مشکلات شنوایی سالمندان و چگونگی بهبود شرایط پیرگوشی
مشکلات شنوایی سالمندان در زمره عوارض اجتناب‌ناپذیر سالمندی است که در کهنسالان بالای 75 سال شیوع فراوانی دارد. مشکلات شنوایی سالمندان بدون درمان برطرف نمی‌شود و نیاز به استفاده از روش‌هایی مثل سمعک دارد. در این مقاله از مجله پزشکی سیوطب، به بررسی مشکلات شنوایی سالمندان، عوامل، علل و درمان‌های مربوط به آن می‌پردازیم.
درباره مشکلات شنوایی سالمندان
بسیاری از سالمندان در شنیدن و فهم گفتار سریع یا صحبت‌های اشخاص در فضاهای شلوغ، دچار معضل هستند. این موارد همان عارضه‌هایی است که به طور کلی آنها را با عنوان مشکلات شنوایی سالمندان می‌شناسند.
از هر سه فرد در بازه سنی 65 تا 74 سال، یک شخص با مشکلات شنوایی سالمندان دست و پنجه نرم می‌کنند. این آمار در اشخاص بالای 75 سال، به یک نفر از هر دو نفر می‌رسد یعنی نیمی از افراد به نحوی دچار عارضه‌های مربوط به شنوایی هستند.
اختلال کم‌شنوایی نه تنها در ارتباط شخص با اطرافیانش مشکل ایجاد می‌کند؛ بلکه معضلاتی را نیز برای خانواده، فامیل و دوستان فرد سالمند به وجود می‌آورد.
با توجه به موارد بیان شده در این مقاله به بررسی مشکلات شنوایی سالمندان خواهیم پرداخت؛ چراکه جمعیت ایران نیز مانند بسیاری از کشورهای جهان رو به پیری می‌رود و شناخت، درمان معضلات کهنسالان و توانبخشی سالمندان اهمیت دوچندانی پیدا کرده است.
مشکلات شنوایی سالمندان به معضلاتی نظیر پیرگوشی و کم‌شنوایی کهنسالان اشاره دارد. هرچند این عارضه‌ها اغلب با پا به سن گذاشتن ظهور می‌کنند اما عواملی مثل ژنتیک و حضور بلندمدت در محیط‌های پر سر و صدا هم در بروز آنها دخیل هستند.
مشکلات شنوایی سالمندان موضوعی نیست که صرفا به عنوان عوارض عادی پیری تلقی شود و نیاز به پیگیری و درمان دارد. دلیل این امر آن است که این عارضه‌ها می‌توانند کهنسالان را دچار مشکلات روحی جدی نظیر افسردگی و گوشه‌گیری کنند.
بیشتر بخوانید: درمان کم شنوایی سالمندان؛ پایان گوشه‌گیری و بازگشت به زندگی عادی
علائم کم شنوایی
برخی از افراد مشکل شنوایی دارند و متوجه آن نیستند. شما باید به پزشک خود مراجعه کنید اگر شرایط زیر را تجربه می‌کنید:
- در شنیدن از طریق تلفن مشکل دارید
- وقتی دو یا چند نفر در حال صحبت هستند، پیگیری مکالمات برای‌تان سخت است
- اغلب از مردم می‌خواهید آنچه را که می‌گویند، تکرار کنند
- صدای تلویزیون را آن‌قدر زیاد می‌کنید که دیگران شکایت می‌کنند
- به دلیل نویز یا صداهای پس زمینه در گوش‌تان، مشکل شنوایی دارید
- صداهایی را می‌شنوید که وجود خارجی ندارند
بیشتر بخوانید: توهم شنوایی سالمندان ممکن است با پیرگوشی همزمان شود
از دست دادن شنوایی مرتبط با سن (Presbycusis)
کم‌شنوایی مرتبط با افزایش سن با پیر شدن انسان به تدریج ظاهر می‌شود. مشکلات شنوایی سالمندان اغلب به دلیل تغییرات در گوش داخلی و عصب شنوایی رخ می‌دهد. این عارضه شنیدن صداهای کم یا شنیدن صحبت‌های دیگران را برای فرد سخت می‌کند.
کم شنوایی مرتبط با افزایش سن معمولا در هر دو گوش رخ می‌دهد و آنها را به یک اندازه تحت تاثیر قرار خواهد داد. مشکلات شنوایی سالمندان تدریجی است، بنابراین امکان دارد فرد مبتلا به پیرگوشی متوجه نشود که بخشی از توانایی شنوایی خود را از دست داده است.
