اسکیزوفرنی و معرفی 7 روش درمانی مختلف برای شیزوفرنی

اسکیزوفرنی را می‌توان در دسته خطرناک‌ترین بیماری‌های روانی جای دارد. این جمله به معنی خطرناک بودن فرد مبتلا به این بیماری برای افراد دیگر و جامعه نیست؛ بلکه به معنی علائم مختلف، تشخیص سخت، عدم علت مشخص ابتلا و نداشتن درمانی شناخته شده برای آن است.

البته باید گفت در مواردی که علائم بیمار شدید باشد و دچار توهمات شدید و عدم حس امنیت نسبت به اطرافیان شود؛ ممکن است دست به کارهای خطرناکی بزند. بزرگ‌ترین تهدید افراد مبتلا به شیزوفرنی متوجه خود آن‌ها می‌شود، زیرا در تعداد زیادی از بیماران اقدام به خودکشی دیده شده است.

در این مقاله از مجله پزشکی سیوطب به بررسی علائم، انواع و روش‌های درمانی موجود برای اسکیزوفرنی خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید.

نگاهی کلی به موضوع این مقاله

• شیزوفرنی قابل درمان نیست؛ اما با درمان مناسب کنترل شدنی است
• علائم این بیماری در سال‌های ابتدایی نوجوانی یا اوایل دهه 20 سالگی ظاهر می‌شوند
• هدف از درمان اسکیزوفرنی کاهش علائم و احتمال عود یا بازگشت علائم است
• خودکشی مهمترین عامل مرگ زودرس در میان افراد مبتلا به این بیماری است

بیشتر بخوانید: اختلال نشخوار؛ حاصل بیماری روانی و واکنش های معده!

اسکیزوفرنی یا شیزوفرنی چیست؟

اسکیزوفرنی (Schizophrenia) اختلال روانی مزمن و شدیدی است که بر نحوه تفکر، عمل، ابراز احساسات، درک واقعیت و ارتباط فرد با دیگران تاثیر می‌گذارد. این بیماری نسبت به سایر بیماری‌های روانی رایج، مبتلایان کمتری دارد؛ اما گاهی ناتوان‌کننده و مزمن خواهد بود.

افراد مبتلا به اسکیزوفرنی یا شیزوفرنی معمولا در جامعه، محل کار، مدرسه و روابط عاطفی با مشکلاتی روبرو هستند. امکان دارد که آن‌ها احساس ترس و گوشه‌گیری کنند و به نظر می‌رسد که ارتباط خود را با واقعیت از دست داده‌اند. این بیماری مادام العمر قابل درمان نیست، اما با درمان مناسب قابل کنترل است.

بیشتر بخوانید: بی اشتهایی عصبی یا آنورکسیا؛ خطری در کمین کودکان و زنان

آشنایی بیشتر با این بیماری روانی

بر خلاف تصورات رایج، اسکیزوفرنی یک شخصیت چندشاخه یا چندگانه نیست. این بیماری شامل روان پریشی است؛ نوعی بیماری روانی که در آن فرد نمی‌تواند واقعیت را از آنچه تصور می‌کند تشخیص دهد. گاهی افراد مبتلا به اختلالات روان پریشی ارتباط خود را با واقعیت از دست می‌دهند. جهان ممکن است مانند مجموعه‌ای از افکار، تصاویر و صداهای گیج‌کننده برای آن‌ها به نظر برسد.

گاهی رفتار این بیماران بسیار عجیب و حتی تکان‌دهنده است. تغییر ناگهانی در شخصیت و رفتار زمانی اتفاق می‌افتد که افراد مبتلا به این بیماری ارتباط خود را با واقعیت از دست داده باشند. به این دوره، دوره روان پریشی می‌گویند.

شدت اسکیزوفرنی از فردی به فرد دیگر متفاوت است. برخی از افراد تنها یک دوره روان پریشی دارند، در حالی که برخی دیگر در طول زندگی خود چندین دوره را تجربه می‌کنند؛ اما در این بین زندگی نسبتا عادی دارند.

