بی اشتهایی عصبی یا آنورکسیا؛ خطری در کمین کودکان و زنان
بی اشتهایی عصبی به معنای از دست دادن اشتها یا ناتوانی در خوردن است و می‌تواند از علائم بیماری‌های اعصاب و روان باشد. هنگامی که فردی مبتلا به بی اشتهایی عصبی است، به عمد غذای خود را به عنوان بخشی از یک اختلال سلامت روانی جدی و تهدید کننده زندگی محدود می‌کند. این اغلب شامل چالش‌های عاطفی، تصویر غیر واقعی بدن و ترس اغراق آمیز از افزایش وزن است.
بی اشتهایی عصبی می‌تواند افراد را به طور متفاوتی تحت تاثیر قرار دهد. با درمان مناسب، بهبودی امکان پذیر است. بی اشتهایی عصبی اغلب در سال‌های نوجوانی یا اوایل بزرگسالی فرد ظاهر می‌شود، اما گاهی اوقات در سال‌های پیش از نوجوانی یا بعد از آن شروع خواهد شد.
هنگام مطرح شدن بی اشتهایی عصبی مردم بیشتر به زن‌ها فکر می‌کنند، اما در واقع این بیماری می‌تواند افراد از هر جنسیتی را تحت تاثیر قرار دهد.
بیشتر بخوانید: پرخوری عصبی چیست ؟ هر آنچه لازم است در مورد Bulimia Nervosa بدانید!
بی اشتهایی روانی چیست؟
این نوع از بی اشتهایی که به طور رسمی با نام بی اشتهایی روانی یا آنورکسیا شناخته می‌شود، نوعی از اختلال خوردن است. افراد مبتلا به بی اشتهایی عصبی تعداد کالری و نوع غذایی که می‌خورند را محدود می‌کنند. در نهایت وزن خود را کاهش داده یا نمی‌توانند وزن بدن مناسبی را بر اساس قد، سن و سلامت جسمانی خود حفظ کنند. آن‌ها ممکن است به طور اجباری ورزش کنند یا غذایی که می‌خورند را از طریق استفراغ عمدی یا استفاده نادرست از ملین‌ها پاک کنند.
افراد مبتلا به بی اشتهایی عصبی تصویری تحریف شده از بدن خود دارند و ترس شدیدی از افزایش وزن در خود می‌پرورانند.
بی اشتهایی عصبی یک نوع از بیماری‌های روانی جدی است که نیاز ضروری به درمان دارد. کاهش وزن شدید در افراد مبتلا به آن می‌تواند منجر به سوء تغذیه، مشکلات خطرناک سلامتی و حتی مرگ شود.
بیشتر بخوانید: قرص سیپروهپتادین،از درمان حساسیت تا رفع بی اشتهایی و افزاش وزن
بی اشتهایی چه کسانی را تحت تاثیر قرار می‌دهد؟
بی اشتهایی عصبی می‌تواند در افراد با هر سن، جنسیت، نژاد، قومیت، گرایش جنسی و وضعیت اقتصادی وهمچنین هر وزن، شکل و اندازه بدن رخ دهد. بی اشتهایی عصبی بیشتر نوجوانان و زنان جوان را تحت تاثیر قرار می‌دهد، اگرچه وقوع آن در مردان نیز امکان‌پذیر است و در کودکان و بزرگسالان رو به افزایش است.
بی اشتهایی عصبی چقدر شایع است؟
اختلالات خوردن حداقل 9 درصد از جمعیت جهان را تحت تاثیر قرار می‌دهد. این بیماری حدود 1 تا 2 درصد از جمعیت بزرگسال و 0.3 درصد از نوجوانان را مبتلا می‌کند.
بیشتر بخوانید: درمان بی اشتهایی کودکان و بزرگسالان و مبارزه با این احساس روانی نادرست
تفاوت بین بی اشتهایی عصبی و پرخوری عصبی چیست؟
بی اشتهایی عصبی و پرخوری عصبی هر دو از اختلالات خوردن هستند. آن‌ها دارای علائم مشابهی مانند تصویر بدن مخدوش و ترس شدید از افزایش وزن دارند. تفاوت آن‌ها در این است که رفتارهای مرتبط با غذا متفاوت است.
