خواص زعفران برای بهبود مشکلات روحی، جسمی و درمان بیماری‌ها
خواص زعفران بر هیچ‌کس پوشیده نیست. زعفران گیاهی است که از کلاله‌های خشک شده گل آن، ادویه زعفران به دست می‌آید. برای تولید نیم کیلو ادویه زعفران، حدود 80 هزار شکوفه زعفران مورد نیاز است.
این گیاه به ویژه در ایران به صورت گسترده کشت و برداشت می‌شود. اما با توجه به میزان نیروی کار در برداشت، زعفران یکی از گران‌ترین ادویه‌های جهان محسوب می‌شود. خواص زعفران فقط در کلاله خشک شده آن نبوده و گاهی گلبرگ‌های گیاه هم برای تهیه دارو به کار گرفته می‌شوند.
مردم معمولا از خواص زعفران برای درمان افسردگی، اضطراب، بیماری آلزایمر، گرفتگی‌های قاعدگی (دیسمنوره) و سندرم پیش از قاعدگی (PMS) استفاده می‌کنند. زعفران برای بسیاری از شرایط دیگر نیز استفاده می‌شود، اما شواهد علمی کاملی وجود ندارد که بسیاری از این مصارف را تایید کند.
در غذاها، زعفران به عنوان ادویه، رنگ خوراکی و طعم دهنده کاربرد دارد. در تولید، عصاره زعفران به عنوان عطر در عطرها و به عنوان رنگ پارچه استفاده می‌شود.
خواص زعفران چگونه عمل می‌کنند؟
این گیاه حاوی موادی شیمیایی است که خلق و خو را تغییر می‌دهند، سلول‌های سرطانی را از بین می‌برند، تورم را کاهش می‌دهند و مانند آنتی اکسیدان‌ها عمل می‌کنند. این گیاه خوراکی و خواص درمانی آن را باید به خوبی بشناسید تا بتوانید به میزان کافی از آن سود ببرید.
بیشتر بخوانید: غذاهای کم کالری | ۱۳ غذا که به طرز شگفت‌آوری سیرکننده هستند
خواص زعفران
یک آنتی اکسیدان قوی
زعفران حاوی انواع چشمگیری از ترکیبات گیاهی است که به عنوان آنتی اکسیدان عمل می‌کنند. آنتی اکسیدان‌ها مولکول‌هایی هستند که از سلول‌ها در برابر رادیکال‌های آزاد و استرس اکسیداتیو محافظت می‌کنند. آنتی اکسیدان‌های قابل توجه زعفران شامل کروسین، کروستین، سافرانال و کامفرول است.
کروسین و کروستین رنگدانه‌های کاروتنوئیدی هستند و مسئول رنگ قرمز زعفران به شمار می‌روند. هر دو ترکیب ممکن است خاصیت ضد افسردگی داشته باشند و از سلول‌های مغزی در برابر آسیب پیشرونده محافظت کنند، التهاب را بهبود بخشند، اشتها را کاهش داده و به کاهش وزن کمک کنند.
سافرانال طعم و عطر متمایزی به زعفران می‌بخشد. تحقیقات نشان می‌دهد که ممکن است به بهبود خلق و خو، حافظه و توانایی یادگیری و همچنین محافظت از سلول‌های مغزی در برابر استرس اکسیداتیو کمک کند.
در نهایت، کمپپرول در گلبرگ‌های گل زعفران یافت می‌شود. این ترکیب با مزایای سلامتی مانند کاهش التهاب، خواص ضد سرطانی و فعالیت ضد افسردگی مرتبط است. این خواص زعفران به صورت ویژه بر سلامتی انسان تاثیرگذار هستند.
رفع علائم افسردگی با خواص زعفران
زعفران ملقب به «ادویه آفتابی» است. این نه تنها به دلیل رنگ متمایز آن بوده، بلکه امکان دارد به بهتر شدن روحیه افراد نیز کمک کند. در مرور پنج مطالعه، مکمل‌های زعفران به طور قابل توجهی موثرتر از دارونما در درمان علائم افسردگی خفیف تا متوسط بود.
مطالعات دیگر نشان داد که مصرف روزانه 30 میلی‌گرم زعفران به اندازه داروهای فلوکستین، ایمی پرامین و سیتالوپرام که درمان‌های معمول برای افسردگی هستند، موثر است. علاوه بر این، افراد کمتری نسبت به سایر درمان‌ها عوارض جانبی زعفران را تجربه کردند.
