رتینول شناخته شده‌ترین و موثرترین عنصر ضدپیری و ضد چروک پوست است. امروزه با پیشرفت علم، راهکارهای بی‌شماری برای رفع نواقص پوست و داشتن پوستی بی‌عیب و نقص برای همه ما فراهم شده‌است. استفاده از رتینول یکی از این راهکارهاست. این ماده برای افراد بالای 30 سال و کسانی که طرفدار پوستی صاف و شفاف هستند گزینه مناسبی است.
باید اشاره کنیم که رتینول یکی از اعضای خانواده رتینوئیدهاست که مورد تایید FDA نیز قرار گرفته‌است. اما آیا این ماده بافت پوست را ترمیم می‌کند و باعث جوان‌سازی پوست می‌شود؟ اگر مایلید در مورد اینکه رتینول چیست و چه کاربردی دارد اطلاعات به دست آورید، این مطلب از مجله سلامت پزشکی سیوطب را بخوانید.
در ابتدا با اینکه رتینول چیست شروع می‌کنیم
رتینول یکی از اعضای خانواده رتینوئیدها است که از مشتقات ویتامین A تشکیل شده‌است. این ماده بسیار قدرتمند است و عملکرد فوق العاده‌ای در بهبودی مشکلات پوستی ایفا می‌کند. از این ماده در مشکلات زیر استفاده خواهد شد:
- درمان آکنه
- محو شدن چین و چروک‌ها و لکه‌های تیره
- بهبود ظاهر اسکارها
- صاف و روشن‌تر شدن پوست
رتینول بدون نسخه در چندین فرمول مانند ترتینوئن و تازاروتن موجود است.
بیشتر بخوانید: درمان جوش صورت با ۷ راهکار مختلف؛ از خانگی تا پزشکی نوین
کاربردها و مزایای استفاده از رتینول چیست؟
از این ماده در محصولات مختلفی برای رسیدن به اهداف متفاوتی استفاده می‌شود. برخی از کاربردهای رتینول برای کمک به مشکلات پوستی و داشتن پوستی زیبا و سالم عبارتند از:
- رتینول با افزایش گردش خون به باعث افزایش تکثیر و جوان‌سازی سلول‌های پوست می‌شود.
- این ماده تولید مواد چربی (سبوم) را کاهش می‌دهد و این عمل سبب می‌شود پوست کمتر مستعد چربی و آکنه شود.
- تولید کلاژن و الاستین را افزایش می‌دهد که با این کار پوست را مقاوم و از چروک شدن آن جلوگیری می‌کند.
- از خشک شدن پوست جلوگیری و پوست را حجیم‌تر می‌کند.
- عملکرد موثری در درمان موضعی بیماران مبتلا به پسوریازیس دارد.
- با خنثی کردن رادیکال‌های آزاداز تجزیه شدن و تحلیل کلاژن‌های پوست جلوگیری می‌کند.
به جرات می‌توان گفت رتینول نوعی معجزه در تاریخ درمان پوست محسوب می‌شود. رتینول همچنین به انواع مختلفی از بیماری‌های پوستی کمک خواهد کرد که برخی از آن‌ها را در ادامه معرفی خواهیم کرد.
بیشتر بخوانید: بهترین پماد برای جوش صورت؛ ۱۴ نوع موثر معرفی شده در سال ۱۴۰۱
1. کنترل آکنه‌های پوستی با استفاده از پماد یا قرص رتینول
آکنه یکی از شایع‌ترین ضایعات پوستی است. همان‌طور که می‌دانید آکنه‌ها معمولا در اثر مسدود شدن منافذ پوست توسط سلول‌های مرده ایجاد می‌شوند. از دلایل مسدود شدن منافذ می‌توان به تغییرات هورمونی، باکتریایی، ژنتیکی یا موارد دیگر اشاره کرد. در این حالت جوش‌ها به‌صورت سر سیاه، چرکی یا قرمز ایجاد می‌شوند.
