درمان وسواس با 8 روش؛ از ساده مانند دارو تا الکتروشوک درمانی

درمان وسواس فکری و رفتاری این روزها با روش‌های مختلفی انجام می‌شود. این اختلال روانی با شدت‌های متفاوتی ایجاد خواهد شد و در زندگی روزمره بیماران اثر می‌گذارد. وسواس فکری تعداد زیادی از افراد با سنین مختلف را در سراسر دنیا درگیر کرده است. به همین دلیل پزشکان و محققین برای درمان این اختلال از راهکارهای متنوعی استفاده می‌کنند. این راهکارها از دارو تا الکتروشوک درمانی متغیر هستند.

توجه داشته باشید که زمانی از درمان‌های الکتریکی یا تخصصی برای وسواس فکری استفاده می‌شود که بیمار به درمان‌های دیگر پاسخ ندهد. برای اطلاع از روش‌های مختلف درمان اختلال وسواس فکری این مطلب از سیوطب را بخوانید.

 

وسواس چیست؟ آیا نوعی اختلال روانی است؟

اختلال وسواس فکری – اجباری یا OCD (Obsessive-compulsive disorder) نوعی بیماری روانی است که باعث اضطراب فرد می‌شود. افراد مبتلا به OCD وسواس‌های غیرقابل کنترلی مانند ترس، افکار یا تمایلات خاصی دارند.

این افراد سعی می‌کنند که با انجام کارهای تکراری به صورت اجباری اضطراب خود را کاهش دهند. OCD باعث ناراحتی و تداخل در زندگی عادی افراد مبتلا به این بیماری می‌شود.

وسواس و اجبار در این بیماری روانی به این معناست:

وسواس‌های OCD: افراد مبتلا به OCD ترس‌ها یا هوس‌های تکراری و ناراحت کننده‌ای دارند که نمی‌توانند آن‌ها را کنترل کنند. این افکار وسواسی باعث اضطراب شدید آن‌ها می‌شود.

اجبارهای OCD: برای کنترل وسواس و اضطراب، افراد مبتلا به OCD به رفتارها، مراسم یا روال خاصی روی می‌آورند. آن‌ها این کار را مکرر انجام می‌دهند، اما به صورت اجباری و از آن‌ها لذت نمی‌برند. انجام این کارهای باعث کاهش اضطراب افراد مبتلا به OCD می‌شود.

با توجه به این توضیحات بیماران مبتلا به وسواس راه طولانی برای درمان در پیش دارند. در ادامه این مطلب با چندین روش برای درمان وسواس فکری آشنا خواهیم شد.

بیشتر بخوانید: وسواس و آسیب‌های آن را بشناسید
 

راههای درمان وسواس فکری در افراد مختلف

افرادی که در زندگی روزمزه خود دچار این اختلال هستند، باید با یک مشاور یا روانپزشک صحبت کنند. در ادامه با چندین نمونه از رایج‌ترین و موثرترین راه‌های درمان وسواس فکری آشنا خواهیم شد.

بیشتر بخوانید: وسواس فکری و عملی
 

1. درمان شناختی رفتاری (CBT) روشی عالی برای درمان قطعی وسواس شستشو

Cognitive behavioral therapy نوعی روان درمانی است که در آن بیمار با یک درمانگر صحبت خواهد کرد. در طی این جلسات روان درمانی درمانگر به بیمار کمک می‌کند تا افکار و احساسات خود را بررسی و درک کند. در جریان درمان بیمار کم‌کم عادت‌های منفی خود را متوقف می‌کند و شاید در آینده روش‌های سالم‌تری را جایگزین عادت‌های خود کند.

بیشتر بخوانید: ۱۲ درمان استرس مزمن و عوارض وحشتناکی که درمان اضطراب را ضروری می‌سازد
 

2. درمان وسواس فکری با دارو

در مواردی پزشک برای درمان بیمار خود از داروهایی استفاده می‌کنند. برخی از این داروها عبارتند از:

• مهارکننده‌های بازجذب سروتونین (SRIs)
• مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs)
• داروهای ضد افسردگی سه حلقه‌ای

این داروها سطح سروتونین را افزایش می‌دهند. به عنوان مثال می‌توان از داروهای زیر برای افراد با سنین مختلف استفاده کرد:

• کلومیپرامین (Anafranil) برای بزرگسالان و کودکان 10 سال به بالا
• فلوکستین (پروزاک) برای بزرگسالان و کودکان 7 سال به بالا
• فلووکسامین برای بزرگسالان و کودکان 8 سال به بالا
• پاروکستین (Paxil و Pexeva) فقط برای بزرگسالان
• سرترالین (Zoloft) برای بزرگسالان و کودکان 6 سال به بالا

پزشک ممکن است داروهای ضد افسردگی و داروهای روانپزشکی دیگری را نیز تجویز کند.

