دست درد؛ از سندرم تونل کارپال تا شکستگی و آرتروز تا انگشت ماشه‌ای
دست درد، میان افراد جامعه شایع است و اگر ناشی از عاملی مانند خستگی باشد، در کوتاه‌مدت خود به خود برطرف می‌شود. بسیاری از ما دست‌کم یک بار این درد آشنا را تجربه کرده‌ایم، اما باید بدانیم که گاهی ممکن است درد، علتی جدی داشته باشد که نیاز به درمان دارد. در این مقاله از مجله پزشکی سیوطب می‌خواهیم به بررسی علل، عوامل و درمان دست درد بپردازیم.
درباره دست درد
دست ما با 27 استخوان، ساختار پیچیده و ظریفی دارد و درد در استخوان‌ها، مفاصل، بافت همبد، تاندون یا اعصاب آن ایجاد می‌شود. دست درد می‌تواند در مچ، انگشتان، ساعد یا بازو حس شود و به دلیل این که بسیاری از عوامل می‌توانند در آن دخیل باشند، تشخیص‌اش دشوار است.
در واقع دست درد که نوعی بیماری مفصلی است، می‌تواند به دلایل زیادی رخ دهد. از تصادف گرفته تا دردهای مزمن، اما اغلب می‌توان آن را درمان کرد تا علائم کاهش یابد.
بیشتر بخوانید: علت درد ساق پا در شب، خستگی تا بیماری + بهترین درمان های خانگی
علل و درمان دست درد
در ادامه به بررسی برخی از شایع‌ترین علل درد دست و درمان هر یک از آن‌ها می‌پردازیم:
بیشتر بخوانید: شانه درد؛ ۷ علت درد شانه و کتف از پارگی تاندون تا آرتروز شانه
تاندونیت دکوروین
تاندونیت دکوروین یا تنوسینوویت دکوروین، باعث درد در سمت انگشت شست و مچ می‌شود. درد احتمال دارد به تدریج ایجاد یا به طور ناگهانی شروع شود.
این نوع دست درد می‌تواند طول انگشت شست تا ساعد را طی کند. اگر به تاندونیت دکوروین مبتلا هستید، امکان دارد که موارد زیر برای شما دردناک باشد:
- دست‌تان را مشت کنید
- اشیا را بگیرید یا نگه دارید
- مچ دست خود را بچرخانید
بیشتر بخوانید: علت دست درد آرنج به پایین و 4 درمان اصلی درد دست آرنج به پایین
فعالیت‌های تکراری و استفاده بیش از حد تاندون‌های مچ دست، اغلب مسئول تاندونیت دکوروین است. زنانی که به تازگی صاحب فرزند شده‌اند، احتمال دارد به دلیل نگه داشتن نوزاد خود در موقعیتی نامناسب به این عارضه مبتلا شوند.
شکستگی‌های مچ دست نیز می‌تواند احتمال ابتلای شما را به دکوروین افزایش دهد. درمان‌های تسکین درد عبارتند از:
- یک آتل برای استراحت شست و مچ دست
- داروهای ضدالتهاب
- تزریق کورتیزون
اگر پس از امتحان سایر درمان‌ها، علائم همچنان به شکل شدید باقی بمانند، احتمال دارد که برای درمان به جراحی نیاز شود.
بیشتر بخوانید: درد ساعد دست و بهترین درمان خانگی درد ساعد دست چپ و راست
سندرم تونل کارپال
این عارضه یکی از شایع‌ترین اختلالات عصبی دست است و باعث درد در نواحی زیر می‌شود:
- کف دست و چند انگشت دست
- مچ دست
- ساعد
اغلب، درد در شب بدتر از روز است. سندرم تونل کارپال همچنین می‌تواند باعث ایجاد موارد زیر شود:
- ضعف
- مور مور شدن
- بی‌حسی
بیشتر بخوانید: گز گز دست و بررسی 9 علل و علائم مور مور شدن دست
درد این عارضه احتمالا در انگشت شست، اشاره و انگشت میانی بیشتر احساس می‌شود و همین موضوع، گرفتن اجسام را سخت‌تر می‌کند. این ناراحتی زمانی رخ می‌دهد که تورم و التهاب، عصب میانی را منقبض می‌کند.
عصب میانی، حس و حرکات عضلانی را در انگشت شست و سایر انگشتان به جز انگشت کوچک، کنترل می‌کند. عصب میانی از تونل کارپال عبور می‌گذرد. تونل کارپال ساختاری از استخوان‌ها و بافت‌های همبند (غضروف‌ها، استخوان‌ها و خون) است که در دست قرار دارند.
بیشتر بخوانید: درد دست چپ و رابطه آن با بروز سکته و بیماری قلبی
در این فضای باریک است و عصب میانی توسط تاندون‌های ملتهب یا تحریک شده یا التهاب‌های دیگر فشرده می‌شود. درمان‌های رایج این نوع دست درد عبارتند از:
- استراحت دادن به دست و مچ
- مسکن‌های ضدالتهاب یا ضددرد
- آتل مچ دست
- تزریق استروئید
- فیزیوتراپی
اگر علائم شما شش ماه یا بیشتر طول بکشد، احتمال دارد که پزشک شما جراحی را پیشنهاد دهد.
