درمان اختلال دو قطبی به روش‌های دارویی، بیمارستانی
درمان اختلال دو قطبی مسئله‌ای مهم برای افراد مبتلا و خانواده آن‌ها محسوب می‌شود. درمان این اختلال معمولا به یک برنامه درمانی طولانی مدت نیاز دارد که اغلب شامل داروها و همچنین درمان روانشناختی و رویکردهای سبک زندگی است.
طیف وسیعی از درمان‌های موثر برای اختلال دوقطبی وجود دارد و با درمان مناسب می‌توان آن را مدیریت کرد.
اختلال دوقطبی یک بیماری مزمن سلامت روان است، به این معنی که ادامه‌دار بوده و نیاز به مدیریت دقیق در طول زندگی دارد.
تغییر خلق و خوی مرتبط با اختلال دو قطبی می‌تواند بسیار مخرب و ناتوان کننده باشد و مانع از نحوه زندگی روزمره شود.
با صحبت با پزشک عمومی شروعی خوب است تا بتواند بهترین درمان را برای شما پیدا کند.
نگاهی سریع به درمان اختلال دو قطبی
نکات مهمی که قبل از شروع درمان اختلال دو قطبی باید بدانید عبارتند از:
- متخصصان بهداشت روانی آموزش دیده‌ای مانند روانپزشکان و روانشناسان وجود دارند که می‌توانند به شما در مورد اختلال دوقطبی کمک کنند
- قبل از تجویز درمان نیاز به بررسی کامل از یک متخصص بهداشت دارید
- داروهای تجویز شده خاص موثرترین راه برای درمان و مدیریت اختلال دوقطبی است
- درمان‌های روانشناختی و شیوه زندگی می‌توانند مکمل‌های مفیدی برای درمان باشند
- درمان باید به طور خاص برای هر فرد طراحی شود، زیرا همه افراد مبتلا به اختلال دوقطبی آن را متفاوت تجربه می‌کنند
- بهترین کار این است که با روانپزشک، پزشک و خانواده خود همکاری کنید. درک واضح از اهداف درمان به شما کمک می‌کند وضعیت خود را مدیریت کنید و در مسیر خود بمانید
- درمان باید سبک زندگی، شغل، شبکه حمایت اجتماعی و هرگونه استرسی که ممکن است بر بهبودی شما تاثیر بگذارد را نیز در نظر بگیرد
- بسیاری از افراد مبتلا به اختلال دوقطبی توانسته‌اند به دنبال کمک بوده و زندگی فعال و رضایت‌بخشی داشته باشند
بیشتر بخوانید: انواع اختلال شخصیت و روش تشخیص هرکدام
مدیریت اختلال دو قطبی
دو بخش عمده برای درمان اختلال دو قطبی وجود دارد. مدیریت حاد و مدیریت بلند مدت.
مدیریت حاد برای درمان اختلال دو قطبی
هدف مدیریت حاد تثبیت فردی است که در حال حاضر دچار شیدایی یا افسردگی است.
داروهایی مانند تثبیت کننده‌های خلق و خو و داروهای ضدروان‌پریشی تمرکز اصلی مدیریت حاد شیدایی دوقطبی و افسردگی هستند.
الکتروشوک درمانی (ECT) می‌تواند برای علائم خلقی حاد مقاوم به درمان، به ویژه در افرادی که افسردگی با ویژگی‌های روان‌پریشی را تجربه می‌کنند، موثر باشد.
مدیریت بلند مدت
مدیریت بلندمدت برای درمان اختلال دو قطبی شامل نگهداری و پیشگیری از عود و بهبود عملکردی بهینه در اجتماع و محل کار است.
داروها و رویکردهای روانشناختی و سبک زندگی با هدف پیشگیری طولانی مدت از عود، ایجاد انعطاف‌پذیری و بهبود کیفیت زندگی هستند.
