علت بی خوابی کودکان چیست؟

علت بی خوابی کودکان طیف گسترده‌ای را شامل می‌شود و در نوزادان و کودکان بزرگتر ریشه‌های متفاوتی دارد. بی‌خوابی خردسالان درمان‌های متفاوتی دارد. نقطه مشترک این درمان‌ها این است که در بیشتر مواقع به دارو نیاز نیست. در ادامه بیشتر در مورد علت بی خوابی کودکان خواهیم گفت.

بی خوابی کودکان چیست؟

بی‌خوابی در خردسالان با ناتوانی در به خواب رفتن یا ماندن در خواب تعریف می‌شود. میزان خواب خردسالان در سنین گوناگون متفاوت است مثلا نوزاد شش ماهه تا 16 ساعت باید بخوابد اما زمانی که کودک بزرگتر شد خواب او باید به سمت 8 ساعت در شبانه روز پیش برود. اگر ساعات خواب کودک با این میزان تفاوت زیادی داشته باشد، او دچار بی خوابی یا کم خوابی است.

همه خردسالان در دوره‌ای از زندگی دچار بی‌خوابی می‌شوند اما برای بعضی از آنها این معضل جدی‌تر می‌شود. در این صورت نیاز است تا علت بی خوابی کودکان مشخص شود تا بتوان آن را رفع کرد.

بیشتر بخوانید : سردرد کودکان و توصیه‌هایی برای کنترل و درمان آن

علت بی خوابی کودکان

بی خوابی در کودکان می‌تواند علل مختلفی داشته باشد. اما باید بدانیم که تمامی علت‌ها را می‌توان برطرف کرد و شرایط مناسبی برای کودکان فراهم آورد. در ادامه مواردی از علت بی خوابی کودکان را معرفی کرده و توضیح مختصری برای هر کدام بیان خواهیم کرد.

ارتباطات خواب

به عنوان مثال هنگامی که کودک نمی‌تواند بدون یک بطری شیر یا با والدین خود بخوابد شاید در روند کلی خواب، مشکل ایجاد شود. امکان دارد این کودکان در هر دو حالت به خواب رفتن و در خواب ماندن دچار مشکل شوند.

رفتار هنگام خواب

مثلا زمان زیادی را برای استفاده از لوازم دیجیتال دارای صفحه نمایش صرف می‌کنند. انجام این کار به ویژه قبل از خواب و در اتاق خواب می‌تواند مشکلات زیادی ایجاد کند. در ضمن نداشتن روال آرام در زمان قبل از خواب هم می‌تواند مشکلاتی برای کودکان به وجود بیاورد.

مسائل عاطفی

تمامی مسائل عاطفی و روحی در خواب کودکان تاثیرگذار خواهد بود. استرس، اضطراب کودکان یا افسردگی کودکان و اضطراب نوجوانان یا افسردگی نوجوانان همگی در زمان به خواب رفتن یا در حالت خواب ماندن کودکان و نوجوانان خلل ایجاد می‌کنند. با توجه به سن آن‌ها، پیدایش مسائل عاطفی شایع است و علت بی خوابی کودکان به شمار می‌رود.

عوامل محیطی

محیط خواب باید آرامش مناسب داشته باشد. همچنین نور کم، گرمای مناسب و نبود سروصدا، همگی می‌توانند شرایط خوبی را فراهم کنند.

شرایط پزشکی

بدون‌شک هرگونه مشکل جسمی یا بیماری امکان دارد موجب خلل در خواب کودک شود. از سری مشکلات شایع که با عنوان علت بی خوابی کودکان مطرح است، بیماری‌هایی مانند آسم، آپنه خواب یا سندرم پای بی قرار هستند.

بیشتر بخوانید: درمان بی خوابی در شب با آسان‌ترین روش‌ها

بیماری‌هایی که خوابیدن را برایشان سخت می‌کند

گروهی از بیماری‌های فصلی و گذرا هم در خواب خلل ایجاد می‌کنند که شامل سرماخوردگی یا عفونت گوش می‌شوند.

داروها

برخی از داروها که برای درمان اختلال نقص توجه و بیش فعالی یا داروهای ضد افسردگی استفاده می‌شوند می‌توانند علت بی خوابی کودکان باشند.

کافئین

مصرف کافئین یکی از موارد شایع است که به عنوان علت بی خوابی کودکان شناخته می‌شود. مصرف این مواد در زمان‌های نادرست هم تشدید کننده بی خوابی خواهد بود. نوشیدنی‌های انرژی‌زا، قهوه، شکلات یا انواع نوشابه در این دسته قرار دارند.

