نرمی استخوان چیست؟ همه چیز در مورد استئومالاسی را بدانید

نرمی استخوان چیست؟ آیا نرمی استخوان همان پوکی استخوان است؟ در جواب باید بگوییم خیر، این دو بیماری یکی نیستند. نرمی استخوان شرایطی مشابه با راشیتیسم در کودکان ایجاد می‌کند. به نرمی استخوان بزرگسالان، استئومالاسی (osteomalacia) یا استخوان‌های نرم‌شده نیز می‌گویند.

نرمی استخوان در بزرگسالان به دلیل کمبود ویتامین D در بدن ایجاد می‌شود. این ویتامین در ساختار استخوان‌ها و همچنین جذب کلسیم در بدن نقش دارد. استئومالاسی بزرگسالان باعث درد و تضعیف استخوان‌ها، ایجاد ترک و شکستگی در آن‌ها شود. در این مطلب از مجله پزشکی سیوطب به بررسی اینکه نرمی استخوان چیست خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید.

 

استئومالاسی یا نرمی استخوان چیست؟ آیا نرمی استخوان و پوکی استخوان یکی است؟

به ضعیف شدن استخوان‌ها استئومالاسی می‌گویند که مشکلاتی در تشکیل استخوان یا فرآیند استخوان‌سازی باعث ایجاد این بیماری می‌شود. یکی از مهمترین علل ایجادکننده این بیماری کمبود ویتامین D در بدن است.

باید بدانید که استئومالاسی با پوکی استخوان فرق دارد. زیرا در پوکی استخوان، بافت‌های استخوانی جدیدی تولید نمی‌شود یا در صورت تولید بسیار ضعیف و سست هستند. در ادامه با اینکه علل و علائم نرمی استخوان چیست آشنا خواهیم شد.

بیشتر بخوانید: کمر درد؛ ۵ درمان قطعی با شناسایی ۹ علت مهم درد کمر در زنان و مردان 

علت نرمی استخوان در بزرگسالان چیست؟

کمبود ویتامین D شایع‌ترین علت نرمی استخوان است. ویتامین D یکی از مهمترین مواد مغذی در بدن به شمار می‌رود که به جذب کلسیم در معده کمک می‌کند. این ویتامین همچنین در حفظ سطح کلسیم و فسفات بدن دخالت دارد تا استخوان‌ها به درستی شکل بگیرند.

ویتامین D از طریق قرار گرفتن پوست در معرض نور خورشید (اشعه ماوراء بنفش) در بدن ساخته می‌شود. همچنین می‌توان این ماده مغذی را از یکسری مواد غذایی یا مکمل‌های خوراکی دریافت کرد. در صورت داشتن سطوح پایین ویتامین D، بدن برای دریافت کلسیم مورد نیاز استخوان‌ها دچار مشکل می‌شود.

بیشتر بخوانید: درمان پوکی استخوان؛ با این روش‌ها هوای استخوان‌هایتان را داشته باشید 

احتمال دارد که کمبود ویتامین D ناشی از موارد زیر باشد:

• مشکل در رژیم غذایی بدون ویتامین D
• عدم قرار گرفتن در معرض نور خورشید
• مشکلات و بیماری‌های مربوط به روده
• جراحی کوچک کردن معده یا روده که باعث کاهش جذب ویتامین D، سایر مواد مغذی و ویتامین‌ها در بدن می‌شود.

طبق مطالعات کودکان و بزرگسالان 1 تا 70 ساله به حدود 600 واحد بین المللی ویتامین D در روز نیاز دارند. این میزان در افراد بالای 70 سال به 800 واحد می‌رسد. همچنین شرایط خاصی وجود دارد که در جذب ویتامین D اختلال ایجاد می‌کند.

بیشتر بخوانید: درمان کمردرد چیست؟ روش های معالجه درد کمر 

شرایط و بیماری‌هایی که بر جذب ویتامین D اثر می‌گذارند

شرایطی که بر جذب این ویتامین در بدن اثر می‌گذارند، عبارتند از:

• بیماری سلیاک به پوشش روده آسیب می‌رساند و از جذب مواد مغذی کلیدی مانند ویتامین D جلوگیری می‌کند.
• انواع خاصی از سرطان‌ها نیز قادرند که در پردازش ویتامین D اختلال ایجاد کنند.
• اختلالات کلیه و کبد احتمال دارد که بر متابولیسم ویتامین D تاثیر بگذارند.
• رژیم غذایی بدون فسفات ممکن است باعث کاهش فسفات در بدن شود. این موضوع به پوکی و نرمی استخوان منجر می‌شود.
• داروهایی که برای درمان تشنج (فنی توئین و فنوباربیتال) استفاده می‌شود منجر به ابتلا به استئومالاسی خواهند شد.

