10 درمان واژینیسموس؛ از دیلاتور در خانه تا بوتاکس واژن
درمان واژینیسموس این روزها خیلی پیشرفت کرده‌است و روش‌های مختلفی برای رفع آن وجود دارد. در حالی که چندین سال پیش تعداد افرادی که این بیماری را می‌شناختند بسیار کم بوده‌است. به طور کلی واژینیسم به اسپاسم غیر ارادی عضلات کف لگن در اثر ورود جسمی به واژن گفته می‌شود.
برخی از درمان‌هایی که برای این بیماری وجود دارد زود اثر (نتیجه سریع درمان) هستند مانند تزریق بوتاکس، استفاده از دستگاه RF و لیزرتراپی است. در حالی که برخی درمان‌های دیگر برای اثرگذاری به مدت زمان بیشتری نیاز دارند. برای آشنایی با روش‌های مختلف درمان واژینیسموس این مطلب از مجله پزشکی سیوطب را بخوانید.
واژینیسموس چیست؟
واژینیسموس (Vaginismus) یا اختلال جنسی واژینیسم به انقباض یا کشش غیرارادی عضلات اطراف واژن می‌گویند. واژن بخشی از دستگاه تناسلی زنان است که قسمت پایینی رحم (دهانه رحم) را به قسمت بیرونی بدن متصل می‌کند.
به طور معمول اسپاسم‌های عضلانی ناخواسته واژینیسموس زمانی اتفاق می‌افتد که چیزی مانند آلت تناسلی، تامپون یا ابزار پزشکی سعی در نفوذ به واژن کند. گاهی این اسپاسمها خفیف و یا بسیار ناراحت کننده هستند.
چه کسانی به بیماری واژینیسموس مبتلا می‌شوند؟
این بیماری برای برخی دخترها در اواخر سال‌های نوجوانی و جوانی، زمانی که اولین رابطه جنسی برقرار می‌شود، ظاهر خواهد شد. همچنین احتمال دارد که این عارضه زمانی ایجاد شود که شخص برای اولین بار از تامپون استفاده می‌کند یا معاینه لگنی صورت می‌گیرد. در مواردی هم ممکن است که زنان در اواخر عمر خود دچار واژینیسموس شوند.
بیشتر بخوانید: درمان ترشحات پنیری واژن با ۵ نمونه از ساده‌ترین روش‌های خانگی
شناخت انواع واژینیسموس برای اطلاع از نوع بیماری خود
به طور کلی واژینیسموس دو گروه تقسیم‌بندی دارد که در ادامه با آن‌ها آشنا خواهیم شد:
واژینیسموس اولیه: در این نمونه بیمار با اولین چیزی که وارد واژن او می‌شود مانند آلت تناسلی مردانه، درد خواهد داشت. در صورتی که بیمار نتواند هرگز چیزی وارد واژن خود کند، به آن واژینیسموس مادام‌العمر می‌گویند.
ثانویه: در این حالت بیمار قبلا رابطه جنسی بدون درد را تجربه کرده است. اما بعد از یک اتفاق مانند جراحی یا بیماری خاصی دچار واژینیسموس اکتسابی می‌شود.
واژینیسموس کامل: این نمونه واژینیسموس همیشه و در هر شرایطی بیمار را اذیت می‌کند و همچنین ورود هر جسمی مانند تامپون و آلت تناسلی مردانه باعث تحریک درد و اسپاسم عضلانی در این ناحیه می‌شود.
موقعیتی: در این حالت بیمار در شرایط خاصی دچار اسپاسم عضلانی می‌شود. مثلا امکان دارد در حین رابطه جنسی یا گذاشتن تامپون یا معاینه لگنی دچار درد شود.
بیشتر بخوانید: درمان خانگی افتادگی رحم و افتادگی واژن؛ مشکل شایع در زنان بالای ۴۵ سال را بهتر بشناسیم!
علت واژینیسم چیست؟
کارشناسان مراقبت‌های بهداشتی مطمئن نیستند که چرا برخی افراد دچار واژینیسموس می‌شوند. در مواردی برخی از مشکلات جسمی، روانی و جنسی باعث این مشکل خواهد شد. همچنین عفونت‌های مثانه و دستگاه مجاری ادراری باعث افزایش درد واژینیسموس می‌شوند.
از دیگر بیماری و مشکلاتی که واژینیسموس را تشدید می‌کنند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- اختلالات اضطرابی
- آسیب‌های ناشی از زایمان مانند پارگی واژن
- جراحی قبلی در ناحیه تناسلی
- ترس از رابطه جنسی یا احساسات منفی در مورد رابطه جنسی
در مواردی دیده شده است که افرادی که دچار سوء استفاده جنسی و تجاوز قرار گرفته‌اند، علائم واژینیسموس را نشان می‌دهند.
