التهاب لوزه؛ نکات مهمی درباره ورم لوزه ویروسی و باکترایایی در کودکان که باید دانست

التهاب لوزه در واقع عفونت لوزه‌ها است. علائم شایع شامل گلودرد همراه با تب، تورم لوزه‌ها، مشکل در بلع و تورم غدد لنفاوی است. درمان التهاب لوزه بستگی به علت عفونت دارد. اگرچه در کودکان شایع‌تر است، اما التهاب لوزه افراد را در هر سنی تحت تاثیر قرار خواهد داد.

در این مقاله از مجله علمی پزشکی سیوطب بر بهبررسی التهاب لوزه می‌پردازیم. در کنار ورم لوزه علل التهاب، علائم و راه‌کارهای درمانی را هم مورد بررسی قرار می‌دهیم تا درست‌ترین روش‌های درمانی را بتوانید انتخاب کنید.

التهاب لوزه چیست؟

لوزه‌ها دو توده کوچک با بافت نرم، یکی در دو طرف و یکی در پشت گلو قرار دارند. با باز کـردن دهان و خروج زبان از دهان، می‌توانید لوزه‌های خود را در آینه ببینید. ورم لوزه زمانی رخ می‌دهد که این توده‌های نرم عفونی شوند.

لوزه‌ها در واقع بخشی از سیستم ایمنی محسوب می‌شوند که در به دام انداخـتن میکروب‌های بیماری‌زا نقش بسیار فعالی دارند. وقتی لوزه‌ها عفونی ‌شوند، متورم و دردناک می‌شوند و این درد موجب سختی بلع خواهد شد. به التهاب لوزه، لوزه فارنژیت نیز می‌گویند، اما بیشتر مردم آن را گلودرد می‌نامند.

بیشتر بخوانید: بهترین قرص آنتی بیوتیک برای سرماخوردگی کودکان و شرایط استفاده 

انواع التهاب لوزه که امکان ابتلا به آن وجود دارد

• لوزه حاد: این علائم معمولا سه یا چهار روز طول می‌کشد اما امکان دارد تا دو هفته ادامه یابد.
• التهاب لوزه عود کننده: زمانی است که فرد چندین بار در سال به ورم لوزه مبتلا می‌شود.
• لوزه مزمن: زمانی که فرد یک عفونت طولانی مدت در لوزه‌ها دارد.

بیشتر بخوانید: قویترین آنتی بیوتیک برای عفونت لوزه؛ علائم و راه‌های درمان 

علائم التهاب لوزه در بزرگسالان که شایع و ناگهانی ظاهر می‌شوند

علائم اصلی تورم لوزه‌ گاهی به اندازه‌ای شدید است که تنفس از طریق دهان را سخت می‌کند. این علائم عبارتند از:

• گلودرد یا حساسیت به گلو
• تب بالای 38 درجه سانتیگراد
• لوزه‌های قرمز
• لکه‌های سفید رنگ روی لوزه‌ها یا یک پوشش سفید، زرد یا خاکستری روی لوزه‌ها
• تاول‌ها یا زخم‌های دردناک روی گلو
• سردرد
• از دست دادن اشتها
• گوش درد
• مشکل در بلع
• غدد لنفاوی متورم (غدد در دو طرف گردن زیر گوش)
• تب و لرز
• بوی بد دهان
• صدای خش‌دار یا خفه شـده
• گرفتگی گردن

علائم التهاب لوزه در کودکان

• ناراحتی معده
• استفراغ
• دل درد
• آب دهان
• عدم تمایل به خوردن یا قورت دادن

بیشتر بخوانید: قویترین آنتی بیوتیک برای عفونت گلو و ۶ راهکار گیاهی درمانی 

آیا التهاب لوزه سمت چپ و راست گلو ویروسی است یا باکتریایی؟

ورم لوزه‌ امکان دارد ناشی از عوامل ویروسی یا باکتریایی باشد.

لوزه‌های ویروسی: ویروس‌ها شایع‌ترین علت تورم در لوزه محسوب می‌شوند. ویروس‌هایی که باعث سرماخوردگی هستند را باید منشا اصلی التهاب لوزه دانست. دیگر ویروس‌هایی که امکان ایجاد عفونت و التهاب لوزه دارند عبارتند از:

• راینوویروس
• ویروس اپشتین بار
• هپاتیت A
• اچ‌آی‌وی

از آنجایی که ویروس اپشتین بار باعث مونونوکلئوز و لوزه می‌شود، گاهی افراد مبتلا به مونو به عنوان یک عفونت ثانویه دچار اورم لوزه می‌شوند.