برخی دیگر ممکن است در طول زمان، با بهبودی اندک بین دوره‌های روان پریشی کامل، مشکلات بیشتری در عملکرد داشته باشند. به نظر می‌رسد علائم اسکیزوفرنی در چرخه‌هایی که به عنوان عود و بهبودی شناخته می‌شوند، بدتر شده و دیرتر بهبود می‌یابند.

بیشتر بخوانید: خودکشی؛مرگ خودخواسته یا تحمیل شرایط زندگی؟ انتخاب ۱۶ میلیون نفر

آیا افراد مبتلا به اسکیزوفرنی خطرناک هستند؟

کتاب‌ها و فیلم‌های مشهور اغلب افراد مبتلا به شیزوفرنی و سایر بیماری‌های روانی را خطرناک و خشن نشان می‌دهند. این معمولا درست نیست، اکثر افراد مبتلا به اسکیزوفرنی خشن نیستند. به طور معمول آن‌ها ترجیح می‌دهند از جامعه کنار بکشند و تنها بمانند.

زمانی افراد مبتلا به بیماری‌های روانی رفتارهای خطرناک یا خشونت آمیز انجام می‌دهند که این کار نتیجه روان پریشی و ترس آن‌ها از اینکه در خطر و مورد تهدید هستند باشد. مصرف مواد مخدر یا الکل این علائم را در آن‌ها را بدتر می‌کند.

از سوی دیگر، افراد مبتلا به اسکیزوفرنی می‌توانند خطری برای خودشان باشند. خودکشی مهمترین عامل مرگ زودرس در میان افراد مبتلا به این بیماری است.

بیشتر بخوانید : فوبیای دندان پزشکی و ۴ استراتژی طلایی کنترل اضطراب دندان

چه چیزی باعث اسکیزوفرنی می‌شود؟

علت دقیق شیزوفرنی مشخص نیست؛ اما مانند سرطان و دیابت، شیزوفرنی نیز نوعی بیماری واقعی با پایه بیولوژیکی است. محققان چندین عامل را کشف کرده‌اند که به نظر می‌رسد افراد را بیشتر در معرض ابتلا به اسکیزوفرنی قرار می‌دهد، از جمله:

ژنتیک و وراثت

احتمال دارد که این بیماری در بین اعضای یک خانواده دیده شود؛ به این معنی که ممکن است این بیماری از والدین به فرزندان منتقل شود.

شیمی مغز و مدارها و جریان‌های عصبی

امکان دارد افراد مبتلا به شیزوفرنی نتوانند مواد شیمیایی مغز به نام انتقال‌دهنده‌های عصبی را که مسیرهای خاص یا مدارهای سلول‌های عصبی را کنترل می‌کنند و بر تفکر و رفتار تاثیر می‌گذارند را تنظیم کنند.

ناهنجاری مغز

در تحقیقات ساختار مغز غیرطبیعی در افراد مبتلا به اسکیزوفرنی پیدا شده است؛ اما این برای همه افراد مبتلا به این بیماری صدق نمی‌کند. این گونه تغییرات ساختاری در مغز غیرطبیعی افراد سالم و بدون این بیماری را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد.

بیشتر بخوانید : اختلال شخصیت اجتنابی و ۷ معیار برای تشخیص دوری گزینی

محیط و تاثیر بر این بیماری روانی

مواردی مانند عفونت‌های ویروسی، قرار گرفتن در معرض سمومی مانند ماری جوانا یا موقعیت‌های بسیار استرس‌زا ممکن است باعث اسکیزوفرنی در افرادی شود که ژن‌هایش آن‌ها را بیشتر در معرض ابتلا به این اختلال قرار می‌دهند. شیزوفرنی اغلب زمانی ظاهر می‌شود که بدن تغییرات هورمونی و فیزیکی دارد مانند تغییراتی که در دوران نوجوانی و جوانی اتفاق می‌افتند.

