بوتاکس چقدر ماندگار است و چه عوارضی دارد؟
بوتاکس یک داروی تزریقی است که از سم بوتولینوم نوع A ساخته می‌شود. این سم توسط باکتری Clostridium botulinum به وجود می‌آید. اگرچه این سم همان عامل بوتولیسم است، اما اثرات آن با توجه به میزان و نوع مواجهه متفاوت خواهد بود. برای همین، این ماده فقط در دوزهای کوچک و هدفمند تزریق می‌شود.
بوتاکس سیگنال‌های اعصابی که به ماهیچه‌ها ارسال می‌شود را مسدود می‌کند. این تزریق مانع از انقباض ماهیچه‌های هدف می‌شود؛ همچنین می‌تواند دردهای عضلانی را تسکین داده و ظاهر خطوط و چین و چروک‌ها را بهبود بخشد. ما در این مقاله می‌خواهیم درباره ایمنی بوتاکس، استفاده‌های معمول آن، عوارض جانبی احتمالی و موارد دیگر صحبت کنیم.
آیا تزریق بوتاکس ایمن است؟
حال که فهمیدیم بوتاکس چیست باید بدانیم که سم بوتولینوم تهدید کننده زندگی است. اما دوزهای کوچک مانند مواردی که در استفاده از بوتاکس کاربرد دارد، بی‌خطر تلقی می‌شوند.
در سال 2005 یک مطالعه معتبر نشان داد که گزارش‌های مربوط به عوارض تزریق، بیشتر به دارندگان بیماری‌های زمینه‌ای مربوط بود.این عوارض همچنین ممکن است به دلیل مصرف دوزهای بالاتر اتفاق افتاده باشند. با این حال بوتاکس به طور کلی بی‌خطر در نظر گرفته می‌شود.
همیشه باید برای تزریق بوتاکس به متخصص پوست یا جراح پلاستیک دارای مجوز مراجعه کرد. اگر تزریقات مطابق استانداردها تایید شده انجام نشود یا توسط پزشک بی‌تجربه صورت بگیرد، احتمالا فرد عوارض جانبی نامطلوبی را تجربه خواهد کرد.
بیشتر بخوانید: قبل از جراحی بینی، این مطلب را بخوانید
دلایل استفاده از بوتاکس
تزریق بوتاکس سیگنال‌های شیمیایی خاصی از اعصاب را مسدود می‌کند. مخصوصاً سیگنال‌هایی که باعث انقباض ماهیچه‌ها می‌شوند. رایج‌ترین استفاده از این تزریق‌ها آن است که ماهیچه‌های موثر در ایجاد چین و چروک پیشانی و اطراف چشم به طور موقت شل شوند. این تزریق همچنین برای درمان شرایطی که بر عملکرد بدن تاثیر می‌گذارد، استفاده می‌شود. برای مثال این کار می‌تواند باعث شل شدن ماهیچه‌های ایجاد کننده موارد زیر شود.
1.دیستونی گردن رحم
در این وضعیت دردناک، ماهیچه‌های گردن رحم به طور غیر ارادی منقبض می‌شوند و باعث می‌شوند سر رحم پیچ خورده و باعث ایجاد وضعیتی ناراحت کننده شود.
2.تنبلی چشم
شایع‌ترین علت تنبلی چشم عدم تعادل در عضلات مسئول موقعیت چشم است.
3.انقباضات ماهیچه‌ای
انقباضات ماهیچه‌ای برخی از بیماری‌های عصبی مانند فلج مغزی می‌تواند اندام فرد را به سمت مرکز خود بکشد. در برخی موارد این عضلات منقبض شده می‌توانند با تزریق بوتاکس شل شوند.
4.هایپرهیدروز
در این حالت تعریق بیش از حد رخ می‌دهد. حتی زمانی که دمای هوا مناسب است، فرد در حال حرکت نیست یا فشار خاصی بر بدن وارد نمی‌شود.
5.میگرن مزمن
اگر میگرن را بیش از 15 روز در ماه تجربه می‌کنید، تزریق بوتاکس ممکن است به کاهش دفعات سردرد کمک کند.