لوزه‌های باکتریایی (گلودرد استرپتوکوکی): باکتری‌هایی مانند استرپتوکوک گروه A باعث بروز مشکلات لوزه می‌شوند. التهاب لوزه‌های باکتریایی معمولا به نام گلودرد استرپتوکوکی معروفند. افراد بدون لوزه همچنان دور از ذهن نیست که به گلودرد استرپتوکوکی مبتلا شوند.

بیشتر بخوانید: بهترین آنتی بیوتیک برای عفونت گوش خارجی؛ ۲ نوع اصلی آن که باید بدانید 

آیا التهاب لوزه مسری است؟

آره. ویروس‌ها و باکتری‌هایی که باعث ورم لوزه می‌شوند بسیار مسری هستند. آن‌ها از طرق مختلف انتقال می‌یابند که عبارتند از:

• بوسیدن یا اشتراک ظروف، غذا یا نوشیدنی
• تماس نزدیک با بیمار
• لمس یک سطح آلوده و سپس لمس بینی یا دهان
• استنشاق ذرات ریز که هنگام عطسه یا سرفه فرد بیمار در هوا منتقل می‌شوند

درمان قطعی التهاب لوزه با روش‌های مختلف

درمان لوزه بستگی به عامل ایجاد عفونت دارد. در حالی که علائم لوزه‌های ویروسی و لوزه‌های باکتریایی می‌توانند مشابه باشند، درمان آن‌ها متفاوت خواهد بود.

بیشتر بخوانید: چرک خشک کن گلو؛ علائم و راه‌های درمان را بشناسید! 

التهاب لوزه‌ باکتریایی چگونه درمان می‌شود؟

پزشک برای درمان ورم لوزه‌ باکتریایی (گلودرد استرپتوکوکی) داروهای آنتی بیوتیک تجویز می‌کنند. آنتی بیوتیک‌ها داروی التهاب لوزه نیازمند به نسخه هستند. بیمار معمولا حدود 10 روز آنتی بیوتیک را به صورت خوراکی (از راه دهان) باید مصرف ‌کند. رایج‌ترین آنتی بیوتیک‌ها برای گلودرد استرپتوکوکی عبارتند از:

• پنی سیلین
• کلیندامایسین
• سفالوسپورین

بسیار مهم است که دوره کامل مصرف آنتی بیوتیک‌ها انجام پذیرد، حتی اگر بعد از مصرف چند روز بهبودی نسبی حاصل شود. باید آنتی بیوتیک را تمام کنید تا عفونت عود نکند، بدتر نشود یا به قسمت دیگری از بدن سرایت نکند.

بیشتر بخوانید: درمان خانگی خلط گلو با ۹ ماده غذایی از زنجبیل تا زردچوبه 

التهاب لوزه‌های ویروسی چگونه درمان می‌شود؟

آنتی بیوتیک‌های مورد استفاده برای درمان لوزه‌های باکتریایی (گلودرد استرپتوکوکی) روی لوزه‌های ناشی از عفونت ویروسی اثری ندارند. برای تسکین التهاب لوزه‌ ویروسی، درمان خانگی ورم لوزه توصیه می‌گردد که عبارتند از:

• استراحت فراوان
• مصرف مایعات فراوان برای هیدراته ماندن
• مسکن‌های بدون نسخه مانند ایبوپروفن یا استامینوفن
• پاستیل گلو
• مصرف بستنی یا سایر غذاهای منجمد
• استفاده از یک رطوبت‌ساز برای مرطوب سازی هوای خانه خود
• پرهیز از دود
• استفاده از اسپری ضد التهاب لوزه به جای پاستیل برای کودکان خردسال گزینه‌ای مفید‌تر است.

اگر التهاب لوزه ادامه پیدا کند چه روشی باید برای درمان پیش گرفت؟

اگر به عفونت‌های مزمن یا مکرر لوزه‌ها مبتلا باشید، پزشک امکان دارد برداشتن لوزه را توصیه کند. این روشی برای برداشتن لوزه‌ها با جراحی است.