چه کسانی به اسکیزوفرنی مبتلا می‌شوند؟

هر کسی با هر سن، نژاد، فرهنگ و جغرافیایی ممکن است به اسکیزوفرنی مبتلا شود؛ اما باید اشاره کرد که معمولا علائم این بیماری در سال‌های ابتدایی نوجوانی یا اوایل دهه 20 سالگی ظاهر می‌شوند.

 این اختلال مردان و زنان را به طور مساوی تحت تاثیر قرار می‌دهد، اگرچه علائم معمولا در مردان زودتر ظاهر می‌شوند. هر چه علائم زودتر شروع شوند، بیماری شدیدتر می‌شود. احتمال دارد که کودکان بالای 5 سال نیز  به این بیماری اعصاب و روان مبتلا شوند؛ اما معمولا قبل از دوره نوجوانی نادر است.

بیشتر بخوانید: اختلال شخصیت وابسته؛ وقتی فرد در تصمیم‌گیری فلج می‌شود!

علائم اولیه اسکیزوفرنی چیست؟

این بیماری معمولا اولین علائم خود را در مردان در اواخر نوجوانی یا اوایل 20 سالگی نشان می‌دهد. در صورتی که بیشتر زنان را در اوایل 20 تا 30 سالگی را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

دوره‌ای که برای اولین بار علائم شروع می‌شود و قبل از روان پریشی کامل است، دوره پرودرومال (the prodromal period) نام دارد. این دوره ممکن است روزها، هفته‌ها یا حتی سال‌ها طول بکشد و تشخیص آن سخت است؛ زیرا معمولا هیچ محرک خاصی وجود ندارد.

در مواردی احتمال دارد اطرافیان متوجه تغییرات رفتاری ظریف، به ویژه در نوجوانان شوند. این تغییرات شامل:

• تغییر در نمرات
• کناره‌گیری اجتماعی
• مشکل در تمرکز
• خلق و خوی تند
• مشکل در خوابیدن

بیشتر بخوانید: افراد مشهور دارای اختلال دو قطبی و ۶ راه حل کنترل این بیماری در اشخاص معروف

علائم مثبت اسکیزوفرنی

در این مورد کلمه مثبت به معنای خوب نیست. این علائم به افکار یا اعمال اضافه شده‌ای اشاره دارند که بر اساس واقعیت نیستند. گاهی به این علائم، علائم روان پریشی می‌گویند که امکان دارد شامل موارد زیر باشند:

بیشتر بخوانید: ۳ تفاوت شخصیت نمایشی و خودشیفته تا تمایل به جلب توجه

هذیان گفتن

هذیان‌ها باورهای نادرست، مختلط و گاه عجیبی هستند که مبتنی بر واقعیت نیستند و بیمار حاضر به رها کردن آن‌ها نیست، حتی اگر حقایق به آن‌ها نشان داده شوند. به عنوان مثال فردی که دچار توهم است امکان دارد باور کند که افراد دیگر می‌توانند افکار آن را بشنوند، افراد دیگر شیطان یا آدم فضایی هستند یا اینکه مردم افکاری را در سر او می‌اندازند یا علیه او توطئه می‌کنند.

بیشتر بخوانید : ۹ درمان اختلال شخصیت مرزی یا بوردرلاین؛ مقابله با تغییرات سریع در خلق‌و‌خو

توهمات

توهمات بیماری شیزوفرنی شامل احساساتی است که واقعی نیستند. شنیدن صداها شایع‌ترین توهم در افراد مبتلا به اسکیزوفرنی است. احتمال دارد صداها در مورد رفتار فرد اظهار نظر کنند، به او توهین کنند یا به او دستور دهند.

انواع کمتر رایج شامل دیدن چیزهایی است که وجود ندارند، استشمام بوهای عجیب و غریب، داشتن طعمی خنده‌دار در دهان و تجربه احساسات خاصی روی پوست حتی اگر چیزی با بدن او تماس نداشته باشد.

