عوارض جراحی تعویض مفصل؛ گاهی عفونت از سرطان خطرناک‌تر است!
عوارض جراحی تعویض مفصل و کسب اطلاعات کامل در مورد خطرات احتمالی این عمل که در بسیاری از مواقع دستاوردهای مفید زیادی هم دارد، ضروری است. هرچند که این جراحی در اغلب مواقع بسیار موفق بوده؛ اما مانند هر عمل دیگری عوارض خاص خود را دارد. در این مقاله از مجله پزشکی سیوطب بر آن هستیم تا شما را به صورت کامل با عوارض جراحی تعویض مفصل آشنا کنیم.
جراحی تعویض مفصل چیست؟
جایگزینی مفصل، یک روش جراحی برای برداشتن و جایگزینی مفصلی که دچار بیماری آرتروز بوده یا آسیب دیده با یک مفصل مصنوعی (که پروتز نامیده می‌شود) است. جراحی تعویض مفصل امکان دارد تنها زمانی در نظر گرفته شود که سایر گزینه‌های درمانی برای تسکین درد یا ناتوانی، ناکام باشند.
در حال حاضر در ایالات متحده، سالانه بیش از 550 هزار عمل تعویض مفصل انجام می‌شود. اغلب این عمل‌ها شامل مفصل ران و زانو می‌شوند و تعویض کامل مفصل مچ پا، آرنج، شانه و انگشتان کمتر انجام می‌شود. به همین دلیل تمرکز این مقاله نیز بر عوارض جراحی مفصل ران و لگن و پس از آن، زانو خواهد بود.
بیشتر بخوانید :درمان کمردرد چیست؟ روش های معالجه درد کمر
عوارض جراحی تعویض مفصل
اگرچه جراحی تعویض مفصل در 90درصد موارد موفقیت‌آمیز است، اما امکان دارد عوارضی مثل موارد زیر رخ دهد:
- عفونت زخم
- عفونت اطراف پروتز
- لخته شدن خون
- اختلال در عملکرد پروتز (ممکن است در اثر ساییدگی، شکستگی، دررفتگی یا شل شدن ایجاد شود)
- آسیب عصبی (اگرچه نادر است ولی گاهی اعصاب ناحیه اطراف مفصل، ممکن است در طول جراحی آسیب ببینند)
بیشتر بخوانید: درمان زانودرد، معالجه درد زانو با روش‌های موثر خانگی و دارویی
عوارض جراحی تعویض مفصل ران
عوارض تعویض مفصل ران شامل لخته شدن خون، تغییر طول پا، دررفتگی، شکستگی، عفونت و شل شدن پروتز است. افرادی که در بخش لگن آن‌ها از فلز استفاده شده باشد، احتمال دارد متالوزیس را نیز تجربه کنند.
متالوزیس نوعی مسمومیت با فلز است که باعث آسیب بافتی و گاهی سایر عوارض جدی می‌شود. عوارض تعویض مفصل ران معمولا جزئی هستند. اما به هر حال این یک جراحی بزرگ است و خطر مشکلات نادر و جدی را به همراه دارد.
جراحان ارتوپد فعال در مرکز پزشکی دانشگاه کلمبیا در نیویورک می‌گویند، وقتی مشکلاتی اساسی اتفاق می‌افتد، می‌توانند با جراحی تعویض مفصل زندگی بیماران را تغییر دهند.
عوارض جدی مانند عفونت یا دررفتگی مفصل مصنوعی می‌تواند به جراحی تجدیدنظر نیاز داشته باشد که بیماران را در معرض خطرات جراحی بیشتری قرار می‌دهد و زمان بهبودی طولانی‌تری را در پی خواهد داشت.
وزن و سلامت بیمار در خطر عوارض جراحی تعویض مفصل موثر هستند. دیابت یکی از بزرگ‌ترین عوامل خطرساز است. استعمال دخانیات، سوء مصرف مواد و برخی داروها می‌تواند بر شانس ابتلای فرد به عوارض تاثیر بگذارد.
عوارض جراحی تعویض مفصل برای افرادی که سالم و خوش اندام هستند می‌تواند حدود 3درصد باشد. اما عوامل خطرساز می‌توانند ریسک عوارض جراحی تعویض مفصل را تا 20درصد افزایش دهند.
عوارض ناشی از جراحی مجدد و تعویض جزئی لگن که به آن همی آرتروپلاستی گفته می‌شود، معمولا مانند عوارض تعویض کامل مفصل ران است. بیماران باید با جراحان خود در مورد شایع‌ترین خطرات مرتبط با نوع جراحی لگن که تحت آن قرار می‌گیرند، صحبت کنند.
بیشتر بخوانید: چرا پی آر پی زانو یکی از بهترین روش‌های درمان زانودرد است؟
خطرات رایج مربوط به عوارض جراحی تعویض مفصل
عوارض تعویض مفصل ران امکان دارد در طول جراحی اتفاق بیفتد یا ممکن است برای هفته‌ها، ماه‌ها یا حتی سال‌ها ظاهر نشوند.