استفاده از رتینول سلول‌های مرده پوست را از بین می‌برد و تولید سبوم را کاهش می‌دهد. اما از آنجایی که رتینول یک رتینوئید ضعیف است، امکان دارد که برای درمان موارد متوسط و شدید آکنه و همچنین موارد هورمونی به اندازه کافی قوی نباشد. پس در جواب اینکه رتینول چیست، می‌توان گفت نوعی محصول مراقبتی و جوان‌سازی پوست است.
بیشتر بخوانید: ۸ درمان خانگی جوش صورت در کمترین زمان
2. رتینوئید خاصیت ضد چروکی روی پوست دارد
همه ما با بالا رفتن سن به مرور نشانه‌هایی از چین و چروک را در قسمت‌های مختلف پوست خود مشاهده می‌کنیم. رتینول از چندین طریق مختلف به رفع چین و چروک کمک می‌کند. این ماده تولید کلاژن و الاستین را افزایش می‌دهد که همین فرآیند باعث ضخیم شدن پوست و بهبود ظاهر آن می‌شود.
نازک شدن پوست با افزایش سن، چین و چروک‌ها را بیشتر نمایان می‌کند. این در حالی است که استفاده از رتینول باعث خواهد شد که رادیکال‌های آزادی را که باعث تجزیه کلاژن و الاستین می‌شوند خنثی شوند. همچنین این ماده (رتینول) با جلوگیری از کاهش آب پوست، به حفظ رطوبت پوست کمک خواهد کرد.
بیشتر بخوانید: از بین بردن جوش برای همیشه با ۵ روش ساده خانگی و موثر
3. رتینول هایپرپیگمانتاسیون را از روی پوست محو می‌کند
رتینول با افزایش گردش خون و لایه‌برداری سلول‌های مرده پوست، لکه‌های تیره ناشی از آفتاب، آکنه یا ضربه را محو می‌کند. همچنین استفاده از این ماده پوست را روشن و یکدست خواهد کرد.
4. از بین بردن جای زخم با رتینول بدون عوارض
استفاده از رتینول باعث تحریک تولید کلاژن و از بین بردن سلول‌های مرده پوست خواهد شد. در این حالت جای زخم یا آکنه‌ها به مرور محو می‌شوند و پوست صاف و شفاف‌تر خواهد شد.
بیشتر بخوانید: درمان جوش زیر پوستی، علل ایجاد و روش‌های جلوگیری از آن
انواع مختلف رتینول چیست؟ آیا برای پوست خشک و پوست چرب متفاوت است؟
از این ماده به صورت‌های مختلفی استفاده می‌شود که از آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- کرم‌ها
- سرم‌ها
- ژل‌ها
- روغن‌ها
- ژل‌ها
- نرم‌کننده‌ها
انتخاب نوع فرمولاسیون مصرفی بر اساس نوع پوست و میزان اثرگذاری محصول تعیین می‌شود. افرادی که پوست خشک و حساسی دارند از کرم‌ها، روغن‌ها و نرم‌کننده‌های رتینول سود می‌برند که آبرسانی بیشتری دارند. در حالی که افرادی که پوست چرب دارند، بهتر است از رتینول به صورت ژل یا سرم استفاده کنند.
ناگفته‌هایی درباره طرز استفاده از سرم رتینول که باید بدانید
برای استفاده از پماد رتینول باید نکات خاصی را رعایت کنید. این کار به اثرگذاری بهتر این ماده کمک خواهد کرد. در ادامه با نکات خاص برای استفاده از رتینول آشنا خواهیم شد.
- یک ساعت بعد از شستن صورت خود مقداری رتینول را (به اندازه‌ی یک نخود) روی پوستتان بمالید تا جذب پوست شود. مصرف رتینول بیشتر از مقدار تعیین‌شده توصیه نمی‌شود، زیرا عوارضی به دنبال خواهد داشت.
- اگر پوست حساسی دارید ابتدا مقداری از رتینول را روی پوست بازوی خودتان تست کنید. در صورت عدم حساسیت به مصرف آن ادامه دهید.