کاتاتونیا (Catatonia)

امکان دارد که در این حالت فرد صحبت نکند و بدن او برای مدت بسیار طولانی در یک وضعیت ثابت بماند.

بیشتر بخوانید : عوامل تشدید کننده اختلال دو قطبی را بشناسید

علائم آشفته اسکیزوفرنی

این نمونه از علائم، موارد مثبتی هستند که نشان می‌دهند بیمار نمی‌تواند به وضوح فکر کند یا آن‌طور که انتظار می‌رود پاسخ دهد. بعضی از این علائم عبارتند از:

• صحبت کردن با استفاده از جملاتی که منطقی نیستند یا استفاده از کلمات نادرست. در این حالت برقراری ارتباط یا مکالمه برای فرد دشوار می‌شود
• تغییر سریع از یک فکر به فکر دیگر بدون ارتباط واضح یا منطقی بین آن‌ها
• حرکت کردن به آرامی
• ناتوانی در تصمیم‌گیری
• نوشتن بیش از حد اما بی‌معنی
• فراموش کردن یا از دست دادن چیزها
• تکرار حرکات مانند قدم زدن یا راه رفتن در دایره
• داشتن مشکل در درک مناظر، صداها و احساسات روزمره

بیشتر بخوانید : درمان اختلال دو قطبی به روش‌های دارویی، بیمارستانی

علائم شناختی اسکیزوفرنی

این علائم نشان می‌دهند که فرد در موضوعات زیر مشکل دارد:

• درک اطلاعات و استفاده از آن‌ها برای تصمیم‌گیری که پزشکان به آن عملکرد اجرایی ضعیف می‌گویند
• تمرکز یا توجه کردن
• استفاده از اطلاعات بلافاصله پس از یادگیری که به آن حافظه فعال می‌گویند

بیشتر بخوانید: انواع اختلال شخصیت و روش تشخیص هرکدام

علائم منفی شیزوفرنی

کلمه منفی در اینجا به معنای بد نیست. این کلمه به عدم وجود رفتارهای طبیعی در افراد مبتلا به اسکیزوفرنی اشاره دارد. علائم منفی شیزوفرنی عبارتند از:

• فقدان احساسات یا طیف محدودی از احساسات
• کناره‌گیری از خانواده، دوستان و فعالیت‌های اجتماعی
• انرژی کمتر
• کمتر حرف زدن
• کمبود انگیزه
• از دست دادن لذت یا علاقه به زندگی
• عادات بد بهداشتی و نظافتی

بیشتر بخوانید: اختلال دو قطبی یا افسردگی شیدایی در زنان و مردان

علائم شیزوفرنی در نوجوانان

علائم اسکیزوفرنی در نوجوانان مشابه علائم در بزرگسالان است؛ اما تشخیص این بیماری در این افراد ممکن است دشوارتر باشد. این موضوع تا حدی به این دلیل است که بعضی از علائم اولیه شیزوفرنی در نوجوانان برای رشد معمولی در دوران نوجوانی و بلوغ رایج است، مانند:

• کناره‌گیری از دوستان و خانواده
• کاهش عملکرد در مدرسه
• مشکل خواب
• تحریک‌پذیری یا خلق افسرده
• کمبود انگیزه

همچنین مصرف تفریحی مواد مانند ماری جوانا، مت آمفتامین‌ها یا ال اس دی گاهی اوقات علائم و نشانه‌های مشابهی با شیزوفرنی ایجاد می‌کند.