در برخی از بیماران این امکان دارد پس از جراحی تعویض مفصل ران، مقدار کمی درد یا بی‌ثباتی رخ دهد. همچنین احتمال دارد سفتی، خونریزی یا آسیب عصبی وجود داشته باشد.
بیماران معمولا پس از دوره نقاهت، تسکین درد را تجربه می‌کنند و می‌توانند افزایش تحرک داشته باشند. اما بسیاری از افراد عوارض جانبی جزئی را نیز احساس کرده و تعداد کمی از افراد عوارض عمده‌ای را تجربه می‌کنند. عوارض احتمالی جراحی تعویض مفصل ران عبارتند از:
- خونریزی
- لخته شدن خون
- آسیب عروق خونی
- جابجایی مفصل
- شکستگی
- عفونت
- نابرابری طول پا
- شل شدن پروتز
- آسیب عصبی
- درد
- سفتی و سختی در ناحیه‌ای که مورد جراحی قرار گرفته
دررفتگی، درد و شل شدن از جمله آسیب‌هایی است که در شکایت از پزشکان برای تعویض مفصل ران مطرح می‌شود.
بیشتر بخوانید: جراحی آرتروز زانو، یک تصمیم بسیار مهم
دررفتگی
دررفتگی زمانی اتفاق می‌افتد که بخشی از پروتز از جای خود خارج می‌شود. این نوع عوارض جراحی تعویض مفصل نادر است و زمانی که بافت اطراف مفصل مصنوعی لگن هنوز در حال بهبود است، بیشتر اتفاق می‌افتد.
این خطر پس از ماه‌های اول جراحی کاهش می‌یابد. اغلب می‌توان این پدیده را با بازگرداندن پروتز به محل خود، ترمیم کرد و نیازی به جراحی اصلاحی ندارد. اما اگر این اتفاق ادامه پیدا کند، ممکن است برای تنظیم مفصل، جراحی تجدید نظر لازم باشد.
دررفتگی کامل پروتز باسن اتفاق ناخوشایندی است که پزشکان بعد از این نوع جراحی، اقدامات پیشگیرانه را به بیمار گوشزد می‌کنند. یک مطالعه در سال 2014 در مجله Deutsches Arzteblatt بیان کرد که دررفتگی حدود 2درصد از بیماران در سال اول تعویض مفصل ران رخ می‌دهد.
دررفتگی مفصل برای بیماران بسیار آسیب‌زا است و در سوی دیگر این امر می‌تواند باعث از دست رفتن اعتماد بیماران به جراحی تعویض مفصل شود. جراحان بهتر است با بیماران همکاری کنند تا ریسک دررفتگی را به حداقل برسانند.
بیشتر بخوانید: درمان آرتروز زانو ، موثر ترین روش های معالجه آرتروز زانو
استخوان‌سازی هتروتوپیک
استخوان‌سازی هتروتوپیک زمانی اتفاق می‌افتد که استخوان در بافت‌های نرم مانند ماهیچه یا تاندون رشد می‌کند. این رشد می‌تواند سه برابر سریع‌تر از رشد طبیعی استخوان باشد و به دلیل لبه‌های دندانه‌دار آن می‌تواند باعث درد در اطراف مفصل مصنوعی لگن شود.
تحقیقی در یک مجله ارتوپدی هندی که در سال 2002 انجام شد، نشان داد که تنها 2 تا 7درصد از بیماران چنین علائمی را نشان می‌دهند و کمتر از یک درصد نیاز به جراحی ترمیمی دارند.
بیشتر بخوانید: التهاب مفاصل| عوامل خطرساز آرتریت را بشناسید
سایر عوارض جراحی تعویض مفصل
- اعصاب و رگ‌های خونی می‌توانند در طول عمل جراحی آسیب ببینند، زیرا تیم جراحی بافت را برش داده و آن را از جای خود برای کاشت پروتز مصنوعی لگن خارج می‌کند.
- کاشت ساقه فمورال که استخوان ران را به پروتز باسن متصل می‌کند، گاهی اوقات می‌تواند باعث شکستگی استخوان اطراف آن ناحیه شود. اگر این اتفاق بیفتد، شکستگی‌ها با جراحی ترمیم می‌شوند.
- اگر مواد مورد استفاده برای نگه داشتن مفصل به درستی کار نکند یا اگر استخوان نتواند با مفصل سازگار شود و آن را در جای خود نگه دارد، پروتز می‌تواند شل شود. امکان دارد برای اصلاح این پدیده، جراحی تجدید نظر لازم باشد.
- ممکن است یک پا بعد از جراحی به دلیل نحوه قرار گرفتن ایمپلنت، بلند شود. قرار دادن کفی مخصوص در ناحیه پاشنه در کفش می‌تواند این معضل را اصلاح کند.
- لخته شدن خون هم یک خطر شایع پس از هر جراحی بزرگ است. جراح ممکن است داروهای رقیق‌کننده خون را برای جلوگیری از خطر لخته شدن خون در قلب یا ریه‌ها تجویز کند.