در حالی که این یافته‌ها امیدوار کننده هستند، مطالعات انسانی طولانی‌تری با شرکت کنندگان بیشتر مورد نیاز است تا زعفران به عنوان درمان افسردگی توصیه شود.
خواص ضد سرطانی زعفران
از خواص زعفران می‌توان به سرشار از آنتی اکسیدان بودن اشاره کرد که به خنثی‌سازی رادیکال‌های آزاد مضر کمک می‌کند. آسیب رادیکال‌های آزاد با بیماری‌های مزمن مانند سرطان مرتبط است.
در مطالعات نشان داده شده است که زعفران و ترکیبات آن به طور انتخابی سلول‌های سرطانی روده را از بین می‌برند یا رشد آن‌ها را متوقف می‌کنند، در حالی که سلول‌های طبیعی را بدون آسیب می‌گذارند. این تاثیر همچنین در مورد پوست، مغز استخوان، پروستات، ریه، سینه، دهانه رحم و چندین سلول سرطانی دیگر صدق می‌کند.
علاوه بر این، مطالعات نشان داده است که کروسین (آنتی اکسیدان اصلی زعفران) ممکن است سلول‌های سرطانی را نسبت به داروهای شیمی درمانی حساس‌تر کند.
در حالی که این یافته‌ها از مطالعات امیدوار کننده است، اثرات ضد سرطانی زعفران در انسان به طور ضعیفی مورد مطالعه قرار گرفته و تحقیقات بیشتری مورد نیاز است.
بیشتر بخوانید : خواص گل گاوزبان + نکاتی مهم در مورد مصرف این گیاه بی‌نظیر
کاهش علائم PMS با کمک خواص زعفران
سندرم پیش از قاعدگی (PMS) اصطلاحی است که علائم جسمی، عاطفی و روانی قبل از شروع قاعدگی را نشان می‌دهد. مطالعات بیان کرده‌اند که خواص زعفران برای قاعدگی ممکن است به درمان علائم PMS کمک کنند.
در زنان 20 تا 45 ساله، مصرف 30 میلی‌گرم زعفران در مقایسه با دارونما در درمان علائم PMS موثرتر بود.
مطالعه دیگری نشان داد که بوییدن زعفران به مدت 20 دقیقه به کاهش علائم PMS مانند اضطراب و کاهش سطح هورمون استرس کورتیزول کمک می‌کند.
افزایش میل جنسی از خواص زعفران
آفرودیزیاک‌ها غذاها یا مکمل‌هایی هستند که به افزایش میل جنسی افراد کمک می‌کنند. مطالعات نشان داده است که زعفران ممکن است دارای خواص افرودزیاک باشد به ویژه در افرادی که از داروهای ضدافسردگی استفاده می‌کنند.
به عنوان مثال مصرف روزانه 30 میلی‌گرم زعفران در طول چهار هفته به طور قابل توجهی عملکرد نعوظ را در مقایسه با دارونما در مردان مبتلا به اختلال نعوظ مرتبط با افسردگی بهبود می‌بخشد.
علاوه بر این، تجزیه و تحلیل شش مطالعه نشان داد که مصرف زعفران به طور قابل توجهی عملکرد نعوظ، میل جنسی و رضایت کلی را بهبود می‌دهد.
در زنانی که به دلیل مصرف داروهای ضدافسردگی میل جنسی کمی دارند، روزانه 30 میلی‌گرم زعفران در مقایسه با دارونما، درد ناشی از رابطه جنسی را کاهش داده و میل جنسی و روانکاری را افزایش می‌دهد.
کاهش اشتها و وزن
خوردن میان وعده یک عادت رایج است که ممکن است فرد را در خطر افزایش وزن ناخواسته قرار دهد. بر اساس تحقیقات انجام شده، خواص زعفران ممکن است با مهار اشتها از خوردن میان وعده جلوگیری کند.
در یک مطالعه هشت هفته‌ای، زنانی که از مکمل‌های زعفران استفاده می‌کردند نسبت به زنان گروه دارونما احساس سیری بیشتری داشتند، دفعات کمتری تنقلات مصرف کردند و وزن خود را به میزان قابل توجهی کاهش دادند.
