درمان معده درد عصبی با رفع محرک‌های استرس در خانه انجام‌پذیر است و نیازی به مراجعه به پزشک نیست. اما برخی از افراد برای درمان معده درد عصبی سراغ داروها و همچنین درمان‌های گیاهی می‌روند چون در صورت عدم درمان معده درد عصبی فرد با عوارض ناخوشایند گوارشی روبرو می‌شود.
این مقاله از مجله پزشکی سیوطب روش‌هایی را برای درمان معده درد عصبی مورد بررسی قرار می‌دهد. هدف از آن هدایت مراجعه‌کنندگان برای انتخاب موثرترین روش رفع مشکلات گوارشی ناشی از تنش‌های عصبی است.
اضطراب چیست و چگونه باعث درد معده می‌شود؟
اضطراب یک واکنش طبیعی به موقعیت‌های استرس زا است. بدن شخص هنگام رویارویی با سناریویی استرس‌زا یا خطرناک به حالت جنگ یا گریز می‌رود.
حالت جنگ یا گریز، منجر به فعال شدن سیستم عصبی سمپاتیک می‌گردد، چون شاخه‌ای از سیستم عصبی است و نقش مهمی در پاسخ به استرس دارد.
مغز از طریق محور روده و مغز ارتباط نزدیکی با معده دارد. این یک ارتباط دو طرفه که اعصاب، هورمون‌ها و فلور روده را به هم مرتبط می‌کند. سیستم عصبی روده (ENS)، از اجزای کلیدی ارتباط مغز و روده که به عنوان مغز دوم شناخته می‌شود. در داخل ENS، میلیون‌ها اتصال عصبی وجود داردکه هضم را تنظیم می‌کند.
ENS با سیستم عصبی مغز ارتباط مستقیم دارد و همراه با تغییرات مغز، روده نیز تحت تاثیر قرار می‌گیرد. در حین تجربه استرس، بدن هورمون‌ها و انتقال دهنده‌های عصبی را آزاد می‌کند.
این انتقال‌دهنده‌ها به روده می‌روند و بر نحوه انتقال مواد زائد توسط معده و روده تاثیر می‌گذارند، که به حرکت روده معروف است. سطح استرس بر باکتری‌های روده نیز تاثیر می‌گذارد. استرس باعث عدم تعادل و در صورت تجربه بیش از حد آن ناراحتی دستگاه گوارش به وجود می‌آید.
بیشتر بخوانید: دایمتیکون برای ورم معده | فواید مصرف دایمتیکون| مقدار مصرف دایمتیکون
درمان معده درد عصبی، 3 روش خانگی
وقتی بدن تحت استرس قرار می‌گیرد، بر اساس اسیدهای موجود در معده و غذاهایی که قبلا خورده‌اید، معده به درد می‌آید. اگر معده درد ناشی از حمله اضطرابی باشد، صبر کردن و نوشیدن یک لیوان آب خنک کمک می‌کند. آنتی اسیدها نیز در برخی موارد مفید هستند، اما اگر معده درد عصبی مداوم باشد امکان دارد فرد تمایلی به درمان‌های ضد اسید نشان ندهد.
1.درمان معده درد عصبی با داروهای گیاهی و طبیعی
برخی از داروهای گیاهی در کاهش علائم و درمان معده درد عصبی نقش دارند. ریشه زنجبیل یک راه حل طبیعی عالی برای حالت تهوع است. ریشه زنجبیل برای درمان معده درد عصبی در طب سنتی کاربرد فراوانی دارد.
دیگر داروهای موثر برای ناراحتی معده که مردم اغلب در خانه دارند عبارتند از: نعناع، بادرنجبویه، اسطوخودوس است.
دمنوش یا چای این گیاهان در درمان معده درد عصبی و اسپاسم ناشی از اضطراب کمک فراوانی می‌کنند. بنابراین برای کاهش ناراحتی معده، گرفتگی عضلات، پروانه‌های اضطرابی و نفخ می‌توان از آنها استفاده کرد.
روغن‌های ضروری نیز در درمان معده درد عصبی معجزه می‌کنند. یک بررسی سیستماتیک در سال 2019 نشان می‌دهد که مصرف خوراکی اسانس اسطوخودوس علائم اضطراب را کاهش می‌دهد. این مطالعه همچنین نشان می‌دهد که ماساژ با روغن اسطوخودوس و استنشاق آن نیز علائم اضطراب را کم می‌کند.
بابونه و رازیانه نیز در کنار گیاهان مختلف، علائم خفیف اضطراب را کم می‌کنند و در درمان معده درد عصبی نیز نقش اندکی دارند.
