماری موثر باشد. البته این داروها بدون نسخه نیستند و باید حتما توسط پزشک تجویز شوند. هدف داروهای ضدویروسی، جلوگیری از تکثیر ویروس در بدن فرد است. به عنوان مثال oseltamivir (Tamiflu) و zanamivir (Relenza) از جمله داروهای ضدویروسی برای درمان آنفولانزا هستند.
عفونت دستگاه تنفسی از عوامل خطرناک این بیماری است که به کمک داروهای ضدویروسی و مصرف به موقع آن‌ها می‌توان از پیشرفت آن جلوگیری کرد. مصرف داروهای ضدویروس معمولا با عوارض جانبی همراه است، بنابراین نظارت یک متخصص بر روند درمانی بیمار بسیار مهم است.
سازمان غذا و دارو (FDA) داروی جدیدی را در سال 2018 برای آنفولانزا معرفی کرد که برای موارد حاد استفاده می‌شود و گفته شده بدون عوارض جانبی است. این دارو خوراکی است و مصرف یک دوز از آن در درمان این بیماری موثر است.
تحقیقات نشان داده که مصرف داروهای ضدویروسی اگر در 48 ساعت اول و پس از مشاهده اولین علائم انجام بگیرد، اثرگذاری بیشتری خواهد داشت. با درمان سریع آنفولانزا می‌توان از پیشرفت و گسترش این بیماری عفونی جلوگیری کرد و شدت علائم آن را کاهش داد.
عوارض احتمالی ناشی از مصرف این داروها شامل اسهال و برونشیت است. همچنین ممکن است برخی داروهای ضدویروسی اثراتی بر قلب بیمار داشته باشند.
آیا واکسن آنفولانزا در پیشگیری از ابتلا به این بیماری موثر است؟
بهترین راه پیشگیری از انواع این بیماری، استفاده از واکسن آن است که به طور سالانه و برای سویه‌های جدید این بیماری تولید می‌شود.
دو نوع واکسن برای این بیماری وجود دارد که به روش‌های مختلفی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
واکسن تزریقی: در این روش واکسن آنفولانزا به وسیله یک سوزن و توسط تکنسین واکسن از طریق بازو وارد بدن فرد می‌شود. این دارو برای کلیه افراد بالای شش ماه حتی اشخاصی که بیماریهای مزمن دارند قابل استفاده است.
واکسن اسپری بینی: در این روش از اسپری ویروس‌های زنده و ضعیف شده آنفولانزا در بینی استفاده می‌شود. این ویروس‌ها که از طریق بینی وارد بدن می‌شوند به اندازه کافی قوی نیستند، بنابراین نمی‌توانند برای شما بیماری ایجاد کنند.
مانند واکسن‌های دیگر، واکسن آنفولانزا هم ممکن است عوارضی داشته باشد. با این حال مهم است بدانیم که واکسن‌ها نمی‌توانند بیماری ایجاد کنند و عوارض آن‌ها که معمولا خفیف هستند، پس از مدت کوتاهی ناپدید می‌شوند.
برخی افراد ممکن است به واکسیناسیون واکنش آلرژیک نشان دهند. چنانچه سابقه حساسیت و آلرژی دارید، باید قبل از تزریق هرگونه واکسن با پزشک خود مشورت کنید.
راه‌هایی برای مدیریت و درمان آنفولانزا در منزل که خوب است بشناسید
نکاتی درباره نحوه مدیریت و درمان آنفولانزا در منزل وجود دارد که عبارت‌اند از:
- در خانه بمانید
- در صورت امکان از تماس با افراد دیگر خودداری کنید
- خود را گرم نگه دارید و استراحت کنید
- مایعات زیاد بنوشید و غذاهای سالم مصرف کنید
- از مصرف الکل اجتناب کنید
- سیگار را ترک کنید، کشیدن سیگار به تشدید عوارض کمک می‌کند
مواردی دیگر که می‌توانند در درمان این بیماری موثر باشند:
- خوردن سوپ مرغ
- نوشیدن چای و دمنوش‌های گیاهی
- مصرف مکمل‌های ویتامین
البته لازم به ذکر است که همچنان شواهد کافی برای تایید اثرگذاری این موارد در درمان آنفولانزا در دسترس نیست. با این حال به نظر می‌رسد که رعایت این موارد در بهبود علائم بیماری موثر است.