در یک مطالعه هشت هفته‌ای دیگر، مصرف مکمل عصاره زعفران به کاهش چشمگیر اشتها، شاخص توده بدن (BMI)، دور کمر و کل توده چربی کمک کرد.
با این حال، دانشمندان مطمئن نیستند که چگونه زعفران اشتها را کاهش داده و به کاهش وزن کمک می‌کند. یکی از نظریه‌ها این است که زعفران خلق و خو را بهتر می‌کند و این به نوبه خود میل افراد به خوردن میان وعده را کاهش می‌دهد.
بیشتر بخوانید: خواص سرکه سیب و راه‌های بهره بردن از این خواص
پیشگیری از بیماری‌های فصلی
چای زعفران یا زعفران مخلوط با شیر گرم می‌تواند بیماری‌های فصلی مانند سرماخوردگی، سرفه و تب را از بین ببرد. طبیعت گرم این گیاه جادویی به تسکین ناراحتی ناشی از آنفولانزا و سرماخوردگی کمک می‌کند و نمی‌توان از خواص زعفران برای سرفه گذشت.
خواص زعفران استثنایی است و فقط به عنوان عامل رنگ‌آمیزی غذا یا افزودن طعم به غذای فرد استفاده نمی‌شود. کیفیت بالای آنتی اکسیدان‌ها آن را به یک معیار کامل برای درمان سرماخوردگی و آنفلوآنزا تبدیل می‌کند.
وجود آنتی اکسیدان‌ها، این گیاه شگفت‌انگیز را به یک درمان عالی برای مسائل فصلی بدل کرده است. علاوه بر این، زعفران به تقویت ایمنی نیز کمک می‌کند که برای حفظ بدن در برابر حملات ویروسی و سایر بیماری‌ها ضروری است.
سایر خواص زعفران برای سلامتی
آسم
تحقیقات اولیه نشان می‌دهد که مصرف زعفران ممکن است برخی از علائم آسم را در افراد مبتلا به آسم آلرژیک کاهش دهد.
عملکرد ورزشی
تحقیقات اولیه بیان کرده است که مصرف زعفران یا ماده شیمیایی زعفران به نام کروستین می‌تواند خستگی را کاهش داده و قدرت ماهیچه‌ای مردان را در حین ورزش افزایش دهد.
درد و سوزش در دهان
براساس مطالعات اولیه گفته شده است که مصرف کروسین، ماده شیمیایی موجود در زعفران، درد افراد مبتلا به این بیماری را کاهش می‌دهد.
درد عضلانی ناشی از ورزش
مطابق با تحقیقات اولیه مصرف زعفران ممکن است از درد عضلات در مردانی که به طور معمول ورزش نمی‌کنند جلوگیری کند.
مشکلات بینایی
تحقیقات اولیه نشان می‌دهد که مصرف زعفران به مدت چهار هفته، علاوه بر درمان منظم، ممکن است برخی از علائم گلوکوم را کاهش دهد.
سطوح بالای کلسترول یا سایر چربی‌ها (لیپیدها) در خون (چربی خون)
به نظر می‌رسد که مصرف زعفران سطح چربی را در اکثر افراد کاهش نمی‌دهد. اما تحقیقات بیشتری در مورد افرادی که میزان چربی بالایی در خون دارند مورد نیاز است.
درمان بی خوابی یا خواص زعفران
تحقیقات اولیه بیان کرده است که مصرف عصاره زعفران باعث بهبود خواب افراد مبتلا به مشکلات خواب می‌شود.
افسردگی پس از زایمان
براساس تحقیقات درباره خواص زعفران، مصرف یک محصول خاص زعفران به مدت شش هفته و همچنین فلوکستین برای کاهش علائم افسردگی در زنان پس از زایمان مفید است. سایر تحقیقات اولیه نشان می‌دهد که مصرف زعفران به مدت هشت هفته ممکن است علائم افسردگی را در زنان شیرده کاهش دهد. اما مشخص نیست که آیا زعفران باعث این اثر شده است یا افسردگی به خودی خود برطرف شده است.
آرتریت روماتوئید (RA)
تحقیقات اولیه بیان کرده است که مصرف عصاره زعفران ممکن است درد و تورم مفاصل را در افراد مبتلا به RA کاهش دهد.
ممکن است خطر بیماری قلبی را کاهش دهد
مطالعات نشان می‌دهد که خواص آنتی اکسیدانی زعفران ممکن است کلسترول خون را کاهش داده و از انسداد رگ‌ها و عروق خونی جلوگیری کند.
