برفک دهان نوزاد؛ کامل‌ترین اطلاعاتی که والدین به آن نیاز دارند!
برفک دهان نوزاد نوعی عفونت شایع در ناحیه دهان است که والدین با مشاهده لکه‌های سفید دهانی به وجود آن پی می‌برند. اگر چه والدین ممکن است نگرانی زیادی را تجربه کنند ولی حقایق زیادی درباره این شرایط وجود دارد. در ادامه این پست از مجله پزشکی سیوطب شما را بیشتر با این موارد آشنا خواهیم کرد. با ما همراه باشید.
برفک دهان نوزاد چرا به وجود می‌آید؟
علت برفک دهان نوزاد عاملی به نام مخمر کاندیدا آلبیکنس است که می‌تواند به ایجاد این شرایط دامن بزند. بهتر است به این نکته توجه داشته باشید که کاندیدا نوعی قارچ است که بدون ایجاد هیچ گونه مشکلی به صورت معمول در دهان، گلو، روده یا واژن وجود دارد.
رشد این عامل قارچی توسط سایر عوامل کنترل می‌شود. به عنوان مثال در صورت بیمار شدن یا تجربه تغییرات هورمونی، ممکن است تعادل آنها را بر هم بخورد. عدم توازن در رشد کاندیدا می‌تواند عامل ایجاد عفونت باشد.
اما از آنجایی که سیستم ایمنی نوزادان هنوز در حال رشد است، گاهی اوقات میزان تکثیر این مخمرها افزایش یافته و منجر به ایجاد عفونت می‌شود. البته بعد از مصرف یک دوره آنتی بیوتیکی توسط کودک احتمال بروز این عفونت دو چندان می‌شود.
بیشتر بخوانید: برفک دهان کودکان و درمان آن با روش‌های پزشکی و خانگی
تشخیص برفک دهان نوزاد چگونه صورت می‌گیرد؟
با وجود این که برفک، تنها یک عفونت خفیف است اما تا حدود زیادی می‌تواند برای کودک ناراحت کننده بوده و یا حتی دردناک باشد. این ناراحتی تا اندازه‌ای می‌تواند پیش روی کند حتی خوردن شیر را هم با دشواری مواجه سازد.
معمول‌ترین علائم برفک دهان نوزاد شامل لکه‌های خاکستری متمایل به سفید در داخل گونه، سقف دهان، روی زبان یا لثه‌ها است. شاید این لکه‌ها شبیه تکه‌های شیر به نظر برسند، اما نمی‌توان به راحتی آنها را با دست پاک کرد. برفک‌ها در مواردی بدون درد شدید مشاهده شده‌اند.
اگرچه برفک مشکل چندان خطرناک و تهدید کننده به حساب نمی‌رود اما می‌تواند به صورت زخم‌های نامنظم سفید یا زرد، دهان کودک را بپوشاند.
البته برخی از نوزادان مبتلا به برفک همچنین ممکن است دچار “عفونت مخمری پوشک” شوند. این عفونت مخمری در ناحیه پوشک چیزی شبیه به پوست قرمز و براق در چین‌های پوست پا و باسن به نظر خواهد رسید. همچنین احتمال پراکنده شدن لکه‌های قرمز ریز روی ناحیه پوشک، قسمت پایین شکم و بالای ران‌ها وجود دارد. اما حالتی که معمولاً مشاهده می‌شود، درگیری در کل ناحیه پوشک است.
بیشتر بخوانید: برفک دهان خطرناک است؟ نکات ضروری انتقال آن را بدانید تا مبتلا نشوید
چه تفاوتی بین راش پوشک و برفک ناحیه پوشک وجود دارد؟
راش یا جوش پوشک در اثر رطوبت روی پوست نوزاد ایجاد شده و معمولاً ظرف چند روز از بین می‌رود. این شرایط با خشک نگه داشتن پوست نوزادان قابل درمان است. اما برفک در ناحیه پوشک یک عفونت ناشی از عدم تعادل قارچی است. این شرایط را می‌توان با کرم‌ها و پمادهای ضد قارچی در دسترس درمان کرد.