افرادی که به بی اشتهایی مبتلا هستند، کالری دریافتی خود را به شدت کاهش می‌دهند و به شدت وزن کم می‌کنند. افرادی که به پرخوری عصبی مبتلا هستند در مدت کوتاهی مقدار زیادی غذا می‌خورند و به دنبال آن رفتارهای خاصی برای جلوگیری از افزایش وزن انجام می‌دهند. چنین رفتارهایی عبارتند از:
- استفراغ عمدی (خود القایی)
- استفاده نادرست از داروهایی مانند ملین‌ها یا هورمون‌های تیروئیدی
- روزه گرفتن یا ورزش زیاد
افراد مبتلا به پرخوری عصبی معمولا وزن خود را در حد مطلوب یا کمی بالاتر از حد مطلوب نگه می‌دارند، در حالی که افراد مبتلا به بی اشتهایی معمولا دارای شاخص توده بدنی (BMI) زیر 18.45 کیلوگرم بر متر مربع هستند.
بیشتر بخوانید: علت بی اشتهایی؛ از عوامل ژنتیکی تا دلایل روحی و روانی
علائم بی اشتهایی عصبی چیست؟
نمی‌توان فقط از روی ظاهر یک فرد بی اشتهایی او را تشخیص داد زیرا بی اشتهایی شامل اجزای ذهنی و رفتاری نیز می‌شود نه فقط فیزیکی. برای ابتلا به بی اشتهایی، فرد نیازی به کم وزنی ندارد. افراد با جثه بزرگتر نیز ممکن است بی اشتهایی عصبی داشته باشند. فرد می‌تواند بدون داشتن بی اشتهایی نیز دچار کمبود وزن باشد.
بی اشتهایی عصبی مولفه‌های روانی، رفتاری و همچنین جسمی را به همراه دارد. علائم و نشانه‌های عاطفی، رفتاری و فیزیکی متعددی برای این بیماری وجود دارد.
بیشتر بخوانید: غذاهای چاق کننده و یک برنامه غذایی 7 روزه سالم و ایمن برای افزایش وزن
1.علائم عاطفی و ذهنی بی اشتهایی عصبی
- داشتن ترس شدید از افزایش وزن
- ناتوانی در ارزیابی واقعی وزن و شکل بدن (داشتن تصویر مخدوش از خود)
- علاقه شدید به غذا، کالری و رژیم غذایی
- احساس اضافه وزن یا «چاقی»، با وجود کمبود وزن
- ترس از برخی غذاها یا گروه‌های غذایی
- خود انتقادی بودن شدید
- انکار جدی بودن وزن کم بدن و محدودیت غذایی
- احساس تحریک پذیری و افسردگی
- تجربه افکار آسیب رساندن به خود یا خودکشی
بیشتر بخوانید : خودکشی؛مرگ خودخواسته یا تحمیل شرایط زندگی؟ انتخاب ۱۶ میلیون نفر
2. علائم رفتاری بی اشتهایی عصبی
- تغییر در عادات غذایی مانند خوردن غذاها به ترتیب خاص یا مرتب کردن مجدد غذاها در بشقاب
- تغییر ناگهانی در ترجیحات غذایی، مانند حذف برخی از انواع مواد غذایی یا گروه‌های غذایی
- اظهار نظر مکرر در مورد احساس چاقی یا اضافه وزن با وجود کاهش وزن
- پاکسازی از طریق استفراغ عمدی و استفاده نادرست از ملین‌ها یا دیورتیک‌ها
- رفتن به دستشویی بلافاصله بعد از غذا خوردن
- استفاده از قرص‌های لاغری یا داروهای سرکوب کننده اشتها
- ورزش اجباری و بیش از حد یا تمرین بدنی شدید
