درد جلوی زانو، علامتی که به شما در مورد کشکک زانو هشدار می‌دهد
درد جلوی زانو در واقع شامل مجموعه‌ای از انواع زانودرد است که به دلایل متفاوتی ایجاد می‌شوند. گاهی این درد عارضه‌ای از سندرم پاتلوفمورال است و گاهی ناشی از بیماری تاندینوپاتی کشکک که در اثر استفاده بیش از حد از مفصل زانو ایجاد شده است.
با این حال در بیشتر مواقع درد جلوی زانو با التهاب و تنش در کاسه زانو همراه است و از بر هم خوردن تعادل بین استخوان کشکک و ران ناشی می‌شود. برای درمان درد جلوی زانو ابتدا باید با علت‌ها و انواع زانودرد ناشی از آن‌ها آشنا شویم و سپس بهترین راه درمان برای آن را به کار گیریم.
بیشتر بخوانید: درمان خانگی زانودرد با این 15 راه مفید
درد جلوی زانو چیست و علل بروز انواع آن کدامند؟
درد جلوی زانو غالبا حاصل آسیب‌های وارد شده به کاسه زانو یا همان استخوان کشکک (Knee cap) است که می‌تواند افراد جوان تا پیر را درگیر کند.
کشکک زانو (پاتلا) استخوانی سه‌گوش است که روی استخوان ران (فمور) قرار می‌گیرد. هم پشت کاسه زانو و هم انتهای استخوان ران (کندیل ران) که محل قرارگیری کاسه زانو است توسط بافت غضروفی، به شکل سطحی براق و صیقلی پوشیده شده است. نقش این سطح پوشیده شده از غضروف، کاهش اصطکاک و روان ساختن حرکت استخوان‌ها است و مشابه یک ضربه‌گیر عمل می‌کند.
پشت کاسه زانو توسط یک تیغه عمودی تقسیم‌بندی می‌شود که با شیار انتهای استخوان ران در یک راستا قرار دارد. البته این تیغه‌ها به طور صد درصد منطبق نیستند.
بیشتر بخوانید: 12علت ورم پا |10درمان خانگی ورم پا|خواص بالا نگه داشتن پاها
کاسه زانو به کمک ساختار استخوانی و توسط بافت‌های نرم پیرامون خود، به ویژه عضله‌های چهارسر ران، در محل اصلی خود ثابت می‌ماند. تاندون‌ها نیز با برقراری اتصال بین استخوان‌ها و ماهیچه‌ها در مفصل زانو، به ثبات و حفظ فرم قرارگیری آن‌ها کنار هم کمک می‌کنند.
کاسه زانو با افزایش نیرو به کمک بازوی اهرمی عضله‌های ران، کارایی زیادی در انتقال و تقویت نیروهای وارده از عضلات پا دارد.
بیشتر بخوانید: زانو درد را بهتر بشناسیم؛ ۱۱ علت و ۷ راه خلاص شدن از زانودرد
عملکرد همزمان کاسه زانو و استخوان ران در زمان خم و راست شدن زانو، انجام این کار را ممکن می‌کند. اگر این تعامل به هر یک از دلایل ممکن مختل شود، موجب بروز درد در جلوی زانو خواهد شد. همچنین اگر عضلات لگن قوی نباشند، ممکن است پا از مفصل لگن به سمت داخل بچرخد و با تاثیر بر عملکرد زانو، باعث زانودرد شود. به طور کلی خارج شدن کشکک از شیار رانی، که می‌تواند به دلایل مختلفی روی داده باشد، باعث می‌شود که بافت‌های اطراف کشکک زانو دچار التهاب و درد شوند.
فرسایش استخوان
کاسه زانو هنگام خم و راست شدن، خط سیری S شکل را طی می‌کند و طی این حرکت، روی کندیل ران رو به بالا و پایین می‌لغزد. در اثر افزایش زاویه خمش زانو، پشت کاسه زانو در معرض فشارهای متغیر در بخش‌های متفاوت قرار می‌گیرد. این نیروها گاهی به صورت مساوی به این ناحیه منتقل نمی‌شوند و در ناحیه‌های خاصی از کشکک نوعی انباشتگی ایجاد می‌کند که باعث آسیب رسیدن به آن بخش می‌شود.
