ترک تریاک، سخت ولی ممکن
ساختار شیمیایی تریاک بسیار شبیه به نوروفین‌ها است و به دلیل ایجاد وابستگی‌های روحی و جسمی به مصرف آن، ترک تریاک بسیار حائز اهمیت است. برخی از اشخاصی که به دنبال ترک اعتیاد به تریاک هستند، می‌خواهند این کار را در خانه انجام دهند و عده‌ای نیز کیلینیک ترک اعتیاد را ترجیح می‌دهند. در ادامه در این مقاله در مورد ترک اعتیاد بیشتر خواهیم گفت.
تریاک چیست؟
واژه تریاک یا Opium از زبان یونانی آمده و مفهوم آن، عصاره گیاه است. در گذشته از مواد افیونی مثل تریاک، جهت درمان و تسکین عارضه‌ها و معضلاتی نظیر مارگزیدگی استفاده می‌شد. تریاک ماده‌ای قهوه‌ای رنگ است که از خشخاش به دست می‌آید. این ماده جزء قدیمی‌ترین مواد مخدر است که چون مورفین بالایی دارد، با تضعیف سلول‌های عصبی سبب می‌شود که شخص درد را حس نکند.
مشکل عمده افرادی که این ماده افیونی را مصرف می‌کنند این است که اگر در زمان‌های منظم دوز مورد نیاز بدن خود را استفاده نکنند، دچار بدن درد شدید و ناتوان‌کننده می‌شوند. اعداد و ارقام حاکی از این است که ایرانی‌ها، حدود ۱۳ درصد مصرف‌کنندگان تریاک در دنیا را شامل می‌شوند.
هرچند تریاک در مقایسه با سایر مواد مخدر، تاثیرات فیزیکی و روانی کمتری بر انسان می‌گذارد اما در بلندمدت، عوارض جبران‌ناپذیری را برای شخص مصرف کننده ایجاد می‌کند. تریاک در حقیقت از شیره خشک شده غلاف دانه خشخاش به دست می‌آید. هروئین از آلکالوئید مورفین موجود در تریاک گرفته شده است.
برای به دست آوردن تریاک، به طور سنتی گل نرسیده خشخاش باز می‌شود و شیره به بیرون تراوش می‌کند که روی سطح خارجی گل خشک می‌شود. شیره قهوه‌ای مایل به زرد که از غلاف جدا می‌شود، مزهای تلخ دارد و حاوی مقادیر متفاوتی از آلکالوئیدها مانند مورفین، کدئین، تبائین و پاپاورین است. سایر مشتقات مصنوعی یا نیمه سنتتیک تریاک شامل فنتانیل، متادون، اکسی کدون و هیدروکودون است.
در ایالات متحده، تریاک به ندرت برای مصارف تجاری غیرقانونی پرورش داده می‌شود. بیشترین عرضه در ایالات متحده از آمریکای لاتین و افغانستان تامین می‌شود. افغانستان پایتخت جهانی کشت تریاک است و حدود سه چهارم هروئین در جهان را تولید می‌کند.
بیشتر بخوانید: ترک اعتیاد، بهترین روش برای عبور از ناممکن‌ها
ترک تریاک
تریاک یک ماده مخدر بسیار اعتیادآور است. ترک تریاک پس از استفاده طولانی‌مدت از آن چالش برانگیز است زیرا بدن باید به کار خود بدون تاثیر و نقش آن، عادت کند. ترک این ماده مخدر مشابه ترک سایر داروهای شبه افیونی است. ترک تریاک علمی نام ترکیبی از روش‌های درمان شناختی و رفتار درمانی در کنار استفاده از داروها و روش‌های پزشکی است که به تدریج و زیر نظر متخصصان انجام می‌شود.
ترک تریاک باید زیر نظر متخصصان انجام شود زیرا ممکن است در روند ترک تریاک از داروهایی استفاده شود که خود، اعتیادآور باشند. در سوی دیگر اگر شخص در ترک تریاک شکست بخورد، ممکن است از این اقدام ناامید شود و انگیزه خود را برای ترک و بازگشت به زندگی سالم، از دست بدهد.
تاثير اعتياد به مواد مخدر بر سلامت فیزیکی و زندگي اجتماعي انسان‌ها بسیار مخرب است. تریاک نیز در زمره همین مواد افیونی است که هرچند تاثیرات کمتری از سایر مواد مخدر دارد اما به شدت از نظر روحی و روانی اعتیادآور است. بنابراین ترک این ماده مخدر می‌تواند اقدامی مهم برای سلامت جامعه باشد. این اتفاق زمانی انجام خواهد شد که ترک تریاک با موفقیت همراه باشد و در غیراینصورت، ترک غیر موفق خود تاثیرات مخربی خواهد داشت.