- اصرار به ادامه دادن رژیم غذایی حتی زمانی که وزن آن‌ها نسبت به جنسیت، قدشان کم است
- برای دیگران غذا درست می‌کنند اما برای خودشان نه
- پوشیدن لباس‌های گشاد یا چند لایه لباس برای پنهان کردن کاهش وزن و گرم ماندن
- کناره گیری از دوستان و رویدادهای اجتماعی
بیشتر بخوانید: فوبیا ارتفاع، دلایل پیدایش آکروفوبیا و روش‌های درمان ترس از ارتفاع
3. علائم و نشانه‌های فیزیکی بی اشتهایی عصبی
- کاهش وزن قابل توجه طی چند هفته یا چند ماه
- عدم حفظ وزن مناسب بر اساس سن، جنس، قد و سلامت جسمانی
- تغییر غیرقابل توضیح در منحنی رشد یا شاخص توده بدنی (BMI) در کودکان و نوجوانان در حال رشد
علائم فیزیکی بی اشتهایی که از عوارض گرسنگی و سوء تغذیه است عبارتند از:
- سرگیجه یا غش
- احساس خستگی
- ضربان قلب آهسته (برادی کاردی) یا ضربان قلب نامنظم (آریتمی)
- فشار خون پایین (هیپوتانسیون)
- تمرکز ضعیف
- همیشه احساس سرما می‌کنند
- عدم وجود قاعدگی (آمنوره) یا قاعدگی نامنظم
- تنگی نفس
- نفخ یا درد شکم
- ضعف عضلانی و از دست دادن توده عضلانی
- پوست خشک، ناخن‌های شکننده و موهای نازک
- بهبود ضعیف زخم و بیماری مکرر
- رنگ آبی یا بنفش دست و پا
بیشتر بخوانید: شخصیت اسکیزوئید و روش‌های درمان بحران برقراری ارتباط
چه چیزی باعث بی اشتهایی می‌شود؟
بی اشتهایی و مجموعه اختلالات خوردن شرایط پیچیده‌ای هستند. به همین دلیل، علت دقیق بی‌اشتهایی عصبی ناشناخته است، اما تحقیقات نشان می‌دهد که ترکیبی از برخی عوامل ژنتیکی، ویژگی‌های روانشناختی و عوامل محیطی، به‌ویژه عوامل اجتماعی و فرهنگی از دلایل بی‌اشتهایی عصبی به شمار می‌آیند.
عواملی که در ایجاد بی اشتهایی عصبی دخیل هستند عبارتند از:
-
ژنتیک:
تحقیقات نشان می‌دهد که تقریبا 50 تا 80 درصد از خطر ابتلا به اختلالات خوردن ژنتیکی است. افرادی که دارای اقوام درجه یک (خواهر و برادر یا والدین) با اختلال خوردن هستند، 10 برابر بیشتر در معرض ابتلا به اختلال خوردن هستند که نشان دهنده یک ارتباط ژنتیکی است.
تغییرات در شیمی مغز نیز نقش دارد، به ویژه تغییرات در سیستم پاداش مغز و انتقال دهنده‌های عصبی، مانند سروتونین و دوپامین، که بر اشتها، خلق و خو و کنترل تکانه تاثیر می‌گذارد.
بیشتر بخوانید : اختلال استرس پس از سانحه و شناخت علائم PTSD
-
تروما:
بسیاری از کارشناسان معتقدند که اختلالات خوردن، از جمله بی اشتهایی عصبی، ناشی از تلاش افرادی است که با کنترل غذا هدف کنار آمدن با احساسات طاقت فرسا و احساسات دردناک دارند. برای مثال، آزار جسمی یا تجاوز جنسی در ایجاد اختلال خوردن در برخی افراد نقش داشته است.
