پای پرانتزی نوزاد چیست؟ عوارض آن را بدانید تا سریع‌تر به درمان فکر کنید

پای پرانتزی نوزاد طیفی از ناهنجاری‌های پا در نوزادان را توصیف می‌کند که به صورت مادرزادی و در بدو تولد وجود دارد. به پای پرانتزی نوزاد تالیپس نیز گـفته می‌شود که پا به سمت داخل و پایین چرخـیده است. این عارضه از خفیف یا شدید متغیر است و امکان دارد در یک یا هر دو پا رخ دهد. در واقع نوزادان مبتلا به پای پرانتزی دارای تاندون‌های خیلی کوتاه هستند.

تاندون‌ها ماهیچه‌های ساق پا را به پاشنه متصل و کوتاهی آن منجر به ایجاد پای پرانتزی نوزاد خواهد شد. کوتاهی و سفتی این تاندون‌ پا را از فرم خارج می‌سازد و پا در حالتی غیر عادی قرار می‌گیرد. از هر 1000 نوزاد متولد شـده یک مورد درگیر این مشکل و پسران بیشتر از دختران در خطر ابتلا به آن هستند. در واقع، پسران دو برابر بیشتر احتمال دارد با پای پرانتزی متولد شوند.

میزان موفقیت بالایی برای درمان پای پرانتزی نوزاد وجود دارد که در این مقاله از مجله سلامت سیوطب به آن‌ها خواهیم پرداخت. علاوه بر گزینه‌های درمان علائم و علل نیز در این نوشتار مورد بررسی قرار خواهد گرفت.

پای پرانتزی نوزاد چیست و انواع آن را بشناسیم

این عارضه یک ناهنجاری پا به شمار می‌آید که به سه نوع مختلف طبقه‌بندی می‌شود:

• ایدیوپاتیک (علت ناشناخته)
• نوروژنیک (ناشی از وضعیت سیستم عصبی)
• سندرمیک (مربوط به یک سندرم زمینه‌ای)

بیشتر بخوانید: حرکات اصلاحی پای پرانتزی | ۴ حرکت مطمئن و راحت برای رفع زانوی پرانتزی

1.پای پرانتزی ایدیوپاتیک رایج‌ترین نوع پا چنبری

پاچنبری یا پاپرانتزی ایدیوپاتیک شایع‌ترین نوع انحراف پا است که در بدو تولد وجود دارد. این ناهنجاری مادرزادی، یک مورد از هر 1000 نوزاد را درگیر و در نیمی از موارد فقط یک پا با این عارضه روبرو است. در حال حاضر هیچ علت شناخته شده‌ای برای پاچنبری ایدیوپاتیک وجود ندارد، اما احتمال ابتلای نوزادان پسر دو برابر بیشتر از نوزادان دختر است.

بیشتر بدانید: ورزش پای پرانتزی؛ تمرینات موثر برای بهبودی ظاهر پاها

2. پای پرانتزی عصبی؛ نوع کمتر شایع و خطرناک

پاچنبری نوروژنیک ناشی از یک بیماری عصبی زمینه‌ای است. برای مثال، کودکی که با اسپینا بیفیدا به دنیا می‌آید، امکان‌دارد در اواخر دوران کودکی بدلیل فلج مغزی یا فشردگی طناب‌نخاعی دچار پای پرانتزی شود.

3. سندرمیک؛ نوعی از پای پرانتزی نوزاد که چند عامل در آن دخیل هستند

پاچنبری سندرمیک همراه با تعدادی از شرایط بالینی دیگر مربوط به یک سندرم زمینه‌ای دیده می‌شود. سندرم‌هایی که امکان دارد منجر به پای پرانتزی نوزاد شوند عبارتند از آرتروگریپوز، سندرم نوار انقباض، همیملیای تیبیا و کوتولگی دیاستروفی.