چگونه می‌توانم علائم التهاب لوزه را مدیریت کنم؟

• استفاده از مسکن‌های بدون نسخه مانند استامینوفن یا ایبوپروفن
• مصرف مایعات گرم مانند چای، آب میوه سیب، سوپ مرغ یا آبگوشت
• غرغره آب نمک گرم
• پاستیل گلو

عوارضی که التهاب لوزه به دنبال دارد را بدانید

عوارض ناشی از تورم در لوزه معمولا با گلودرد استرپتوکوکی و باکتری استرپتوکوک همراه است. آن‌ها عبارتند از:

• لوزه مزمن: افرادی که بیش از هفت بار در سال به ورم لوزه مبتلا می‌شوند احتمال دارند به التهاب لوزه مزمن دچار باشند. پزشکان گاهی از جراحی برای برداشتن لوزه‌ استفاده می‌کنند ، به خصوص اگر فرد در شب خروپف کند یا مشکل خواب داشته باشد.
• سنگ لوزه: اگر فردی برای مدت طولانی لوزه‌های عفونی یا ملتهب داشته‌ باشد، دور از ذهن نیست که به سنگ لوزه دچار شود. سنگ لوزه‌ها تکه‌های سخت و کلسیفیه از باکتری‌ها و زباله‌هایی هستند که در گوشه و کنار لوزه‌های پنهان می‌شوند.
• مخملک: گلودرد استرپتوکوکی می‌تواند به مخملک تبدیل شود و باعث ایجاد بثورات قرمز و تب شود. مخملک در کودکان بیشتر از بزرگسالان رخ می‌دهد، اما شایع نیست.
• آبسه دور لوزه: در موارد شدید التهاب لوزه، آبسه (مجموعه‌ای از چرک) در اطراف لوزه ایجاد می‌شود. آبسه‌های دور لوزه در بزرگسالان و نوجوانان بیشتر از کودکان رخ می‌دهد. اغلب جراحی برای تخلیه آبسه توصیه خواهد شد.
• تب روماتیسمی: اگرچه نادر است، اما اگر گلودرد استرپتوکوکی درمان نشود یا دوره کامل آنتی بیوتیک را کامل نکنید، تب روماتیسمی امکان وقوع دارد. تب روماتیسمی ‌در کودکان بیشتر از بزرگسالان رخ می‌دهد و می‌تواند منجر به آسیب دائمی ‌قلب شود.
• گسترش عفونت: زمانی که باکتری استرپتوکوک درمان نشود، می‌تواند از گلو به گوش میانی، سینوس‌ها یا سایر قسمت‌های بدن سرایت کند. این عفونت عوارضی مانند سینوزیت، گلومرولونفریت یا فاسیای نکروزان را به دنبال خواهد داشت.

التهاب لوزه در بزرگسالان چقدر جدی است؟

ورم لوزه در بزرگسالان در مقایسه با کودکان جدی‌تر نیست. اما بزرگسالان امکان دارد که عوامل خطر خاصی داشته باشند که شانس ابتلا به آن را افزایش دهد. این عوامل خطر شامل موارد زیر است:

• سن: افراد بالای 65 سال در برابر انواع عفونت‌ها آسیب‌پذیرتر هستند.
• تماس مکرر با کودکان: والدین، پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها، معلمان و دیگرانی که از نزدیک با کودکان کار می‌کنند بیشتر در معرض ابتلا به لوزه هستند.
• بزرگسالان نیز بیشتر در معرض ابتلا به آبسه‌های اطراف لوزه و در نتیجه تورم در لوزه هستند.

چه زمانی باید به پزشک برا درمان التهاب لوزه مراجعه کنم؟

• گلودرد بیش از چهار روز
• تب بیش از 38.33 درجه سانتیگراد
• مشکل یا درد هنگام بلع
• دشواری در تنفس
• لوزه‌های دردناک یا متورم

خلاصه‌ای از نکات مهم مطالب التهاب لوزه

تورم در لوزه‌ها در واقع عفونت لوزه‌ است که می‌تواند باعث گلودرد، تب، مشکل در بلع و سایر علائم شود. درمان بستگی به ویروسی یا باکتریایی بودن عفونت دارد. این عارضه بسیار شایع و به راحتی با استراحت و دارو درمان می‌شود. اگر فردی عفونت‌های مزمن لوزه‌ها دارد، امکان دارد پزشک جراحی لوزه را توصیه کند.

اما بیشتر مواردی که به ورم لوزه ختم می‌شوند با آنتی بیوتیک رفع می‌شوند. آنتی بیوتیک‌هایی مانند پنی سیلین، کلیندامایسین، سفالوسپورین و استامینوفن یا ایبوپروفن بیشتریم کاربرد را دارند. اگر التهاب لوزه مزمن باشد باید برای درمان به پزشک مراجعه کرد چون امکان دارد نشانه‌ای از بیماری جدی‌تری باشد.

سوالات متداول