خونریزی زیر پوستی؛ پدیده‌ای که ممکن است با آن مواجه شوید و روش‌های جلوگیری از آن

خونریزی زیر پوستی یک پدیده شایع است که به دلایل مختلفی از جمله عفونت خونی، ضربه یا کمبود ویتامین ایجاد می‌شود. درواقع خون مردگی نوعی کبودی است که در زیر سطح پوست اتفاق می‌افتد و به دلیل آسیب رگ‌های خونی نزدیک به سطح پوست اتفاق می‌افتد.

اگر رگ خونی پاره شود، خون داخل آن می‌تواند به بافت‌ها و فضاهای مجاور نشت کند. هنگامی که خونریزی مستقیما در زیر پوست رخ می‌دهد، خون به پوست اطراف نفوذ می‌کند و باعث تغییر رنگ آن می‌شود. به طور معمول، این تغییر رنگ پوست یک سایه ترکیبی از قرمز، آبی، سیاه و بنفش است. در پوست تیره، ممکن است بنفش تیره، قهوه‌ای یا سیاه به نظر برسد. در این مطلب از مجله پزشکی سیوطب به بررسی خونریزی زیر پوستی، علل و راه‌های درمان آن می‌پردازیم.

چه عواملی باعث خونریزی یا خون مردگی زیر پوستی می‌شود؟

اکثر افراد در طول زندگی خود مقداری خونریزی زیر پوست و کبودی را تجربه می‌کنند. با این حال، برخی از افراد نیز بیشتر از دیگران مستعد کبودی هستند. برخی فعالیت‌ها ممکن است خطر خونریزی در پوست و کبودی را افزایش دهند. به عنوان مثال، هماتوم و کوفتگی در بسیاری از ورزش‌ها رایج است.

خونریزی زیر پوستی دلایل زیادی دارد که از دلایل خوش خیم تا شرایط جدی از جمله سرطان را شامل می‌شود. به طور خاص، برخی از علل اصلی خون مردگی زیر پوستی عبارتند از:

• ضربه‌های خارجی
• مشکلات پلاکتی مانند ترومبوسیتوپنی (کم شدن تعداد پلاکت خون)
• حساسیت یا عوارض جانبی داروهای خاص
• اثرات پس از درمان شیمی درمانی و رادیوتراپی برای بیماران سرطانی
• عفونت‌های بدن ناشی از سل، سرخک، تب دنگی، دیفتری، هوچکین، مولتیپل میلوم، لوسمی (سرطان خون) و اسکولیت، اختلالات خود ایمنی و …
• کمبود برخی از مواد مغذی مهم مانند ویتامین C، ویتامین K، ویتامین B12، اسید فولیک و …
• افزایش سن، کاهش تولید کلاژن و لایه چربی پوست
• عدم تعادل هورمونی در زنان
• شیردهی، بارداری یا یائسگی در زنان
• ورزش با شدت زیاد و بیش از حد

بیشتر بخوانید: خواص روغن نارگیل برای پوست و مو؛ از درمان ریزش مو تا رفع جای جوش
 

علائم خونریزی زیر پوستی چیست و چگونه آن را تشخیص دهیم؟

خونریزی زیر پوستی از طریق کبودی‌ها، لکه‌های آبی یا سیاه، لکه‌های خون‌ریزی قرمز ریز زیر پوست به راحتی قابل مشاهده است. این تغییر رنگ پوست معمولا از ترکیـدن رگ خونی ناشی می‌شود که اجازه می‌دهد خون به بافت آسیب‌دیده نشت کند.

همچنین می‌توانید با فشار روی پوست در ناحیه خونریزی یا نزدیک آن، خون مردگی زیر پوستی را تشخیص دهید. اگر پوست سالم باشد، هنگام فشار، رنگ پریده و پس از رها شـدن دوباره صورتی می‌شود. برعکس، اگر در زیر پوست خود خونریزی دارید، در صورت فشار، پوست رنگ پریده نمی‌شود.

خونریزی زیر پوست معمولا به 2 شکل اصلی ظاهر می‌شود:

• خونریزی زیر پوست (پورپورا) بدون کاهش تعداد پلاکت
• خونریزی زیر پوست به دلیل تعداد کم پلاکت

بیشتر بخوانید: درمان جای جوش صورت؛ بررسی ۹ روش کاربردی
 

آیا خونریزی زیر پوست خطرناک است و چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

خونریزی زیر پوستی همیشه ناشی از مشکلات جدی سلامتی نیست. اگر کبودی‌ها و نقاط قرمز ریز زیر پوست ناشی از ضربه‌های جزئی هستند یا در عرض چند روز از بین می‌روند، نیازی به پزشک نیست. اگر خونریزی زیر پوستی بدون دلیل ظاهر شود یا چندین روز متوالی از بین نمی‌رود و با علائم زیر همراه باشد به پزشک مراجعه کنید:

• اندام‌های متورم
• درد در ناحیه خونریزی
• زخم‌های باز (در صورت وجود) که اغلب خونریزی زیادی دارند.
• یک توده روی پوست وجود دارد که ممکن است خونریزی کند.
• بینی، لثه، ادرار یا مدفوع که مکررا خونریزی دارند یا حاوی خون هستند.