در مقایسه با علائم اسکیزوفرنی در بزرگسالان، نوجوانان ممکن است:

• کمتر دچار توهم ‌شوند
• احتمال توهمات بصری بیشتر است

بیشتر بخوانید : اختلال شخصیت مرزی و مشکلات بسیاری که به وجود می‌آورد

انواع اسکیزوفرنی

با توجه به علائم گفته شده می‌توان این بیماری را به چند نمونه مختلف تقسیم‌بندی کرد:

• اسکیزوفرنی پارانوئید

این نمونه شایع‌ترین نوع شیزوفرنی است و بیمار دچار پارانویا یا بدگمانی می‌شود. از علائم آن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• هذیان
• توهم
• اکولالیا یا صحبت کردن‌های بی‌ربط
• مشکل در تمرکز
• اختلال کنترل تکانه یا ناتوانی در کنترل انگیزه‌هایی که برای خود یا افراد دیگر خطرناک است

بیشتر بخوانید : شخصیت خودشیفته و آسیب‌های خودشیفتگی

اسکیزوفرنی اختلالی یا بی‌نظمی

این نمونه از بیماران علائم زیر را دارند:

• مشکلات مربوط به انجام کارهای روزانه
• ناتوانی در برقراری ارتباط
• مشکل در چیدمان کلمات برای صحبت کردن
• ناتوانی در درست فکر کردن
• تغییر سریع تفکر و گفتن جملات بی‌معنی
• ناتوانی در برقراری چشمی
• منزوی بودن
• فراموشی یا گم کردن اشیا
• رفتارهای کودکانه

بیشتر بخوانید : اختلالات و علائم سوماتیک

شیزوفرنی نامتمایز یا نامشخص

در این نمونه بیمار علائمی را نشان می‌دهد که متعلق به بیش از یک نمونه از اسکیزوفرنی است. در بیشتر موارد بیماران مبتلا به این نوع، علائم کاتاتونیک و پارانویا را نشان می‌دهند. 

اسکیزوفرنی کاتاتونیک یا خلسه‌ای

این دسته از بیماران حرکات بدنی عجیب و غیرمعمولی را نشان می‌دهند یا کاملا بی‌حرکت می‌مانند. گاهی این نوع حرکات برای چند دقیقه، ساعت یا حتی روز ادامه خواهند داشت. در این نمونه از شیزوفرنی بیماران به ندرت صحبت و حرکت می‌کنند.

شیزوفرنی باقیمانده

در این نمونه، پزشکان بیماری فرد را تشخیص داده‌اند، اما بیمار هیچ کدام از علائم مهم شیزوفرنی مانند هذیان، توهم، بی‌تفاوتی یا منزوی بودن را نداشته است.

بیشتر بخوانید : درباره اختلال شخصیت پارانوئید (PPD) چه می دانید؟ راه های درمان سوء ظن

نحوه تشخیص این بیماری

اگر بیمار علائم شیزوفرنی را نشان دهد، پزشک شرح حال کامل و گاهی معاینه فیزیکی انجام می‌دهد. باید گفت که هیچ آزمایش خاصی برای تشخیص اسکیزوفرنی وجود ندارد. با توجه به این موضوع پزشکان آزمایش‌های مختلفی را مانند آزمایش خون و تصویربرداری مغزی انجام می‌دهند تا اطمینان حاصل کنند که بیمار از لحاظ جسمانی سالم است و هیچ عفونت یا مشکل دیگری ندارد.

اگر پزشک هیچ دلیل فیزیکی دیگری برای علائم اسکیزوفرنی پیدا نکند، ممکن است بیمار را به روانپزشک یا روانشناس (متخصصان سلامت روان) که برای تشخیص و درمان بیماری‌های روانی آموزش دیده‌اند، ارجاع دهد.

روانپزشکان و روانشناسان از مصاحبه‌ها و ابزارهای ارزیابی ویژه طراحی شده برای ارزیابی اختلالات روان پریشی و بیماری‌های روانی استفاده می‌کنند. سپس درمانگر تشخیص خود را بر اساس گزارش فرد و خانواده از علائم و مشاهده آن‌ها از نگرش و رفتار فرد تکمیل می‌کند.