این شرایط از جمله رایج‌ترین علل اختلال در جذب ویتامین D در بدن هستند.

بیشتر بخوانید: کمربند طبی، پیشنهادی برای کاهش کمردرد 

گروه سنی خطر برای ابتلا به نرمی استخوان

افراد مختلف با توجه به بیماری‌ها و شرایط زندگی خود در معرض ابتلا به نرمی استخوان قرار می‌گیرند. اما در این میان گروه‌های زیر بیشتر در خطر ابتلا به استئومالاسی هستند:

• گروه سنی بین 50 تا 80 سال.
• افرادی که بیماری عدم تحمل لاکتوز دارند.
• اشخاصی که رژیم غذایی خاصی دارند که در آن محصولات دارای ویتامین D کم است.
• افرادی که در معرض مستقیم نور خورشید قرار ندارند.

این گروه از افراد بیشتر در خطر ابتلا به بیماری نرمی استخوان قرار دارند.

بیشتر بخوانید: ۴ عوارض شکستن قولنج را باید بدانید تا این کار را انجام ندهید 

علائم نرمی استخوان بزرگسالان و افراد مختلف

استئومالاسی چند نمونه علائم ایجاد می‌کند که شامل موارد زیر می‌شود.

• شایع‌ترین آن‌ها استخوان‌هایی است که به راحتی شکسته می‌شوند.
• ضعف عضلانی در قسمت‌های از بدن که عضلات به استخوان‌ها می‌چسبند (در این حالت فرد به سختی راه می‌رود)
• درد استخوانی، به ویژه در لگن

توجه داشته باشید که یکی از شایع‌ترین علائم نرمی استخوان زنان، درد مبهم و دردناکی است که از لگن به نقاط زیر سرایت می‌کند:

• پایین کمر
• تمامی نقاط لگن
• پاها
• دنده‌ها

این نکته بسیار مهم است که زنان به دلیل کوچک بودن جثه خود نسبت به مردان، بافت استخوانی کمتری دارند. به همین دلیل علائم بیماری‌های استخوانی مانند استئومالاسی در آن‌ها سریع‌تر خود را نشان می‌دهد.

بیشتر بخوانید: ۱۰ درمان رگ به رگ شدن کمر؛ از قرص و آمپول تا پلاتینر بدون درد 

عدم درمان نرمی استخوان در جوانی یا بزرگسالی چه عوارضی به دنبال دارد؟

اینکه علت نرمی استخوان چیست باید مشخص شود. اگر علت ایجادکننده استئومالاسی درمان نشود، عوارضی به دنبال خواهد داشت. عوارض عدم درمان این بیماری عبارتند از:

• شکستگی راحت در استخوان‌های دنده، لگن، پا و ستون فقرات
• همچنین باید گفت که در کودکان استئومالاسی و راشیتیسم اغلب با هم اتفاق می‌افتند. این موضوع منجر به خمیدگی پاها یا از دست دادن زودرس دندان‌ها می‌شود.
• توجه داشته باشید که در صورت قطع درمان و عدم مصرف ویتامین D، علائم نرمی استخوان امکان دارد که دوباره به دلیل در دسترس نبودن این ویتامین برگردند.

برگشت دوباره علائم نرمی استخوان در زنان و مردان با توقف مصرف مکمل‌ها یا عدم توجه به بیماری زمینه‌ای مانند نارسایی کلیه امکان‌پذیر است.

 

نرمی استخوان بزرگسالان چگونه تشخیص داده می‌شود؟

برای تشخیص و مشخص شدن بهترین روش برای درمان نرمی استخوان، پزشک مراحل زیرا را انجام می‌دهد.

