روماتیسم مفصلی عامل درد، تورم و خشکی مفاصل

روماتیسم مفصلی یک بیماری خودایمنی مزمن است که در بلند مدت باعث ایجاد درد، تورم و خشکی مفاصل می‌شود. این بیماری که احتمال ابتلا به آن در همه سنین وجود دارد معمولا در سنین 40 تا 60 سالگی بروز می‌یابد و زنان را سه برابر بیشتر از مردان درگیر می‌کند.

عوارض این بیماری معمولا در مفاصل دست‌ها، پاها و مچ‌ها بروز پیدا می‌کند و در صورت عدم درمان می‌تواند به تخریب و تغییر شکل مفاصل منجر شود.

عوارض روماتیسم مفصلی همچنین می‌توانند سایر بافت‌های بدن را متاثر کرده و باعث بروز مشکلاتی در اندام‌های دیگر مانند ریه، قلب و چشم شود.

علت روماتیسم مفصلی و درمان آن هنوز به طور کامل شناسایی نشده اما تحقیقات روی روش‌های درمانی موثر و انواع داروهای روماتیسم مفصلی همچنان ادامه دارد.

بیشتر بخوانید: درمان درد عضلانی با آسان‌ترین روش‌ها

روماتیسم مفصلی چیست؟

روماتیسم مفصلی یا آرتریت روماتوئید (rheumatoid arthritis) یک بیماری خودایمنی و التهابی است، به این معنی که سیستم ایمنی بدن به اشتباه به سلول‌های سالم خود حمله کرده و باعث ایجاد التهاب (تورم دردناک) در قسمت‌های آسیب‌دیده بدن می‌شود.

روماتیسم مفصلی یا RA معمولا به صورت هم زمان به چند مفصل حمله کرده و آن‌ها را درگیر می‌کند. این بیماری به طور معمول مفاصل دست، مچ و زانو را تحت تاثیر قرار می‌دهد و با ایجاد التهاب در دیواره مفاصل، باعث صدمه به بافت مفصل می‌شود. این صدمات وارده به بافت مفصل می‌توانند باعث بروز دردهایی مزمن در مفاصل شوند. این آسیب‌ها همچنین در بلند مدت منجر به عوارضی چون ناپایداری و ایجاد تغییر شکل در فرم بدن می‌شوند.

این بیماری همچنین می‌تواند بر سایر بافت‌های بدن تاثیر بگذارد و باعث بروز مشکلاتی در اندام‌های دیگر مانند ریه، قلب و چشم شود.

بیشتر بخوانید: درمان پا درد؛ از داروهای ضدالتهابی،کیسه‌های یخ و کفش طبی

نشانه‌ها و علائم روماتیسم مفصلی چیست؟

این بیماری دارای مجموعه‌ای از علائم است اما احساس درد و خشکی صبحگاهی مفاصل از مهمترین نشانه‌های آن محسوب می‌شود.

به شرایطی که علائم روماتیسم مفصلی شدید شده‌اند و التهابات دردناک ناشی از آن اوج گرفته‌اند، حالت شعله‌ور و به زمان‌هایی که علائم بهتر شده‌اند و درد ناشی از این بیماری کاهش پیدا کرده، حالت بهبود این بیماری گفته می‌شود.

علائم روماتیسم مفصلی به طور کلی شامل موارد زیر است:

• درد یا احساس تیر کشیدن در بیش از یک مفصل
• احساس خشکی و سفتی در بیش از یک مفصل
• حساسیت و تورم در بیش از یک مفصل
• مشاهده علائم مشابه در هر دو سمت بدن (به طور مثال درگیر شدن هر دو مچ دست راست و چپ)
• کاهش وزن
• تب
• خستگی و احساس کوفتگی
• ضعف

بیشتر بخوانید:  درمان درد مفاصل با روش‌های دارویی، خانگی و جراحی

علل بروز بیماری روماتیسم مفصلی چه هستند؟

علت اصلی بروز این بیماری که باعث پاسخ اشتباه سیستم ایمنی بدن و حمله به سلول‌های سالم آن می‌شود، همچنان ناشناخته است. با این حال عواملی در افزایش ریسک ابتلا به روماتیسم مفصلی موثر هستند و خطر ابتلا به آن را افزایش می‌دهند.