-
محیط و فرهنگ:
فرهنگ‌هایی که یک نوع بدن خاص را ایده‌آل می‌کنند (معمولا بدن‌های لاغر) فشار غیرضروری را برای دستیابی به استانداردهای بدن غیرواقعی بر افراد وارد می‌آورند. فرهنگ عامه پسند، رسانه‌ها و تبلیغات اغلب لاغری را به محبوبیت، موفقیت، زیبایی و شادی مرتبط می‌سازد که این امر بی اشتهایی فرد را تقویت می‌کند.
-
فشار همسالان:
به خصوص برای کودکان و نوجوانان، فشار همسالان می‌تواند نیروی بسیار قدرتمندی باشد. تجربه قلدری یا تمسخر به دلیل ظاهر یا وزن به ایجاد بی اشتهایی کمک می‌کند.
بیشتر بخوانید : اختلال اضطراب به همراه علائم جسمی، روانی و رفتاری
-
سلامت عاطفی:
کمال گرایی، رفتارهای تکانشی و روابط دشوار همگی می‌توانند در کاهش عزت نفس و ارزش خود نقش داشته باشند. مجموعه این عوامل فرد را در برابر ابتلا به بی اشتهایی عصبی آسیب پذیر خواهد کرد.
بی اشتهایی عصبی چگونه تشخیص داده می‌شود؟
اگر علائم و نشانه‌های بی اشتهایی وجود داشته باشد، یک پزشک ارزیابی را با انجام یک تاریخچه پزشکی کامل و معاینه فیزیکی آغاز می‌کند. متخصص سلامت روان احتمالا در مورد موضوعات زیر سؤالاتی از شخص خواهد پرسید:
- تاریخچه رژیم غذایی (نگرش در مورد غذا، محدودیت غذایی)
- سابقه ورزش
- تاریخچه روانشناسی
- تصویر بدن (این شامل رفتارهایی مانند چند بار وزن کردن خود می‌شود)
- دفعات پرخوری و پاکسازی و عادات حذف (استفاده از قرص‌های لاغری، ملین‌ها و مکمل‌ها)
- سابقه خانوادگی اختلالات خوردن
- وضعیت قاعدگی (اگر دوره‌های شما منظم یا نامنظم باشد)
- سابقه دارویی
- درمان قبلی
اگر یک فرد مبتلا به بی اشتهایی یا هر نوع اختلال تغذیه‌ای تشخیص زودهنگام دریافت کند، بهترین نتیجه بهبودی را خواهد داشت.
بیشتر بخوانید: غمباد یا گلوبوس چیست ؟ آسيب هاي جسمي غم باد ( GLOBUS HYSTERICUS ) و راه های رفع آن !
چه آزمایش‌هایی برای تشخیص یا ارزیابی بی اشتهایی استفاده می‌شود؟
اگرچه هیچ آزمایش آزمایشگاهی برای تشخیص خاص بی اشتهایی عصبی وجود ندارد، اما یک متخصص از آزمایش‌های تشخیصی مختلفی مانند آزمایش خون برای رد هرگونه شرایط پزشکی که می‌تواند باعث کاهش وزن شود و ارزیابی آسیب فیزیکی که کاهش وزن و گرسنگی ایجاد کرده است استفاده خواهد کرد. این آزمایش‌ها عبارتند از:
- شمارش کامل گلبول‌های قرمز خون برای ارزیابی سلامت کلی
- پانل الکترولیتی خون برای بررسی کم آبی بدن و تعادل اسید و باز خون
- آزمایش خون آلبومین برای بررسی سلامت کبد و کمبود مواد مغذی
- الکتروکاردیوگرام (EKG) برای بررسی سلامت قلب
- آزمایش ادرار برای بررسی طیف وسیعی از شرایط
- تست تراکم استخوان برای بررسی استخوان‌های ضعیف (پوکی استخوان)
- تست‌های عملکرد کلیه
- تست‌های عملکرد کبد
- تست‌های عملکرد تیروئید
- سطح ویتامین D
- تست حاملگی در افرادی که در سنین باروری هستند
- آزمایشات هورمونی
بیشتر بخوانید : داروهای آرامبخش برای درمان اضطراب و اختلالات خواب
درمان بی اشتهایی عصبی
بزرگترین چالش در درمان بی اشتهایی عصبی کمک به فرد برای تشخیص و پذیرش بیماری است. بسیاری از افراد مبتلا به بی اشتهایی، داشتن اختلال خوردن را انکار می‌کنند. آن‌ها عموما زمانی به دنبال درمان پزشکی هستند که وضعیت جدی یا تهدید کننده داشته باشند. به همین دلیل است که تشخیص و درمان بی اشتهایی عصبی در مراحل اولیه آن بسیار مهم است.