بیشتر بخوانید: درمان سردرد کرونایی مهم‌تر است یا درمان خود کرونا؟
تشخیص آنفولانزا چگونه انجام می‌شود؟
پزشک برای تشخیص، ابتدا علائم بیمار را می‌پرسد، سپس معاینات فیزیکی انجام می‌دهد و در صورت لزوم نمونه‌ای از مخاط گلو برای انجام آزمایش تشخیصی برمی‌دارد.
تست تشخیص سریع آنفولانزا می‌تواند نتایج این آزمایش را ظرف مدت 10 تا 15 دقیقه آماده کند، با این حال ممکن است دقیق نباشد. آزمایشات دیگری برای تشخیص مطمئن‌تر این بیماری در دسترس هستند که به زمان بیشتری برای رسیدن به نتیجه نیاز دارند.
تفاوت آنفولانزا و سرماخوردگی چیست؟
بسیاری از مردم آنفولانزا را با سرماخوردگی اشتباه می‌گیرند. البته این اشتباه به دلیل وجود علائم مشابه در هر دو این بیماری‌ها، اتفاقی عادی است. با اینکه ویروس‌های متفاوتی منجر به ایجاد این بیماری‌ها می‌شود، اما هر دو بیماری تنفسی هستند و در شدت علائم با هم تفاوت دارند.
اما به واقع تفاوت آنفولانزا و سرماخوردگی در چیست؟ با شناخت دقیق‌تر نشانه‌ها و تفاوت‌های موجود در علائم این بیماری‌ها، می‌توان آن‌ها را از هم متمایز کرد. علائم معمول سرماخوردگی مانند گلودرد، آبریزش بینی، سرفه یا تب مشابه علائم آنفولانزا هستند، اما علائم آنفولانزا شدیدتر هستند و دوره ماندگاری آن‌ها بیشتر است. همچنین علائمی مانند استفراغ، اسهال و سرفه خشک از علائم این بیماری هستند که با سرماخوردگی متفاوت است.
در ادامه با برخی از علائم مشابه و تفاوت‌های این دو بیماری آشنا می‌شوید.
علائم مشترک
- آبریزش یا گرفتگی بینی
- گلودرد
- سرفه
- احساس ناراحتی در قفسه سینه
- خستگی
موارد تفاوت آنفولانزا و سرماخوردگی
- سرماخوردگی معمولا با تب همراه نیست درحالی که آنفولانزا معمولا اینگونه است
- علائم سرماخوردگی به تدریج ظاهر می‌شوند در حالی که علائم آنفولانزا معمولا ناگهانی بروز می‌یابند
- شدت علائم سرماخوردگی معمولا از آنفولانزا کمتر است
- پس از ابتلا به آنفولانزا، ممکن است تا چند هفته احساس خستگی و ناخوشی با بیمار بماند
- آنفولانزا معمولا با عوارضی همراه است که می‌توانند تهدیدکننده جدی سلامت یا زندگی بیمار باشند (مانند سینوزیت، عفونت گوش، ذات‌الریه، سپسیس)
بیشتر بخوانید: انگل چیست؟ نشانه های وجود انگل در بدن چیست؟
طول درمان آنفولانزا چقدر است؟
علائم آنفولانزا به طور ناگهانی و معمولا حدود دو روز پس از عفونت ظاهر می‌شوند. اکثر این علائم بعد از گذشت حدود یک هفته از بین می‌روند اما سرفه ممکن است تا دو هفته نیز ادامه پیدا کند.
در برخی موارد ممکن است بیمار حتی تا یک هفته پس از ناپدید شدن علائم همچنان ناقل باشد و بتواند ویروس را سرایت دهد.
در صورتی که علائم بیماری گسترش یافته باشند، ممکن است بهبودی نیز به زمان بیشتری نیاز داشته باشد. در بعضی موارد شدید، عوارض این بیماری عفونی می‌توانند تاثیری طولانی مدت بر سلامت فرد به جا بگذارند. نارسایی کلیه یکی از این عوارض بلند مدت است.
در برخی افراد ممکن است احساس خستگی ناشی از عفونت ویروسی، پس از ناپدید شدن علائم اصلی بیماری و به مدت یک هفته یا بیشتر هم طول بکشد.
طول درمان آنفولانزا نیز باید مانند دوره بیماری سرماخوردگی طی شود تا ویروس آن به صورت کامل از بدن بیمار خارج شود.