بیشتر بخوانید: 10 ورزش زانودرد که نتیجه آن‌ها شما را شگفت‌زده می‌کند
تحلیل غضروف
غضروف کاسه زانو سایش تاندون کشکک روی استخوان‌های زیرین را کاهش می‌دهد. در برابر فشار مستقیم و فرسایش‌های ناشی از مواردی مانند زانو زدن، این غضروف کاسه زانو است که از کندیل‌های ران و فرسایش آن‌ها محافظت می‌کند. تحلیل رفتن این غضروف باعث ایجاد درد خواهد شد.
بیشتر بخوانید: علت درد زانو از نوجوانی، میانسالی تا سالمندی
تورم
آسیب کاسه زانو معمولا در مواقعی رخ می‌دهد که عضله‌های ران عملکرد مناسبی نداشته باشند، تعادل‌شان برهم خورده باشد و با یکدیگر هماهنگ نباشند. این عدم تعادل به محدودیت بیشتر مفاصل بین کشکک و استخوان ران می‌انجامد و زانو را متورم می‌کند. تورم در ناحیه زانو اغلب باعث وخیم‌تر شدن آسیب و شدت گرفتن زانودرد می‌شود.
بیشتر بخوانید: چرا پی آر پی زانو یکی از بهترین روش‌های درمان زانودرد است؟
شایع‌ترین علل ایجاد درد جلوی زانو عبارت‌اند از:
- سندرم درد پاتلوفمورال یا همان بیماری «زانوی دوندگان» که در نوجوانان و بزرگسالان شایع است و بیشتر در افرادی دیده می‌شود که فعالیت ورزشی زیادی دارند
- بیماری ازگود شلاتر
- بیماری سیندینگ لارسن جانسون از دلایل شایع درد جلوی زانو در کودکان و نوجوانان است و معادل تاندینوپاتی کشکک در بزرگسالان است
- عارضه کشکک دو قسمتی که در نوجوانان شایع‌تر است
- هم‌تراز و هم‌محور نبودن کشکک که اغلب در نوجوانان و بیشتر در میان دختران شایع است و معمولا با آسیب‌دیدگی سطح کندرال مفصل پاتلوفمورال همراه است
- حرکت بیش از حد کشکک زانو که اغلب نزدیک به زمان بروز جهش‌های رشدی دوران بلوغ رخ می‌دهد
- بورسیت زانو که شامل بورسیت کشکک (زانوی زنان خانه‌دار) بورسیت عمقی زیرکشککی (زانوی پارسون) و بورسیت آنسرین که با درد ناگهانی در وسط زانو همراه است، می‌شود
- آرتریت پاتلوفمورال مجزا که نوع شایعی از آرتروز زانو در میانسالان و افراد مسن است
بیشتر بخوانید: درمان آرتروز زانو ، موثر ترین روش های معالجه آرتروز زانو
علائم آسیب‌دیدگی و ساییدگی کشکک زانو را بشناسید
- درد در قسمت زیرین یا اطراف کاسه زانو، به ویژه هنگام بالا و پایین رفتن از پله‌ها، زانو زدن یا نشستن روی زانوها
- ایجاد صدا در زانو یا احساس سایش هنگام حرکت دادن زانو
- خالی کردن زانو
- احساس درد در زانو پس از نشستن طولانی
- تورم
- گرفتگی عضله‌های ران و ساق پا
بیشتر بخوانید: تعویض مفصل زانو؛ جراحی سخت با نتیجه ایده‌آل با اطمینان گام بردار!
در هر یک از موارد فوق، انجام فعالیت‌های فیزیکی مانند ورزش یا بالا و پایین رفتن از پله‌ها دشوار و احتمالا دردناک خواهد بود.
تکرار فعالیت‌هایی که فشار مداومی به مفصل زانو وارد می‌کنند مانند دویدن، دوچرخه‌سواری و استپ ایروبیک، می‌توانند باعث بروز آسیب در کاسه زانو و احساس زانودرد شود.
بیشتر بخوانید: رباط زانو نقشی اساسی در کارکرد مفصل دارد، پس مراقب آن باشید
عوامل موثر بر آسیب‌دیدگی کشکک و ایجاد درد جلوی زانو
عوامل متعددی در بروز درد جلوی زانو ناشی از آسیب‌دیدگی کشکک موثرند. این عوامل شامل استخوان‌بندی، قابلیت‌های عضلانی-مفصلی، ویژگی‌های مکانیکال و تروماهای وارد شده به زانو هستند.