- از رتینول در روتین شبانه خود استفاده کنید. به این صورت که مقداری کمی رتینول را روی پوستتان بمالید، این کار را دو شب متوالی انجام دهید. اگر روز بعد احساس سوزش و قرمزی روی پوست نداشتید، شب سوم نیز از آن استفاده کنید و با سرم‌های مغذی پوست خود را تقویت کنید. شب چهارم مجددا رتینول استفاده کنید و شب پنجم از سرم آبرسان استفاده کنید. این برنامه را به صورت هفتگی ادامه دهید. پس از 3 تا 6 ماه اثر کامل و مطلوب آن را روی پوست مشاهده خواهید کرد.
بیشتر بخوانید: درمان جوش صورت فوری؛ با ۱۲ روش درمان خانگی از شر جوش خلاص شوید
توجه داشته باشید که زمان مصرف رتینول مانند نحوه مصرف آن مهم است. به همین دلیل توصیه می‌شود که از پمادهای حاوی این ماده شب‌ها استفاده کنید. زیرا رتینول در مقابل نور حساس است و به سرعت تجزیه می‌شود. پس باید در محیطی دور از نور خورشید و فقط شب‌ها مورد استفاده قرار گیرد. بنابراین استفاده از آن در طول روز فایده‌ای ندارد.
الزام استفاده از مرطوب‌کننده هم‌زمان با مصرف رتینول چیست؟
کارشناسان توصیه می‌کنند ابتدا یک لایه مرطوب‌کننده روی پوست صورت و گردن خود بمالید. سپس سه دقیقه صبر کنید تا جذب شود. بعد از آن مقدار کمی از رتینول را بردارید و روی پوستتان بمالید.
استفاده از مرطوب‌کننده قبل از رتینول به کاهش عوارض جانبی ناشی از این ماده کمک می‌کند. این درحالی است که افرادی که پوست حساسی دارند، باید قبل و بعد از محصولات رتینولی مرطوب‌کننده استفاده کنند. مرطوب کننده‌ای را انتخاب کنید که فاقد چربی، عطر و رنگ باشد. همچنین هنگام استفاده از رتینول، تمام محصولات پوستی باید ملایم و ضد حساسیت باشند.
بیشتر بخوانید: ۷ ماسک برای از بین بردن جوش جوانی با مواد ساده موجود در خانه
محافظت از پوست با کرم ضدآفتاب در برابر عوارض رتینول
استفاده از رتینول پوست را نسبت به اثرات مخرب نور خورشید حساس‌تر می‌کند. به همین دلیل استفاده روزانه از کرم ضد آفتاب با SPF بالای 50 توصیه می‌شود. همچنین در صورت امکان از کلاه لبه‌دار و عینک آفتابی نیز استفاده کنید.
بیشتر بخوانید: درمان جای جوش صورت؛ بررسی ۹ روش کاربردی
محدودیت مصرف رتینول در زنان باردار، دوران شیردهی و بیماران مبتلا به اگزما
در حالی که رتینول یک داروی فوق العاده با فواید بسیار مهم برای پوست است، اما برخی از بیماران نباید از آن استفاده کنند. زیرا ممکن است مضراتی برای آن‌ها به دنبال داشته باشد. خانم‌هایی که باردار هستند یا قصد بارداری دارند و مادران شیرده، نباید از رتینول استفاده کنند. زیرا احتمال دارد که استفاده از این ماده به کودک آسیب بزند.
همچنین بیماران مبتلا به اگزما و روزاسه در صورت مصرف رتینول دچار عوارض جانبی شدیدی خواهند شد. اگر مبتلا به بیماری اگزما هستید، ابتدا باید مقدار کمی از رتینول را روی یک نقطه از پوست خود آزمایش کنید تا ببینید پوست شما چه واکنشی نشان می‌دهد. بعد از کسب نتیجه می‌توانید مصرف را ادامه یا قطع کنید.