1. بررسی سوابق پزشکی بیمار و معاینه‌های فیزیکی
2. آزمایش خون برای بررسی سطح ویتامین D، کلسیم و فسفر انجام می‌شود. زیرا یکی از این عوامل علت ایجاد استئومالاسی یا سایر اختلالات روماتولوژیک استخوانی است.
3. بررسی ایزوآنزیم آلکالین فسفاتاز (alkaline phosphatase isoenzymes) که سطوح بالای آن نشان‌دهده نرمی استخوان بزرگسالان است.
4. آزمایش‌های بررسی سطح هورمون‌های بدن، از جمله هورمون‌های پاراتیروئیدی که سطوح بالای آن‌ها نشان‌دهنده کمبود ویتامین D است.
5. تصویربرداری با اشعه ایکس ترک‌های کوچکی را که در استخوان‌ها ایجاد شده است نشان می‌دهد. به این ترک‌ها، مناطق تبدیل لوسر می‌گویند که با ضربه‌های کوچک احتمال دارد به راحتی به شکستگی تبدیل شوند.
6. روش دیگر برای تشخیص استئومالاسی انجام بیوپسی استخوان است. در بیوپسی پزشک یک سوزن را از طریق عضلات وارد استخوان می‌کند تا نمونه کوچکی را از آن قسمت بردارد. سپس در آزمایشگاه این نمونه را روی یک اسلاید قرار می‌دهد و زیر میکروسکوپ آن را بررسی خواهد کرد.

توجه داشته باشید که معمولا عکس‌برداری با اشعه ایکس و آزمایش خون برای تشخیص نرمی استخوان بزرگسالان کافی است و بیوپسی استخوان ضرورتی ندارد.

 

آیا نرمی استخوان درمان قطعی دارد؟

درمان نرمی استخوان در جوانی یا میانسالی به شدت پیشرفت بیماری و سلامت کلی بدن بیمار بستگی دارد. از روش‌های درمان این بیماری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.

• در صورت تشخیص سریع و به‌موقع نرمی استخوان در جوانان یا بزرگسالان، امکان دارد که پزشک مصرف یکسری مکمل‌های خوراکی ویتامین D، کلسیم و فسفات را تجویز کند.
• در حالتی که کمبود کلسیم و ویتامین D به دلیل مشکلات روده، آسیب یا جراحی در این قسمت‌ها باشد. اولین راه‌حل ممکن، درمان این عارضه و بیماری‌ها است.
• درمان بیماری‌هایی که در جذب و متابولیسم ویتامین D نقش دارند، مانند سیروز و نارسایی کلیه‌ها.
• در موارد نادر پزشکان ویتامین D را به صورت تزریقی برای بیماران خود تجویز می‌کنند.
• قرار گرفتن در معرض نور خورشید برای جذب ویتامین D.
• استفاده از بریس یا جراحی برای موارد شدید نرمی استخوان پیشنهاد می‌شود. این کار برای اصلاح تغییر شکل استخوان‌ها، کاهش درد و آسیب‌های دیگر صورت می‌گیرد.

پس با توجه به نوع و شدت بیماری، اینکه پزشک از چه روشی برای درمان نرمی استخوان استفاده می‌کند، متفاوت خواهد بود.

 

در طب سنتی گیاهی درمان نرمی استخوان در بزرگسالان چیست؟

در طب سنتی برای درمان نرمی استخوان بزرگسالان مصرف یکسری مواد غذایی خاص پیشنهاد می‌شود. چند نمونه از این پیشنهادها شامل موارد زیر هستند.

1. قرارگرفتن در معرض نور خورشید، درمانی رایگان برای استئومالاسی

ویتامین D تنها ماده مغذی است که بدن هنگام قرار گرفتن در معرض نور خورشید (اشعه ماوراء بنفش) تولید می‌کند. قرار دادن دست‌ها و پاها (بدون پوشش) به مدت روزانه 5 تا 10 دقیقه به تولید این ویتامین در بدن کمک می‌کند.

2. مصرف ماهی قزل آلا؛ درمانی خوشمزه و مقوی

سالمون یک ماهی چرب محبوب و منبع عالی از ویتامین D است. استفاده از انواع ماهی‌ها به ویژه سالمون، ساردین و قزل آلا در رژیم غذایی افراد مبتلا به نرمی و پوکی استخوان پیشنهاد می‌شود. لازم به ذکر است که میزان ویتامین موجود در ماهی قزل آلا وحشی با پرورشی تفاوت زیادی دارد.