بیشتر بخوانید: تقویت شنوایی سالمندان و راهکارهای رفع سنگینی گوش سالمندان
علت مشکلات شنوایی سالمندان
ممکن است دلایل زیادی برای کاهش شنوایی مرتبط با افزایش سن وجود داشته باشد، اما بیشتر اوقات به دلیل تغییرات زیر رخ می‌دهد:
- تغییرات در داخل گوش داخلی (شایع‌ترین دلیل)
- تغییرات در داخل گوش میانی
- مشکلات در امتداد مسیرهای عصبی به مغز
- قرار گرفتن مداوم در معرض صداهای بلند مانند موسیقی یا سر و صدای مربوط به کار
- آسیب سلول‌های مویی که گیرنده‌های حسی در گوش داخلی هستند
- عوامل ارثی
- بیماری‌هایی مانند عارضه قلبی یا دیابت
- عوارض جانبی برخی داروها مانند آسپرین و برخی آنتی‌بیوتیک‌ها
بیشتر بخوانید: بهبود تعادل سالمندان و روش‌های برای افزایش کیفیت زندگی
تشخیص مشکلات شنوایی سالمندان
پزشک شما از یک اتوسکوپ که در واقع دوربینی دارای چراغ است، برای بررسی مجرای گوش خارجی و نگاه کردن به پرده گوش استفاده می‌کند. او به دنبال آسیب به پرده گوش، انسداد مجرای گوش در اثر اجسام خارجی یا چیزی نهفته در گوش، التهاب یا عفونت خواهد بود.
ممکن است برای انجام شنوایی‌سنجی به متخصص شنوایی ارجاع داده شوید. ادیوگرام هم راه دیگری برای تشخیص مشکلات شنوایی سالمندان است. در این آزمایش، صداها را از طریق هدفون و در یک گوش در یک زمان پخش می‌شود. سپس از شما می‌خواهند که اگر قادر به شنیدن هر صدا هستید، پاسخ دهید.
اگر فردی نتواند صداهای خاصی را بشنود، مشخص می‌شود که درجاتی از کاهش شنوایی وجود دارد.
بیشتر بخوانید: تقویت حافظه سالمندان با راه های جدید
درمان مشکلات شنوایی سالمندان
پزشک شما بهترین درمان را بر اساس موارد زیر تعیین می‌کند:
- چند ساله هستید
- سلامت کلی و سابقه پزشکی شما
- میزان مشکلات شنوایی چقدر است
- چقدر می‌توانید با داروها، رویه‌ها یا درمان‌های خاص سازگار باشید
- نظر یا ترجیح شما
گزینه‌های درمانی برای کاهش شنوایی مرتبط با افزایش سن امکان دارد شامل موارد زیر باشد:
- سمعک
- آموزش گفتارخوانی (برای استفاده از نشانه‌های بصری برای تعیین آنچه گفته می‌شود)
- رفع مشکلات گوش خارجی
- جراحی
بیشتر بخوانید: تقویت بنیه سالمندان + 10تمرین ورزشی و رژیم غذایی برای تعادل سالمندان
جلوگیری از مشکلات شنوایی سالمندان
مهم‌ترین راه برای جلوگیری از کم شنوایی مرتبط با افزایش سن، محافظت از شنوایی است که می‌توانید با اقدامات زیر انجام دهید:
- از قرار گرفتن در محیط‌هایی که برای طولانی‌مدت صداهای بلند به گوش شما می‌رسند، پرهیز کنید
- اگر شغل شما به گونه‌ای است که مجبور هستید صداهای بلند را تحمل کنید، از محافظ گوش سود ببرید
نکات مهم قبل از مراجعه به پزشک
نکات زیر به شما کمک می‌کند از ملاقات با پزشک، بیشترین بهره را ببرید:
- قبل از بازدید، سؤالاتی را که می‌خواهید به آنها پاسخ داده شود، یادداشت کنید
- شخصی را با خود بیاورید تا به شما کمک کند سوال بپرسید و آنچه که پزشک به شما می‌گوید به خاطر بسپارد
- در این بازدید، نام داروها، درمان‌ها یا آزمایش‌های جدید و هر تجویزی که پزشک به شما می‌دهد را یادداشت کنید
- اگر قرار ملاقات بعدی دارید، تاریخ، زمان و هدف آن بازدید را یادداشت کنید
- بدانید اگر سوالی دارید چگونه می‌توانید با پزشک خود در ارتباط باشید
بیشتر بخوانید: فیزیوتراپی سالمندان چیست و چرا اهمیت دارد؟
صدای زنگ در گوش (وزوز گوش)
وزوز گوش در افراد مسن شایع است. این صداها معمولا به صورت صدای زنگ در گوش توصیف می‌شوند اما می‌توانند مانند غرش، کلیک کردن، خش خش یا وزوز نیز به نظر برسند. این صداها امکان دارد که بیایند و بروند.
صداهایی شبیه وزوز، امکان دارد در یک یا هر دو گوش شنیده شوند و امکان دارد بلند یا آرام باشند. گاهی اوقات وزوز گوش اولین علامت کاهش شنوایی در افراد مسن است.
