اختلال شخصیت مرزی و مشکلات بسیاری که به وجود میآورد
اشخاصی که دچار اختلال شخصیت مرزی هستند، در مرز روانپریشی قرار دارند. ویژگی این افراد، عدم ثبات در وضعیت عاطفی، خلق و خو و رفتار است. در اختلال شخصیت مرزی، بیثباتی در تمام ابعاد زندگی از روابط اشخاص گرفته تا عواطف و تصورات، فرد را تحت تاثیر قرار میدهد. در ادامه بیشتر در مورد اختلال شخصیت مرزی، علائم و درمان آن خواهیم گفت.
اختلال شخصیت مرزی چیست؟
بوردرلاین یا اختلال شخصیت مرزی (Borderline personality disorder) یا شخصیت بین مرزی، اختلال در سیستم تنظیم هیجان و رفتار است که سبب میشود رفتار فرد بی ثبات شود. شخصی که دچار شخصیت مرزی است، فکر میکند همه چیز ناپایدار است. رواج این عارضه در اجتماع حدود دو درصد و در خانمها رایجتر است. به زبان ساده، در اختلال شخصیت مرزی، شخص همیشه روی لبه مرز است و هر لحظه ممکن است از یک سمت بیفتد.
شخصیت مرزی در نوجوانان شایعتر است. اختلال شخصیت مرزی بر طرز فکر و احساس شخص در مورد خود و دیگران تأثیر میگذارد و باعث ایجاد مشکلات در زندگی روزمره میشود. این مشکلات شامل مسائل مربوط به هویت خود، مشکل در کنترل احساسات و رفتار و روابط ناپایدار است.
در اختلال شخصیت مرزی، شما ترس شدید از رها شدن یا بیثباتی دارید و ممکن است تحمل تنها بودن را نداشته باشید. با این حال، عصبانیت نابجا و تغییرات مکرر خلق و خو ممکن است دیگران را از شخص دور کند، حتی اگر بخواهد روابط عاشقانه و پایداری داشته باشد.
بیشتر بخوانید: اختلالات و علائم سوماتیک
9 علائم شخصیت بین مرزی
اختلال شخصیت مرزی معمولاً در نوجوانی شروع میشود. به نظر میرسد این وضعیت در جوانی بدتر شود و ممکن است به تدریج با افزایش سن بهتر شود. اگر اختلال شخصیت مرزی دارید، ناامید نشوید. بسیاری از افراد مبتلا به این اختلال با گذشت زمان با درمان بهتر میشوند و میتوانند زندگی رضایتبخشی داشته باشند.
اختلال شخصیت مرزی بر احساس شما در مورد خود، نحوه ارتباط با دیگران و نحوه رفتار شما تأثیر میگذارد. علائم و نشانهها اغلب شامل 10 مورد زیر است:
- از ترک شدن واهمه دارند
- روابطشان ناپایدار است
- دقیقا نمیدانند چه هویتی دارند
- دفعات فراوان دچار انتخابها و تصمیمات اشتباه میشوند
- خلق و خوی آنها به طور مداوم پرنوسان است و ثابت نیست
- خشم ناگهانی و انفجاری
- احساس تهی بودن، کسل بودن و بی حوصلگی دارند
- به خودشان صدمه میزنند
- ممکن است درک درستی از واقعیت نداشته باشند
بیشتر بخوانید: درمان اختلال دو قطبی به روشهای دارویی، بیمارستانی
زمان مراجعه به پزشک
اگر میدانید که علائم یا نشانههای بالا را دارید، با یک روانکاو یا روانشناس صحبت کنید.
افکار خودکشی دارید؟
اگر تخیلات یا تصورات ذهنی در مورد صدمه زدن به خود دارید یا افکار خودکشی به ذهن شما خطور کرده است، با انجام یکی از این اقدامات کمک بگیرید:
- با 123 یا شماره اورژانس محل زندگی خود تماس بگیرید
- حتما در اسرع وقت به یک روانکاو یا روانشناس مراجعه کنید
- با یک دوست صمیمی، شخص مورد اعتماد یا همکار خود صحبت کنید
- به یک روحانی یا شخصیت مذهبی مراجعه کنید
اگر علائم یا نشانههایی از افکار خودکشی را در یکی از نزدیکان خود مشاهده کردید، در مورد مراجعه به روانشناس یا روانکاو با آن فرد صحبت کنید. اما شما نمیتوانید کسی را مجبور به کمک کنید. اگر این رابطه باعث ایجاد استرس قابل توجهی در شما میشود، ممکن است خودتان به یک مشاور نیاز پیدا کنید.