همین الان با خبر شو: دلکوویو چگونه ما را از شر میگرن راحت کرده و کیفیت خوابمان را بهتر می‌کند؟
6.اختلال عملکرد مثانه
تزریق بوتاکس می‌تواند به کاهش بی‌اختیاری ادرار ناشی از بیش فعال بودن مثانه کمک کند.
7.چروک چشم
تزریق این ماده ممکن است به رفع انقباض یا سفت شدن ماهیچه‌های اطراف چشم کمک کند.
مواردی که باید قبل، در طول زمان و بعد از تزریق انتظار داشت
- قبل از تزریق
اکثر افراد در طول تزریق احساس ناراحتی خاصی نمی‌کنند. اما ممکن است بخواهند پوست‌شان از قبل بی حس شده باشد. مخصوصا اگر کف دست یا کف پای آن‌ها به دلیل تعریق زیاد تحت درمان قرار گیرد. پزشک ممکن است از یک یا چند روش مختلف برای بی‌حسی ناحیه استفاده کند. مانند بی‌حسی موضعی، یخ و بی‌حسی ارتعاشی که در آن از ماساژ برای کاهش ناراحتی استفاده می‌شود.
- در طول زمان تزریق
تزریق معمولا در مطب پزشک انجام می‌شود. پزشک از یک سوزن نازک برای تزریق مقدار کمی سم بوتولینوم به پوست یا ماهیچه‌های افراد استفاده می‌کند. تعداد تزریقات مورد نیاز به عوامل زیادی بستگی دارد که یکی از اصلی‌ترین آن‌ها وسعت ناحیه تحت درمان است.
بیشتر بخوانید: عوارض و فواید کاشت ناخن
- بعد از تزریق
به مدت 24 ساعت مناطق تحت درمان را مالش یا ماساژ ندهید. این ممکن است به جلوگیری از گسترش سم در مناطق مختلف کمک کند. البته نمی‌توانید بلافاصله بعد از عمل به تمامی فعالیت‌های عادی خود بازگردید.
پس از تزریق بوتاکس در انتظار چه عوارضی باشیم؟
اگرچه تزریق بوتاکس نسبتا بی‌خطر است، اما ممکن است عوارض جانبی جزئی داشته باشد. عوارضی چون:
- درد محل تزریق
- تورم یا کبودی محل تزریق
- سردرد
- تب
- لرز
البته برخی از عوارض جانبی مربوط به محل تزریق است. مثلا اگر بوتاکس در ناحیه چشم تزریق شود، ممکن است موارد زیر را تجربه کنید:
- افتادگی پلک
- ابروهای ناهموار
- خشکی چشم
- پارگی بیش از حد پوست
همچنین تزریق در اطراف دهان ممکن است منجر به لبخند «کج» یا آبریزش شود.
اغلب عوارض جانبی معمولا موقتی هستند و باید ظرف چند روز از بین بروند. با این حال افتادگی پلک، آبریزش و عدم تقارن همگی می‌توانند ناشی از اثرات ناخواسته سم بر ماهیچه‌های اطراف نواحی هدف دارو باشند. بهبود این عوارض جانبی ممکن است چند هفته طول بکشد.
در موارد نادر ممکن است علائم شبیه بوتولیسم ایجاد شود. در صورت شروع موارد زیر فورا به پزشک مراجعه کنید.
- مشکل در صحبت کردن
- مشکل بلع
- مشکل در تنفس
- مشکلات بینایی
- از دست دادن کنترل مثانه
- ضعف عمومی
عوارض بوتاکس در دراز مدت
از آنجا که اثرات تزریق موقتی است، اکثر افراد به مرور زمان تزریق مکرر را انجام می‌دهند. با این حال تحقیقات در مورد اثربخشی و ایمنی طولانی مدت، محدود است.
در سال 2015 مطالعاتی برای بررسی عوارض بوتاکس در دراز مدت انجام شد. جامعه هدف این تحقیق افرای بودند که هر شش ماه یکبار برای کمک به درمان بیماری‌های مثانه تزریق انجام می‌دادند. آن‌ها در نهایت به این نتیجه رسیدند که خطر عوارض جانبی با گذشت زمان افزایش نمی‌یابد. افرادی که تزریق مکرر دریافت می‌کردند در دراز مدت موفقیت درمانی بهتری داشتند.