صحبت با یک متخصص سلامت روان
هنگامی که به یک متخصص سلامت روان برای اختلال دوقطبی مراجعه می‌کنید، صحبت در مورد موارد زیر مفید است:
- بیماری، اثرات و درمان‌های آن (آموزش روانی)
- تشخیص اختلال دو قطبی و سایر شرایط همراه
- یک طرح هدفمند
- مدیریت تاثیر تشخیص بر خود و خانواده و دوستان خود
- برنامه‌های دارویی و درمانی
- مزایای نظارت بر خلق و خو (به عنوان مثال افزایش خودآگاهی)
- تعادل بین کار، اوقات فراغت، خانواده، استراحت و معاشرت
بیشتر بخوانید: اختلال شخصیت مرزی و مشکلات بسیاری که به وجود می‌آورد
شرایط دیگر همراه با اختلال دو قطبی
درمان اختلال دو قطبی باید در هر شرایطی (که گاهی اوقات بیماری‌های همراه نامیده می‌شود) مانند اضطراب یا اختلال مصرف مواد را در نظر بگیرد.
سایر بیماری‌های پزشکی مانند فشار خون بالا، چاقی و مشکلات تیروئید گاهی همراه با اختلال دو قطبی رخ می‌دهد.
بنابراین درمان باید مداوم و متناسب با هر فرد باشد. برای مثال:
- افرادی که «دوچرخه‌سواری سریع» را تجربه می‌کنند، می‌توانند چند بار در هفته بین افسردگی و شیدایی قرار بگیرند (حتی برخی در همان روز دارای چرخه هستند).
- برخی دیگر ممکن است تغییرات خلقی کمتر و شدیدتر داشته باشند
- برخی از افراد ممکن است دوره‌های بسیار شدید شیدایی با علائم روان پریشی (توهم یا هذیان) داشته باشند و نیاز به بستری شدن در بیمارستان داشته باشند
- برخی از افراد «علائم مختلط» (علائم افسردگی و شیدایی) دارند
- برخی از افراد می‌توانند در بین نوسانات خود خلق و خوی طبیعی را تجربه کنند، اگرچه اکثر افراد علائم سطح پایینی را بین علائم تجربه می‌کنند
پزشکان سلامت روان باید درمان شما را بر اساس اینکه آیا هیپومانیا، شیدایی، افسردگی یا اوتیمیا (عدم افسردگی یا شیدایی) را تجربه می‌کنید، بررسی کنند.
یک پزشک متخصص سلامت روان باید درمان را تجویز کند. هر فرد نیاز به یک برنامه درمانی متناسب با نیازهای فردی خود دارد. سعی نکنید خود درمانی کنید یا برنامه درمانی خود را توسعه دهید.
روش‌های روانشناختی درمان اختلال دو قطبی
چگونه درمان‌های روانشناختی می‌توانند به اختلال دو قطبی کمک کنند؟
مطالعات اخیر درمان‌های روانشناختی (یا درمان‌های گفتاری) مانند روان‌درمانی، درمان شناختی رفتاری (CBT)، یا مشاوره را به عنوان یک روش مکمل برای درمان اختلال دو قطبی، در کنار دارو توصیه می‌کنند.
شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد این «درمان‌های کمکی» می‌توانند به کاهش خطر عود و بهبود کیفیت زندگی از طریق موارد زیر کمک کنند:
- کمک به پذیرش اختلال دو قطبی
- شناسایی علائم هشدار دهنده اولیه و مداخله
- به حداقل رساندن عود و بستری شدن در بیمارستان
- حفظ پایبندی به برنامه‌های دارویی
- کاهش علائم افسردگی
- بهبود دانش و مهارت برای مدیریت اختلال دو قطبی
- کمک به مقابله با رویدادهای استرس‌زا و درگیری‌های خانوادگی
- کمک به حفظ الگوهای خواب منظم و روال روزانه
- بهبود روابط خانوادگی، ارتباطات و تعامل مجدد در محل کار
- کاهش مصرف مواد مخدر و الکل
این برنامه‌ها باید توسط متخصصان سلامت روان با آموزش و تجربه در مدیریت اختلال دو قطبی ارائه شود.