بیشتر بخوانید: پا درد، شناخت 16 دلیل و بررسی 10 روش درمان خانگی درد پا

چه عواملی در ابتلا به روماتیسم مفصلی موثرند؟

محققان با مطالعه روی عوامل ژنتیکی و محیطی به شناخت مواردی از فاکتورهای موثر بر احتمال ابتلا به روماتیسم مفصلی رسیده‌اند.

برخی از این ویژگی‌ها که خطر ابتلا را افزایش می‌دهند عبارت‌اند از:

سن:
آرتریت روماتوئید می‌تواند در هر سنی شروع شود، اما به نظر می‌رسد که احتمال ابتلا به آن با افزایش سن بالاتر می‌رود. افراد بالای 60 سال بیشترین درصد ابتلا به این بیماری را دارند.

جنسیت:
در مطالعاتی که روی نمونه‌های امروزی این بیماری انجام شده، به نظر می‌رسد که زنان دو تا سه برابر بیشتر در خطر ابتلا هستند.

بیشتر بخوانید: درمان پا درد؛ از داروهای ضدالتهابی،کیسه‌های یخ و کفش طبی

ارث و ژنتیک:
افرادی که با ژن‌های مشخصی به دنیا می‌آیند بیشتر در معرض ابتلا به اختلالات روماتیسمی هستند. این ژن‌ها که ژنوتیپ‌های HLA (human leukocyte antigen) در کلاس II هستند، می‌توانند باعث وخامت التهاب مفاصل شوند. همچنین سیگار کشیدن یا چاقی از جمله مواردی هستند که افراد دارای این ژن‌ها را مستعد ابتلا به RA می‌کنند.

سیگار:
مطالعات متعددی از تاثیر سیگار کشیدن بر بالا رفتن خطر ابتلا به روماتیسم مفصلی خبر می‌دهند. همچنین سیگار می‌تواند باعث وخیم‌تر شدن علائم این بیماری شود.

تجربه زایمان:
براساس تحقیقات انجام شده به نظر می‌رسد که احتمال ابتلا به روماتیسم مفصلی در زنانی که هرگز زایمان نکرده‌اند بیشتر است.

بیشتر بخوانید: دست درد؛ از سندرم تونل کارپال تا شکستگی و آرتروز تا انگشت ماشه‌ای

تجربه‌های زیسته:
برخی از مواجهه‌های زودهنگام در زندگی می‌توانند احتمال ابتلا به آرتریت روماتوئید را در بزرگسالی بالا ببرند. به طور مثال، یک مطالعه نشان داده که کودکانی که والدین آن‌ها سیگاری بوده‌اند، در بزرگسالی دو برابر دیگران در معرض ابتلا به این بیماری هستند. همچنین فرزندان والدین کم‌درآمد نیز بیشتر در معرض خطر ابتلا به RA در بزرگسالی هستند.

اضافه وزن:
چاقی نیز می‌تواند خطر ابتلا به روماتیسم مفصلی را افزایش دهد. در مطالعاتی که نقش اضافه وزن را بر این موضوع بررسی کرده‌اند دیده شده که هر چه فرد دارای اضافه وزن بیشتری باشد، خطر ابتلا به این بیماری افزایش می‌یابد.

بیشتر بخوانید: درمان گردن درد با روش‌های طب سنتی تا جراحی‌‌های مدرن و لیزر

همچنین حداقل یک عامل شناخته شده وجود دارد که برخلاف عوامل موثر بر افزایش ریسک ابتلا، احتمال بروز این بیماری را کاهش می‌دهد.

عاملی که باعث کاهش خطر ابتلا به این بیماری می‌شود، شیر دادن است. تحقیقات نشان داده‌اند که خطر ابتلا به روماتیسم مفصلی در زنانی که به نوزادان خود شیر داده‌اند کاهش می‌یابد.

بیشتر بخوانید:  اگر این علائم آرتروز زانو را دارید، به دنبال بهبودی باشید

تشخیص روماتیسم مفصلی به چه صورت است؟

روماتیسم مفصلی را با بررسی علائم، انجام معاینات فیزیکی، اسکن اشعه ایکس یا به کمک انجام آزمایشات تخصصی تشخیص می‌دهند. البته لازم به ذکر است که بیشتر علائم RA مشابه با بسیاری دیگر از انواع بیماری‌های التهابی مفاصل است و تشخیص دقیق آن‌ها نیازمند دقت و بررسی همه جانبه است.

