داروهای رقیق کننده خون برای بیماری قلبی به پیشگیری و رفع لختگی خون یاری می‌رساند. غلظت بیش از اندازه و لختگی خون در بدن سبب ضعف در گردش خون می‌شود. در این مقاله از مجله پزشکی سیوطب نگاهی به داروهای رقیق کننده خون برای بیماری قلبی می‌اندازیم.
داروهای رقیق کننده خون برای بیماری قلبی
داروهای رقیق کننده خون برای بیماری قلبی، به جریان خون در سرخرگ‌ها و سیاهرگ‌های بدن کمک می‌کند. لختگی خون احتمال دارد که جریان خون وریدی را مسدود کند.
حاصل عملکرد داروهای رقیق کننده خون برای بیماری قلبی، پیشگیری از ایجاد لختگی خون و در نتیجه جلوگیری از حملات و سکته‌های قلبی و انسداد عروق خونی است.
به طور کلی، داروهای رقیق کننده خون برای بیماری قلبی در پیشگیری و درمان ترومبوز ورید عمقی یا آمبولی ریوی نقش مهمی ایفا می‌کنند. در علم پزشکی، لخته شدن خون را ترومبوز می‌نامند.
لخته شدن خون می‌تواند عوارض جدی مانند حمله قلبی، سکته مغزی یا آمبولی ریه را برای سلامتی ایجاد کند. در این مقاله با داروهای رقیق کننده خون برای انواع مختلف بیماری‌های قلبی و نحوه پیشگیری و درمان لخته خون آشنا خواهید شد. همچنین در مورد عوارض و خطرات مصرف داروهای رقیق کننده خون صحبت می‌کنیم.
بیشتر بخوانید: تصلب شرایین؛ از گرفتگی رگ‌ها چه می‌دانید؟
مکانیسم عمل داروهای رقیق کننده خون برای بیماری قلبی
برخی از این داروها، خون را رقیق می‌کنند تا از چسبیدن سلول‌های خون در سیاهرگ‌ها و شریان‌ها به یکدیگر جلوگیری کنند. برخی دیگر با کند کردن روند تشکیل لخته خون، مانع ایجاد آن‌ها می‌شوند. این روش‌ها به ترتیب به عنوان داروهای ضدپلاکت و ضد انعقاد شناخته می‌شوند. داروهای ضد پلاکت مانع از جمع شدن سلول‌های خونی به نام پلاکت و تشکیل لخته می‌شوند.
بیشتر بخوانید: ۷علائم فشار خون پایین و بهترین روش‌های درمان و پیشگیری افت فشار
کاربرد داروهای رقیق کننده خون برای بیماری قلبی
مناسب‌ترین نوع رقیق کننده خون به سابقه پزشکی فرد بستگی دارد. اشخاص برای جلوگیری از تشکیل لخته‌های خون و کاهش خطر حمله قلبی، سکته مغزی و آمبولی ریوی از داروهای رقیق کننده خون استفاده می‌کنند.
لخته شدن خون می‌تواند انواع مختلفی از بیماری‌های قلبی را ایجاد کند. افراد همچنین در صورت ابتلا به آترواسکلروز که تجمع رسوبات چربی در شریان‌ها است، احتمال دارد که به بیماری قلبی مبتلا شوند.
لخته‌های خون می‌توانند تا حدی یا به طور کامل، یک رگ خونی را مسدود کنند. آن‌ها ممکن است در هر جایی از بدن ایجاد شوند، اما در مناطق خاصی شایع‌تر هستند.
ناحیه‌ای که لخته‌ها در آن ایجاد می‌شوند، میزان خطر را تعیین خواهد کرد. اگر فردی لخته خون در رگ‌های خونی منتهی به مغز داشته باشد، احتمال دارد که دچار سکته مغزی شود.
در حالی که لخته شدن خون در رگ‌های خونی اطراف قلب می‌تواند منجر به حمله قلبی شود. افراد مبتلا به فیبریلاسیون دهلیزی نیز به دلیل ایجاد لخته‌های خون در قلب در معرض خطر سکته هستند.