بیشتر بخوانید: درمان آفت دهان با دیفن هیدرامین و ۱۴ روش شگفت‌انگیز که با آفت‌هایتان خداحافظی کنید
علائم برفک سینه
نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می‌شوند، می‌توانند این عفونت را به مادران خود منتقل کرده و آنها را نیز به این بیماری مبتلا کنند. عفونت قارچی برفک دهان نوزاد می‌تواند در دهان نوزاد، سینه مادر یا در مجاری شیری سینه مادر ایجاد شود. زنانی که سینه‌های آلوده به عامل قارچی کاندیدا دارند ممکن است هر یک از موارد زیر را تجربه کنند:
- نوک سینه‌های حساس به رنگ قرمز یا صورتی
- پوست براق یا پوسته پوسته روی نوک سینه
- درد غیرعادی در حین شیردهی یا نوک سینه‌های دردناک
- دردهای کوبنده در عمق سینه
بیشتر بخوانید: درمان شب ادراری کودکان با پیاز و معرفی داروهای گیاهی و پزشکی
روش‌های درمان برفک دهان نوزاد
اگر به دنبال روشی برای درمان قطعی برفک دهان نوزاد خود هستید، باید بگوییم که برفک‌های از نوع خفیف معمولاً خود به خود و بدون درمان از بین می‌روند.
اما اگر برفک همچنان بعد از چند روز برطرف نشدند، به پزشک اطفال مراجعه کنید. پزشک اطفال ممکن است نوعی داروی مایع ضد قارچ تجویز کند. این دارو به صورت قطره برای برفک دهان نوزاد استفاده می‌شود.
این دارو معمولاً 4 بار در روز مصرف شده و همچنان تا 2 روز بعد از رفع عفونت ادامه می‌یابد. برای این که دارو تاثیر گذاری حداکثری داشته باشد، باید دقیقا بر روی نواحی برفک ریخته شود. درمان مناسب به جلوگیری از عود عفونت کمک خواهد کرد.
قطره نیستاتین یک داروی ضد قارچی دیگر است که به صورت موضعی در داخل دهان و زبان به مدت 10 روز و هر روز به صورت چندین نوبت می‌تواند استفاده شود.
بهتر است این نکته را به خاطر داشته باشید که پس از هر نوبت مصرف شیشه شیر یا نوک سینه، از آب داغ برای پاکسازی آنها استفاده کنید. همچنین اگر سینه پس از تغذیه نوزاد به خوبی خشک نشود می‌تواند به رشد عفونت و عامل قارچی و باکتریایی دامن بزند. پستانک‌ها یا بطری‌ها از این قاعده مستثنی نیستند و اگر به درستی تمیز و خشک نشوند می‌توانند باعث عفونت مجدد شوند.
چنان‌چه به عنوان یک مادر شیرده به این وضعیت دچار شده‌اید، مصرف پروبیوتیک‌ها را در این دوران فراموش نکنید. پروبیوتیک‌ها موادی هستند که به سرعت بهبودی کمک کرده، همچنین مصرف این مواد در دروان شیردهی کاملا بی‌خطر است. از پد سینه غیر پلاستیکی استفاده کنید. پلاستیک می‌تواند رشد کاندیدا را چندین برابر کند.
بیشتر بخوانید: علائم کم کاری تیروئید در نوزادان؛ تغییرات هورمونی و عوارض نگران کننده
آیا می‌توان از بروز برفک دهان در نوزادان پیشگیری کرد؟
یک روش قطعی برای پیشگیری از بروز این شرایط در کودکان وجود ندارد. چرا که دلایل متعددی در ایجاد آن دخیل هستند. اما در صورتی که کودک شما به این وضعیت مبتلا شده، سعی کنید تا حد امکان توصیه‌های پزشکی را دنبال کنید.
بیشتر بخوانید: علت ادرار سوختگی نوزادان و ۶ درمان برای کمتر اذیت شدن نوزاد
نکات تکمیلی درباره برفک دهان کودک
کرم، پماد، ژل و قطره‌های ضد قارچ بسیاری برای درمان این شرایط وجود دارد. اما با این وجود برای دریافت درمان مناسب حتما با یک پزشک اطفال در این باره مشورت کنید.
سوالات متداول برفک دهان نوزاد
1. آیا برفک دهان نوزاد مسری است؟
بله. عفونت‌های قارچی در طول نوبت‌های شیردهی از دهان نوزاد به سینه مادر و بالعکس منتقل می‌شوند.
2. در صورت وجود برفک دهان کودک آیا می‌توان همچنان به او شیر داد؟
بله. اما به خاطر داشته باشید که این وضعیت می‌تواند شیردهی از طریق شیر مادر را دردناک‌تر کند.
3. آیا نیازی به درمان مادر شیرده وجود دارد؟
بله. از آنجایی که برفک به‌راحتی از سطوح منتقل می‌شود، بهتر است کودک و هم مادر تحت درمان قرار بگیرند.