با این حال نتایج یک بررسی دیگر در سال 2015 نشان می‌دهد که عوارض جانبی ممکن است پس از تزریق 10 یا 11 ظاهر شود. برای مثال محققان در یکی از منابع مورد مطالعه، 45 شرکت کننده را در طول 12 سال بررسی کردند. این افراد به طور مرتب تزریق بوتاکس داشتند. در این مدت، 20 مورد عارضه جانبی نامطلوب گزارش شد.
موارد گزارش شده از طرف دریافت کنندگان بوتاکس طولانی مدت:
- مشکل بلع
- افتادگی پلک
- ضعف گردن
- حالت تهوع
- استفراغ
- تاری دید
- ضعف عمومی یا مشخص
- مشکل در جویدن
- گرفتگی صدا
- ادم (تورم ناشی از حبس مایعات اضافی در بافت‌های بدن)
- مشکل در صحبت کردن
- تپش قلب
7 حقیقت درباره تزریق بوتاکس
اگر در حال فکر کردن به تزریق بوتاکس هستید، بهتر است این حقایق را درباره آن بدانید.
- بوتاکس در واقع چین و چروک ها را پاک نمی‌کند
اصولا تزریق بوتاکس را درمانی برای چین و چروک‌ها و خطوط ریز می‌دانیم. شاید در ابتدا تصور کنید که با چند تزریق این عیوب ناخواسته از روی صورت برداشته می‌شوند؛ اما بعد از تزریق متوجه خواهید شد که برای اکثر بیماران، بوتاکس بیشتر حالت پیشگیرانه دارد، نه تاثیر ترمیمی. ماده فعال بوتاکس ماهیچه‌های صورت را «منجمد» می‌کند تا از انقباض عمیق‌کننده خطوط و چین و چروک‌ها جلوگیری کند.
باید بدانید که تمام خط‌هایی که در حالت استراحت وجود دارند، با بوتاکس از بین نمی‌رود. بنابراین اگر هرچه زودتر تزریق را شروع کنید، اثرات آن پیشگیرانه‌تر است. حتی برای گروهی از افراد پیشنهاد می‌شود که روند تزریق را در اوایل 20 سالگی آغاز کنند.
- ماندگاری بوتاکس موقتی است
با اطلاعات محدودی که از بوتاکس داریم، شاید تصور کنیم که اثرات معجزه آسای آن به طور نامحدود ادامه خواهد داشت. اما این موضوع درست نیست. برای مثال مدت متوسط ماندگاری این ماده در گلابلا (خطوط بین ابروها)، پیشانی و پای کلاغ‌های جانبی چشم تقریبا سه تا چهار ماه است. البته عوامل خاصی وجود دارد که ممکن است باعث کاهش ماندگاری بوتاکس شود.
اصولا بیمارانی که زیاد ورزش می‌کنند یا بسیار تیزبین هستند، این حس را دارند که ماندگاری بوتاکس نزدیک به سه ماه طول می‌کشد.
- درد، از عوارض بوتاکس
با توجه به رویکرد بسیاری از افراد در مورد تزریقات، آن‌ها با این تصور مبهم به بوتاکس مراجعه می‌کنند که ممکن است دردناک باشد. چون در نهایت یک سوزن در آن دخیل است. از سوی دیگر چون چنین تزریقی با دیگر موارد تجربی آن‌ها متفاوت است، گاهی انتظار دردهای لحظه‌ای را خواهند داشت. اما حقیقت ماجرا مقداری متفاوت است.
در حالی که تجربیات متفاوت است، اما متوجه می‌شوید که درد تزریقات متعدد بسیار شدیدتر از سوزن سوزن شدن ناشی از نیش پشه است. دردی که احتمالا انتظار آن را دارید. تجربه یکی از افراد چنین است: «با وجود بسته یخ روی سرم، حداقل نیم ساعت بعد از تزریقم احساس درد می‌کردم»
او ادامه می‌دهد: «همچنین برای صدایی که سرنگ هنگام وارد کردن محتویاتش به پوستم ایجاد می‌کرد، آمادگی نداشتم. با این حال، خوشبختانه این جنبه مزاحم فقط چند ثانیه طول کشید.»