پزشکان از اصطلاح آمبولی ریه برای اشاره به لخته شدن خون در یک رگ خونی اصلی در ریه‌ها استفاده می‌کنند. آن‌ها لخته خون در پاها را ترومبوز ورید عمقی (DVT) می‌نامند.
ترومبوز ورید عمقی می‌تواند از جای خود خارج شده و به سمت ریه‌ها حرکت کند و باعث آمبولی ریه شود. رقیق‌کننده‌های خون در قسمت‌های مختلف مسیر انعقاد عمل می‌کنند که می‌تواند منجر به لخته شدن خون شود.
پزشکان از رقیق‌کننده‌های خون استفاده می‌کنند تا عواملی که باعث لخته شدن خون می‌شوند را مسدود کنند. افرادی که به دلیل مشکلات پلاکتی در شریان‌های خود دچار لختگی می‌شوند، در مرحله قبل از تشکیل ترومبوز قرار دارند.
این اشخاص احتمالا به نوع متفاوتی از داروهای رقیق کننده خون نیاز داشته باشند که روی پلاکت‌ها تاثیر بگذارند. در ادامه، انواع مختلف داروهای رقیق کننده خون برای بیماری قلبی را معرفی می‌کنیم.
بیشتر بخوانید: انواع بیماری های قلب؛ از یک ضربان نامنظم تا سکته قلبی
انواع داروهای رقیق کننده خون برای بیماری قلبی
امروزه پزشکان می‌توانند از بین رقیق کننده‌های مختلف خون، یکی را انتخاب کنند. آن‌ها بسته به ارزیابی خود از فرد، مناسب‌ترین رقیق کننده خون را انتخاب می‌کنند که احتمالا موارد زیر را در نظر می گیرند:
- سابقه پزشکی خانوادگی و شخصی فرد
- عوامل خطر آن‌ها برای ایجاد لخته خون
- محل لخته خون
- آیا این اولین لخته خون فرد است
- شدت انسداد
داروهای رقیق کننده خون برای بیماری قلبی به دو دسته ضدپلاکت و ضدانعقاد تقسیم می‌شوند.
بیشتر بخوانید: علائم فشار خون بالا؛ از سردردهای شدید و خونریزی بینی تا خستگی و عدم تمرکز
ضد پلاکت‌ها
فرد احتمال دارد که داروهای ضدپلاکتی تزریقی، داخل وریدی یا خوراکی را دریافت کند. داروهای ضدپلاکتی که افراد به صورت خوراکی مصرف می‌کنند عبارتند از:
- آسپرین
- کلوپیدوگرل (پلاویکس)
- تیکاگرلور (بریلینتا)
- پراسوگرل (کارآمد)
- پنتوکسی فیلین (ترنتال)
- سیلوستازول (پلتال)
- دی پیریدامول
داروهای ضدپلاکت تزریقی یا داخل وریدی عبارتند از:
- تیروفیبان
- اپتیفیباتید (اینتگریلین)
بیشتر بخوانید: عمل قلب باز | این عمل پیچیده و حساس چگونه انجام می‌گیرد؟
داروهای ضدانعقاد
در برخی موارد، پزشکان داروهای ضدانعقاد تجویز می‌کنند. سه دسته از داروهای ضدانعقاد وجود دارد:
- هپارین
- وارفارین
- ادوکسابان
- ریواروکسابان
لخته شدن خون یک فرآیند پیچیده است که به عوامل زیادی بستگی دارد. وارفارین با جلوگیری از تشکیل فاکتورهای انعقادی وابسته به ویتامین K عمل می‌کند.
داروهای ضدانعقاد مستقیم خوراکی جدیدتر، آنزیمی به نام ترومبین را هم در خون و هم در لخته‌های موجود مهار می‌کنند. هپارین‌ها، ترومبین (محرک فعال شدن پلاکت‌ها) را غیرفعال می‌کنند که به درمان لخته‌ها و جلوگیری از تشکیل لخته‌های جدید کمک می‌کند.