در صورت ابتلا به بیماری روزاسه، مصرف رتینول باعث تشدید بیماری در بدن شما می‌شود. بنابراین از مصرف آن خودداری کنید.
تفاوت رتین A و رتینوئید با رتینول چیست؟
رتینول و رتین A هر دو حالت اولیه‌ای از ویتامین A هستند که در گروه رتینوئیدها جای می‌گیرند. این در حالی است که رتین A قوی‌تر است و تاثیر بیشتری روی چین و چروک‌ها و آکنه‌ها دارد و با کمک به بازیابی ساختار سلول‌های پوست موجب بهبود بافت‌های پوست می‌شود.
رتین A همچنین باعث کوچک شدن منافذ پوست خواهد شد. باید اشاره کنیم که رتینول نیز از تمامی این خاصیت‌ها برخوردار است، با این تفاوت که نسبت به رتین A ضعیف‌تر و کم اثرتر است. به همین دلیل برای پوست‌های حساس مناسب است. در نهایت باید بگوییم که قرمزی، خشکی یا پوسته پوسته شدن پوست بر اثر استفاده از رتینول در مقایسه با رتین A کمتر اتفاق می‌افتد.
آیا استفاده از رتینول اثرات منفی و عوارض جانبی هم دارد؟
چندین عارضه جانبی رایج هنگام شروع روتین رتینول وجود دارد. شایع‌ترین آن‌ها خشکی، درد، خارش و سوزش است. در صورت عدم درمان، ممکن است پوست قرمز و ملتهب شود که به درد، سوزش و تورم خواهد انجام مید.
یادداشت پایانی
رتینوئیدها بهترین ماده ضد پیری هستند که می‌توانید به روتین مراقبت از پوست خود اضافه کنید. رتینول یک ماده عالی و موثر برای پوست در افراد مختلف است. رتینول ضد چین و چروک و از بین‌برنده لکه‌های پوستی است. این ماده که از مشتقات ویتامین A است که نه تنها ظاهر پوست را بهبود می‌بخشد، بلکه به سلامت پوست نیز کمک می‌کند. اگر مطمئن نیستید که کدام رتینول برای شما مناسب است یا چگونه شروع به استفاده از آن کنید، همیشه از یک متخصص پوست دارای مجوز معتبر است کمک بگیرید.
در این مطلب از مجله پزشکی سیوطب ما به معرفی رتینول، انواع مختلف آن، روش و زمان صحیح مصرف، فواید و عوارض آن پراختیم. اگر شما هم اطلاعاتی درباره رتینول چیست و انواع رتینوئیدها دارید با ما و دیگر مخاطبان سیوطب در میان بگذارید.
سوالات متداول درباره اینکه رتینول چیست؟
آیا رتینول نیاز به محصولات لایه‌بردار پوست را برطرف می‌نماید؟
از آنجایی که این ماده لایه بیرونی پوست را لایه‌برداری نمی‌کند، پس نیاز شما به استفاده از محصولات لایه‌بردار را برطرف نخواهد کرد.
نتیجه استفاده از رتینول چه مدت پس از مصرف آشکار می‌شود؟
پس از شروع درمان با رتینول، نتیجه آن پس از ۶ الی ۸ هفته به تدریج نمایان می‌شود. کرم‌های رتینولی که دارای خواصی نظیر ضد پیری و ویتامین C هستند، نتیجه سریع‌تر و واضح‌تری نسبت به سایر کرم‌ها دارند.
برای دستیابی به بهترین نتیجه ممکن چه زمان باید از رتینول استفاده نمود؟
بهترین زمان برای استفاده از رتینول، شب هنگام و پس از استفاده از کرم مرطوب‌کننده است. زیرا استفاده از رتینول بعد از مرطوب‌کننده‌ها حساسیت‌های ناشی از مصرف آن را کاهش می‌دهد.
بهترین کرم رتینول ایرانی و خارجی کدام است؟
از محصولات حاوی رتینول می‌توان به باله آ، باباریا، وان اسکین، بریلی و سینره اشاره کرد.