موارد زیر از جمله عواملی هستند که می‌توانند به آسیب‌دیدگی کشکک و درد جلوی زانو منجر شوند:
بیشتر بخوانید: زانودرد سالمندان، انواع، علل و راه‌های پیشگیری و درمان آن
عوامل مرتبط با استخوان‌بندی
- اندازه و شکل زانو
- طول پا
- تغییرهای مرتبط به استخوان ران
- تغییرهای مرتبط با استخوان درشت‌نی
بیشتر بخوانید: خالی کردن زانو، بررسی درمان و علت خالی شدن پا هنگام راه رفتن
عوامل مفصلی
گرفتگی، سفت شدن یا تحلیل رفتن غضروف‌ها از موارد مرتبط با مفصل زانو هستند که به درد جلوی زانو منجر می‌شوند.
عوامل عضلانی
- قدرت پایین و کنترل ضعیف عضله ران
- گرفتگی عضلات ساق پا، ران و مفصل ران
- ناهنجاری‌های بافت نرم اطراف زانو
- مختل شدن کنترل عضلات اطراف زانو
عوامل مکانیکال
عوامل که ناشی از تغییر ویژگی‌های آناتومی یا ساختار اندام‌ها هستند، در بروز آسیب‌دیدگی و درد جلوی زانو موثرند. به طور مثال، کف پای صاف، انحراف زانوی ضربدری یا پرانتزی یا انحراف لگن، باعث افزایش فشار روی زانو شده و فرد را مستعد ساییدگی کشکک یا کندرومالاسی می‌کند.
دفرمگی یا محدودیت حرکتی ستون فقرات، مفصل ران، زانو، مچ و کف پا و همچنین ضعف عضلات اطراف لگن از شایع‌ترین عوامل ایجاد ساییدگی کشکک و درد جلوی زانو هستند.
بیشتر بخوانید: سندروم زانوی دوندگان|عارضه ای که مخصوص زانوی دوندگان نیست
فشار خارج از تحمل یا تروما
وارد شدن ضربه یا فشار مستقیم یا غیرمستقیم به صورت ناگهانی یا در بلند مدت، از جمله موارد ترومای زانو هستند که می‌توانند باعث بروز آسیب در کاسه زانو و ایجاد درد جلوی زانو شوند.
این موارد عبارت‌اند از:
- استفاده بیش از اندازه از زانو، مانند مواردی که در دوندگان یا دوچرخه‌سواران رخ می‌دهد
- انجام فعالیت‌های سنگین که بدن به آن‌ها عادت ندارد
- ماندن در یک حالت ثابت به مدت طولانی مانند نشستن
- آرتریت یا بیماری التهاب مفاصل مانند آرتروز و روماتیسم مفصلی
- نرم شدن غضروف، به طور مثال در اثر ابتلا به نرمی یا کندرومالاسی زانو
بیشتر بخوانید: زانوبند کشی، پرطرفدارترین و آشناترین راه مقابله با زانودرد
مدیریت و کنترل آسیب‌های مرتبط با کشکک و درد جلوی زانو
برای کنترل زانودرد باید مراحل درمانی را تحت نظارت پزشک انجام دهید و به اهداف درمانی که تلاش برای جلوگیری از بازگشت درد است پایبند باشید. بعضی از مواردی که در پیشگیری از بازگشت درد و آسیب بیشتر موثرند عبارت‌اند از:
- حرکت و پایداری مفصل را حفظ کنید. انجام تمرین‌های عدم تحمل وزن موجب تقویت عضلات اطراف زانو می‌شود و در نتیجه فشار اطراف مفصل کاهش می‌یابد و دامنه حرکتی مفصل حفظ می‌شود. زمانی که در به حد کافی تسکین یافت، تمرینات تحمل وزن را شروع کنید.
- انجام تمرین‌ها را تا زمانی که درد بروز نیافته ادامه دهید ولی توجه کنید که شدت تمرین‌ها را به محض احساس ناخوشایند درد جلوی زانو کاهش دهید. برای انجام تمرین‌ها نباید به زانوها فشار بیاورید.
- از فعالیت‌های فیزیکی مکرر تا زمان فروکش کردن درد اجتناب کنید.
- همیشه قبل از شروع ورزش بدن را گرم کنید.
- حرکت‌های ورزشی را از آسان به سخت انجام دهید.
- از حرکت کردن روی سطوح شیب‌دار دوری کنید.
- کفش پاشنه بلند نپوشید. مشکل به عقب رانده شدن کاسه زانو به سمت استخوان‌های ران با پوشیدن کفش پاشنه بلند تشدید می‌شود.
- از زانو زدن و نشستن روی زانو اجتناب کنید.
