نقرس چیست و چرا بیماری افراد ثروتمند لقب گرفته است؟

نقرس، نامی کلی برای تعدادی از شرایط مختلف است که در اثر تجمع اسید اوریک رخ می‌دهد. این تجمع معمولا در پاها اتفاق می‌افتد.

کسی که این بیماری را داشته باشد، به احتمال زیاد در مفاصل پاهایش احساس تورم و درد خواهد داشت. این درد مخصوصا در انگشت شست پا بیشتر حس می‌شود. درد شدید و ناگهانی (یا همان حملات) می‌تواند این حس را ایجاد کند که پای فرد آتش گرفته است.

گوشت قرمز، ماده‌ای غذایی است که مصرف بیش از حد آن، با ایجاد نقرس ارتباط دارد و می‌تواند عاملی تحریک‌کننده باشد. در سال‌های قدیم این بیماری، به بیماری افراد ثروتمند معروف بود، چرا که ارتباطی بین مصرف زیاد گوشت قرمز و ابتلای به نقرس به‌صورت تجربی کشف شده بود.

در ادامه با ما باشید تا علائم، علل بروز و درمان‌های این بیماری را بیشتر بشناسید.

بیشتر بخوانید: درمان درد عضلانی با آسان‌ترین روش‌ها

علائم نقرس

درمان‌ خانگی نقرس

برخی درمان‌های خانگی نقرس، ممکن است بتوانند سطح اسید اوریک را در خون پایین بیاورند و از این بیماری جلوگیری کنند. خوراکی‌ها و نوشیدنی‌های زیر برای این بیماری توصیه شده‌اند:

• آلبالو
• منیزیم
• زنجبیل
• سرکه سیب رقیق شده
• کرفس
• چای گزنه

دقت کنید که این مواد به تنهایی نمی‌توانند برای کنترل کردن نقرس کافی باشند.

درمان نقرس

اگر این بیماری درمان نشود، می‌تواند به آرتریت نقرس تبدیل شود که نوعی حادتر از آرتریت معمولی است. این شرایط دردناک می‌تواند آسیبی دائمی به مفصل بزند و آن را برای همیشه متورم کند. برنامه درمانی توصیه شده توسط پزشک، به مرحله و شدت بیماری بستگی دارد.

داروها به یکی از این دو روش کار می‌کنند که یا درد را تسکین داده و التهاب را کاهش می‌دهند، یا با کاهش سطح اسید اوریک از حملات پیش رو جلوگیری می‌کنند.

داروهای بهبود درد عبارت‌اند از:

• داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند آسپیرین، ایبوپروفن و ناپروکسن
• کولچیسین
• کورتیکو استروئیدها

داروهایی که از حملات جلوگیری می‌کنند عبارت‌اند از:

• مهارکننده‌های زانتین اکسیداز مانند الوپیورینول
• پروبنسید

هم‌زمان با این داروها، پزشک ممکن است پیشنهاداتی برای ایجاد تغییر در سبک زندگی بدهد تا علائم کنترل شده و ریسک بروز دوباره حملات کاهش یابد. به عنوان مثال پزشک می‌تواند موارد زیر را یادآور شود:

• کم کردن -ترجیحا ترک- مصرف الکل در صورت استفاده از مشروبات الکلی
• کم کردن وزن در صورت چاقی
• ترک سیگار در مورد افراد سیگاری

درمان نقرس با جراحی

نقرس به صورت عادی می‌تواند بدون جراحی درمان شود. ولی بعد از گذشت سال‌ها زمان، این بیماری ممکن است به مفاصل آسیب بزند، تاندون‌ها را پاره کند و در پوست اطراف مفاصل عفونت ایجاد کند. توفی‌ها می‌توانند در اطراف مفاصل و دیگر نقاط مانند گوش شکل بگیرند. این توده‌ها امکان دارد دردناک و متورم باشند و اثری منفی و دائمی روی مفاصل بگذارند.

جراحان از سه روش برای درمان توفی‌ها استفاده می‌کنند:

• جراحی برداشتن توفی
• جراحی فیوژن مفصل
• جراحی تعویض مفصل

اینکه پزشک کدام روش جراحی را انتخاب کند، به میزان آسیب، محل قرار گرفتن توفی و ترجیح شخص بستگی دارد.