بیشتر بخوانید: ۱۲ ورزش کف پای گود؛ از برداشتن تیله با انگشتان تا کشش کف پا

علائم پای پرانتزی نوزاد که هنگام رویاروی با آن باید سریعا به پزشک مراجعه کرد

نشانه‌های پای پرانتزی در نوزادان مختلف متفاوت به نظر می‌رسد، اما به راحتی توسط متخصص قابل تشخیص است. اما تشخیص پای پرانتزی نوزاد برای والدینی که فرزند اول آن‌ها باشد قدری دشوار خواهد بود. علائم کلی پای پرانتزی نوزاد عبارتند از:

• پایی که به سمت داخل و پایین می‌چرخد و انگشتان پا به سمت پای مخالف خواهد بود
• پای پرانتزی کوچکتر از پای دیگر باشد (یک و نیم سانت بیشتر)
• پاشنه پای پرانتزی کوچکتر از حد معمول باشد
• در موارد شدید، پای پرانتزی امکان دارد وارونه شود
• عضله ساق پا با پای پرانتزی کمی ‌کوچکتر خواهد بود

بیشتر بخوانید: ۸ ورزش برای کف پای صاف و حرکات اصلاحی قوس افتاده پا

چه چیزی باعث پای پرانتزی نوزاد می‌شود؟

پزشکان مطمئن نیستند که چه چیزی باعث پای پرانتزی نوزاد می‌شود. شواهد نشان می‌دهد یک پیوند ژنتیکی امکان‌دارد موجب ایجاد پای پرانتزی نوزاد شود، یعنی در ازدواج‌های فامیلی احتمال بیشتری برای ابتلا به آن وجود دارد. همچنین، اگر در خانواده‌ای یک فرزند با پای پرانتزی وجود دارد، فرزند بعدی آن‌ها در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به پای پرانتزی است.

تحقیقات نشان می‌دهد پای پرانتزی در نوزادانی که مادرانشان سیگار می‌کشیدند یا از داروهای تفریحی در دوران بارداری استفاده می‌کردند، شایع‌تر است. این امر به ویژه در صورتی صدق می‌کند که قبلا سابقه خانوادگی پای پرانتزی وجود داشته باشد. علاوه بر این موارد بین کم‌بودن مایع آمنیوتیک و پای پرانتزی نوزاد ارتباط وجود دارد. مایع آمنیوتیک مایعی است که نوزاد را در رحم احاطه کرده است.

بیشتر بخوانید: ۸ ورزش برای پای ضربدری تمریناتی برای درمان ژنووالگوم

عوارض پای پرانتزی نوزاد؛ تاثیراتی که زندگی کودک را به چالش می‌کشد

تا زمانی که کودک شروع به ‌ایستادن و راه رفـتن نکند، پای پرانتزی معمولا هیچ مشکلی برای والدین ایجاد نمی‌کند. اگر پای پرانتزی نوزاد درمان شود، کودک به احتمال زیاد به طور طبیعی راه می‌رود. از جمله مشکلاتی که نوزاد مبتلا به پای پرانتزی با آن روبرو است عبارتند از:

• جنبش: پای آسیب‌دیده ‌انعطاف‌پذیری کمتری دارد
• طول پا: پای مبتلا به عارضه پرانتزی امکان دارد کمی‌کوتاه‌تر باشد، اما معمولا مشکلات قابل‌توجهی در حرکت ایجاد نخواهد کرد.
• سایز کفش: اندازه کفش تا یک نمره از پای آسیب‌دیده کوچک‌تر خواهد بود
• اندازه عضلات ساق پا: عضلات ساق پا در سمت آسیب‌دیده همیشه کوچکتر از عضلات سمت دیگر است.