بسیار مهم است که این بیماری زود و در مراحل اولیه تشخیص داده شود تا از پیشرفت و بروز آسیب‌های ناشی از عوارض آن جلوگیری شود. این زمان طلایی چیزی در حدود شش ماه پس از بروز اولین نشانه‌ها است که تشخیص سریع و پیگیری راه‌های درمانی در این بازه به کاهش سرعت و شدت آن‌ها می‌انجامد.

تشخیص و درمان‌های موثر، به ویژه درمان‌های سرکوب‌گر یا کنترل‌کننده التهاب، به کاهش اثرات مخرب این بیماری (مانند تخریب مفاصل) کمک می‌کند.

بیشتر بخوانید: درمان سردرد با روش‌های معالجه فوری دارویی و خانگی

درمان روماتیسم مفصلی چگونه انجام می‌شود؟

درمان این بیماری معمولا تحت نظر پزشک عمومی بیمار و توسط چندین متخصص مختلف از جمله روماتولوژیست، فیزیوتراپیست و ارتوپد انجام می‌شود. در روند درمان این بیماری از روش‌ها و داروهای روماتیسم مفصلی برای کمک به جلوگیری از بدتر شدن علائم آرتریت روماتوئید و کاهش خطر عوارض آن استفاده می‌شود.

آرتریت روماتوئید را می‌توان به طور موثر با داروها و روش‌های خودمراقبتی مدیریت و کنترل کرد اما درمان به مفهوم پایان این بیماری وجود ندارد.

درمان RA معمولا شامل استفاده از داروهای روماتیسم مفصلی است که روند بیماری را کند کرده و از تغییر شکل مفاصل جلوگیری می‌کند. این داروها با نام داروهای ضد روماتیسمی اصلاح‌کننده بیماری یا (DMARDs) معرفی می‌شوند.

همچنین اصلاح‌کننده‌های پاسخ بیولوژیکی نیز از جمله روش‌هایی هستند که در خط دوم درمان این بیماری موثر هستند.

بنابراین درمان روماتیسم مفصلی به طور کلی به دو نوع اصلی تقسیم می‌شوند:

• داروهای ضد روماتیسم تعدیل‌کننده بیماری (DMARDs)
• درمان‌های بیولوژیکی

بیشتر بخوانید: درمان زانودرد، معالجه درد زانو با روش‌های موثر خانگی و دارویی

علاوه بر این، افراد می توانند RA را با استراتژی‌های خودمراقبتی مدیریت کنند که به آن‌ها این امکان را می‌دهد تا فعالیت‌های مهم خود را با مشکلات کمتری دنبال کنند. افراد مبتلا به RA همچنین می‌توانند با یادگیری و استفاده از استراتژی‌های ساده و موثر در مدیریت آرتروز، دردهای خود را تسکین داده و عملکرد مفاصل را بهبود ببخشند.

اهداف درمانی

مهمترین اهداف پزشک در روند درمان این بیماری عبارت‌اند از:

• کاهش درد و محدودیت حرکتی مفصل که به علت درد، آسیب مفصل یا تغییر شکل آن ایجاد شده‌اند
• کم کردن فعالیت بیماری و به دنبال آن کاهش تخریب مفاصل
• درمان عوارض و مشکلات همراه با این بیماری

بیشتر بخوانید: چرا پی آر پی زانو یکی از بهترین روش‌های درمان زانودرد است؟

تشخیص زودهنگام روماتیسم مفصلی و کنترل آن

تشخیص زودهنگام و پیگیری راه‌های درمانی مناسب بسیاری از افراد مبتلا به این بیماری را قادر می‌سازد تا ماه‌ها یا حتی سال‌ها بین شعله ور شدن علائم بیماری خود فاصله ایجاد کنند. همین موضوع می‌تواند به آن‌ها در داشتن یک زندگی کامل و ادامه اشتغال به طور منظم کمک کند.