بیشتر بخوانید: ۱۴ درمان خانگی آرتروز شانه؛ نجات مفصلی پرکار در منزل
شکستگی دست
شکستگی استخوان می‌تواند باعث درد شدید دست شود. علاوه بر درد، پس از شکستگی احتمال دارد که عوارض زیر ایجاد شود:
- سفتی و گرفتگی
- تورم
- کاهش دامنه حرکتی
برای مثال، اگر انگشت‌تان شکسته باشد، احتمال دارد که نتوانید آن را به طور کامل حرکت دهید. انگشت آسیب دیده شما احتمالا متورم می‌شود. چندین نوع شکستگی وجود دارد:
- ساده، یعنی استخوان شکسته و در جای خود قرار دارد
- پیچیده، یعنی شکستگی باعث جابه‌جایی استخوان شده و درمان را دشوارتر کرده است
- خرد شدن یعنی شکستگی استخوان در نقاط مختلف اتفاق افتاده است
بیشتر بخوانید: 7 درمان بی حسی دست و بررسی 6 علت ایجاد این عارضه
درمان شکستگی بستگی به نوع آن دارد. گچ‌ها یا آتل‌ها اغلب برای شکستن‌های ساده استفاده می‌شوند. احتمال دارد که برای تنظیم کامل استخوان شکسته، به جراحی نیاز باشد.
همچنین امکان دارد که برای درمان شکستگی‌های پیچیده‌تر به پین‌گذاری در دست و استفاده از تجهیزات دیگر نیاز شود.
بیشتر بخوانید: درد آرنج، علل و علائم به همراه درمان‌های خانگی، دارویی و ورزشی
آرتروز دست
آرتروز در اغلب مواقع علت اصلی دست درد است. آرتروز باعث از دست دادن غضروف مفاصل می‌شود که به آن‌ها اجازه می‌دهد به آرامی مقابل یکدیگر حرکت کنند.
با تحلیل رفتن غضروف، تورم دردناک و گاهی ناتوان‌کننده شروع می‌شود. در آرتروز دست، مناطقی که اغلب درد در آن رخ می‌دهد عبارتند از:
- انگشت شست
- مفصل میانی یک یا چند انگشت
- مفصل انتهایی که نزدیک‌ترین نقطه به نوک انگشت است
استئوآرتریت یا آرتروز، شایع‌ترین شکل آرتریت است. این عارضه باعث تخریب پیشرونده غضروف می‌شود. این بیماری می‌تواند با افزایش سن یا به دنبال آسیب، مانند شکستگی یا دررفتگی اتفاق بیفتد.
بیشتر بخوانید: حرکات اصلاحی شانه؛ معرفی 6 تمرین رایج برای درمان درد شانه
این اختلال وقتی دست را تحت تاثیر قرار می‌دهد، باعث بروز موارد زیر می‌شود:
- درد
- تورم
- سفتی و گرفتگی
استئوآرتریت همچنین می‌تواند باعث درد عمیق و دردناک در انگشت شست شود. در سوی دیگر این احتمال نیز وجود دارد که دست ضعیف‌تر شود و فعالیت‌های روزمره را دشوار کند.
درمان این نوع دست درد، بستگی به شدت درد و ناتوانی دارد. درمان شامل:
- مسکن‌های ضدالتهاب یا ضددرد
- آتل برای انگشتان یا مچ دست
- گرما درمانی
- فیزیوتراپی
اگر این درمان‌ها تسکین ندهند، احتمال دارد که جراحی توصیه شود.
بیشتر بخوانید: درمان خانگی شانه درد به روش‌های پزشکی و سنتی
تنوسینوویت
تنوسینوویت باعث قفل شدن انگشتان در حالت خمیده می‌شود. این مشکل می‌تواند دردناک باشد به خصوص زمانی که انگشتان آسیب دیده را خم یا صاف کنید.
این بیماری زمانی ایجاد می‌شود که تاندون‌های فلکسور که حرکات انگشتان را کنترل می‌کنند، تحریک شوند. وقتی این معضل ایجاد می‌شود، حرکت صاف تاندون‌ها دچار مشکل شده و در نهایت، احتمال دارد که تاندون گیر کند.
همچنین امکان دارد انگشت در جای خود قفل شود و پس از رها شدن تاندون، آزاد شود.