بیشتر بخوانید: علائم ورم معده عصبی را با ۳ روش رایج و راحت درمان کنید
2.غذاهایی موثر در درمان معده درد عصبی
ناراحتی معده ناشی از اضطراب معمولا نتیجه رژیم غذایی نیست، اگرچه رژیم غذایی نامناسب و سبک زندگی کم تحرک خطر اضطراب را افزایش می‌دهد. هیچ تغییری در رژیم غذایی وجود ندارد که بتواند به کاهش درد معده کمک کند.
اگر رژیم غذایی حاوی موادی است که باعث گاز معده، ناراحتی معده یا سوء‌هاضمه خفیف می‌شود، باید از آنها اجتناب کرد. ناراحتی جزئی امکان دارد باعث حمله پانیک شود.
به همین دلیل تغذیه سالم برای کسانی که از اضطراب دچار معده درد می‌شوند مهم است. دریافت مواد غذایی زیر در رفع گاز و درمان معده درد عصبی نقش مکملی دارند:
- میوه‌ها
- سبزیجات
- هیدراتاسیون (مصرف آب به اندازه کافی)
- کربوهیدرات‌های سبوس‌دار
رژیم‌های غذایی حاوی الکل و کافئین علائم معده را بدتر یا حتی ایجاد می‌کنند پس بهتر است از آنها دوری کرد.
بیشتر بخوانید: ۸ قرص برای معده درد عصبی در اثر مشکلات و بیماری‌های مختلف
3.تکنیک‌هایی که در درمان معده درد عصبی نقش دارند
تکنیک‌های تمدد اعصاب مانند ذهن آگاهی، یوگا و تجسم در مدیریت استرس نقش موثری دارند. تمرینات تنفس عمیق نیز برای رهایی از استرس و اضطراب بدن معجزه می‌کند.
اگر فردی یک اختلال اضطرابی را تجربه می‌کند، از روش‌های درمانی ارزشمند، مراجعه به متخصص سلامت روان مانند مشاور است. آنها از نظر عاطفی فرد را حمایت و کمک می‌کنند تا علت اصلی اضطراب را شناسایی کرد تا بتوان در منبع با مشکل مبارزه کرد.
فعالیت بدنی نیز برای مغز و روده مفید به نظر می‌رسد. ورزش منظم علائم اضطراب را کاهش و باکتری‌های روده را بهبود می‌بخشد. متخصصین از ورزش به عنوان یک روش عالی درمان معده درد عصبی مرتبط با استرس یاد می‌کنند.
بیشتر بخوانید: درمان معده درد با عسل و ترکیب آن با ۴ ماده موثر دیگر
علائم معده درد عصبی
معده عصبی امکان دارد معرف برخی از اختلالات دستگاه گوارش باشد. شرایطی مانند سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS)، بیماری کرون، کولیت اولسراتیو و گاستروانتریت که یک عفونت معده باکتریایی یا ویروسی است از اختلالاتی سیستم گوارش هستن که خود را با معده درد عصبی نشان می‌دهند.
علائم معده عصبی موارد زیر را در بر می‌گیرد:
- گرفتگی عضلات
- تغییرات در اشتها
- اسهال
- سوء هاضمه
- حالت تهوع
- یبوست
بیشتر بخوانید: درمان فوری سردی معده با ۹ راهکار خانگی شگفت انگیز
تغییرات بدن ناشی از اضطراب
- ترشح هورمون‌های استرس: بدن هورمون‌های استرس مانند آدرنالین و کورتیزول ترشح می‌کند. این هورمون‌ها باعث افزایش فشار خون فرد می‌شود.
- افکار مسابقه‌ای: سرعت تفکر افزایش می‌یابد و کمک می‌کند فرد تصمیمات سریع بگیرد تا خود را ایمن نگه‌دارد.
- سرعت تنفس افزایش می‌یابد: تنفس سریع‌تر و کم عمق‌تر می‌شود. فرد به جای ریه‌ها، در قفسه سینه خود تنفس می‌کند، که افزایش غلظت اکسیژن در عضلات را به دنبال دارد.
- ضربان قلب تندتر می‌شود: قلب در هنگام تهدید سریع‌تر می‌تپد و این تپش شدید به پمپاژ خون در بدن کمک می‌کند.
- تنش عضلانی: ماهیچه‌ها در سراسر بدن شروع به منقبض شدن می‌کنند و فرد را برای فرار یا مبارزه آماده می‌سازد.
- بیش‌آگاهی: فعال شدن پاسخ استرس باعث دقت در بینایی و حواس می‌شود تا فرد خطرات اطراف خود را زیر نظر بگیرد.
بیشتر بخوانید: اسپاسم معده ۱۱ علت مختلف دارد؛ از کم آبی بدن تا گاستروپارزی
مشکلات معده مرتبط با اضطراب
نگرانی‌های بهداشتی متعددی ناشی از اضطراب است که به انواع مختلفی از علائم دستگاه گوارش منجر می‌شوند. چند نمونه از این مشکلات عبارتند از:
- تنش شکم: استرس باعث ایجاد تنش‌های زیادی مانند خستگی در عضلات شکم و بروز ناراحتی درونی شکم می‌گردد.