اهداف درمان بی اشتهایی عبارتند از:
- تثبیت کاهش وزن
- شروع توانبخشی تغذیه برای بازگرداندن وزن
- حذف پرخوری یا رفتارهای پاکسازی و سایر الگوهای غذا خوردن مشکل ساز
- درمان مسائل روانشناختی مانند عزت نفس پایین و الگوهای تفکر تحریف شده
- ایجاد تغییرات رفتاری طولانی مدت
افراد مبتلا به اختلالات خوردن، از جمله بی اشتهایی عصبی، اغلب دارای شرایط سلامت روان دیگری هستند، از جمله:
- افسردگی ناشی از بی اشتهایی عصبی
- اختلالات اضطرابی
- اختلال شخصیت مرزی
- اختلال وسواس فکری عملی
- اختلالات مصرف مواد
این شرایط می‌تواند بی‌اشتهایی عصبی را پیچیده‌تر کند، بنابراین اگر فردی یک یا چند مورد از این شرایط را داشته باشد، تیم مراقبت‌های بهداشتی او احتمالا درمان را برای این بیماری توصیه خواهند کرد.
گزینه‌های درمانی بسته به نیاز فرد متفاوت خواهد بود. درمان بی اشتهایی عصبی اغلب شامل ترکیبی از راهبردهای زیر است:
- روان درمانی
- دارو
- مشاوره تغذیه
- درمان گروهی یا خانواده
- بستری شدن در بیمارستان
بیشتر بخوانید: در مورد خوردن احساسی چه مي دانيد؟
1.روان درمانی بی اشتهایی عصبی
روان درمانی نوعی مشاوره فردی است که بر تغییر تفکر (شناخت درمانی) و رفتار (رفتار درمانی) فرد مبتلا به اختلال خوردن تمرکز دارد. درمان شامل تکنیک‌های عملی برای ایجاد نگرش سالم نسبت به غذا و وزن و همچنین رویکردهایی برای تغییر نحوه واکنش فرد به موقعیت‌های دشوار است.
انواع مختلفی از روان درمانی برای بی اشتهایی عصبی وجود دارد که عبارتند از:
- درمان پذیرش و تعهد: هدف این درمان ایجاد انگیزه برای تغییر اعمال به جای افکار و احساسات فرد است.