وزوز گوش می‌تواند همراه با هر نوع کم‌شنوایی تجربه شود یا نشانه‌ای از مشکلات سلامتی دیگر مانند فشار خون بالا، آلرژی یا به عنوان یک عارضه جانبی داروها باشد.
وزوز گوش اغلب یک علامت است و همیشه به طور مستقل، یک بیماری نیست. جرم گوش امکان دارد که مجرای آن را مسدود کند و باعث وزوز گوش شود. در سوی دیگر وزوز گوش می‌تواند خود نشانه بیماری دیگری باشد.
بیشتر بخوانید: وزوز گوش؛ 15 علت صدای زنگی که می‌آید و دیگر نمی‌رود
عوارض ناشی از مشکلات شنوایی سالمندان
مشکلات کم شنوایی در افراد مسن می‌تواند عوارض زیر را ایجاد کند:
- ایجاد مشکل در دریافت و درک اطلاعات مهم مانند اطلاعات مالی، بهداشتی و حقوقی
- تعامل فرد با خانواده، دوستان و همکاران را محدود می‌کند. این امر می‌تواند منجر به تنهایی، انزوا و افسردگی شود
- به دلیل خجالت در مورد مشکل شنوایی، فرد از جلسات مهم مانند پیگیری‌های پزشکی اجتناب می‌کند
- اگر افت شنوایی شدید باشد، خطرات ایمنی ایجاد می‌کند. به عنوان مثال ممکن است شخص صداهایی مانند بوق ماشین یا آلارم آتش‌سوزی را نشنود
مطالعات نشان داده که افراد مسن مبتلا به کم‌شنوایی نسبت به افراد مسن با شنوایی طبیعی در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به زوال عقل هستند. توانایی‌های شناختی از جمله حافظه و تمرکز در افراد مسن، کم‌شنوایی را در افراد مسن که شنوایی طبیعی دارند، کاهش می‌دهند.
بیشتر بخوانید: زانودرد سالمندان، انواع، علل و راه‌های پیشگیری و درمان آن
توصیه‌هایی در مورد مشکلات شنوایی سالمندان
برای مقابله بهتر با مشکلات شنوایی سالمندان، به خانواده و دوستان در مورد مشکل خود بگویید تا بتوانند به شما در مقابله با آن کمک کنند. از مردم بخواهید هنگام صحبت روبروی شما قرار بگیرند تا بتوانید چهره آنها را ببینید.
تماشای حالات و حرکات صورت می‌تواند به شما در درک بهتر مکالمه یاری برساند. به مردم توضیح دهید که لازم نیست آهسته صحبت کنند یا فریاد بزنند، فقط بلندتر صحبت کنند. وقتی تلویزیون تماشا نمی‌کنید آن را خاموش کنید.
از تاثیر محیط بر شنوایی خود آگاه باشید. در یک رستوران، کنار یک گروه موسیقی یا آشپزخانه ننشینید. نویز پس زمینه، شنوایی را دشوارتر می‌کند.
بیشتر بخوانید: 13 نوع بیماری های شایع سالمندان؛ دست از درمان برندارید!
سخن پایانی در ارتباط با مشکلات شنوایی سالمندان
کم‌شنوایی یک مشکل رایج است که در اثر صدای زیاد، افزایش سن، بیماری و وراثت ایجاد می‌شود. افراد مبتلا به کم‌شنوایی امکان دارد گفتگو با دوستان و خانواده برای‌شان سخت باشد.
آنها همچنین امکان دارد در درک توصیه‌های پزشک، پاسخ به هشدارها و شنیدن زنگ‌ها و آلارم‌ها مشکل داشته باشند. تقریبا از هر سه نفر بین 65 تا 74 سال یک نفر کم شنوایی داشته و تقریبا نیمی از افراد بالای 75 سال در شنوایی مشکل دارند.
برخی از افراد نمی‌خواهند اعتراف کنند که در شنوایی مشکل دارند. افراد مسنی که نمی‌توانند خوب بشنوند، امکان دارد افسرده شوند یا ممکن است که از جمع‌های دوستان و خانواده کناره‌گیری کنند. زیرا از درک نکردن آنچه گفته می‌شود احساس ناامیدی یا خجالت می‌کنند.
گاهی اوقات به اشتباه تصور می‌شود که افراد مسن، گیج هستند یا به عمد در برخی کارها همکاری نمی‌کنند؛ اما موضوع این نیست و مشکل این است که آنها خوب نمی‌شنوند.
مشکلات شنوایی که نادیده گرفته یا درمان نمی‌شوند، می‌توانند شرایط بدتری را پدید بیاورند. اگر مشکل شنوایی دارید، به پزشک خود مراجعه کنید. سمعک، آموزش‌های ویژه، داروهای خاص و جراحی از جمله درمان‌های مشکلات شنوایی سالمندان هستند.