در صورت عدم درمان پای پرانتزی کودک دو ساله امکان ایجاد مشکلات شدیدتر دور از ذهن نیست. این مشکلات شامل موارد زیر می‌شوند:

• آرتروز: احتمال ابتلای کودک به آرتریت دور از ذهن نخواهد بود
• تصویر ضعیف از خود: ظاهر غیرمعمول پا تصویر بدن کودک را در سال‌های نوجوانی مخدوش و نگران‌کننده خواهد کرد.
• ناتوانی در راه رفتن عادی: پیچش مچ پا به کودک اجازه پیاده‌روی روی کف پا را نمی‌دهد. برای جبران، ممکن است در موارد شدید روی توپی پا، قسمت بیرونی پا یا حتی بالای پا راه برود.
• مشکلات ناشی از تنظیم راه‌رفتن: تنظیمات راه‌رفتن امکان دارد از رشد طبیعی عضلات ساق پا جلوگیری کند. به همین دلیل باعث زخم یا پینه بزرگ در پا شـده و راه‌رفتن کودک را با مشکل روبرو می‌سازد.

از کجا بفهمیم پای نوزاد پرانتزی است؟

در بیشتر موارد، پای پرانتزی نوزاد پس از تولد قابل تشخیص است. پزشک می‌تواند پای پرانتزی را بر اساس ظاهر پای کودک به راحتی تشخیص دهد. گاهی اوقات پس از معاینه بصری پا، برای تایید تشخیص، به کمک رادیوگرافی عکس پای پرانتزی نوزاد تهیه می‌کنند.

سوال اینجاست که قبل از تولد از کجا بفهمیم پای نوزاد مشکل دارد. برای اینکه از شکل طبیعی پای نوزادان مطمئن شویم می‌توان در داخل رحم و با سونوگرافی آن را رویت کرد. سونوگرافی نوعی تصویربرداری که برای مشاهده نوزادان در رحم به کار می‌رود. انجام سونوگرافی برای یک زن در دوران بارداری برای تایید رشد و تکامل جنین معمولی است. حتی اگر پای پرانتزی نوزاد در رحم کشف شود، هیچ کاری برای اصلاح آن تا پس از تولد نوزاد نمی‌توان انجام داد.

چکار کنیم پای نوزاد پرانتزی نشه؟

از آنجایی که هنوز معلوم نیست که چه چیزی باعث ایجاد پای پرانتزی می‌شود، نمی‌توان به طور کامل از آن پیشگیری کرد. با این حال، حین بارداری می‌توان کارهایی را انجام داد تا خطر نقایص مادرزادی نوزاد را محدود کرد. این رفتارها عبارتند از:

• پرهیز از سیگار کشیدن و دوری از محیط‌هایی که حاوی دود سیگار است
• پرهیز از مصرف الکل
• اجتناب از مصرف داروهایی که قابل تایید پزشک نیست

درمان پای پرانتزی نوزاد؛ 3 روش اصلی که باید شناخت

دو راه اصلی برای درمان پای پرانتزی وجود دارد. یک راه شامل کشش برای تغییر شکل پا و مورد دیگر شامل جراحی است. اکثر مواقع می‌توان بدون جراحی و با شیوه‌های درمان خانگی پای پرانتزی نوزاد این عارضه را مدیریت کرد.

کشش و تغییر شکل پا بهترین گزینه درمان پای پرانتزی نوزاد است. چند تکنیک قابل اعتماد برای درمان پای پرانتزی نوزاد با کشش وجود دارد که پرکاربردترین روش پونستی نام دارد. درمان معمولا در اسرع وقت پس از تولد و در هفته اول شروع می‌شود. این بهترین و ساده‌ترین زمان برای تغییر شکل پا محسوب می‌شود.