3. روغن کبد ماهی؛ برای افرادی که ماهی نمی‌خورند

روغن کبد ماهی نوعی مکمل محبوب و خاص برای افرادی که ماهی دوست ندارند به شمار می‌رود. مصرف روغن کبد ماهی حاوی مواد مغذی خاصی است که در منابع دیگر وجود ندارند. این روغن یک منبع عالی از ویتامین D است که هر قاشق چای‌خوری آن حدود 448 واحد بین المللی ویتامین D دارد.

4. زرده تخم مرغ هم ویتامین D دارد

افرادی که ماهی نمی‌خورند باید بدانند که غذاهای دریایی تنها منبع ویتامین D نیستند. تخم مرغ منبع خوب و همچنین یک غذای فوق العاده مغذی است. یک زرده تخم مرغ حاوی 37 واحد بین المللی ویتامین D است.

5. قارچ؛ تنها منبع گیاهی ویتامین D

تنها منبع گیاهی ویتامین D، قارچ است. قارچ‌ها نیز مانند انسان‌ها این ویتامین را در هنگام قرار گرفتن در معرض نور خورشید (UV) تولید می‌کنند. با این حال باید گفت که قارچ‌ها ویتامین D2 تولید می‌کنند. در حالی که حیوانات ویتامین D3 تولید می‌کنند. اگرچه ویتامین D2 به افزایش سطح ویتامین D در خون کمک می‌کند. اما احتمال دارد که به اندازه ویتامین D3 موثر نباشد.

6. غذاهای غنی شده مصرف کنید

منابع طبیعی ویتامین D محدود است. خوشبختانه شرکت‌های تولیدکننده محصولات خوراکی بعضی از فرآورده‌های غذایی را که به طور طبیعی حاوی ویتامین D نیستند را با این ماده غنی می‌کنند. از مواد غذایی که می‌توان با ویتامین D آن‌ها را غنی کرد می‌توان به شیر گاو، شیر سویا و آب پرتغال اشاره کرد.

7. گیاه دم اسبی خاص است

گیاه دم اسبی نمک‌های کانی زیادی از جمله سیلیکا همراه با پتاسیم، منگنز و منیزیم دارد. سیلیسیم و سیلیکون موجود در این گیاه در بدن انسان به کلیسم تبدیل می‌شوند.

 

آیا نرمی استخوان خطرناک است؟ از این بیماری چه انتظاری باید داشته باشیم؟

در صورت عدم درمان این بیماری منجر به شکستگی و بدشکلی شدید استخوان‌ها آن‌ها می‌شود. این موضوعات در زندگی شخصی و اجتماعی بیمار تاثیر مستقیمی می‌گذارند. زیرا نرمی استخوان و عوارض آن فعالیت‌ها و زندگی فرد را به طور کامل تحت تاثیر قرار می‌دهند.

به عنوان مثال بیماران مبتلا به نرمی استخوان به راحتی نمی‌توانند فعالیت‌های زیرا را انجام دهند:

• انجام فعالیت‌های ورزشی مانند دویدن، پریدن و فوتبال بازی کردن
• فعالیت‌های سنگین روزانه (حتی بلند کردن کودک و نوزاد)
• بلند کردن بسته‌های خرید نسبتا سنگین (بالای 7 کیلو)
• نشستن طولانی مدت (به ویژه در محل کار)
• راه رفتن و ایستادن به مدت طولانی

و فعالیت‌های دیگر جسمی که نیاز به قدرت استخوان‌ها و مقاومت عضلات دارند.

 

سخن آخر

اینکه بیماری نرمی استخوان چیست و چه مشکلاتی ایجاد می‌کند را اکثر افراد می‌دانند. اما گاهی برخی افراد نرمی استخوان و پوکی استخوان را با هم اشتباه می‌گیرند. باید بدانید که نرمی استخوان در اکثر کمبود ویتامین D در بدن ایجاد می‌شود.

علاوه بر کمبود ویتامین D که بیشتر به دلیل سبک غلط زندگی و رژیم غذایی نادرست ایجاد می‌شود. بعضی شرایط و بیماری‌ها نیز باعث ابتلای افراد به بیماری نرمی استخوان خواهند شد. از این بیماری‌ها می‌توانیم به اختلالات روده، انواع سرطان‌ها، سلیاک و نارسایی کلیه اشاره کنیم. در این مطلب از سیوطب به بررسی همه جانبه اینکه نرمی استخوان چیست پرداختیم. اگر شما هم اطلاعاتی در این مورد دارید با ما در میان بگذارید.

 

پرتکرارترین سوالات در مورد نرمی استخوان چیست