 

بیشتر بخوانید: درمان درد مفاصل با روش‌های دارویی، خانگی و جراحی

علل نقرس

تجمع اسید اوریک در خون در اثر تجزیه پیورین‌ها اتفاق می‌افتد. این تجمع، باعث نقرس می‌شود. برخی شرایط مانند اختلالات خونی و متابولیسمی یا کم‌آبی بدن باعث تولید بیش از حد اسید اوریک در بدن می‌شود. همچنین مشکل تیروئید یا کلیه و البته اختلالات ارثی می‌توانند دفع اسید اوریک اضافه از بدن را با مشکل روبه‌رو کنند.

افراد دارای شرایط زیر، بیشتر در معرض ابتلا به نقرس هستند:

• مردان میان‌سال یا زنان یائسه
• افرادی که در خانواده آن‌ها سابقه ابتلا به این بیماری وجود دارد
• کسانی که الکل می‌نوشند
• کسانی که داروهایی مثل دایورتیک‌ها یا سایکلوسپورین مصرف می‌کنند
• کسانی که شرایطی مانند فشار خون بالا، مشکل کلیه، مشکل تیروئید، دیابت و آپنه خواب دارند

همچنین در برخی از افراد، نقرس ناشی از مصرف غذاهایی است که سرشار از پیورین‌ها -عوامل ایجادکننده این بیماری- هستند.

غذاهایی که نباید خورد

برخی غذاها به‌طور طبیعی دارای مقدار زیادی پیورین هستند. همان طور که اشاره شد، پیورین‌ها در بدن به اسید اوریک تبدیل می‌شوند.

بیشتر مردم می‌توانند غذاهای دارای پیورین بالا را بدون مشکل استفاده کنند؛ اما اگر بدن دچار مشکلی در مورد دفع اوریک اسید اضافه باشد، بهتر است از مواد غذایی زیر پرهیز شود:

• گوشت قرمز
• برخی غذاهای دریایی
• الکل

نوشیدنی‌های دارای شکر و غذاهایی که دارای فروکتوز هستند با اینکه دارای پیورین نیستند نیز می‌توانند مشکل ایجاد کنند. برخی غذاها به پایین آوردن سطح اوریک اسید کمک می‌کنند و برای کسانی که نقرس دارند، گزینه‌های خوبی به شمار می‌روند.

نقرس و الکل

الکل، مانند گوشت قرمز و غذاهای دریایی، سرشار از پیورین است. وقتی بدن پیورین را تجزیه می‌کند، اوریک اسید تولید می‌شود. بالا رفتن اوریک اسید ریسک ابتلا به نقرس را بالا می‌برد. الکل همچنین می‌تواند میزان حذف اسید اوریک توسط بدن را پایین بیاورد.

هر کسی که الکل بنوشد به نقرس مبتلا نخواهد شد، ولی مصرف زیاد الکل (بیشتر از 12 بار در هفته) می‌تواند خطر ابتلا را به ویژه در مردان بالا ببرد. از سوی دیگر، آبجو به نسبت دیگر مشروبات الکلی، بیشتر می‌تواند خطر ابتلا به نقرس را افزایش دهد.

به طور کلی می‌توان گفت افراد گزارش کرده‌اند که مصرف الکل حملات نقرسی آن‌ها را تحریک کرده است.

از این بخش می‌توان نتیجه گرفت که مشروبات الکلی، به‌طور کلی برای این بیماری مضر هستند و این موضوع می‌تواند ارتباطی با میزان الکل آن‌ها نداشته باشد. چنانچه که گفتیم، آبجو به عنوان یک نوشیدنی الکلی که درصد پایینی الکل دارد، می‌تواند نسبت به دیگر مشروبات الکلی، تحریک‌کننده‌ای قوی‌تر باشد.

بیشتر بخوانید:  اگر این علائم آرتروز زانو را دارید، به دنبال بهبودی باشید

تشخیص نقرس

پزشک می‌تواند با نگاهی به تاریخچه پزشکی و علائم، همچنین یک معاینه فیزیکی، نقرس را تشخیص دهد. او تشخیص را بر پایه موارد زیر انجام خواهد داد:

• توضیح بیمار در مورد درد مفصلی خود
• توضیح بیمار در مورد اینکه هر چند وقت یک بار دچار درد مفصلی شدید می‌شود
• قرمزی و تورم محل عارضه

پزشک همچنین ممکن است یک آزمایش تجویز کند تا ببیند وضعیت اسید اوریک در مفاصل چگونه است. نمونه‌ای از مایع اطراف مفصل می‌تواند نشان دهد که آیا در آن ناحیه اوریک اسید وجود دارد یا خیر. بیمار می‌تواند انتظار تجویز تصویربرداری با اشعه ایکس از مفصل را نیز داشته باشد.