بیشتر بخوانید: گاموفوبیا یا ترس از تعهد چیست؟ چقدر درمورد گاموفوبیا ازدواج میدانید؟

اگر فردی حداقل دو مورد از علائم زیر را برای حداقل 6 ماه داشته باشد، مبتلا به اسکیزوفرنی تشخیص داده می‌شود:

• توهمات
• صحبت کردن به صورت بی‌نظم
• رفتار آشفته یا کاتاتونیک
• داشتن علائم منفی شیزوفرنی

در طول این 6 ماه، بیمار باید یک ماه علائم فعال داشته باشد (که با درمان موفقیت آمیز کمتر می‌شود). 

بیشتر بخوانید : فوبیا تاریکی در کودکان و بزرگسالان، آشنایی با علل و درمان ترس از تاریکی

آیا شیزوفرنی قابل پیشگیری است؟

هیچ راه شناخته شده‌ای برای پیشگیری از شیزوفرنی وجود ندارد؛ اما تشخیص و درمان به موقع به جلوگیری یا کاهش عودهای مکرر علائم و بستری شدن در بیمارستان و همچنین به کاهش اختلال در زندگی، خانواده و روابط فرد کمک می‌کند.

درمان اسکیزوفرنی با روش‌های مختلف

هدف از درمان اسکیزوفرنی کاهش علائم و احتمال عود یا بازگشت علائم است. در بیشتر موارد درمان شیزوفرنی شامل موارد زیر خواهد بود:

داروهای اسکیزوفرنی

داروهای اولیه‌ای که برای درمان اسکیزوفرنی استفاده می‌شوند، داروهای ضدروان پریشی نام دارند. این داروها بیماری را درمان نمی‌کنند، اما به تسکین دردسرسازترین علائم آن از جمله هذیان، توهم و مشکلات تفکر کمک می‌کنند.

داروهای آنتی‌سایکوتیک (antipsychotic) یا همان داروهای ضدروان پریشی که معمولا به آن‌ها نسل اول گفته می‌شود) عبارتند از:

• کلرپرومازین (Chlorpromazine) یا تورازین (Thorazine)
• فلوفنازین (Fluphenazine) یا پرولیکسین (Prolixin)
• هالوپریدول (Haloperidol)  یا Haldol
• لوکساپین HCL (Loxapine HCL) یا لوکساپین (Loxapine)
• پرفنازین (Perphenazine) یا Trilafon
• تیوتیکسن (Thiothixene) یا Navane
• تری فلوپرازین (Trifluoperazine) یا Stelazine

بیشتر بخوانید : شخصیت اسکیزوئید و روش‌های درمان بحران برقراری ارتباط

داروهای جدیدتر (آتیپیک یا نسل دوم) که برای درمان اسکیزوفرنی استفاده می‌شوند عبارتند از:

• آریپیپرازول (Aripiprazole) یا Abilify
• آریپیپرازول لوروکسیل (Aripiprazole Lauroxil) یا Aristada
• آسناپین (Asenapine) یا سافریس یا (Saphris)
• برکسپیپرازول(Brexpiprazole) یا رکسولتی (Rexulti)
• کاریپرازین (Cariprazine) یا Vraylar
• کلوزاپین (Clozapine) یا کلوزاریل (Clozaril)
• ایلوپریدون (Iloperidone) یا Fanapt
• Lumateperone (Caplyta)
• لورازیدون (Lurasidone) یا لاتودا (Latuda)
• اولانزاپین (Olanzapine) یا زیپرکسا (Zyprexa)
• اولانزاپین/سامیدورفان (Olanzapine/samidorphan) یا لیبالوی (Lybalvi)
• پالیپریدون (Paliperidone) یا Invega Sustenna
• کوئتیاپین (Quetiapine) یا Seroquel
• ریسپریدون (Risperidone) یا ریسپردال (Risperdal)
• زیپراسیدون (Ziprasidone) یا Geodon

داروهای ضدروان پریشی تزریقی با تاثیر طولانی مدت

امکان دارد که بعضی از داروهای ضدروان پریشی به صورت تزریق عضلانی یا زیر جلدی تجویز شوند. بسته به نوع داروها معمولا هر دو تا چهار هفته یکبار تجویز خواهند شد. این روش برای افرادی که علاقه به مصرف قرص ندارند یا پایبندی به مصرف آن‌ها ندارند مفید است.