بیشتر بخوانید: اسکیزوفرنی و معرفی ۷ روش درمانی مختلف برای شیزوفرنی
 

3. درمان وسواس فکری بدون دارو با روش پیشگیری از مواجهه و پاسخ

در روش پیشگیری از مواجهه و پاسخ یا EX/RP (Exposure and response prevention) درمانگر کاری انجام می‌دهد که بیمار دچار اضطراب شود. سپس درمانگر از پاسخ یا فعالیت وسواس‌گونه بیمار جلوگیری خواهد کرد. به عنوان مثال برای فردی که وسواس شستشو دارد، درمانگر اقدام به کثیف کردن قسمتی از دفتر خود می‌کند. سپس از بیمار می‌خواهد در آن قسمت قرار بگیرد، بدون آنکه آن را تمیز کند.

بیشتر بخوانید: سروتونین ۷ عملکرد مهم بدن را تحت کنترل خود دارد
 

4. درمان وسواس شستشو در خانه با گیاهان دارویی

از برخی داروهای گیاهی آرامش‌بخش می‌توان برای کاهش استرس و اضطراب ناشی از وسواس استفاده کرد. به عنوان مثال برخی افراد از دمنوش برای درمان وسواس استفاده می‌کنند. برخی از این دمنوش‌ها عبارتند از:

• گل گاوزبان
• بابونه
• چای دارچین
• عرق کاسنی
• گل ختمی
• گل بنفشه
• ریواس
• فرنجمشک
• لیمو

مصرف هر کدام از این دمنوش‌ها به سلیقه خود فرد بستگی دارد.

 

درمان وسواس فکری شدید با روش‌های تخصصی

در صورتی که روش‌هایی مانند دارو یا درمان شناختی رفتاری جواب ندهند، درمانگر یا پزشک از روش‌های دیگری استفاده می‌کند. این روش‌های درمانی امکان دارد که خلق و خوی و به ویژه افسردگی بیمار را بهبود دهند. برخی از روش‌های درمانی تخصصی‌تر برای وسواس فکری عبارتند از:

5. جدیدترین درمان وسواس با الکتروشوک درمانی یا ECT

در Electroconvulsive therapy از الکترودهایی استفاده می‌کنند که به سر بیمار متصل می‌شوند. این الکترودها شوک الکتریکی را به مغز وارد می‌کنند. باید بدانید که شوک‌ها منجر به ایجاد تشنج‌های کوچکی می‌شوند که به مغز کمک می‌کند مواد شیمیایی مفیدی را آزاد کند.

6. تحریک مغناطیسی ترانس کرانیال یا TMS، معجزه درمان وسواس

در Transcranial magnetic stimulation از یک دستگاه مغناطیسی که روی سر قرار می‌گیرد استفاده می‌شود. این کار تکانه‌های الکتریکی را به مغز می‌رساند که باعث می‌شود مغز مواد شیمیایی آزاد کند که منجر به بهبود خلق و خوی فرد خواهد شد.

7. تحریک عمیق مغز برای افراد بالای 18 سال

سازمان FDA آمریکا درمان OCD را از طریق تحریک عمیق مغز در بزرگسالان بالای 18 سال که به درمان‌های دیگر پاسخ نمی‌دهند، تایید کرده است. این روش درمانی شامل کاشت الکترودها در نواحی خاصی از مغز است.

این الکترودها تکانه‌های الکتریکی تولید می‌کنند که ممکن است به تنظیم تکانه‌های غیر طبیعی کمک کند.

8. درمان وسواس شدید با بستری درکلینیک‌های تخصصی

بالاترین سطح مراقبت و درمان وسواس، بستری در کلینیک‌های تخصصی است. در این حالت بیمار با تجویز پزشک به صورت اختیاری یا اجباری بستری می‌شود. گاهی این روش درمانی برای محافظت از بیمار یا جلوگیری از خطر برای دیگران انجام می‌شود.

هدف از بستری بیمار در کلینیک‌های تخصصی، تثبیت اوضاع بیمار و بهبود آن در چند روز تا چند هفته است.

 

یادداشت پایانی در مورد درمان وسواس

برای درمان وسواس فکری مهم است که در ابتدا بیمار جلسات مشاوره و دارو درمانی را امتحان کند. به بیان دیگر در ابتدا از روش‌های درمانی ساده‌تر استفاده می‌شود و در صورت عدم نتیجه‌گیری، درمان‌های تخصصی امتحان خواهد شد.

روش‌های مختلفی برای درمان این بیماری روانی وجود دارد. پزشکان و روانشناسان با توجه به شرایط بیمار یک یا چند نمونه از آن‌ها را در کنار هم تجویز می‌کنند. در این مطلب از سیوطب ما چندین نمونه از روش‌های درمان وسواس فکری را معرفی کردیم. اگر شما در این مورد اطلاعاتی دارید، خوشحال می‌شویم با ما و دیگر مخاطبین سیوطب به اشتراک بگذارید.

 

پرتکرارترین سوالات در مورد درمان وسواس