درمان‌های روانشناختی می‌تواند شامل آموزش بیماران و خانواده‌های آن‌ها نیز باشد. خانواده‌ها و مراقبان می‌توانند در مورد علائم هشدار دهنده اولیه بیاموزند و به عزیزان خود کمک کنند، سبک زندگی خود را با خواب و ورزش فراوان حفظ کرده و در عین حال به برنامه درمانی خود در دراز مدت پایبند باشند.
بیشتر بخوانید: شخصیت خودشیفته و آسیب‌های خودشیفتگی
انواع روش‌های روانشناختی برای درمان اختلال دو قطبی
درمان شناختی رفتاری (CBT)
CBT بر این ایده استوار است که بیماری‌های روانی را می‌توان تحت تاثیر نحوه تفکر و واکنش ما به رویدادهای زندگی قرار داد.
خانواده درمانی متمرکز
این درمان به طور کلی شامل بیماران و مراقبان آن‌ها می‌شود که حدود 21 جلسه شامل آموزش روانی و آموزش حل مسئله، همراه با افزایش مهارت‌های ارتباطی دارند.
از طریق آموزش روانی خانواده در موارد زیر:
- علل اختلال دو قطبی
- چگونه محرک‌ها را شناسایی کنیم
- علائم هشدار دهنده عود
- داروها و عوارض جانبی احتمالی
- درمان‌های روانی
- تغییر سبک زندگی سالم
این اطلاعات به بهبود نحوه مدیریت موفقیت‌آمیز این بیماری توسط افراد و خانواده‌هایشان کمک می‌کند.
آموزش مراقبان در مورد اختلال دوقطبی می‌تواند مفید باشد حتی زمانی که بیماران در جلسات شرکت نمی‌کنند.
ریتم درمانی بین فردی و اجتماعی
این روش مبتنی بر شواهدی است که نشان می‌دهد بی‌ثباتی خلقی در اختلال دوقطبی ممکن است با تغییرات در ریتم شبانه‌روزی مرتبط باشد.
ریتم درمانی بین فردی و اجتماعی اقتباسی از روان درمانی بین فردی برای افسردگی است. این روش یک رویکرد حل مسئله را اعمال می‌کند و به بیماران کمک می‌کند تا روال‌های خواب و بیداری را حفظ کنند.
آموزش روانی گروهی
با استفاده از یک برنامه از پیش طراحی شده، آموزش روانی گروهی آگاهی، تبعیت از درمان، تشخیص زودهنگام علائم و روال خواب را بررسی می‌کند.
ابزارهای ردیابی خلق و خو و خواب مبتنی بر وب
تعدادی ابزار ردیابی مبتنی بر وب وجود دارد که می‌تواند همراه با داروها و روان‌درمانی برای ردیابی چرخه‌های خلقی و خواب و ارائه اطلاعات در زمان واقعی به ارائه‌دهندگان مراقبت‌های بهداشتی استفاده شود.
بیشتر بخوانید: اختلالات و علائم سوماتیک
درمان فیزیکی اختلال دو قطبی
دارو
پزشک باید قبل از تصمیم گیری در مورد اینکه کدام دارو برای شما گزینه مناسبی است، یک مشاوره کامل انجام دهد.
یک متخصص در درمان اختلال دو قطبی، مانند یک روانپزشک، اغلب در تجویز درمان نقش دارد.
مصرف دارو برای اختلال دوقطبی باید تحت نظر پزشک باشد. پزشک باید دلایل انتخاب دارویی را که تجویز کرده است توضیح دهد.
مطالعات نشان می‌دهد که داروها در درمان طولانی‌مدت اختلال دو قطبی موثر هستند و خطر عود را کاهش می‌دهند.