جدول زمانی بیماری
به طور کلی آشنایی با روندی که بیماریهای ویروسی طی می‌کنند برای درمان سریع آنفولانزا و پیشگیری از شدت گرفتن علائم و حتی جلوگیری از انتقال آن به دیگران موثر است.
روند این بیماری به صورت زیر است:
- این ویروس معمولا از طریق دهان یا بینی بدن فرد را آلوده می‌کند
- بیمار پس از یک روز آلودگی به ویروس می‌تواند آن را منتقل کند
- علائم بیماری پس از گذشت یک تا دو روز از شروع آلودگی ظاهر می‌شوند
- سه تا چهار روز پس از بروز علائم، بیشترین احتمال انتقال بیماری وجود دارد
- پس از گذشت یک هفته، بیشتر علائم بیماری ناپدید می‌شوند
- خطر انتقال ویروس معمولا پنج تا هفت روز پس از بروز علائم از بین می‌رود
- علائم سرفه و خستگی ممکن است تا یک هفته بعد از ناپدید شدن بیشتر نشانه‌های بیماری، همچنان باقی بمانند
آیا آنفولانزا یک بیماری خطرناک است؟
این بیماری معمولا جدی نیست اما در بیشتر موارد بسیار ناخوشایند است؛ با این حال در بعضی موارد هم ممکن است عوارض خطرناکی برای بیمار به همراه داشته باشد. میزان خطر در بعضی از این عوارض به قدری بالا است که می‌تواند تهدیدی جدی برای زندگی بیمار محسوب شود.
این عوارض عبارت‌اند از:
- ذات‌الریه باکتریایی
- کم‌آبی بدن
- بدتر شدن شرایط پزشکی مزمن مانند نارسایی احتقانی قلب، آسم یا دیابت
- مشکلات مرتبط با سینوس‌ها مانند عفونت گوش
خطر بروز علائم شدید و عوارض آنفولانزا در افراد زیر بالاتر است:
- بزرگسالان بالای 65 سال
- نوزادان یا کودکان خردسال
- زنان حامله
- افراد مبتلا به بیماریهای قلبی-عروقی
- افرادی که مشکلات دستگاه تنفسی دارند مانند آسم یا برونشیت
- افراد مبتلا به بیماریهای کلیوی یا دیابت
- افرادی که استروئید مصرف می‌کنند
- افرادی که تحت درمان سرطان هستند
- افرادی که سیستم ایمنی آن‌ها به دلایل مختلفی ضعیف شده است
بیشتر بخوانید: بیماریهای فصل بهار که به سراغمان می آیند کدامند؟
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟
از آن جایی که آنفولانزا در اشخاص مختلف اثرات متفاوتی می‌گذارد و این عوارض می‌توانند خطرناک باشند، مراجعه به پزشک در صورت مشاهده موارد زیر ضروری است:
- اشخاصی که ضعیف هستند و بیماریهای زمینه‌ای یا مشکلات سلامتی دیگری نیز دارند
- افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند
- نوزادان یا بزرگسالان بالای 65 سال
- در شرایطی که درجه حرارت بدن بیمار پس از چهار تا پنج روز همچنان بالا است
- در شرایطی که علائم بدتر و شدیدتر می‌شوند
- در شرایطی که بیمار نفس نفس می‌زند و دچار تنگی نفس است
- احساس درد در ناحیه قفسه سینه
به طور کلی در شرایطی که احساس نگرانی از علائم و نشانه‌های بیماری خود دارید، مشورت با پزشک می‌تواند به کنترل استرس و بهبود شرایط شما کمک کند.
خلاصه
آنفولانزا یکی از انواع شایع بیماریهای ویروسی است که باعث عفونت دستگاه تنفسی می‌شود و می‌تواند عوارض خطرناک و ماندگاری به همراه داشته باشد.
هر ساله و با شروع پاییز میزان ابتلا به این بیماری افزایش می‌یابد و در اواسط بهمن ماه به اوج خود می‌رسد. برای درمان بیماریهای ویروسی می‌توان از داروهای ضدویروس استفاده کرد و مانع از رشد و تکثیر ویروس‌ها در بدن شد. با این حال پیشگیری از طریق واکسیناسیون می‌تواند یک راهکار موثر برای جلوگیری از گسترش آنفولانزا در فصول سرد سال باشد.