اگر دارای نشانه‌های نقرس هستید، می‌توانید با مراجعه به پزشک عمومی روند درمان را شروع کنید. در صورت حاد نبودن بیماری، به احتمال زیاد همان پزشک می‌تواند تشخیص درست را انجام دهد و با توصیه‌ها و تجویزهای خود، بیماری را کنترل کند؛ اما اگر بیماری‌تان حاد باشد، ممکن است به ملاقات با یک متخصص بیماری‌های مفصلی نیاز پیدا کنید.

عوامل تحریک کننده نقرس

شرایط، غذاها و داروهای خاصی می‌توانند نقرس را تحریک کنند. در صورتی که شرایط تحریک برای شخص به وجود بیاید، ممکن است او نیاز داشته باشد تا از برخی خوردنی‌ها و نوشیدنی‌های سرشار از پیورین بپرهیزد یا مصرف آن‌ها را کمتر کند. موادی مانند:

• گوشت قرمز
• برخی از غذاهای دریایی و ماهی‌هایی مثل کاد و سالمون
• الکل
• نوشابه‌های گازدار
• آب‌میوه‌ها

برخی داروهایی که ممکن است شخص برای مشکل دیگری مصرف کند، می‌توانند سطح اوریک اسید را در خون بالا ببرند. در صورت مصرف هرکدام از این داروها، شخص باید پزشک خود را مطلع کند:

• دایورتیک‌ها
• آسپیرین
• داروهای کاهنده فشار خون

در مورد حملات، وضعیت سلامتی فرد نیز می‌تواند تعیین‌کننده باشد. همه این بیماری‌ها، به نقرس مربوط هستند:

• چاقی
• دیابت یا پیش دیابت
• کم‌آبی
• آسیب مفصلی
• عفونت
• نارسایی احتقانی قلب
• فشار خون بالا
• مشکلات کلیه

گاهی اوقات، سخت می‌توان مشخص کرد که کدام یک از این موارد، علت ایجاد این بیماری است. نگه داشتن یک دفترچه خاطرات بیماری، یکی از راه‌های ردیابی رژیم غذایی، داروها و اوضاع سلامتی در طول زمان است و می‌تواند به شناسایی علائم کمک کند. با استفاده از این دفترچه خاطرات، کمک بزرگی به پزشک خواهد شد و تشخیص سریع‌تر و دقیق‌تری صورت خواهد گرفت.

بیشتر بخوانید:  سندروم زانوی دوندگان|عارضه ای که مخصوص زانوی دوندگان نیست

جلوگیری

در اینجا، چند قدم وجود دارد که با برداشتن آن‌ها، می‌توانید از نقرس جلوگیری کنید:

• نوشیدن الکل را محدود کنید (ترجیحا به آن پایان دهید)
• غذاهای سرشار از پیورین را کمتر کنید (گوشت قرمز و برخی غذاهای دریایی)
• غذاهای غیر لبنی و کم چرب بخورید
• سبزیجات مصرف کنید
• وزن خود را در محدوده سلامت حفظ کنید
• دخانیات مصرف نکنید
• مرتب ورزش کنید
• به اندازه کافی آب بنوشید

اگر شرایطی دارید یا دارویی می‌خورید که ریسک نقرس را بالا می‌برد، در مورد پایین آوردن این میزان ریسک با پزشک‌تان صحبت کنید.

نقرس با توفی

وقتی بلورهای اسید اوریک برای مدتی طولانی در یک مفصل جمع می‌شوند، رسوبات سختی به نام توفی زیر پوست ایجاد می‌کنند. بدون درمان، این توفی‌ها می‌توانند به استخوان و غضروف آسیب برسانند و مفاصل را به‌صورت دائمی دچار تغییر شکل کنند.

توفی‌ها، توده‌هایی متورم در اطراف مفاصل هستند که شبیه گره‌های روی تنه درختان‌اند. آن‌ها در مفاصل مانند انگشتان دست و پا، زانو و البته در گوش‌ها تشکیل می‌‌شوند. توفی‌ها به خودی خود درد ندارند، اما التهابی که ایجاد می‌کنند ممکن است دردناک باشد.

گاهی اوقات توفی در بافت همبند خارج مفاصل ایجاد می‌شود.