گزینه‌های اصلی درمان روماتیسم مفصلی بعد از تشخیص عبارت‌اند از:

• داروهایی که برای تسکین علائم روماتیسم مفصلی و کند کردن پیشرفت بیماری به مدت طولانی مصرف می‌شود
• درمان‌های حمایتی مانند فیزیوتراپی و کاردرمانی برای کمک به تحرک بیمار و مدیریت هرگونه مشکل در فعالیت‌های روزانه
• جراحی برای اصلاح هرگونه مشکل مفصلی ناشی از عوارض این بیماری

بسته به میزان درد، خشکی یا آسیب‌دیدگی مفاصل، کارهای روزانه ممکن است دشوار شده یا انجام آن‌ها برای فرد مبتلا بیشتر طول بکشد. همچنین ممکن است بیمار مجبور باشد برای تحمل‌پذیر کردن شرایط، شیوه انجام کارهای روزمره خود را تغییر دهد.

بیشتر بخوانید: لگن درد؛ معرفی 10 نشانه مربوط به درد لگن و 10 راه تشخیص

با عوارض روماتیسم مفصلی آشنا شوید

آرتریت روماتوئید (RA) پیامدهای جسمی و اجتماعی زیادی دارد و می‌تواند کیفیت زندگی افراد مبتلا را کاهش دهد. این بیماری همچنین می‌تواند باعث درد، ناتوانی و مرگ زودرس شود.

بیماری قلبی زودرس: افراد مبتلا به RA نیز در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به سایر بیماری‌های مزمن مانند بیماری قلبی و دیابت هستند. برای جلوگیری از ابتلا به بیماری‌های قلبی در این افراد، روش‌های درمانی بر کاهش عوامل خطر بیماری‌های قلبی متمرکز است. به عنوان مثال، پزشکان به بیماران مبتلا به آرتریت روماتیسمی توصیه می‌کنند که سیگار را ترک کرده و وزن خود را کاهش دهند.

بیشتر بخوانید: شانه درد؛ 7 علت درد شانه و کتف از پارگی تاندون تا آرتروز شانه

چاقی: افراد مبتلا به روماتیسم مفصلی که چاق هستند بیشتر در معرض خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی مانند فشار خون بالا و کلسترول بالا هستند. چاقی همچنین خطر ابتلا به بیماری‌های مزمن مانند بیماری قلبی و دیابت را افزایش می‌دهد. به طور کلی افراد مبتلا به RA که چاق هم هستند در مقایسه با افراد مبتلا به RA که چاق نیستند، نتیجه کمتری از درمان خود می‌گیرند.

مسائل کاری: ابتلا به روماتیسم مفصلی می‌تواند انجام امور و مسئولیت‌های کاری را دشوار کند. درصد اشتغال در بزرگسالانی که به این بیماری دچار هستند از کسانی که به این بیماری مبتلا نیستند کمتر است. با بدتر شدن بیماری، بسیاری از افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید متوجه می‌شوند که نمی‌توانند کارها را مانند گذشته انجام دهند. بر همین اساس از دست دادن کار در افراد مبتلا به RA در افرادی که مشاغل آن‌ها از نظر جسمی سخت است، بیشتر است.

بیشتر بخوانید: درد آرنج، علل و علائم به همراه درمان‌های خانگی، دارویی و ورزشی

درمان روماتیسم مفصلی می‌تواند به کاهش التهاب در مفاصل، تسکین درد، جلوگیری یا کاهش آسیب مفاصل و کاهش ناتوانی‌های فیزیکی کمک کرده و این امکان را فراهم می‌کند که تا آنجا که ممکن است فعال باشید.

اگرچه هنوز درمانی برای آرتریت روماتوئی وجود ندارد، اما درمان و پشتیبانی اولیه (از جمله دارو، تغییر شیوه زندگی، درمان‌های حمایتی و جراحی) می‌تواند خطر آسیب‌دیدگی مفاصل را کاهش داده و تاثیر این بیماری را محدود کند.

بیشتر بخوانید:  صدای تق تق زانو | اگر صدای زانو نگرانتان کرده این مطلب را بخوانید

دیگر عوارض روماتیسم مفصلی

ابتلا به آرتریت روماتوئید می‌تواند منجر به بروز چندین بیماری دیگر شود. این بیماری‌ها که با علائم دیگری همراه هستند می‌توانند در مواقعی حتی زندگی فرد مبتلا را تهدید کنند.

عوارض احتمالی RA عبارت‌اند از:

• سندرم تونل کارپال
• التهاب سایر نواحی بدن مانند ریه، قلب و چشم
• افزایش خطر حمله قلبی و سکته مغزی

توجه داشته باشید که اطمینان از اینکه آرتریت روماتوئید به خوبی کنترل شده است می‌تواند به کاهش خطر ابتلا به این عوارض کمک کند.