دارو همچنین می‌تواند پایبندی افراد به درمان تجویز شده را بهبود بخشد و تعداد پذیرش در بیمارستان را کاهش دهد.
پزشک همچنین در مورد خطرات و مزایا، عوارض جانبی و میزان نیاز به معاینات منظم صحبت خواهد کرد.
او می‌تواند توصیه کند که چه درمان‌هایی می‌توانند همراه با دارو کار کنند، مانند روان‌درمانی، تغییرات سبک زندگی (مانند ورزش) و سایر گزینه‌های حمایتی.
سه نوع اصلی دارویی که در درمان اختلال دو قطبی استفاده می‌شود شامل تثبیت کننده‌های خلق و خو، ضد افسردگی‌ها و داروهای ضدروان‌پریشی است. نوع و ترکیب داروها بسیار خاص است و به علائم بستگی دارد.
تثبیت کننده‌های خلق و خو
تثبیت کننده‌های خلقی که مانیا یا هیپومانیا را درمان یا از آن پیشگیری می‌کنند. برخی از نمونه‌های رایج عبارتند از کربنات لیتیوم و والپروات سدیم.
داروهای ضد افسردگی
داروهای ضد افسردگی، افسردگی را درمان می‌کنند. بسیاری از داروهای ضد افسردگی مختلف وجود دارد. به عنوان مثال می‌توان به مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs) و ضد افسردگی‌های دوگانه اشاره کرد.
استفاده از داروهای ضدافسردگی در افسردگی دوقطبی در حال حاضر برای اکثر افراد بی‌خطر تلقی می‌شود؛ اما باید تحت نظارت دقیق روانپزشک قرار گیرد. زیرا برای برخی افراد داروهای ضدافسردگی ممکن است باعث ایجاد دوره‌های شیدایی یا دوچرخه‌سواری سریع شوند.
داروهای ضد روان‌پریشی
در صورت وجود علائم روان پریشی (مانند توهم یا هذیان) ممکن است از داروهای ضد روان‌پریشی استفاده شود.
برخی از انواع دو قطبی ممکن است به داروها و ترکیبات مختلفی نیاز داشته باشند مانند:
- دوقطبی دوچرخه‌سواری سریع (چهار یا بیشتر از اوج‌ها و افت‌ها در 12 ماه)
- اختلال دو قطبی با دوره‌های مختلط (علائم اوج و فرود به طور همزمان رخ می‌دهد)
بیشتر بخوانید: درباره اختلال شخصیت پارانوئید (PPD) چه می دانید؟ راه های درمان سوء ظن
درمان اختلال دو قطبی پیچیده است
گاهی اوقات ممکن است داروها نیاز به تنظیم یا تغییر داشته باشند. پزشک یا متخصص سلامت روان باید بر این امر نظارت داشته باشد.
- سعی نکنید بدون اطلاع پزشک، خوددرمانی کنید یا داروها را تغییر دهید
- مهم است که برنامه را در درازمدت حفظ کنید، حتی زمانی که احساس خوبی دارید
درمان تشنج الکتریکی (ECT)
ECT نقش مهمی در درمان شیدایی حاد (و روان‌پریشی)، افسردگی شدید (در موارد کمتر) و شیدایی که به داروها پاسخ نمی‌دهد ایفا می‌کند. ECT ممکن است برای افسردگی استفاده شود زمانی که:
- درمان‌های دیگر ثابت شده است که بی‌اثر هستند
- بیمار به دلیل وضعیت روانی به شدت از نظر پزشکی ناخوش است
درمان اختلال دو قطبی به روش بیمارستانی
اگر فردی به این بیماری مبتلا شده باشد، ممکن است در برخی مواقع به درمان بیمارستانی نیاز باشد. حالت‌های نیازمند به درمان بیمارستانی عبارتند از:
- روان‌پریش
- بسیار هیجان‌زده
- خشونت‌آمیز
- خودکشی
- درگیر رفتارهای مخرب آشکار
در حالی که برخی از افراد ممکن است خارج از محیط بیمارستان قابل مدیریت باشند (شاید با کمک منابع بهداشت روانی جامعه) اما پذیرش می‌تواند در مواقعی ضروری باشد. سه دسته کلی از درمان برای اختلال دوقطبی وجود دارد:
- فیزیکی (داروها و ECT)
- روانشناسی (مشاوره، روان درمانی، روان درمانی)
- خودیاری، تغییر سبک زندگی و درمان‌های مکمل
در حالی که استفاده از دارو از اهمیت اولیه برخوردار است، به طور ایده‌آل یک درمان طولانی مدت و برنامه پیشگیرانه باید رویکردهای فیزیکی، روانی و شیوه زندگی را برای مدیریت اختلال دوقطبی ترکیب کند. به یاد داشته باشید، با کمک می‌توانید اختلال دوقطبی را مدیریت کنید.