بیشتر بخوانید: انواع اختلال شخصیت و روش تشخیص هرکدام
علل بروز شخصیت بین مرزی
مانند سایر اختلالات سلامت اعصاب و روان، علل این اختلال به طور کامل شناخته نشدهاند. علاوه بر عوامل محیطی مانند سابقه کودکآزاری یا سوءاستفاده از دیگران، اختلال شخصیت مرزی ممکن است به موارد زیر مرتبط باشد:
- ژنتیک: برخی از مطالعات بر روی دوقلوها و خانوادهها نشان میدهد که اختلالات شخصیت ممکن است ارثی باشد یا به شدت با سایر اختلالات روانی بین اعضای خانواده مرتبط باشد.
- ناهنجاریهای مغزی: برخی تحقیقات تغییراتی را در نواحی خاصی از مغز نشان دادهاند که در تنظیم احساسات و پرخاشگری دخیل هستند. علاوه بر این، برخی از مواد شیمیایی مغز که به تنظیم خلق و خو کمک میکنند، مانند سروتونین، ممکن است به درستی عمل نکنند.
عوامل خطرساز
برخی عوامل مرتبط با رشد شخصیت میتوانند خطر ابتلا به اختلال شخصیت مرزی را افزایش دهند. این عوامل شامل موارد زیر هستند:
- استعداد ارثی: اگر یکی از اقوام نزدیک شما مثل مادر، پدر، برادر یا خواهر دارای اختلال شخصیت مرزی باشد، ممکن است در معرض خطر بیشتری باشید.
- هرگونه آزار در کودکی: بسیاری از افراد مبتلا به این اختلال گزارش میدهند که در دوران کودکی مورد آزار جنسی یا جسمی یا هرگونه سوءاستفاده قرار گرفتهاند.
- کودکان بدسرپرست: برخی از افراد در سن جوانی والدین یا سرپرست نزدیک خود را از دست دادهاند، فرزند طلاق هستند یا والدین، مراقبان یا سرپرستانی دچار سوء مصرف مواد مخدر یا سایر مشکلات روانی داشتهاند.
- در معرض درگیری و دشمنی بودن: برخی اشخاص در معرض درگیری و دشمنی و روابط خانوادگی ناپایدار بودهاند.
بیشتر بخوانید: درباره اختلال شخصیت پارانوئید (PPD) چه می دانید؟ راه های درمان سوء ظن
عوارض اختلال شخصیت بین مرزی
اختلال شخصیت مرزی میتواند به بسیاری از زمینههای زندگی شخص آسیب برساند. این موضوع میتواند بر روابط صمیمی، مشاغل، مدرسه و فعالیتهای اجتماعی تأثیر منفی بگذارد که منجر به موارد زیر میشود:
- تغییرات مکرر در زندگی یا از دست دادن شغل
- عدم تکمیل تحصیلات
- مسائل حقوقی متعدد مانند زندان
- روابط پر از تعارض، استرس زناشویی یا طلاق
- خودآزاری، مانند بریدن یا سوزاندن قسمتهایی از بدن خود و بستری شدن مکرر در بیمارستان
- سوء استفاده در روابط با دیگران
- بارداریهای ناخواسته در زندگی زناشویی
- بروز عفونتهای مقاربتی، تصادفات رانندگی و درگیریهای فیزیکی به دلیل رفتارهای خطرناک
- اقدام به خودکشی یا فکر کردن مدام به آن
علاوه بر این، اختلال شخصیت مرزی، خود ممکن است منجر به اختلالات دیگری نیز شود مانند:
- افسردگی
- مصرف الکل یا مواد مخدر
- اختلالات اضطرابی
- اختلالات اشتها
- اختلال دوقطبی
- اختلال استرس پس از سانحه
- اختلال بیش فعالی
- سایر اختلالات شخصیتی
تشخیص Borderline personality disorder
این نشانهها به تشخیص اختلال شخصیت مرزی کمک میکند:
- شخص اغلب احساس میکند که تهی و بیهویت است
- احساسات فرد خیلی سریع تغییر میکند و اغلب غم، عصبانیت و اضطراب شدیدی را تجربه میکند