بیشتر بخوانید: آریتمی قلبی آسیبی به ریتم زندگی با تند و کند شدن ضربان قلب
عوارض جانبی داروهای رقیق کننده خون برای بیماری قلبی
افرادی که از داروهای رقیق کننده خون برای بیماری قلبی استفاده می‌کنند در معرض خطر خونریزی بیش از حد هستند. اگر آن‌ها دچار بریدگی شوند، احتمالا مدت بیشتری طول بکشد تا خونریزی متوقف شود.
گاهی اوقات، خونریزی احتمال دارد که به مراقبت پزشکی نیاز داشته باشد. شایع‌ترین عوارض جانبی داروهای ضدپلاکت عبارتند از:
- بدن به راحتی کبود می‌شود
- خونریزی بینی
- خون در ادرار
- خونریزی بیرونی
- خونریزی در معده
- مشکل تنفسی
- تعداد پلاکت خون پایین
- آسم
- پولیپ بینی
وارفارین همچنین می‌تواند باعث خونریزی شود که گاهی اوقات ممکن است شدید باشد. برخی از افراد امکان دارد که خونریزی‌های عمده‌ای را در مغز، چشم‌ها و دستگاه گوارش تجربه کنند.
سایر عوارض جانبی وارفارین عبارتند از:
- حالت تهوع
- استفراغ
- دل درد
- نفخ
- تغییر در حس چشایی
اگر فردی خونریزی خطرناک ناشی از وارفارین را تجربه کند، پزشکان می‌توانند با تجویز ویتامین K داخل وریدی و پلاسمای تازه منجمد یا کمپلکس پروترومبین، اثر دارو را معکوس کنند.
داروهای ضدانعقاد مستقیم خوراکی جدیدتر با میزان کمتری از خونریزی‌های عمده، از جمله خونریزی‌های تهدیدکننده زندگی و خونریزی در مغز ارتباط دارند.
داروهای ضدانعقاد مستقیم خوراکی جدیدتر، داروهای موجود برای معکوس کردن عملکرد خود را دارند. اگر افراد دچار خونریزی شدید شوند، پزشکان مصرف دارو را قطع می‌کنند و سولفات پروتامین که هپارین را غیرفعال می‌کند، تجویز می‌کنند.
سایر عوارض جانبی که احتمالا هنگام استفاده از هپارین رخ دهد عبارتند از:
- تعداد پلاکت خون پایین
- پوکی استخوان
- شکستگی‌ها
- سطوح پایین آلدوسترون، هورمونی که نمک و آب را در بدن تنظیم می‌کند
- واکنش‌های آلرژیک
بیشتر بخوانید: سکته قلبی را تشخیص دهید و بعد با ۱۱۵ تماس بگیرید
تداخل‌های داروهای رقیق کننده خون برای بیماری قلبی
افرادی که از داروهای رقیق کننده خون برای بیماری قلبی استفاده می‌کنند، باید پزشک خود را در مورد سایر داروهایی که مصرف می‌کنند، مطلع نمایند. برخی از رقیق‌کننده‌های خون با بعضی غذاها تداخل دارند.
به طور کلی، ترکیب داروهای رقیق کننده خون با سایر داروهایی که باعث خونریزی می‌شوند، خطر خونریزی را در فرد افزایش می‌دهد.
داروهای ضدپلاکت
سایر موادی که احتمالا با آسپرین یا داروهای ضدپلاکت تداخل داشته باشند عبارتند از:
- دیورتیک‌ها
- داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs)، از جمله ایبوپروفن
- داروهای استروئیدی
- الکل
علاوه بر تداخل با سایر داروهایی که خون را رقیق می‌کنند، پلاویکس و افینت احتمالا با مواد افیونی تداخل داشته باشند. پلاویکس همچنین با امپرازول که اسید معده را کاهش می‌دهد، تداخل دارد.