- کارهای خاصی که بعد از تزریق بوتاکس نمی‌توان انجام داد
شاید شما بعد از ملاقات با پزشک خود و تزریق بوتاکس برنامه خاصی نداشته باشید. اما باید بدانید که بعد از تزریق یک سری از کارهای عادی را نباید انجام دهید. پس بهتر است اطلاعاتی دقیق درباره این رفتارها به دست بیاورید.
امکان دارد پزشک بگوید که تا شش ساعت آینده نباید ورزش کنید، دراز بکشید یا ایبوپروفن (یا هر داروی دیگر رقیق کننده خون) مصرف کنید. البته مصرف نکردن دارو به این دلیل است که می‌تواند باعث کبودی در محل تزریق شود.
همچنین بهتر است پس از تزریق، سر را در سطح ثابت نگه دارید و آن را به مدت دو ساعت خم نکنید. برای اطمینان روز بعد ورزش سنگین انجام ندهید.
بیشتر بخوانید: قبل از جراحی بینی، این مطلب را بخوانید
- بوتاکس برای همه افراد مفید است
با توجه به پیشانی صاف بیشتر بازیگران مطرح سینما، بوتاکس در بین افراد مشهور و شناخته شده است. اما یکی از راه‌هایی که می‌تواند به افراد برای تصمیم‌گیری کمک کند، پرسش از نزدیکان و دوستان است. اگر چنین پرسشی را مطرح کنید، بدون‌شک متعجب می‌شوید. چون تعداد افرادی که از بوتاکس سود برده‌اند کم نیست. این کار نیاز به داشتن سطح مالی یا اجتماعی خاصی ندارد.
با اینکه تزریق بوتاکس هم هزینه دارد و ارزان قیمت به شمار نمی‌رود، اما در مقایسه با بسیاری از روش‌های ترمیمی و جراحی‌های زیبایی، هزینه بالایی نیست.
- تزریق بوتاکس یک موضوع اخلاقی نیست
به دلیل نظراتی که شاید در گذشته درباره بوتاکس داشته‌اید یا شنیده‌اید، امکان دارد بخشی از احساسات و تفکرات شما با انجام این کار مشکل داشته باشد.
اما باید بدانید که میل به جذاب به نظر رسیدن طبیعی و خوب است. اگر می‌توانید از اخم کردن با قدرت خود جلوگیری کنید، این کار را انجام دهید. ولی اگر شاهد تغییراتی در صورت خود هستید که توانایی خاصی برای کنترل بر آن‌ها ندارید، یکی از بهترین روش‌های کنترل، تزریق بوتاکس است.
- گاهی احساس «یخ زده بودن» می‌تواند خوب باشد
شاید به نظر برسد فردی که بوتاکس تزریق کرده است، شبیه یک ربات شده است. همچنین شاید بگویید، این عجیب نیست که نتوان قسمت‌های خاصی از صورت را حرکت داد؟
در تجربه بسیاری از دریافت کنندگان این ماده، پاسخ به این سوالات منفی است. گاهی ناتوانی در گره کردن ابروها در زمان عصبانیت، خیلی بهتر از نشان دادن میزان ناراحتی، باعث اتفاقات مثبت می‌شود.
چهره‌هایی که ما در احوالات خاص روحی می‌سازیم، وزن احساسی دارند. تجربه یکی از دریافت کنندگان بوتاکس جالب است. او می‌‌گوید: «احتمالا شنیده‌اید که لبخند زدن می‌تواند شما را شادتر کند، ولی برای من معلوم شد که اخم نکردن هم می‌تواند همان تاثیر را داشته باشد.»
یک مطالعه در سال 2009 در مجله Cosmetic Dermatology نشان داد که وقتی بوتاکس برای جلوگیری از اخم کردن افراد تزریق می‌شود، خلق و خوی منفی آن‌ها کاهش می‌یابد.
اگر به درمان با بوتاکس فکر می‌کنید، مهم است که در این زمینه با یک متخصص کار کنید. اگرچه ممکن است کار با فردی که مجوز ندارد ارزان‌تر باشد، اما انجام این کار می‌تواند خطر ابتلا به عوارض را افزایش دهد. به یاد داشته باشید که اثرات این سم سه تا شش ماه دوام می‌آورد و احتمالا در صورت رخ دادن یک اشتباه به درمان‌های متعدد نیاز خواهید داشت.
منبع :healthline