تصادفات و جراحات

بدون شک چنین اتفاقاتی می‌تواند مجموعه‌ای از مشکلات را ایجاد کند. کودک پس از تصادف امکان دارد با مواردی مانند، شرایط پزشکی و مسائل عاطفی روبه‌رو شود که هر کدام به تنهایی علت بی خوابی کودکان به شمار می‌روند.

پرخوری و گرسنگی

یکی از عواملی که شاید کمتر مورد توجه قرار بگیرد، پرخوری یا گرسنگی است. هر کدام از این عوامل تاثیر بالایی در به خواب رفتن کودکان خواهند داشت و مشکلات زیادی را ایجاد می‌کنند.

برای بی خوابی چه بخوریم؟

برخی کودکانی که برای خوب خوابیدن تلاش می‌کنند، به منیزیم احتیاج دارند. یک خواب خوب برای ذهن و بدن سالم ضروری است اما گفتن این مفاهیم به کودک دشوار است. برخی کودکان به طور فزاینده‌ای از خواب ضعیف رنج می‌برند و مهم است که والدین اطمینان حاصل کنند که کودک به اندازه کافی می‌خوابد.

شروع شهریور ماه برای بسیاری از کودکان به معنای استرس نزدیک شدن به ماه مهر است. در شهریور ماه همچنان هوا گرم‌ است و ترکیب استرس و گرما می‌تواند خواب شبانه را برای کودک دشوار کند.

درمان بی خوابی کودکان چیست؟

قبل از استفاده از قرص‌های خواب، تعدادی تغییرات در رژیم غذایی و شیوه زندگی وجود دارد که واقعاً می‌تواند تاثیرات مثبتی داشته باشد. در ادامه این تدابیر را برای درمان بی خوابی کودکان معرفی می‌کنیم:

کمبود منیزیم؛ علت بی خوابی کودکان

منیزیم با آرام کردن سیستم عصبی به بدن و مغز کودک کمک می‌کند تا آرام شوند و همچنین هورمون ملاتونین را تنظیم می‌کند که چرخه خواب و بیداری او را کنترل می‌کند. نداشتن منیزیم کافی در بدن می‌تواند باعث اختلال در خواب یا حتی بی خوابی شود. گروه‌های خاصی مانند افراد مسن یا افراد مبتلا به دیابت یا مشکلات گوارشی، بیشتر در معرض کمبود هستند.

منابع خوب منیزیم شامل سبزیجات دارای برگ سبز، غلات، آجیل، دانه‌ها، گوشت و ماهی است. اگر کودک شما برای خوابیدن مشکل دارد، پزشک ممکن است مکمل منیزیم را توصیه کند.

بیشتر بخوانید: درمان بی خوابی بزرگسالان را با خواندن این مطلب بیابید!

بهداشت خواب

رعایت بهداشت خواب باید از زمان خردسالی مورد توجه پدر و مادرها قرار گیرد تا از هر نوع اختلال در زمان بزرگسالی پیشگیری ‌کند. خردسالان بعد از اتمام دوران شیر خوردن، یعنی از دو سالگی، باید در اتاقی جدا از پدر و مادر بخوابند تا استقلال آن‌ها افزایش یابد. فارغ از اینکه کودک کجا بخوابد، اگر او 7 تا 9 ساعت در شب نخوابد، خسته یا خواب آلود خواهد بود.

سعی کنید هر روز به ساعت بیداری خاصی پایبند باشید و بر اساس آن زمان خواب خود و کودکتان را محاسبه کنید. در صورت امکان از تعطیلات آخر هفته برای خوابیدن به مدت طولانی استفاده نکنید. هرچند خواب زیاد در تعطیلات آخر هفته ممکن است در طول روز انرژی مورد نیاز کودک را افزایش دهد اما خوابیدن در شب را سخت‌تر می‌کند.

کودک شما برای بازی یا تماشای تلویزیون، نباید خواب خود را مختل کند؛ پس با خواب به عنوان یک اولویت در زندگی برخورد کنید. حداقل 30 دقیقه قبل از خواب، با خاموش کردن وسایل الکترونیکی و کم کردن چراغ‌ها، خاموشی در خانه را شروع کنید. فعالیت‌هایی مانند کتاب خواندن برای کودک یا روشن کردن شمع نیز می‌تواند به او در آرامش کمک کند.

بیشتر بخوانید: بی خوابی عصبی چگونه زندگی ما را مختل می‌کند؟

علت بی خوابی در نوجوانان

علت بی خوابی کودکان با نوجوانان به دلیل معضلات زندگی و اضطراب‌ها است و اغلب در فصل امتحانات اتفاق می‌افتد. بی خوابی‌های مزمن و بلند مدت نوجوانان بسیار مهم است زیرا می‌تواند حاصل اختلال روانشناختی یا مشکل جسمانی باشد.