- شخص دائماً میترسد که انسانهایی به آنها اهمیت میدهد او را رها کنند
- فرد در اغلب مواقع، روابط عاشقانه را شدید اما ناپایدار توصیف میکند
- احساس شخص نسبت به افراد زندگیاش میتواند به طور چشمگیری از لحظهای به لحظه دیگر تغییر کند و در اغلب اوقات حتی خودش هم دلیل آن را نمیفهمد
- فرد اغلب کارهایی را انجام میدهد که میداند خطرناک یا ناسالم هستند مانند رانندگی بیپروا، داشتن رابطه جنسی ناامن، نوشیدن زیاد الکل، استفاده از مواد مخدر، یا انجام تفریحات خطرناک
- شخص سعی میکند با رفتارهای خودآزاری مانند بریدن قسمتی از بدن خود یا اقدام برای خودکشی، به خود صدمه بزند
- هنگامی که در رابطه احساس ناامنی میکند، برای نگه داشتن طرف مقابل، دست به رفتارهای عجولانه میزند
برای تشخیص رسمی اختلال شخصیت مرزی به یک روانشناس یا روانکاو نیاز دارید، زیرا BPD را میتوان به راحتی با سایر مسائل اشتباه گرفت. اما حتی بدون تشخیص، ممکن است نکات مطرح شده در این مقاله برای آرامش احساسی درونی شما و یادگیری کنترل تفکرات آسیب رسان، مفید باشد.
بیشتر بخوانید: گاموفوبیا یا ترس از تعهد چیست؟ چقدر درمورد گاموفوبیا ازدواج میدانید؟
درمان BPD
همان طور که گفتیم افراد آسیبدیده اغلب خودآزاری و سایر رفتارهای خطرناک را انجام میدهند. حتی دوست داشتن و دوست نداشتن شما ممکن است به طور مکرر به طریقی که گیجکننده و نامشخص است، تغییر کند. به همین دلایل نباید از درمان این عارضه غفلت کرد.
در گذشته، بسیاری از متخصصان سلامت روان، درمان اختلال شخصیت مرزی (BPD) را مشکل میدانستند و معتقد بودند که کار کمی برای انجام دادن جهت درمان وجود دارد. اما اکنون میدانیم که BPD قابل درمان است. در ابتدا از درمانهای افسردگی و اختلال دوقطبی استفاده میشد که کافی نبودند، زیرا درمان این عارضه نیاز به یک رویکرد تخصصی دارد.
امروزه میدانیم که اکثر افراد مبتلا به BPD میتوانند بهتر شوند. این کار با درمان و پشتیبانی مناسب انجام میشود. درمان و بهبودی، به معنای شکستن الگوهای ناکارآمد تفکر، احساس و رفتار است که باعث ناراحتی شما میشود. تغییر عادات مادام العمر، آسان نیست.
فکر کردن به تغییر رفتار و سپس اقدام به شیوههای جدید در ابتدا احساس غیرطبیعی و ناراحت کنندهای در شخص به وجود میآورد. اما با گذشت زمان عادتهای جدیدی ایجاد خواهد شد که به شخص کمک میکند تا تعادل احساسی خود را حفظ کرده و کنترلش را نگه دارد.
بیشتر بخوانید: شخصیت خودشیفته و آسیبهای خودشیفتگی
خلاصه اختلال بوردرلاین
اختلال شخصیت مرزی (BPD) به طرق مختلف ظاهر میشود اما برای اهداف تشخیص، متخصصان سلامت روان، علائم را در 9 دسته اصلی گروهبندی میکنند که در این مقاله به آنها اشاره کردیم. برای تشخیصBPD ، باید حداقل پنج مورد از این علائم وجود داشته باشد. این علائم معمولاً در نوجوانی شروع میشوند و بر بسیاری از زمینههای زندگی تأثیر میگذارند. علاوه بر این، علائم اختلال شخصیت مرزی باید طولانی مدت باشند.