بیشتر بخوانید: گاموفوبیا یا ترس از تعهد چیست؟ چقدر درمورد گاموفوبیا ازدواج میدانید؟
خودیاری و تغییر سبک زندگی
کارهایی وجود دارد که می‌توانید انجام دهید تا به پیشرفت خود کمک کنید و در عین حال در مسیر درمان باقی بمانید.
اتخاذ رویکرد تیمی با پزشک عمومی، روانشناس، روانپزشک و خانواده بهترین راه برای مدیریت اختلال دو قطبی است.
تیم می‌تواند یک برنامه سلامتی ایجاد کند که به شما کمک می‌کند به درمان‌های تجویز شده پایبند باشید. این برنامه به شما و خانواده‌تان کمک می‌کند علائم هشداردهنده‌تان را بشناسید.
همچنین می‌تواند تاثیرات این بیماری را بر زندگی روزمره‌تان به حداقل برساند.
موارد دیگر می‌تواند به شما در مدیریت این اختلال و حفظ کیفیت زندگی کمک کند، از جمله:
- پذیرش تشخیص اختلال دو قطبی
- آموزش روانی شامل آموزش خانواده‌ها یا مراقبین ما
- انگیزه برای پایبندی به یک برنامه مدیریتی (از جمله دارو)
- آگاهی و نظارت بر خلق و خو
- پیشگیری و مدیریت عود و دانستن محرک‌های عود بیماری
- ادغام تشخیص در احساس خود
- برنامه‌های رفاهی
داشتن یک برنامه سلامت یک ابزار روانشناختی مهم برای حفظ تندرستی برای جلوگیری از عوامل تشدید کننده اختلال دو قطبی و تشدید علائم سطح پایین به دوره‌های کامل است.
شما و پزشک‌تان می‌توانید یک برنامه سلامت شخصی ایجاد کنید تا به شما کمک کند در مسیر درست حرکت کنید. برنامه‌های سلامتی برای اختلال دو قطبی کمک می‌کند تا:
- هر محرک و استرسی که ممکن است باعث ایجاد مشکل شود را شناسایی کنید
- استراتژی‌هایی برای مقابله با موقعیت‌های استرس‌زا ایجاد کنید
- علائم هشدار دهنده اولیه هر دو بالا و پایین شدن خلق را فهرست کنید
- برنامه‌های رفاهی همچنین می‌توانند به خانواده کمک کنند تا علائم هشدار دهنده اولیه را بدانند و اطمینان حاصل کنند که در مواقع سخت کمک لازم را دریافت کنید
- می‌تواند به شما کمک کند علائم و نشانه‌هایی را که ممکن است به شما از یک دوره احتمالی هیپومانیا، شیدایی یا افسردگی در آینده خیر می‌دهند را بشناسید
بیشتر بخوانید: اختلال اضطراب به همراه علائم جسمی، روانی و رفتاری
درمان اختلال دو قطبی در دوران بارداری و پس از زایمان
اختلال دو قطبی می‌تواند در دوران بارداری یا پس از تولد نوزاد رخ دهد. ممکن است اولین قسمت یا عود باشد.