ممکن است سطح قند خون را کاهش دهد
زعفران ممکن است سطح قند خون را کاهش داده و حساسیت به انسولین را افزایش دهد.
بیشتر بخوانید: خواص خرما و فواید شکت‌انگیز این خوراکی گرمسیری
استفاده از خواص زعفران در رژیم غذایی
در دوزهای کوچک، زعفران طعم و عطر ظریفی دارد و به خوبی با غذاهای خوش طعم ترکیب می‌شود. بهترین راه برای دست‌یابی به طعم منحصربه‌فرد زعفران، خیساندن آن در آب داغ اما نه جوشان است. مایع رنگی به دست آمده و باقی مانده زعفران را به غذا اضافه کنید تا طعم عمیق‌تر و غنی‌تری به دست آورید.
زعفران به راحتی در اکثر بازارهای تخصصی موجود است و می‌توان آن را خریداری کرد. با این کار می‌توانید به راحتی از خواص زعفران بهره‌مند شوید و از آن استفاده کنید.
اگرچه زعفران گران‌ترین ادویه در جهان است، اما مقدار کمی از آن بسیار کمک می‌کند و شما اغلب در دستور العمل‌های خود به بیش از یک قاشق غذاخوری نیاز ندارید. در حقیقت، استفاده زیاد از زعفران می‌تواند طعم فوق‌العاده‌ای به غذاهای شما بدهد.
بیشتر بخوانید: ارزش غذایی و خواص بادمجان ( بادنجان )
عوارض استفاده از زعفران
زعفران به طور کلی بی‌خطر است و عوارض جانبی کمی دارد. در مقادیر استاندارد پخت و پز، به نظر نمی‌رسد که زعفران در انسان عوارض جانبی ایجاد کند.
به عنوان یک مکمل غذایی، افراد می‌توانند با خیال راحت حداکثر 1.5 گرم زعفران در روز مصرف کنند. با این حال، تنها 30 میلی‌گرم از آن در روز برای استفاده از خواص زعفران کافی است.
از سوی دیگر دوزهای بالای پنج گرم یا بیشتر می‌تواند اثرات سمی داشته باشد. زنان باردار باید از دوزهای زیاد اجتناب کنند، زیرا ممکن است باعث سقط جنین شود.
مسئله دیگر زعفران به ویژه پودر زعفران این است که امکان دارد سایر مواد مانند چغندر، الیاف ابریشم رنگ قرمز، زردچوبه و پاپریکا به جای آن جایگزین شود. تقلب هزینه تولیدکنندگان را کاهش می‌دهد، زیرا برداشت زعفران واقعی گران است.
بنابراین، خرید زعفران از یک برند معتبر بسیار مهم است تا اطمینان حاصل شود که یک محصول اصل تهیه می‌کنید. اگر زعفران خیلی ارزان به نظر می‌رسد، بهتر است از خرید و مصرف آن اجتناب کنید.
همان‌طور که گفته شد، زعفران یک گیاه قدیمی و گران قیمت است که فواید بسیاری برای سلامتی انسان دارد. خواص زعفران بسیار زیاد بوده و این مسئله به مواد موجود در آن وابسته است.
این گیاه حاوی برخی ترکیبات آنتی اکسیدانی است که امکان دارد به کاهش خطر برخی از بیماری‌های مزمن که با استرس اکسیداتیو ارتباط دارند، کمک کند.
شواهد کمی وجود دارد که نشان دهد این آنتی اکسیدان‌ها برای بدن مفیدتر از آن‌هایی هستند که افراد می‌توانند با خوردن مقدار زیادی میوه و سبزیجات دریافت کنند.
اگرچه تحقیقات بیشتری در مورد خواص زعفران ضروری است، اما زعفران همچنان می‌تواند به بهبود خلق و خو، افزایش عملکرد جنسی و کاهش علائم PMS در برخی افراد کمک کند.
در پایان باید بدانیم که خواص زعفران با آنکه به صورت کامل مورد تایید قرار نگرفته است، اما می‌توان به قرار دادن آن در برنامه تغذیه بدون ترس از عوارض ادامه داد. همچنین احتمال دارد خواص زعفران بیشتر از موارد بیان شده باشد و در آینده موارد مفید بیشتری از این گیاه فوق‌العاده بشنویم.