بیشتر بخوانید: ۷ درمان خشکی واژن و عوارض بی‌توجهی و عدم درمان آتروفی واژن
چه شرایطی شبیه بیماری واژینیسموس است؟
برخی از بیماری‌ها و مشکلات باعث ایجاد علائمی مانند واژینیسموس می‌شود. از این بیماری‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- آتروفی واژن: به کمبود استروژن پس از یائسگی که باعث نازک شدن و خشک شدن پوشش واژن می‌شود آتروفی واژن می‌گویند.
- وستیبولیت ولوار (ویستیبولودینیا تحریک‌شده): این وضعیت باعث ایجاد رابطه جنسی دردناک می‌شود.
این دو بیماری علائمی شبیه به واژینیسموس ایجاد می‌کنند.
علائم واژینیسموس چیست؟
علائم واژینیسموس که در برخی افراد به صورت خفیف تا شدید ایجاد می‌شود عبارتند از:
- ناراحتی یا درد در هنگام دخول به واژن
- ناتوانی در رابطه جنسی یا معاینه لگن به دلیل اسپاسم یا درد عضلانی واژن
- مقاربت دردناک
در صورت داشتن رابطه جنسی دردناک یا درد هنگام قرار دادن تامپون، باید به پزشک مراجعه کنید. این احساسات طبیعی نیستند اما خطرناک هم نیستند.
بیشتر بخوانید: بهداشت واژن و تمامی نکاتی که باید در خصوص آن بدانید!
عوارض واژینیسموس چیست؟
واژینیسموس بر زندگی جنسی و روابط زنان با همسران خود تاثیر می‌گذارد. همچنین در مواردی پیش می‌آید که این بیماری بر سلامت روان فرد تاثیر خواهد گذاشت و منجر به افزایش اضطراب او می‌شود. باید گفت که گاهی ممکن است واژینیسموس باردار شدن زن را تحت تاثیر قرار دهد.
درمان قطعی واژینیسموس با روش‌های مختلف پزشکی، خانگی و سنتی
درمان‌های واژینیسموس بر کاهش رفلکس عضلات تمرکز دارد که باعث کشش آن‌ها می‌شوند. همچنین درمان‌های خاصی برای برطرف یا مدیریت اضطراب و ترس ناشی از واژینیسموس انجام خواهد شد. در ادامه با تعدادی از روش‌های درمانی این بیماری آشنا خواهیم شد.
ارائه راهکارهایی از طرف بهترین دکتر برای درمان واژینیسموس
معمولا پزشکان یک یا چند مورد از درمان‌های زیر را برای درمان واژینیسموس پیشنهاد می‌دهند:
1. درمان خانگی واژینیسموس با پمادهای موضعی
لیدوکائین موضعی یا کرم‌های ترکیبی شامل این ماده بی حس‌کننده به کاهش درد مرتبط با انقباضات عضلات کمک می‌کند.
2. درمان واژینیسموس در خانه با فیزیوتراپی و ورزش کف لگن
فیزیوتراپ به بیمار آموزش می‌دهد که عضلات کف لگن خود را چگونه شل کند. همچنین با کمک ورزش‌های خاصی مانند کِگل باعث تقویت عضلات ناحیه تناسلی می‌شود.
3. استفاده از دیلاتورها به عنوان گشادکننده واژن
دیلاتورها یا گشادکننده‌های واژن دستگاه‌هایی لوله‌ای شکل هستند که در اندازه‌های مختلف تولید می‌شوند. هدف اصلی این دستگاه‌ها کشش واژن است. استفاده از این دستگاه‌ها باعث راحت‌تر و حساسیت کمتر واژن نسبت به دخول آلت تناسلی مردانه است. توصیه می‌شود که قبل از استفاده از این نوع دستگاه‌ها از کرم بی‌حس‌کننده موضعی در قسمت بیرونی واژن استفاده کنید.
بیشتر بخوانید: درمان بوی بد واژن با روش‌های پزشکی و خانگی
4. درمان شناختی رفتاری یا CBT
Cognitive behavioral therapy به افراد کمک می‌کند تا درک کنند چگونه افکار آن‌ها بر احساسات و رفتارهای آن‌ها تاثیر می‌گذارند. این یک درمان موثر برای اضطراب، افسردگی و اختلال استرس پس از سانحه است.
5. مشاوره با درمانگر روابط جنسی
مشاور یا پزشک متخصص روابط جنسی می‌تواند به زوجی که برای برقراری ارتباط مشکل دارند، کمک کند. در مواردی پزشکان استفاده از دیلاتور واژینیسموس را پیشنهاد می‌دهند که نیاز به همراهی زن و شوهر دارد. اما این روش زمان‌بر است و تعدادی از بانوان با آن احساس راحتی نمی‌کنند.