- درمان شناختی رفتاری (CBT): هدف این درمان پرداختن به دیدگاه‌ها و نگرش‌های تحریف شده در مورد وزن، شکل، ظاهر و تمرین اصلاح رفتار است
- درمان شناختی اصلاحی: این درمان از بازتاب و نظارت هدایت شده برای توسعه توانایی تمرکز شخص بر بیش از یک چیز در یک زمان استفاده می‌کند
- رفتار درمانی دیالکتیکی (DBT): این درمان کمک می‌کند که بیمار مهارت‌های جدیدی را برای مدیریت محرک‌های منفی ایجاد کند. علاوه بر این بینش فرد را در تشخیص محرک‌ها یا موقعیت‌هایی که ممکن است رفتاری غیر مفید انجام دهد تقویت می‌کند. مهارت‌های کسب شده در این درمان شامل ایجاد ذهن آگاهی، بهبود روابط از طریق اثربخشی بین فردی، مدیریت احساسات و تحمل استرس است
- درمان مبتنی بر خانواده (همچنین روش مادزلی نامیده می‌شود): این درمان شامل تغذیه مجدد مبتنی بر خانواده است، به این معنی که والدین و خانواده، مسئول دریافت تغذیه مناسب توسط فرد مبتلا به بی اشتهایی هستند. این روش مبتنی بر شواهد برای بازگرداندن فیزیولوژیکی سلامت به افراد مبتلا به بی اشتهایی زیر 18 سال است
- روان درمانی بین فردی: این درمان با هدف حل یک مشکل بین فردی انجام می‌شود. بهبود روابط، ارتباطات و حل مشکلات شناسایی شده علائم اختلال خوردن را کاهش خواهد داد
- روان درمانی روان پویشی: این درمان شامل بررسی علل اصلی بی اشتهایی عصبی به عنوان کلید بهبودی است
2. دارو برای بی اشتهایی عصبی
برخی از متخصصین برای کمک به مدیریت اضطراب و افسردگی که اغلب با بی اشتهایی عصبی همراه هستند، دارو تجویز می‌کنند. داروی ضد روان پریشی اولانزاپین (Zyprexa) برای افزایش وزن، مفید به نظر می‌رسد. گاهی اوقات ارائه دهندگان، داروهایی را برای کمک به تنظیم دوره قاعده‌گی تجویز می‌کنند.
3. مشاوره تغذیه
مشاوره تغذیه یک استراتژی برای کمک به درمان بی اشتهایی عصبی است و موارد زیر را در بر می‌گیرد:
- آموزش رویکرد سالم به غذا و وزن
- کمک به بازیابی الگوهای غذایی طبیعی
- آموزش اهمیت تغذیه و رژیم غذایی متعادل
- بازگرداندن رابطه سالم با غذا و خوردن
4. گروه درمانی یا خانواده درمانی
حمایت خانواده برای موفقیت درمان بی اشتهایی بسیار مهم است. اعضای خانواده باید اختلال خوردن را درک و علائم و نشانه‌های آن را بشناسند.
افراد مبتلا به اختلالات خوردن نیز امکان دارد از گروه درمانی سود ببرند، جایی که حمایت پیدا کنند و آشکارا احساسات و نگرانی‌های خود را با افراد دارای تجربه مشترک در میان بگذارند نتیجه، رضایت بخش خواهد بود.
5. بستری شدن در بیمارستان
بستری شدن در بیمارستان عمدتا برای درمان کاهش وزن شدید که منجر به سوءتغذیه و سایر عوارض جدی سلامت روانی یا جسمی، مانند اختلالات قلبی، افسردگی جدی و افکار یا رفتارهای خودکشی شده، مورد نیاز است.
6. درمان بی اشتهایی عصبی با طب سنتی
برخی از این درمان های سنتی و خانگی عبارتند از:
درمان بی اشتهایی عصبی با سیر
چند حبه سیر را خورد کرده و با یک لیوان اب ترکیب کنید. سپس جوشانده و کمی نمک و آبلیمو به آن اضافه کنید. دو بار در روز و به مدت چند هفته مصرف کنید.
زنجبیل
نصف قاشق پودر زنجبیل با کمی نمک را ترکیب کرده و نیم ساعت قبل غذا بخورید. چند هفته آن را انجام دهید.
نعنا
دو قاشق چای‌خوری آب نعنا را در روز بنوشید یا به مدت چند هفته چای نعنا میل کنید
یوگا و تاثیر آن بر درمان بی اشتهایی عصبی
برخی از حرکات یوگا در درمان بی اشتهایی موثر است. ژست‌های کبوتر، خرچنگ، کوهستان و ژست اسکات می‌توانند مفید باشند.
طب سوزنی و نقش آن در درمان بی اشتهایی عصبی
طب فشاری و سوزنی در کمک به غذا خوردن افراد مبتلا به بی اشتهایی عصبی موثر است. این روش به آرامش فرد نیز کمک خواهد کرد.