1.روش پونستی، کاربردی‌ترین روش درمان پای پرانتزی نوزاد

• فاز یک: این روش از کشش در ‌ترکیب با گچ استفاده می‌شود. متخصص ارتوپدی پای کودک را به سمت موقعیت صحیح کـشیده و سپس یک گچ بر روی آن قرار می‌دهد تا آن را در آنجا نگه‌دارد. هر هفته یا بیشتر، پزشک گچ را برمی‌دارد، پا را بیشتر به سمت موقعیت صحیح کـشیده و دوباره گچ می‌گیرد. این کار تا زمانی که پا کاملا در موقعیت صحیح قرار گیرد (معمولا چند ماه) ادامه خواهد داشت.
• فاز دو: این مرحله شامل جراحی بسیار جزئی، تنوتومی‌ آشیل است که در90درصد موارد مورد نیاز است. تنوتومی تحت بی‌حسی موضعی در مطب انجام می‌شود. پس از تنوتومی، گچ نهایی اعمال و به مدت سه هفته روی پوست باقی می‌ماند.
• هنگامی‌که گچ‌گیری نهایی بسته شد، احتمالا کودک نیاز به پوشیدن کفش‌های مخصوص و احتمالا بریس دارد. آن‌ها مجبور نخواهند بود این وسایل را برای همیشه بپوشند. برای درمان پای پرانتزی نوزاد ممکن است چندین ماه یا حتی چند سال نیاز به پوشیدن آن‌ها باشد. همزمان باید تمرینات کششی را با کودک ادامه داد تا نتیجه حاصل گردد.

2. انجام حرکات کششی کاربردی‌ترین درمان پای پرانتزی نوزاد

کودک را در کفش و بریس مخصوص قرار دهید اطمینان حاصل کنید که فرزندتان تا زمانی که لازم است کفش‌ها و بریس‌ها را بپوشد. برای موفقیت‌آمیز بودن این روش، باید بریس‌ها را طبق دستور پزشک خود روی پا بست تا پا به حالت اولیه خود برنگردد. دلیل اصلی اینکه گاهی اوقات این روش کار نمی‌کند این است که از بریس‌ها طبق دستورالعمل استفاده نمی‌شود.

3. عمل جراحی؛ بهترین گزینه برای درمان پای پرانتزی نوزاد

هنگامی‌که پای پرانتزی شدید است، جراحی اغلب بهترین گزینه برای درمان است. جراح برای بلند‌کردن تاندون‌های پا جراحی را انجام می‌دهد و همچنین ممکن است نوزاد نیاز به تنظیم مجدد استخوان‌ها و مفاصل داشته باشد. پس از جراحی، کودک احتمالا برای چند ماه پای نوزاد در گچ می‌ماند. احتمالا پس از برداشتن گچ، پزشک کفش‌های مخصوص و بریس برای نوزادتان نیز تجویز کند.

نکات کلی درباره پای پرانتزی نوزاد

پای پرانتزی نوزاد یک بیماری مادرزادی که باعث می‌شود پای کودک به سمت داخل یا پایین بچرخد. پای پرانتزی نوزاد به این دلیل اتفاق می‌افتد که تاندون آشیل (تاندون بزرگ در پشت مچ پا) خیلی کوتاه است. این عارضه امکان دارد یک یا هر دوپا را درگیر کند. حدود نیمی از نوزادان مبتلا به این عارضه تجربه ابتلای هر دوپا را به دوش می‌کشند و در پسران شایع‌تر از نوزادان دختر است.

پای پرانتزی نوزاد یک وضعیت دردناک محسوب نمی‌شود. بیشتر اوقات، پای پرانتزی را می‌توان در دوران نوزادی اصلاح کرد. درمان باید یک یا دو هفته پس از تولد شروع شود. روش‌های اصلاح از دستکاری دستی پا در طول زمان تا ثابت کردن پا با جراحی متفاوت است.

پس از اصلاح، کودک باید بتواند در انواع فعالیت‌های بدنی شرکت کند و زندگی عادی داشته باشد. کودکانی که درمان پای پرانتزی دریافت نمی‌کنند، با راه رفـتن دچار مشکل می‌شوند و اغلب نمی‌توانند پیاده‌روی کنند، چون پاهایشان تغییر شکل خواهد داد.

سوالات متداول