بیشتر بخوانید : اختلال استرس پس از سانحه و شناخت علائم PTSD

داروهای رایجی که به صورت تزریقی در دسترس هستند عبارتند از:

• آریپیپرازول (Abilify Maintena، Aristada)
• فلوفنازین دکانوات
• هالوپریدول دکانوات
• پالیپریدون (Invega Sustenna، Invega Trinza)
• ریسپریدون (Risperdal Consta، Perseris)

مراقبت‌های تخصصی هماهنگ یا CSC

در CSC (Coordinated specialty care) مراقبت‌ها شامل رویکردهای تیمی برای درمان اسکیزوفرنی در هنگام ظهور اولین علائم است. در این روش داروها و درمان با خدمات اجتماعی، اشتغال و مداخلات آموزشی ترکیب می‌شود. باید گفت که در این روش خانواده‌ها تا حد امکان درگیر هستند. درمان اولیه برای کمک به بیماران برای داشتن یک زندگی عادی کلیدی است.

بیشتر بخوانید : اختلال اضطراب به همراه علائم جسمی، روانی و رفتاری

درمان روانی اجتماعی

روان درمانی اجتماعی شامل روابط متقابل اجتماعی، تفکر و رفتار فردی است. در حالی که دارو به تسکین علائم اسکیزوفرنی کمک می‌کنند، درمان‌های روانی اجتماعی مختلف به مشکلات رفتاری، روان‌شناختی، اجتماعی و شغلی مرتبط با این بیماری کمک خواهند کرد. از طریق درمان، بیماران می‌توانند یاد بگیرند که علائم خود را مدیریت کنند، علائم هشداردهنده اولیه عود را شناسایی و یک برنامه پیشگیری از عود ارائه دهند.

درمان‌های روانی اجتماعی عبارتند از:

• توان‌بخشی: بر مهارت‌های اجتماعی و آموزش شغلی برای کمک به افراد مبتلا به اسکیزوفرنی برای عملکرد در جامعه و زندگی مستقل تا حد امکان تمرکز دارد
• اصلاح شناختی: شامل یادگیری تکنیک‌هایی برای جبران مشکلات پردازش اطلاعات است. اغلب از تمرینات مبتنی بر رایانه برای تقویت مهارت‌های ذهنی که شامل توجه، حافظه، برنامه‌ریزی و سازماندهی است، استفاده می‌کنند
• روان درمانی فردی: به فرد کمک خواهد کرد بیماری خود را بهتر درک کند و مهارت‌های مقابله و حل مسئله را بیاموزد
• خانواده درمانی: به خانواده‌ها کمک می‌کند تا با عزیزان مبتلا به اسکیزوفرنی مقابله کنند و آن‌ها را قادر می‌سازد تا به عزیزانشان کمک کنند
• گروه درمانی/گروه‌های حمایتی: حمایت متقابل مستمری را به بیمار و خانواده او ارائه می‌دهند

بستری شدن در بیمارستان

بسیاری از افراد مبتلا به اسکیزوفرنی به صورت سرپایی درمان می‌شوند؛ اما بستری شدن در بیمارستان ممکن است بهترین گزینه برای افرادی با علائم زیر باشد:

• علائم شدید
• افرادی که به خود یا دیگران آسیب می‌رسانند
• کسانی که نمی‌توانند در خانه از خود مراقبت کنند

بیشتر بخوانید : پرخوری عصبی چیست ؟ هر آنچه لازم است در مورد Bulimia Nervosa بدانید!