آیا درمان بی اشتهایی عوارض دارد؟
جدی‌ترین عارضه درمان بی اشتهایی وضعیتی به نام سندرم تغذیه مجدد است. این وضعیت تهدید کننده زندگی زمانی رخ می‌دهد که یک فرد دچار سوءتغذیه شدید دوباره شروع به دریافت تغذیه کند. اساسا بدن او نمی‌تواند به درستی فرآیند متابولیسم را از سر بگیرد.
افرادی که سندرم تغذیه مجدد را تجربه می‌کنند ممکن است به شرایط زیر مبتلا شوند:
- تورم کل بدن
- نارسایی قلبی و نارسایی ریه
- مشکلات گوارشی
- ضعف عضلانی گسترده
- هذیان
- مرگ
از آنجایی که سندرم تغذیه مجدد عوارض جانبی جدی و تهدید کننده‌ای برای زندگی فرد دارد، دریافت درمان و راهنمایی پزشکی برای افراد مبتلا به بی اشتهایی عصبی ضروری به نظر می‌رسد.
افرادی که دارای یک یا چند مورد از عوامل زیر برای ابتلا به سندرم تغذیه مجدد هستند نیاز به درمان در بیمارستان دارند:
- دچار سوءتغذیه شدید
- بیش از 10 روز کالری دریافتی کم یا بدون کالری بودن
- داشتن سابقه سندرم تغذیه مجدد
- از دست دادن وزن زیاد در مدت زمان بسیار کوتاه
- نوشیدن مقدار قابل توجهی الکل
- سابقه مصرف نادرست ملین‌ها، قرص‌های لاغری، دیورتیک‌ها یا انسولین (در صورت ابتلا به دیابت)
- داشتن سطح الکترولیت غیر طبیعی، قبل از شروع تغذیه مجدد
بهبودی از بی اشتهایی چقدر طول می‌کشد؟
بهبودی بی اشتهایی در هر فردی متفاوت است. نکته مهمی که باید به خاطر داشت این است که امکان بهبودی از بی اشتهایی عصبی وجود دارد. درمان اختلالات خوردن اغلب شامل مولفه‌های زیادی مانند روان درمانی، مشاوره تغذیه و رسیدگی به علت بی اشتهایی فرد است و هر یک از این اجزا نیازمند زمان‌های متفاوتی خواهند بود.
عوامل خطر برای ابتلا به بی اشتهایی چیست؟
بی اشتهایی می‌تواند هر فرد را، فارغ از جنسیت، سن و نژاد، تحت تاثیر قرار دهد. با این حال، عوامل خاصی، برخی از افراد را در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به بی اشتهایی عصبی قرار می‌دهد، که عبارتند از:
-
سن:
بی اشتهایی عصبی در کودکان، نوجوانان و جوانان شایع‌تر است، فراموش نشود کودکان خردسال و افراد مسن هنوز هم امکان دارد به اختلالات خوردن مبتلا شوند.
-
جنسیت:
زنان و دختران بیشتر در معرض ابتلا به بی اشتهایی هستند. با این حال، دانستن این نکته مهم است که مردان و پسران نیز مستعد ابتلا به بی اشتهایی هستند و ممکن است به دلیل تفاوت در جستجوی درمان، بیماری آن‌ها مشخص نشده باشد.
-
سابقه خانوادگی:
داشتن والدین یا خواهر و برادر (بستگان درجه یک) مبتلا به اختلال خوردن، خطر ابتلا به اختلالات خوردن مانند بی اشتهایی را افزایش می‌دهد.
-
رژیم گرفتن:
رژیم گرفتن بیش از حد امکان دارد به بی اشتهایی عصبی تبدیل شود.
-
تغییرات و آسیب‌ها
تغییرات بزرگ در زندگی، مانند رفتن به دانشگاه، شروع یک شغل جدید یا طلاق، و آسیب‌های روحی، مانند تجاوز جنسی و آزار فیزیکی گاهی باعث ایجاد بی‌اشتهایی خواهند شد.