6. بهترین قرص برای واژینیسموس
در مواردی پزشکان از داروهای شل‌کننده عضلانی برای ایجاد آرامش در عضلات لگن استفاده می‌کنند. توجه داشته باشید که این دارو باید با دستور پزشک مصرف شوند.
7. استفاده از بوتاکس واژن برای درمان واژینیسموس
در مواردی که اسپاسم غیرارادی ناشی از واژینیسموس با راهکارهای غیرتهاجمی و دارو بهبود نیابد، پزشکان تزریق بوتاکس را پیشنهاد می‌دهند. در این حالت سم بوتولینوم که بیشتر برای رفع چین و چروک صورت از آن زیاد استفاده می‌شود، به عضلات کف لگن تزریق خواهد شد. با این کار اعصاب موجود در این ناحیه فلج می‌شوند و اسپاسم رخ نمی‌دهد.
این تزریق باید توسط پزشکی باتجربه صورت گیرد. زیرا در صورت خطا در محل یا دوز تزریق ممکن است عضلات مقعد یا مجرای ادراری نیز تحت تاثیر قرار بگیرند.
8. استفاده از دستگاه rf برای درمان واژینیسموس
یکی از روش‌های موثر برای درمان قطعی واژینیسموس دستگاه آر اف است. در این روش درمانی از امواج الکترومغناطیسی برای تغییر عضلات و رفع انقباض‌های غیر ارادی واژن موقع رابطه جنسی استفاده می‌شود.
در مواردی درمان با دستگاه rf برای واژینیسموس پیشنهاد می‌شود که شدت این عارضه شدید باشد. این روش درمانی زنان را از جراحی برای درمان بیماری واژینیسموس بی‌نیاز می‌کند.
بیشتر بخوانید: عفونت واژن و شناخت علائم اختصاصی بیماری
9. درمان واژینیسموس با لیزر
در لیزر تراپی از اشعه‌های فرابنفش برای رفع و درمان بیماری واژینیسموس استفاده می‌کنند. این روش بدون عارضه است و نیازی به بیهوشی بیمار ندارد و کافی است که بیمار یک بی‌حس کننده موضعی را استفاده کند.
بیشتر بخوانید: قوی ترین قرص سوزش ادرار؛ ۵ درمان خانگی موثر
10. داروی گیاهی برای درمان واژینیسموس
زنانی که به بیماری واژینیسموس مبتلا هستند می‌توانند در کنار تمرینات ورزشی کگل و درمان‌های دیگر از روغن‌های روان‌کننده طبیعی استفاده کنند. این روغن‌ها به تسکین واژن نیز کمک می‌کنند، برخی از این روغن‌ها عبارتند از:
- جوجوبا
- روغن نارگیل
- آلوئه ورا
همچنین شیاف ویتامین E به عنوان محرک مخاط واژن عمل می‌کند و از عفونت این ناحیه جلوگیری خواهد کرد.
یادداشت پایانی
به انقباضات غیر ارادی عضلات کف لگن که در اثر دخول آلت تناسلی مردانه، تامپون و ابزار معاینه ایجاد می‌شوند، واژینیسموس می‌گویند. این بیماری خاموش است و تا زمانی که اولین دخول صورت نگیرد بیمار از آن اطلاع نخواهد داشت. البته نمونه‌های وجود دارد که بیمار در اثر یک اتفاق یا عمل جراحی دچار این بیماری می‌شود.
برای درمان واژینیسموس روش‌های درمانی مختلفی وجود دارد که ساده‌ترین نمونه آن، انجام ورزش‌های کگل و تقویت این عضلات واژن است. از دیگر روش‌های درمانی می‌توان به تزریق بوتاکس، لیزرتراپی و دستگاه RF اشاره کرد.
پرتکرارترین سوالات در مورد درمان واژینیسموس
درمان واژینیسموس با طب سنتی به بیمار کمکی می‌کند؟
استفاده از روغن‌های گیاهی روان‌کننده در تسکین درد و باز شدن واژن موثر است. البته این روغن‌ها باید در کنار سایر درمان‌های دیگر استفاده شوند.
بهترین دکتر برای درمان واژینیسموس چه تخصصی دارد؟
برای درمان واژینیسموس باید به پزشک متخصص زنان مراجعه کنید. در صورت نیاز او شما را به مشاور روابط جنسی معرفی خواهد کرد.
درمان واژینیسموس با انگشت و دیلاتور مناسب است؟
درمان با انگشت و دیلاتور در مواردی استفاده می‌شود که بیمار نسبت به دیگر درمان‌ها مانند لیزردرمانی یا بوتاکس تمایلی نداشته باشد.