بریلینتا می‌تواند با دیگوکسین و با دوزهای بالای سیمواستاتین و لواستاتین تداخل داشته باشد. پزشکان افرادی را که داروهای رقیق کننده خون مصرف می‌کنند، به دقت زیر نظر خواهند گرفت.
وارفارین
پزشکانی که وارفارین را تجویز می‌کنند باید در مورد تداخلات دارویی و غذایی زیادی که با این داروی ضدانعقاد رخ می‌دهد به فرد هشدار دهند.
برخی از موادی که با وارفارین تداخل دارند عبارتند از:
- آنتی بیوتیک‌ها
- ضدقارچ‌ها
- محصولات گیاهی
- سایر داروهای ضدانعقاد و ضدپلاکتی
- غذاهای حاوی ویتامین K
افراد هنگام مصرف وارفارین باید مکرر آزمایش خون انجام دهند. پزشکان از آزمایش خون برای بررسی شرایط خون یک فرد استفاده می‌کنند. آزمایش‌ها اطلاعات مهمی را برای کمک به پزشکان در تعیین دوز مناسب وارفارین ارائه می‌دهند.
تداخلات دارویی و غذایی می‌تواند باعث تغییراتی در خون فرد شود. مقدار INR (آزمایشی برای بررسی لخته‌هاى خون) خطر لخته شدن یا خونریزی را نشان می‌دهد.
احتمال دارد که پزشکان به افرادی که وارفارین مصرف می‌کنند بگویند به میزان ویتامین K در غذاهایی که می‌خورند توجه داشته باشند. افرادی که وارفارین مصرف می‌کنند نباید به طور کلی از ویتامین K اجتناب کنند، اما احتمالا لازم باشد مصرف آن را محدود کنند.
هپارین
هر فردی که هپارین با وزن مولکولی کم مصرف می‌کند باید از مصرف داروهایی که خطر خونریزی عمده را افزایش می‌دهند، اجتناب کند. اگر فردی در حین مصرف هپارین به داروهای رقیق کننده خون دیگر نیاز داشته باشد، پزشکان باید فرد را از نظر علائم خونریزی، از نزدیک تحت نظر داشته باشند.
داروهای ضدانعقاد مستقیم خوراکی جدیدتر
در مقایسه با وارفارین، داروهای ضدانعقاد مستقیم خوراکی جدیدتر، تداخلات دارویی کمتری دارند و احتمالا گزینه‌های ایمن‌تری باشند، اگرچه استفاده بالینی طولانی‌مدت برای تایید این امر ضروری است.
این داروها همچنین نیازی به تغییر رژیم غذایی یا آزمایش‌های دوره‌ای خون ندارند. با این حال، محققان خاطرنشان می‌کنند که داروهای ضد انعقاد مستقیم خوراکی جدیدتر احتمالا برای بسیاری از افراد گران‌تر از وارفارین باشند.
بیشتر بخوانید: سلامت قلب و عادت های مضر برای قلب
نکات مهم برای مصرف‌کنندگان داروهای رقیق کننده خون برای بیماری قلبی
هنگام استفاده از داروهای رقیق کننده خون برای بیماری قلبی، داروهای تجویزی و بدون نسخه را با احتیاط مصرف کنید. تعدادی از آنتی‌بیوتیک‌ها، داروهای ضدقارچ و مسکن‌ها می‌توانند خطر خونریزی را افزایش دهند.
سایر داروها، از جمله قرص‌های ضدبارداری، می‌توانند اثرات ضدانعقاد خون را کاهش و خطر ایجاد لخته خون را افزایش دهند. در مورد تمام داروهایی که مصرف می‌کنید به پزشک خود اطلاع دهید.
وجود رقیق کننده‌های خون در بدن شما می‌تواند خطر خونریزی داخلی را پس از آسیب افزایش دهد. اگر هر یک از این عوارض جانبی را پس از افتادن یا ضربه زدن به سر خود تجربه کردید، فورا به بیمارستان بروید حتی اگر خونریزی خارجی نداشته باشید.