- سوء‌هاضمه: استرس بر سطح هورمون‌هایی هضم غذا تاثیر می‌گذارد و منجر به عدم تعادل هورمونی و در نتیجه سوء‌هاضمه می‌شود. عدم تعادل هورمونی منجر به نفخ، درد روده و موارد دیگر می‌شود و لزوم درمان معده درد عصبی را برای فرد محرز می‌سازد.
- سندرم روده تحریک پذیر: اضطراب یکی از محتمل‌ترین علل سندرم روده تحریک پذیر (IBS) است. IBS زمانی اتفاق می‌افتد که سیستم گوارشی بدن بدون دلیل قطعی، ضعیف عمل کند. IBS امکان دارد باعث تغییر حرکات روده و ناراحتی شکمی شود و فرد را به درمان معده درد عصبی مجبور سازد.
- ترشح هورمون کورتیزول: ترشح این هورمون باعث می‌شود بدن سطوح اضافی اسید معده را تولید کند. این اسیدی بودن معده، پوشش مری را تحریک و منجر به درد شکم، حالت تهوع، استفراغ و در موارد شدید، زخم‌های ناشی از استرس می‌شود.
این‌ها تنها چند مورد ساده و قابل اشاره تاثیر اضطراب هستند که در دستگاه گوارش نمود پیدا می‌کنند. به همین دلیل برای درمان معده درد عصبی باید سراغ علت ایجاد آن رفت تا نتیجه‌ای درخور بدست آورد.
بیشتر بخوانید: درمان عفونت معده از روش‌های پزشکی گرفته تا خانگی و طب اسلامی
استرس در مقابل اضطراب، تفاوت این دو در چیست؟
اضطراب و استرس بخشی از واکنش مبارزه یا فرار هستند و به بدن کمک می‌کنند تا در برابر خطر واکنش نشان دهد. چند تفاوت اساسی بین این دو وجود دارد:
استرس کوتاه مدت ولی اضطراب بیشتر باقی می‌ماند، حتی زمانی که فرد دیگر در معرض تهدید نباشد. استرس همیشه در پاسخ به یک تهدید واقعی رخ می‌دهد، اما اضطراب امکان دارد به دلیل درک یا تصوری از اتفاق باشد. بنابراین گاهی اوقات خطری که باعث اضطراب می‌شود قابل شناسایی نیست.
یادداشت پایانی درباره درمان معده درد عصبی
درد معده اغلب ناشی از حضور ویروس یا خوردن مواد غذایی ناسازگار با معده فرد است. اما درد معده امکان دارد نتیجه اضطراب باشد، به خصوص اگر اضطراب باعث استرس یا تنش زیادی در فرد شود.
اضطراب یک اختلال پیچیده است که تاثیر عمیقی بر بدن، ذهن و زندگی روزمره فرد دارد. استرسی که اضطراب بر بدن وارد می‌آورد، مسائل مختلفی از جمله دستگاه گوارش را به شدت درگیر می‌سازد. یکی از شایع‌ترین علائم اضطراب و استرس درد معده است.
درد عصبی معده، گرفتگی معده و ناراحتی روده که توصیف آنها سخت به نظر می‌رسد، همگی می‌توانند ناشی از اضطراب مداوم باشند که در صورت عدم درمان معده درد عصبی فرد عوارض ناخوشایندی را تجربه خواهد کرد.
برای درمان معده درد عصبی روش‌های خانگی متعددی وجود دارد که دمنوش‌های طبیعی و روغن‌های ضروری بیشترین کاربرد را دارند.
سوالات متداول درمان معده درد عصبی
1.آیا اضطراب و استرس می‌تواند باعث درد معده شود؟
سیستم عصبی روده با سیستم عصبی مغز ارتباط مستقیم دارد و همراه با تغییرات مغز، روده نیز تحت تاثیر قرار می‌گیرد. در حین تجربه استرس، بدن هورمون‌ها و انتقال دهنده‌های عصبی را آزاد می‌کند که موجب درد در شکم می‌شود.
- چه زمانی احتمال بروز درد معده عصبی بیشتر است؟
اگر اضطراب دارید، رخ دادن درد معده در هر زمان دور از ذهن نیست حتی زمانی که هیچ اضطرابی وجود ندارد. بسیاری از افراد هنگام حملات پانیک، درد معده عصبی را تجربه می‌کنند.
- راه‌های که برای درمان معده درد عصبی تاثیر بیشتری دارند؟
عمدتا برای درمان معده درد عصبی در خانه دمنوش یا چای ریشه زنجبیل، بابونه، نعناع و اسطوخودوس تاثیر قابل توجهی دارند.