-
مشاغل و ورزش‌های خاص
اختلالات خوردن به ویژه در بین مدل‌ها، ژیمناست‌ها، دوندگان، کشتی گیران و رقصندگان رایج است.
عوارض بی اشتهایی عصبی چیست؟
عوارض پزشکی و خطرات سلامتی ناشی از سوءتغذیه و گرسنگی، که در افراد مبتلا به بی اشتهایی رایج است، تقریبا بر هر عضو بدن تاثیر می‌گذارد. در موارد شدید، اندام‌های حیاتی مانند مغز، قلب و کلیه‌ها آسیب می‌بینند. این آسیب ممکن است حتی پس از بهبودی فرد از بی اشتهایی عصبی غیر قابل برگشت باشد.
عوارض پزشکی شدیدی که از بی اشتهایی درمان نشده رخ خواهد داد عبارتند از:
- ضربان قلب نامنظم (آریتمی)
- از دست دادن توده استخوانی (پوکی استخوان) و فرسایش مینای دندان
- آسیب کلیه و کبد
- بیماری کبد چرب (استئاتوز)
- تشنج ناشی از قند خون بسیار پایین (هیپوگلیسمی)
- رابدومیولیز (تجزیه سریع ماهیچه‌های اسکلتی) به دلیل از دست دادن آب و عدم تعادل الکترولیت اسید و باز
- تاخیر در بلوغ و رشد بدنی
- ناباروری و مشکلات قاعدگی
- بیخوابی
- کم خونی
- آریتمی بطنی، اختلال ریتم قلب
- افتادگی دریچه میترال (ناشی از از دست دادن توده عضلانی قلب)
- ایست قلبی
- مرگ
علاوه بر عوارض جسمی، افراد مبتلا به بی اشتهایی عصبی معمولا دارای سایر شرایط سلامت روان نیز هستند، از جمله:
- افسردگی، اضطراب و سایر اختلالات خلقی
- اختلالات شخصیت
- اختلالات وسواس اجباری
- اختلال در مصرف الکل و سوء مصرف مواد
اگر این بیماری‌های روانی، درمان نشوند، امکان خودآزاری، افکار خودکشی یا حتی اقدام به خودکشی دور از ذهن نخواهد بود.
فرد مبتلا به بی اشتهایی چه زمانی باید به اورژانس مراجعه کند؟
- فشار خون پایین غیرمعمول
- کاهش ضربان قلب یا ضربان قلب نامنظم
- درد قفسه سینه
- تشنج (به دلیل سطح بسیار پایین قند خون)
یادداشت پایانی
بی اشتهایی، مانند سایر اختلالات خوردن، هر چه زودتر درمان نشود بدتر خواهد شد. با این حال، افراد مبتلا به بی اشتهایی اغلب نمی‌پذیرند که مشکل دارند و در مقابل درمان مقاومت می‌کنند یا از پیروی از برنامه درمانی امتناع خواهند کرد.
بی اشتهایی یک اختلال خوردن جدی و تهدید کننده زندگی است، اگر درمان نشود. اختلالات خوردن، از جمله بی اشتهایی عصبی، از کشنده‌ترین شرایط سلامت روان و پس از اعتیاد به مواد افیونی در رتبه دوم قرار دارد. افراد مبتلا به بی اشتهایی پنج برابر بیشتر در معرض مرگ زودرس و 18 برابر بیشتر در معرض خطر خودکشی هستند.
خبر خوب این که بی اشتهایی عصبی قابل درمان بوده و فرد مبتلا به بی اشتهایی می‌تواند به وزن سالم و الگوهای غذایی سالم بازگردد. متاسفانه خطر عود، زیاد به نظر می‌رسد، بنابراین بهبودی از بی اشتهایی معمولا مستلزم درمان طولانی مدت و همچنین تعهد قوی توسط فرد خواهد بود. حمایت اعضای خانواده و دوستان می‌تواند به فرد اطمینان دهد که درمان مورد نیاز خود را در زمینه بی اشتهایی عصبی دریافت کرده و به آن پایبند بماند.