بیشتر بخوانید: بستن دائم منافذ پوست با ۱۱ راهکار؛ از گلاب تا لایه‌برداری
 

چگونه می‌توان خونریزی زیر پوست را برطرف یا از آن پیشگیری کرد؟

خون مردگی ممکن است بعد از گذشت چند روز یا چند هفته خود به خود کمرنگ شود و یا از بین برود. اما برخی مواد غذایی وجود دارند که می‌توانند سرعت بهبودی را افزایش دهند. گروه‌هایی از مواد غذایی برای بدن لازم هستند که از سلامت رگ‌های خونی حمایت کرده و مشکلات خونریزی زیر پوست را محدود می‌کنند.

بیشتر بخوانید: ماسک برای براق شدن پوست صورت؛ بررسی ۶ ماسک خانگی
 

بهبود وضعیت خونریزی زیر پوست با تغذیه مناسب

• ویتامین A: این نوع ویتامین‌ها نقش بسیاری در حمایت از عملکرد پلاکت دارند. از جمله کلم پیچ، غلات سبوس دار، روغن ماهی، سیب زمینی شیرین، هویج، گوجه فرنگی و کدو تنبل.
• ویتامین B9 (یا اسید فولیک): ویتامین B9 برای رشد بسیار مهم است. بافت‌ها و سلول‌های خاص موجود در غلات، مارچوبه، گوجه‌فرنگی، آووکادو، لوبیا و عدس، ذرت، سبزیجات با برگ سبز تیره دارای این ویتامین هستند.
• ویتامین C: این ویتامین یک ماده ضروری در عملکرد سیستم ایمنی است که باعث جذب آهن و همچنین فعالیت بسیار مؤثر پلاکتی می‌شود. غذاهای غنی از ویتامین C شامل مرکبات، توت فرنگی، کیوی، گریپ فروت، کلم بروکلی هستند.
• ویتامین K: این یک ویتامین ضروری برای سلامت استخوان است و همچنین در لخته شدن خون در بدن نقش دارد. غذاهای غنی از ویتامین K شامل اسفناج، تربچه، کلم بروکلی، سویا، کدو تنبل هستند.

بیشتر بخوانید: ۷ ماسک برای از بین بردن جوش جوانی با مواد ساده موجود در خانه
 

کمپرس سرد، موثر در کاهش علائم خونریزی زیر پوست

علاوه بر تغذیه، کمپرس سرد در رفع خونریزی پوستی موثر است. یخ عروق خونی آسیب‌دیده را خنک کرده و خونی را که به بافت‌های اطراف نشت کرده کنترل می‌کند. بنابراین تورم خون مردگی کمتر می‌شود و به مرور ناپدید خواهد شد.

حرارت کم می‌تواند خونریزی جزئی یا کبودی زیر پوست را کاهش دهد. در عین حال، این روش علائم التهاب زیر پوست را نیز از بین می‌برد. شما باید هر بار به مدت 15 تا 20 دقیقه کمپرس سرد را قرار دهید و تا زمانی که لکه خونریزی فروکش کند استفاده کنید. به ویژه، برای افراد مسن، فعالیت لخته شدن خون اغلب بیشتر از افراد جوان است.

بیشتر بخوانید: درمان جوش صورت فوری؛ با ۱۲ روش درمان خانگی از شر جوش خلاص شوید
 

کورتیکواستروئیدها، کمک به رفع خون مردگی پوستی

کورتیکواستروئیدها نوعی دارو هستند که باعث کاهش التهاب در بدن می‌شوند. رایج‌ترین داروی خوراکی مورد استفاده، پردنیزون است که به افزایش تعداد پلاکت‌ها کمک می‌کند. به طور معمول، حدود 2 تا 6 هفته طول می‌کشد تا تعداد پلاکت ها در خون به سطح ایمن و پایدار بازگردد.

بیشتر بخوانید: درمان جوش زیر پوستی، علل ایجاد و روش‌های جلوگیری از آن
 

خونریزی زیر پوستی را چگونه درمان کنیم؟

خونریزی زیر پوستی به دلایل مختلف مانند ضربه خارجی، شیمی درمانی، کمبود ویتامین ممکن است به وجود آید. خون مردگی در عرض چند روز خود به خود از بین می‌روند و ممکن است نیازی به مراجعه به پزشک نباشد. اما اگر خونریزی زیر پوستی بدون دلیل ظاهر شود یا برای چندین روز متوالی با علائم دیگر باشد باید به پزشک مراجعه کنید.

راهکارهایی برای رفع خونریزی زیر پوستی در دسترس است. مصرف ویتامین‌هایی مثل ویتامین K، C، A، قراردادن کمپرس سرد یا استفاده از کورتیکواستروئیدها می‌تواند به کاهش علائم آن کمک کند.

سوالات متداول درباره خونریزی زیر پوستی