بیش‌فعالی؛ علت بی خوابی کودکان

اختلالات خواب در کودکان مبتلا به اختلال کم توجهی و بیش فعالی (ADHD) شایع است. بیش فعالی ممکن است باعث بی خوابی شود و به نظر می‌رسد بی خوابی هم خود، علائم ADHD را تشدید می کند. این اطلاعات در سال 2014 توسط محققان پزشکی تأیید شد. رابطه بین علائم ADHD و مشکلات خواب می‌تواند چرخه‌ای ایجاد کند که برای کودکان و والدین چالش برانگیز است.

با این حال، بسیاری از استراتژی‌ها می‌توانند به کودکان مبتلا به ADHD کمک کنند تا خواب بهتری داشته باشند. بی خوابی رفتاری، شایع ترین علت بی خوابی کودکان است. این اصطلاح به نوعی از بی خوابی اشاره دارد که ناشی از عادات و رفتار هنگام خواب است، نه یک بیماری یا دارو. بی خوابی رفتاری ممکن است باعث شود بچه‌ها مقابل خواب مقاومت کنند، مکررا بیدار شوند یا برای خوابیدن به کمک نیاز داشته باشند.

خطر بی خوابی کودکان

بی خوابی خردسالان به فرایند رشد آن‌ها آسیب می‌زند و سبب بروز تنش در فضای خانواده می‌شود. امکان دارد که بی خوابی خردسالان نشأت گرفته از دلایل فیزیکی نباشد و فاکتورهای روانی در بروز آن نقش داشته باشند. اگر بی خوابی کودک در بلند مدت ادامه داشته باشد نیاز است که به متخصص و مشاور کودک مراجعه کنید.

چنانچه کودکان خواب کافی نداشته باشند، امکان دارد در تمرکز، توجه و یادگیری دچار معضلاتی شوند. کمبود خواب ممکن است بر رفتار خردسالان، رشد فیزیکی، سیستم گوارشی و سیستم ایمنی آنها که نقش اصلی را در مبارزه با عفونت‌های باکتریایی و بیماری‌های ویروسی دارد، تاثیر بگذارد.

بی خوابی معضلی مشترک بین خردسالان و بزرگسالان است اما کودکان فعالیت روزانه بیشتری در مقایسه با بزرگسالان دارند و در صورت عدم استراحت کافی، بیشتر آسیب می‌بینند.

بیشتر بخوانید: کم خوابی نوزاد؟ آیا چنین چیزی ممکن است؟

علائم بی خوابی در کودکان

• خواب آلوده بودن در طول روز
• تحریک پذیری
• نوسانات خلقی
• بیش فعالی
• افسردگی
• پرخاشگری
• حواس پرتی
• مشکلات حافظه

نقش خواب در سلامت کودک چیست؟

در حالت‌‌های عمیق خواب، مقدار خون‌ رسانی به ماهیچه‌‌ها بیشتر می‌شود، میزان انرژی ترمیم می‌گردد، بافت‌ها و اندام‌های مختلف بدن رشد و خود را بازسازی می‌کنند و هورمون‌‌های مهم برای رشد کودکان، آزاد می‌‌شوند.

این عوامل به خوبی نشان می‌دهند که باید به خواب کودک هم به اندازه تغذیه او اهمیت داد.

بی خوابی نوزادان

در دو ماه ابتدایی تولد، نوزادان به مدت ۱۲ الی ۱۸ ساعت در شبانه روز می‌خوابند. در 9 ماهگی اغلب نوزادان تمام شب را می‌خوابند. البته توجه داشته باشید که اگر کودک شما تازه متولد شده و شب ها به آسانی نمی‌خوابد، نگران نباشید زیرا این امر کاملا طبیعی است.

بیشتر بخوانید: علت بی خوابی نوزاد را برطرف و زندگی خود را زیباتر کنید!

لزوم شناسایی علت بی خوابی کودکان و رفع آن

برخی کودکان معضلاتی همچون سخت به خواب رفتن در شب یا بیدار شدن در هنگام خواب شبانه دارند. علت بی خوابی کودکان می‌تواند متفاوت بوده و حتی مربوط به ترس یا کابوس باشد. در سنین کودکی حفظ و تکرار ساعت خواب معین و مستمر می‌تواند مشکل بی خوابی کودکان را حل کند. پس بنا بر آنچه که در این مقاله بیان کردیم؛ مهم است که والدین علت بی خوابی کودکان را شناسایی و نسبت به رفع آن اقدام کنند تا روند رشد کودک آسیب نبیند و این عارضه در آینده بر جسم و روح کودک تاثیر نگذارد.