الکتروشوک درمانی (ECT)

در Electroconvulsive therapy الکترودهایی به پوست سر بیمار که تحت بیهوشی عمومی است متصل می‌کنند. سپس پزشکان یک شوک الکتریکی کوچک به مغز بیمار ارسال می‌کنند. یک دوره درمان ECT معمولا شامل 2 تا 3 الکتروشوک درمانی در طول هفته به مدت چندین هفته است. هر جلسه درمانی ECT باعث تشنج کنترل شده‌ای می‌شود و در بیشتر موارد باعث بهبود خلق و خوی و تفکر بیمار خواهد شد.

دانشمندان دقیقا نمی‌دانند که چگونه ECT و تشنج‌های کنترل شده آن باعث کمک به افراد شیزوفرنی می‌شود؛ اما برخی از محققان معتقدند که تشنج‌های ناشی از ECT ممکن است بر آزادسازی انتقال دهنده‌های عصبی در مغز تاثیر بگذارند.

تاثیرات ECT برای کمک به اسکیزوفرنی کمتر از افسردگی یا اختلال دوقطبی ثابت شده است، بنابراین در مواقعی که علائم خلقی وجود ندارد از آن استفاده نمی‌شود. همچنین زمانی که داروها دیگر بر بیمار اثر نمی‌کنند یا افسردگی شدید یا کاتاتونی درمان بیماری را دشوار می‌کند، از الکتروشوک استفاده می‌کنند.

تحقیقات جدید برای درمان اسکیزوفرنی

محققان در حال بررسی روشی به نام تحریک عمقی مغز یا DBS (deep brain stimulation) برای درمان شیزوفرنی هستند. پزشکان با جراحی الکترودهایی را در نواحی خاصی از مغز بیمار قرار می‌دهند که این الکترودها بخش‌های از مغز را تحریک می‌کنند که تصور می‌شود تفکر و ادراک را کنترل می‌کنند.

DBS یک درمان ثابت برای بیماری پارکینسون شدید و لرزش اساسی است؛ اما هنوز برای درمان اختلالات روان پزشکی آزمایشی است.

عوارض اسکیزوفرنی

عدم درمان شیزوفرنی منجر به مشکلات شدیدی می‌شود که هر بخش از زندگی بیمار و حتی خانواده او را تحت تاثیر قرار می‌دهد. عوارضی که این بیماری ایجاد می‌کند یا با آن‌ها همراه است عبارتند از:

• اقدام به خودکشی و افکار خودکشی
• اختلالات اضطرابی و اختلال وسواس اجباری (OCD)
• افسردگی
• سوء مصرف الکل یا سایر داروها از جمله نیکوتین
• ناتوانی در کار یا حضور در مدرسه
• مشکلات مالی و بی‌خانمانی
• ایزوله‌سازی اجتماعی
• مشکلات بهداشتی و پزشکی
• قربانی شدن
• رفتار پرخاشگرانه، اگرچه غیرمعمول است

چشم انداز و طول عمر بیماران اسکیزوفرنی

با درمان مناسب اکثر افراد مبتلا به اسکیزوفرنی می‌توانند زندگی پربار و رضایت بخشی داشته باشند. بسته به شدت وخیم بودن این بیماری و میزان موفقیت آن‌ها در روند و پیشگیری درمان، بیماران باید بتوانند با خانواده خود یا در محیط‌های اجتماعی زندگی کنند.

یادداشت پایانی

اسکیزوفرنی یک اختلال روانی جدی است که در آن افراد واقعیت را به طور غیرعادی تفسیر می‌کنند. این بیماری ممکن است منجر به ترکیبی از توهم، هذیان، تفکر و رفتارهای بسیار بی‌نظم شود که عملکرد روزانه را مختل می‌کنند و در مواردی ناتوان کننده خواهند بود.

افراد مبتلا به اسکیزوفرنی نیاز به درمان مادام العمر دارند. درمان زودهنگام به کنترل علائم قبل از ایجاد عوارض جدی و بهبودی در چشم‌انداز بلندمدت کمک کند.

سوالات متداول