- پس از تعویض مفصل ران، عفونت هم یک خطر جدی است، عفونت یکی از جدی‌ترین عوارض بعد از عمل به شمار می‌رود، زیرا می‌تواند کشنده باشد. بیشتر بیماران باور نمی‌کنند که عفونت‌های مفاصل امکان دارد باعث مرگ شوند.
البته عفونت‌ها بلافاصله افراد را در معرض خطر مرگ قرار نمی‌دهند. اما اگر به آمار مرگ و میر بعد از پنج سال در افرادی که به عفونت لگن یا زانو مبتلا می‌شوند نگاه کنید، می‌بینید که این عفونت‌ها امکان دارد از بسیاری از سرطان‌ها بدتر باشد.
این موضوع یعنی افرادی که به برخی انواع سرطان مبتلا می‌شوند، نسبت به افرادی که مبتلا به عفونت و بیماری‌های مفصلی می‌شوند؛ شانس بیشتری دارند که بیش از پنج سال زنده بمانند.
بیماران مبتلا به عفونت مفاصل نسبت به افرادی که سرطان سینه، بیضه یا راست روده دارند، میزان بقای کمتری دارند. نویسندگان یک مطالعه در بریتانیا در سال 2017، عفونت اطراف پروتز لگن را یکی از مخرب‌ترین عوارض تعویض مفصل ران و لگن نامیدند.
خطر ابتلا به عفونت در اطراف یا نزدیک مفصل حدود 2درصد است. اگرچه احتمال عفونت نسبتا کم است اما تاثیر و پیامدهای طولانی‌مدت آن می‌تواند فاجعه‌بار باشد.
اگر عفونت به سرعت تشخیص داده شود، پزشکان ممکن است زخم را دوباره باز کنند تا آن را تمیز کرده و آنتی‌بیوتیک تزریق کنند. اگر این کار جواب نداد یا عفونت دیرتر کشف شود، احتمال دارد نیاز به برداشتن ایمپلنت و کاشت مجدد پس از ریشه کن شدن عفونت باشد.
بیشتر بخوانید : روماتیسم مفصلی عامل درد، تورم و خشکی مفاصل
عوارض جراحی تعویض مفصل زانو
- درد پس از جراحی تعویض مفصل زانو
- عفونت احتمالی
- ایجاد حساسیت نسبت به قطعات فلزی ایمپلنت‌های به کار رفته
- مشکلات مربوط به زخم‌ها و خونریزی پس از جراحی
- آسیب به رگ‌ها
- آسیب عصبی
- بی‌حسی
- احساس ضعف
- افتادن پا
- مور مور شدن
- احساس سوزش و خارش
- سفتی زانو و از دست‌دادن حرکت
بیشتر بخوانید: درمان درد عضلانی با آسان‌ترین روش‌ها
سخن آخر در ارتباط با عوارض جراحی تعویض مفصل
پزشک خطرات و عوارض بالقوه تعویض کامل مفصل، از جمله موارد مربوط به خود جراحی و مواردی که امکان دارد در طول زمان پس از جراحی شما رخ دهد را توضیح خواهد داد.
اکثر عوارض را می‌توان با موفقیت درمان کرد. برخی از شایع‌ترین عوارض جراحی تعویض مفصل عبارتند از عفونت، لخته شدن خون، آسیب عصبی و مشکلات پروتز مانند شل شدن یا دررفتگی.
بهبودی و توانبخشی برای هر فرد متفاوت خواهد بود. به طور کلی، پزشک شما را به استفاده از مفصل جدید در مدت کوتاهی پس از عمل تشویق می‌کند. اگرچه ممکن است این کار چالش برانگیز باشد؛ اما پیروی از دستورالعمل‌های پزشک باعث تسریع بهبودی می‌شود.
اکثر بیماران درد موقتی را در مفصل جایگزین شده تجربه خواهند کرد. زیرا عضلات اطراف در اثر عدم فعالیت ضعیف هستند، بدن در حال تطبیق با مفصل جدید است و بافت‌ها در حال بهبود قرار می‌گیرند. این درد باید طی چند ماه برطرف شود.
ورزش بخش مهمی از روند بهبودی است. پزشک یا فیزیوتراپیست تمرینات خاصی را برای کمک به بازیابی حرکت و تقویت مفصل در اختیار شما قرار می‌دهد. اگر سؤالی در مورد محدودیت فعالیت‌های خود پس از تعویض کامل مفصل دارید، با پزشک خود مشورت کنید.
اکثر بیماران پس از جراحی تعویض مفصل می‌توانند فعالیت‌های روزانه را راحت‌تر انجام دهند. بسیاری از افراد می‌توانند انتظار داشته باشند که تعویض مفصل آن‌ها سال‌ها کارایی داشته باشد و کیفیت زندگی آن‌ها را ارتقا دهد.
ارتقای کیفیت زندگی شامل درد کمتر، همراه با بهبود حرکت و قدرت است که در غیر این صورت ممکن نبود. در مجموع، عوارض جراحی تعویض مفصل اغلب نادر و کوتاه‌مدت است و جایی برای هیچ‌گونه نگرانی وجود نخواهد داشت.