بیشتر بخوانید: جراحی گردن و مراقبت های بعد از آن
عارضه انگشت ماشه‌ای
پزشکان نمی‌دانند چه چیزی باعث عارضه انگشت ماشه‌ای می‌شود. کلیک و قفل شدگی دردناک انگشتان در حالت خم شدن را عارضه انگشت ماشه‌ای می‌گویند. در صورت داشتن موارد زیر ریسک بیشتری برای ابتلا به آن وجود دارد:
- روماتیسم مفصلی
- نقرس
- دیابت
زنان بیشتر از مردان به این بیماری مبتلا می‌شوند و انگشت ماشه‌ای در بزرگسالان بین 40 تا 60 سال شایع‌تر است. آنچه تا اینجا گفته شد بیشتر مربوط به علل و درمان درد انگشتان دست بود. در ادامه توصیه‌هایی را می‌خوانید که به درمان درد در ناحیه مچ دست کمک می‌کند.
بیشتر بخوانید: درمان دیسک گردن توسط دارو، فیزیوتراپی، جراحی و طب سنتی
درمان درد در ناحیه مچ دست
- به مچ دست خود استراحت دهید
- یک کیسه یخ (یا یک کیسه نخود فرنگی یخ زده) را در یک حوله قرار دهید و هر 2 تا 3 ساعت آن را به مدت 20 دقیقه روی مچ دست خود بگذارید
- برای کاهش درد، پاراستامول مصرف کنید
- اگر دست‌تان متورم به نظر می‌رسد، دستبند، مچ بند یا ساعت خود را باز کنید
- فعالیت‌هایی که باعث ایجاد درد می‌شوند مثل تایپ کردن یا نواختن یک ساز را کاهش دهید
- برای حمایت از مچ دست و کاهش درد، مخصوصا در شب از آتل استفاده کنید. می‌توانید این آتل را از اکثر داروخانه‌ها تهیه کنید
- در صورت نیاز، هنگام تایپ کردن، یک پد نرم برای حمایت از مچ دست خود تهیه کنید
بیشتر بخوانید: ماساژ دست و 9 نکته مهم برای رفع خستگی، تنش عضلات و آرامش ذهن
هشدار در مورد درد مچ دست
- در 48 ساعت اول پس از آسیب از ایبوپروفن استفاده نکنید
- در 2 تا 3 روز اول پس از آسیب از کیسه‌های حرارتی یا حمام آب گرم استفاده نکنید
- اجسام سنگین را بلند نکنید یا چیزی را خیلی محکم نگیرید
شما می‌توانید از یک متخصص یا داروساز در مورد مسائل زیر مشورت بگیرید:
- بهترین مسکن برای دست درد
- بهترین آتل برای حمایت از مچ دست و کاهش درد
- اگر مجبور به استفاده از مچ دست خود برای انجام کارها هستید، آتل‌های لاستیکی انعطاف‌پذیر برای شما مناسب هستند
بیشتر بخوانید: ماساژ درمانی گردن و رفع درد، گرفتگی و خشکی گردن
زمان مراجعه به پزشک برای دست درد
در صورت وجود علائم زیر بهتر است به پزشک مراجعه کنید:
- درد شدید است یا شما را از انجام فعالیت‌های عادی باز می‌دارد
- درد در حال بدتر شدن است یا مدام عود می‌کند
- درد پس از درمان خانگی به مدت دو هفته بهبود نیافته است
- هرگونه گزگز یا از دست دادن حس در دست یا مچ دست
- دیابت؛ اگر دیابت دارید، دست درد می‌تواند جدی باشد
بیشتر بخوانید: 17 درمان خانگی درد دست چپ با شناسایی 10 عامل ایجاد درد
در صورت وجود علائم زیر، باید بلافاصله به پزشک مراجعه کنید:
- درد شدید دارید
- احساس ضعف و سرگیجه دارید
- در زمان آسیب، صدای آسیب استخوان‌هایتان را شنیده‌اید یا متوجه شده‌اید
- قادر به حرکت دادن مچ دست یا نگه داشتن اشیا نیستید
- شکل یا رنگ مچ دست تغییر کرده مثلا کبود یا سفید شده است
این موارد احتمال دارد که نشانه شکستگی مچ باشد
بیشتر بخوانید: درد مچ دست؛ معرفی 3 عامل اصلی که ریسک ابتلا به مچ درد را می‌افزایند
یادداشت پایانی در ارتباط با دست درد
دست ما از تعداد زیادی استخوان، عضله و رباط مختلف تشکیل شده که امکان حرکت و انجام کارهای زیادی را فراهم می‌کنند. اما همین ساختار و وظایف گسترده باعث آسیب‌پذیری این عضو هم شده است.
بیشتر بخوانید: فیزیوتراپی دست و 7 تمرین اثر گذار برای درمان درد دست
به همین دلیل است که بسیاری از ما حداقل یک بار، دست درد را تجربه کرده‌ایم. درمان دست درد، به علل ایجاد آن بستگی دارد. گاهی اوقات همزمان با استفاده از آتل، استراحت کردن می‌تواند دست درد را برطرف کند.
داروهای مسکن بدون نسخه می‌توانند درد را کاهش دهند. تزریق کورتیکواستروئید اغلب می‌تواند به تسکین علائم کمک کند. در صورت عدم موفقیت سایر درمان‌ها، احتمال دارد پزشک، جراحی را برای درمان دست درد توصیه کند.