دلیل این امر این است که ترک تریاک ناموفق، شخص و اطرافیان او را ناامید می‌کند و نه تنها خود شخص انگیزه خود را برای ترک از دست می‌دهد، بلکه بذر ناامیدی را در دل سایر اشخاص معتاد به تریاک خواهد کاشت.
نخستین گام در ترک تریاک
اولین گام برای ترک تریاک، تمایل و اراده شخص معتاد است. دقت کنید که درست است که یاری خانواده، فامیل، دوستان و همکاران برای ترک این ماده مخدر بسیار مهم است اما تا زمانی که شخص خودش نخواهد، اجبار اطرافیان نمی‌تواند به ترک موفق تریاک منجر شود. یعنی شخص خود باید قانع شده باشد و انگیزه کافی برای ترک تریاک را داشته باشد.
یادتان باشد در پروسه ترک این ماده مخدر، عدم بازگشت شخص به مصرف دوباره مواد مخدر نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. به همین دلیل ترک تریاک باید زیر نظر متخصصان انجام شود و روش‌های سنتی گذشته نظیر بستن شخص به تخت، در اکثر مواقع به نتیجه نمی‌رسد. همانطور که گفتیم در ترک تریاک، اجبار جواب نمی‌دهد و اجبار اطرافیان یا حبس کردن شخص معتاد در یک اتاق یا روی تخت، موفق نخواهد بود.
بیشتر بخوانید: ترک سیگار را همین الان شروع کنید | اتفاقاتی که پس از ترک برایتان رخ می‌دهند
علائم ترک تریاک
علائم ترک معمولا شش تا 24 ساعت پس از آخرین دوز شروع می‌شود و می‌تواند حدود هفت تا ده روز ادامه یابد. این علائم به صورت آنفولانزا توصیف می‌شوند و می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- بی‌قراری و تحریک‌پذیری
- بی‌خوابی
- افسردگی و گریه
- اسهال
- تعریق
- خواب بی‌قرار
- گرفتگی عضلات
- تهوع و استفراغ
- ضربان قلب سریع
یادتان باشد ترک تریاک معمولا بین 10 تا 12 روز عوارض شدید دارد. عوارضی که بروز آن‌ها به حالت خماری معروف است. شیوه‌های غیرعلمی ترک تریاک هرچند ارزان هستند و انرژی فراوانی از شخص و خانواده او می‌گیرند اما با این وجود، در اکثر موارد شکست می‌خورند.
مدت زمان ترک تریاک به روش سم‌زدایی تدریجی
این شیوه جزو ایمن‌ترین شیوه‌های ترک تریاک است. در این شیوه، سم‌زدایی به کمک پزشک انجام می‌شود. پزشک در سم‌زدایی تدریجی برای مهار درد شخص و مقابله با ترغیب مجدد، دارو تجویز می‌کند. این داروها در طول دوره کم و بعد از 10 روز قطع می‌شوند.
بسیاری از اشخاصی که در خانه یا به شکل غیرتخصصی ترک تریاک را انجام می‌دهند، به دلیل اینکه درد و عوارض آن در سه روز اول به اوج خود می‌رسد، اغلب ترک را رها کرده و دوباره به مصرف روی می‌آورند. دقت کنید که بعد از استفاده از تریاک، تاثیرات مخرب آن تا دو روز در بدن انسان باقی می‌ماند، پس این تصور که مصرف تریاک اعتیادآور نبوده و صرفا تفننی است، درست نیست.
بیشتر بخوانید: آدامس ترک سیگار؛ قبل از مصرف، همه عوارض آن را بدانید
مدت زمان ترک تریاک به روش سنتی
ترک تریاک به شیوه سنتی با اینکه رواج زیادی دارد و بسیاری از معتادان حداقل یک بار این روش را خود در خانه انجام داده‌اند، تنها در 15 درصد مواقع به نتیجه می‌رسد. اغلب اشخاص تمایل دارند برای اینکه بقیه از اعتیاد آن‌ها باخبر نشوند، در خانه ترک کنند. بیم از بستری شدن در کیلینیک‌های ترک اعتیاد و عدم آکاهی از روند علمی ترک تریاک، باعث می‌شود این افراد به شیوه سنتی روی بیاورند.