احتمال دارد پزشک به شما بگوید که شرکت در ورزش‌های پربرخورد را محدود کنید تا خطر خونریزی کاهش یابد. با این حال، این به آن معنی نیست که شما نمی‌توانید ورزش کنید یا زندگی عادی داشته باشید.
شنا، پیاده‌روی و آهسته دویدن فرم‌های عالی ورزش هستند و برای اکثر افرادی که داروهای ضدانعقاد مصرف می‌کنند، بی‌خطر به شمار می‌روند. با پزشک خود صحبت کنید که کدام نوع ورزش احتمالا برای شما بهترین باشد.
به دندانپزشک خود بگویید که از داروهای رقیق کننده خون استفاده می‌کنید تا از خونریزی بیش از حد در طول درمان دندان جلوگیری کنید. هنگام استفاده از چاقو، قیچی یا تجهیزات باغبانی، محافظت از خود مهم است.
افرادی که داروهای ضدانعقاد مصرف می‌کنند باید از مکمل‌ها و دمنوش‌های گیاهی با احتیاط استفاده کنند. چندین گیاه با توانایی‌های ضدلخته شدن با رقیق کننده‌های خون تداخل دارند.
آن‌ها همچنین می‌توانند خطر خونریزی و مدت زمان خونریزی را افزایش دهند. قبل از استفاده از مکمل‌های گیاهی یا چای، به خصوص موارد زیر با پزشک خود مشورت کنید:
- بابونه
- میخک
- روغن گل مغربی
- دونگ کوآی
- شیرین بیان
- جینسینگ
نوشیدنی‌های الکلی و آب زغال اخته نیز هنگام استفاده از رقیق کننده‌های خون می‌توانند مضر باشند. تا حد امکان از مصرف این موارد خودداری کنید.
برخی غذاها نیز ضدانعقاد طبیعی هستند و می‌توانند به جلوگیری از لخته شدن خون شما کمک کنند. اگر از داروهای رقیق کننده خون استفاده می‌کنید، قبل از خوردن این مواد غذایی با پزشک مشورت کنید، زیرا احتمالا خون شما را بیش از حد رقیق کنند.
- سیر
- زنجبیل
- کرفس
غذاهای غنی از ویتامین E نیز رقیق‌کننده‌های طبیعی خون محسوب می‌شوند. تعدادی از روغن‌ها مانند زیتون، ذرت، سویا و جوانه گندم حاوی ویتامین E هستند. سایر منابع غذایی ویتامین E عبارتند از:
- اسفناج
- گوجه فرنگی
- انبه
- کیوی
- کره بادام زمینی
- بادام
- دانه‌های آفتابگردان
- کلم بروکلی
داروهای ضدانعقاد طبیعی می‌توانند برای سلامت قلب شما مفید باشند اما آن‌ها را با احتیاط مصرف کنید.
یادداشت پایانی در ارتباط با داروهای رقیق کننده خون برای بیماری قلبی
داروهای رقیق کننده خون برای بیماری قلبی از لخته شدن خونی که می‌تواند مانع خون‌رسانی به قلب شو، پیشگیری می‌کنند. داروهای رقیق کننده خون برای بیماری قلبی به صورت خوراکی یا داخل وریدی مصرف می‌شوند.
لخته‌های خون می‌توانند جریان خون به قلب، ریه‌ها یا مغز را متوقف کنند. آن‌ها ممکن است باعث حمله قلبی یا سکته مغزی شوند.
رقیق‌کننده‌های خون باید دقیقا طبق دستور مصرف شوند. وقتی به اندازه کافی مصرف نکنید، دارو به اندازه کافی موثر نخواهد بود. مصرف بیش از حد داروهای رقیق کننده خون برای بیماری قلبی می‌تواند منجر به خونریزی شدید شود.