بیشتر بخوانید: درد دست چپ و رابطه آن با بروز سکته و بیماری قلبی

چگونه می‌توان روماتیسم مفصلی را مدیریت کرد و کیفیت زندگی را بهبود بخشید؟

روماتیسم مفصلی بر جنبه‌های مختلف زندگی روزمره از جمله کار، اوقات فراغت و فعالیت‌های اجتماعی تاثیر می‌گذارد. خوشبختانه اتخاذ چندین استراتژی کم‌هزینه می‌تواند بر افزایش کیفیت زندگی مبتلایان تاثیرات فوق‌العاده‌ای داشته باشد.

در ادامه با این استراتژی‌ها آشنا می‌شوید:

فعالیت بدنی داشته باشید

متخصصان توصیه می‌کنند که افراد بزرگسال به طور منظم چیزی در حدود 150 دقیقه در هفته فعالیت بدنی متوسط ​​داشته باشند. این فعالیت‌ها می‌تواند شامل پیاده‌روی، شنا یا دوچرخه‌سواری به مدت 30 دقیقه در روز و پنج روز در هفته باشد. می‌توانید این 30 دقیقه را به سه جلسه 10 دقیقه‌ای جداگانه در طول روز تقسیم کنید. فعالیت بدنی منظم همچنین می‌تواند خطر ابتلا به سایر بیماری‌های مزمن مانند بیماری‌های قلبی، دیابت و افسردگی را کاهش دهد.

به برنامه‌های گروهی موثر برای انجام فعالیت بدنی بپیوندید

اگر نگران تشدید روماتیسم مفصلی هستید یا نمی‌دانید چگونه با خیال راحت ورزش کنید، شرکت در برنامه‌های عمومی فعالیت بدنی می‌تواند برای شما مفید باشد. انجام فعالیت بدنی به صورت جمعی می‌تواند به کاهش درد و ناتوانی مربوط به علائم بیماری، بهبود خلق و خو و بالا بردن توانایی‌های حرکتی شما کمک کند. کلاس‌ها در مراکز توانبخشی، پارک‌ها و مراکز اجتماعی محلی برگزار می‌شوند.

شرکت در این کلاس‌ها می‌تواند به افراد مبتلا به RA کمک کند تا احساس بهتری داشته باشند.

راه‌های مدیریت بیماری را بیاموزید

آشنایی با برنامه‌های آموزشی خود مدیریتی در مورد کنترل این بیماری بسیار مهم است. مبتلایان می‌توانند با یادگیری نحوه کنترل علائم روماتیسم مفصلی، از یک زندگی خوب برخوردار شده و پیشرفت بیماری را کنترل کنند.

از مصرف دخانیات اجتناب کنید

سیگار کشیدن این بیماری را بدتر می‌کند و می‌تواند باعث بروز مشکلات پزشکی گسترده‌ای شود. همچنین فعالیت بدنی که بخش مهمی از مدیریت روماتیسم مفصلی است برای افراد سیگاری دشوارتر است.

وزن متعادل خود را حفظ کنید

چاقی می‌تواند مشکلات متعددی را برای افراد مبتلا به روماتیسم مفصلی ایجاد کند، بنابراین حفظ وزن سالم بدن برای کنترل این بیماری بسیار مهم است.

بیشتر بخوانید: درد جلوی زانو، علامتی که به شما در مورد کشکک زانو هشدار می‌دهد

روماتیسم مفصلی معمولا به عنوان اصطلاحی عمومی برای بیان آسیب‌ها و مشکلات مختلف مرتبط با مفاصل به کار برده می‌شود. این مشکلات که ناشی از انواع اختلالات روماتیسمی هستند عموما با تورم و التهاب مفاصل، ماهیچه‌ها و بافت‌های اتصال‌دهنده اعضای داخلی بدن بروز می‌یابند. آرتروز، نقرس و لوپوس از جمله موارد شناخته شده انواع بیماری‌های روماتیسمی هستند. بسیاری از این اختلالات روماتیسمی در دسته بیماری‌های خودایمنی قرار می‌گیرند و علت بروز و راه‌های درمان آن‌ها همچنان مورد بحث و مطالعه است.

در نهایت هم باید دوباره اشاره کنیم که روماتیسم مفصلی درمان قطعی ندارد، اما قابل کنترل و بهبود است.