دلیل عدم موفقیت این شیوه این است که علمی و با شناخت کافی از مواد افیونی و بدن انسان نیست. شیوه سنتی زیرنظر پزشک انجام نمی‌شود و به دلیل درد شدیدی که فرد تحمل می‌کند و ناچاری او برای مصرف دوباره مواد، شکست می‌خورد. در واقع مشکل بزرگ این روش این است که مرحله سم‌زدایی که اصلی‌ترین و دشوارترین مرحله در ترک تریاک است، در آن به درستی و به شکل علمی و کامل انجام نمی‌شود.
وقتی سم‌زدایی به درستی انجام نمی‌شود، ترک تریاک نیز به شکست می‌خورد. اهمیت ترک تریاک از این حیث است که اعتیاد بر تمامی ابعاد زندگی شخص معتاد و خانواده او و حتی جامعه تاثیر می‌گذارد و بنابراین انجام درست و علمی ترک تریاک حیاتی است.
همانطور که گفتیم تریاک تفاوت عمده‌ای با سایر مواد مخدر ندارد و به گونه‌ای وابستگی روحی و جسمی در فرد ایجاد می‌کند که بدون مصرف آن نمی‌تواند فعالیت‌های روزمره خود را انجام دهد. بنابراین چیزی به نام مصرف تفریحی وجود ندارد زیرا تریاک حتی با مصرف کوتاه‌مدت نیز اعتیادآور است. پس فریب توصیه‌های اشخاص غیرمتخصص در مورد مصرف این مواد را نخورید.
ترک تریاک در خانه
همانطور که گفتیم برخی اشخاص و خانواده آن‌ها ترجیح می‌دهند برای نجات خود و زندگی‌شان به کیلینیک‌های ترک اعتیاد بروند و این کار را به شکل تخصصی انجام دهند. در این میان اما برخی به دلیل ترس از آبرو، مخفی کردن اعتیاد خود، ترس از هزینه‌های مراکز ترک اعتیاد، ترس از مراکز درمانی یا اینکه در خانه حس آرامش بهتری دارند، اقدام به ترک تریاک در خانه می‌کنند.
در حقیقت بسیاری از معتادان در اولین قدم یا حداقل یک بار ترک تریاک در خانه را تجربه کرده‌اند.
میزان ویتامین و آمینواسید بدن معتادان به تریاک و عملکرد دستگاه عصبی و سطح هوشیاری آن‌ها تغییرات زیادی می‌کند و به همین دلیل است که همواره توصیه می‌شود به جای ترک تریاک در خانه، این کار در مراکز مخصوص این کار انجام شود.
دقت کنید که ترک تریاک به معنی قطع ناگهانی مصرف در یک روز نیست و این کار باید به صورت تدریجی و در پروسه‌ای بین 10 تا 12 روزه انجام شود.
بیشتر بخوانید: عوارض آدامس ترک سیگار را با رعایت این نکات محدود کنید
عوارض ترک تریاک
- درد عضلانی و استخوانی شدید
- آبریزش بینی و تعرق
- دل‌پیچه، دل درد، اسهال
- تمایل شدید به مصرف مجدد
- بی‌قراری و بی خوابی
خلاصه ترک تریاک
تریاک مخدری اعتیاد آور است که از گیاه خشخاش استخراج می‌شود. وابستگی به تریاک، روحی و فیزیکی است به همین دلیل ترک تریاک نیاز به خدمات روان درمانی در کنار خدمات جسمانی و پزشکی است. ترک تریاک باید زیر نظر متخصصان پزشکی و روانکاوان و روان‌شناسان انجام شود و از داروهای مخصوص این فرایند در دوزهایی که دقیقا مشخص شده، استفاده شود.
به همین دلیل است در اغلب مواقع ترک تریاک در خانه به نتیجه نمی‌رسد؛ به ویژه اگر شخص بیشتر از یک سال باشد که این ماده را مصرف می‌کند. با این وجود اگر شخصی اصرار به ترک تریاک در خانه دارد با انگیزه‌های مختلف نظیر اینکه می‌خواهد سایرین از اعتیاد او مطلع نشوند؛ باید حتما گاهی کامل از روند درست و علمی ترک تریاک داشته باشد و از متخصصان کمک و مشاوره بگیرد.
خوب بود اما کامل نبود و از بهترین روش ترک که همانا ترک تدریجی هست نگفتید.