زنانی که سابقه خانوادگی اختلال دو قطبی دارند در معرض خطر بیشتری برای وقوع یک دوره در دوران بارداری و بعد از زایمان هستند، بنابراین مهم است که از علائم اولیه آگاه باشید.
ملاحظات ایمنی مهمی در مورد استفاده از دارو و اثرات آن بر جنین متولد نشده وجود دارد. استفاده از برخی داروها در سه ماهه اول بارداری و در دوران شیردهی ایمن نیست.
اگر قصد بچه‌دار شدن دارید و اختلال دو قطبی یا سابقه خانوادگی اختلال دو قطبی دارید، بسیار مهم است که به دنبال راهنمایی باشید.
درمان اختلال دو قطبی در دوران بارداری و پس از تولد ممکن است نیاز به مراقبت ویژه توسط روانپزشک داشته باشد.
درمان اختلال دو قطبی در جوانان
اختلال دوقطبی یک بیماری است که نیاز به درمان طولانی مدت دارد. از این رو خطرات جدی برای به تاخیر انداختن تشخیص و درمان اختلال دو قطبی در جوانان وجود دارد.
به طوری که روابط اجتماعی همسالان، عملکرد تحصیلی، روابط خانوادگی و بلوغ روانی همگی تحت تاثیر اختلال دوقطبی قرار می‌گیرند.
بنابراین مهم است که با یک متخصص بهداشت روان با تخصص در درمان سلامت کودک یا نوجوان مشورت شود.
بیشتر بخوانید:فوبیا، هراسی بزرگ‌تر از ترس‌های معمولی
چگونه به یک جوان مبتلا به اختلال دو قطبی کمک کنیم؟
نوجوانی می‌تواند دوران پر فراز و نشیبی باشد. افراد جوان مبتلا به اختلال دوقطبی ممکن است درک نکنند که چه اتفاقی برایشان می‌افتد یا ممکن است فکر کنند که بالا و پایین بودن اختلال دوقطبی صرفا بخشی از رشد است.
برای حمایت از جوانی که در تلاش است یا نیاز به کمک دارد، موارد زیر را امتحان کنید.
با آن‌ها صحبت کنید و به آن‌ها بگویید که نگران هستید
به آن‌ها کمک کنید تا عوامل احتمالی که موجب احساس ناخوشی در آن‌ها می‌شود (مانند استرس، امتحانات، مواد مخدر) را شناسایی کنند.
به آن‌ها توصیه کنید به پزشک عمومی مراجعه کنند
پس از مراجعه به پزشک عمومی، ممکن است به روانپزشک یا روانشناس ارجاع داده شوند. به آن‌ها بگویید که می‌توانند یکی از دوستان یا اعضای خانواده را برای حمایت همراه خود ببرند.
اگر برای آن‌ها برنامه درمانی یا دارویی تجویز شده است، به آن‌ها کمک کنید تا دستورالعمل‌ها را به دقت دنبال کنند. مدیریت خوب برای جوانان مبتلا به اختلال دو قطبی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- دارو
- نظارت دقیق بر علائم
- آموزش در مورد بیماری
- مشاوره یا روان درمانی برای فرد و خانواده
- کاهش استرس
- تغذیه خوب
- خواب منظم و ورزش
- یک شبکه پشتیبانی
- نمودار خلقی
بیشتر بخوانید: وسواس و آسیب‌های آن را بشناسید
یادداشت پایانی
برای درمان اختلال دو قطبی باید هر چه زودتر یک برنامه مدیریتی در دستور کار قرار گیرد. دوره‌ها می‌توانند کمتر و شدیدتر شوند.
با استفاده از روش‌های کارشناسانه و علمی، می‌توان درمان اختلال دو قطبی را به طور موثر پیگیری کرد.