آیا نقرس دردناک است؟

بله، این بیماری می‌تواند دردناک باشد. در واقع درد در انگشت بزرگ پا یکی از اولین نشانه‌هایی است که بیماران آن را گزارش می‌دهند. این درد با علائم آرتریت معمولی مانند گرمای مفاصل و تورم همراه است.

درد این بیماری از نظر شدت، متفاوت است. درد در انگشت شست پا می‌تواند در ابتدا بسیار قوی باشد و پس از حمله، فروکش کند و به دردی کم و کسل‌کننده تبدیل شود.

درد در کنار تورم و سایر علامت‌های بیماری، نشانه پاسخ سیستم ایمنی بدن به بلورهای اوریک اسید موجود در مفاصل هستند. این پاسخ به ترشح موادی شیمیایی می‌انجامد که «سیتوکین» نام دارند و باعث التهاب دردناک می‌شوند.

بیشتر بخوانید: چرا پی آر پی زانو یکی از بهترین روش‌های درمان زانودرد است؟

تسکین درد با اسانس‌های روغنی

اسانس‌های روغنی، موادی گیاهی هستند که در آروماتراپی (رایحه‌درمانی) استفاده می‌شوند. تصور می‌شود برخی از این روغن‌ها اثر ضد درد، ضد التهاب و ضد باکتری دارند.

برخی از اسانس‌های روغنی که برای درمان نقرس استفاده می‌شوند عبارت‌اند از:

• روغن علف لیمو
• روغن دانه کرفس
• عصاره برگ زیتون
• دارچین چینی

قبل از شروع استفاده از این روغن‌ها، باید با پزشک مشورت کرد. همچنین بدانید که سازمان غذا و داروی آمریکا، خلوص یا کیفیت اسانس‌های روغنی را تحت نظارت قرار نمی‌دهد، بنابراین باید در مورد برند مورد استفاده تحقیق کرد.

این نکات ایمنی، باید هنگام استفاده از اسانس‌های روغنی رعایت شوند:

• اسانس روغنی را مستقیما روی پوست‌تان نمالید. این مهم است که قبل از استفاده، این روغن‌ها را با یک روغن حامل رقیق کنید. روغن‌هایی مانند روغن نارگیل یا روغن جوجوبا. برای مثال، برای یک روغن رقیق شده 3 درصد، 20 قطره اسانس روغنی را با 6 قاشق چای‌خوری روغن حامل مخلوط کنید.
• اسانس‌های روغنی خوراکی نیستند، پس هیچ وقت آن‌ها را به‌صورت خوراکی مصرف نکنید.

اسانس‌های روغنی و روغن‌های حامل را در جایی خنک و تاریک نگه دارید و آن‌ها را از گرما و نور خورشید حفظ کنید.

بیشتر بخوانید:  صدای تق تق زانو | اگر صدای زانو نگرانتان کرده این مطلب را بخوانید

ارتباط نقرس و وراثت

این بیماری تا حدودی به وراثت مربوط است. محققان چندین ژن پیدا کرده‌اند که که قابلیت ابتلا به نقرس را در انسان افزایش می‌دهند؛ از جمله ژن‌های SLC2A9 و ABCG2. این ژن‌ها و ژن‌های دیگر مرتبط با بیماری نقرس، بر میزان اسید اوریکی که بدن آزاد می‌کند و در خود نگه می‌دارد اثر می‌گذارند.

به دلیل عوامل ژنتیکی، نقرس در خانواده‌ها ایجاد می‌شود. افرادی که والدین، خواهر و برادر یا دیگر نزدیکان‌شان این بیماری را دارند، بیشتر در معرض ابتلا به نقرس هستند.

به نظر می‌رسد ژن‌ها فقط زمینه‌ساز نقرس هستند و در واقع عوامل محیطی مانند رژیم غذایی آن را تحریک می‌کنند.

در نهایت …

نقرس اغلب می‌تواند با موفقیت درمان و مدیریت شود. پزشک ممکن است داروهایی را تجویز کند که به پایین آمدن سطح اسید اوریک خون کمک می‌کنند و التهاب و درد را کاهش می‌دهند.

علاوه بر این، پزشک یا متخصص تغذیه می‌تواند تغییراتی را در رژیم غذایی ایجاد کند تا از حمله‌های این بیماری جلوگیری شود. عادات و سبک زندگی سالم در کنار رژیم غذایی متعادل می‌تواند به سادگی به هر شخصی کمک کند تا نقرس را کنترل نماید.