- به مدت طولانی با زانوهای رو به عقب قفل شده نایستید.
- ورزش‌هایی که به زانو فشار زیادی وارد می‌کنند مانند شنای قورباغه انجام ندهید.
- در صورت وجود تورم، به زانو استراحت دهید و برای فروکش کردن آن، از کیسه یخ استفاده کنید.
- وزن خود را در مقدار مناسبی نگه دارید تا از فشار مضاعف به زانوها جلوگیری شود.
بیشتر بخوانید: درمان پارگی مینیسک زانو با روش‌های خانگی، ورزشی و جراحی
راه‌های درمانی موثر بر درد جلوی زانو
درمان درد جلوی زانو با توجه به علت ایجاد آن می‌تواند به روش‌های مختلفی انجام گیرد.
فیزیوتراپی
انجام روش‌های درمانی فیزیوتراپی با بازدهی بالا و کمترین عوارض، یکی از روش‌های کاملا موثر در درمان زانودرد است.
- تمرین‌های تقویتی و بازآموزی فعالیت‌های عضلانی به ترتیب درست
- کشش عضله‌های ران
- کنترل تورم
- تسکین درد
- استفاده از چسب‌ها و نوارهای مخصوص در صورت لزوم
- بهره‌گیری از تکنیک‌های متحرک‌سازی مفصل جهت بازیابی دامنه کامل حرکتی مفصل
- آموزش روش صحیح انجام ورزش‌ها و عامل‌های تشدیدکننده پیشین پس از تسکین درد
- درمان ستون فقرات، مفصل ران، مچ و کف پا در صورت لزوم
- مراجعه به متخصص جهت تهیه بریس یا ارتوزهای دائمی یا موقتی
- استفاده از کفش‌ها یا کفی‌های طبی طراحی شده متناسب با مشکل بیمار به منظور کنترل حرکت مفصل، کنترل فشار وارده به زانو و ایجاد ثبات بیشتر در پا
بیشتر بخوانید: درمان ساییدگی زانو، بهترین درمان برای ساییدگی مفصل زانو
وسایل کمکی
برای کنترل درد و همچنین در مواردی که زانو دچار تورم و التهابات دردناک است، می‌توان از انواع وسایل کمکی مانند عصا یا چوب زیر بغل یا انواع زانوبند طبی استفاده کرد. این موارد به کاهش فشار وارده بر زانو و در نتیجه درمان زانودرد موثرند.
استفاده از تجهیزات پزشکی درمان زانودرد
ارتوز و کفی‌های طبی که برای بیمار و منطبق با شرایط او ساخته شده باشند می‌توانند باعث بهبود وضعیت بدن و در نتیجه کاهش فشار وارده به زانو شوند.
بهبود وضعیت مچ و کف پا در افرادی که دچار درد جلوی زانو و ساییدگی کشکک هستند، می‌تواند باعث تسکین یا درمان این عارضه شود.
مشکل حرکت بیش از حد کشکک زانو با استفاده از زانوبند هم می‌تواند تا حد زیادی کنترل شود. زانوبند به کشکک کمک می‌کند که در جای خود ثابت بماند و از حرکت بیش از حد آن و احتمالا خارج شدن آن از محل خود (شیار رانی) جلوگیری شود.
بیشتر بخوانید: زانودرد عصبی چیست و چگونه به آن دچار نشویم؟
دارو
انواع مسکن‌های بدون نسخه و داروهای ضدالتهاب می‌توانند در تسکین انواع درد جلوی زانو به صورت فوری موثر باشند. اما باید توجه شود که استفاده این داروها به طور دائمی، علاوه بر کاهش اثرات تسکینی آن‌ها، می‌تواند عوارض خطرناکی بر سلامتی بیمار داشته باشد.
پی آر پی
در روش پی آر پی، عوامل رشدی یا التیام‌بخش بدست آمده از خون خود فرد، به زانوی او تزریق می‌شوند. این کار به بهبود و ترمیم بخش‌های آسیب‌دیده زانو و درمان درد مفصل زانو کمک می‌کند.
بیشتر بخوانید: اگر این علائم آرتروز زانو را دارید، به دنبال بهبودی باشید
جراحی
عمل جراحی بیشتر از آن که برای درمان درد جلوی زانو و زیر کشکک (زانوی دوندگان) به کار برده شود، برای بررسی و مدیریت مشکلات مرتبط با زانو مهم است.
جراحی‌های متداول عبارت‌اند از:
- آرتروسکوپی: این جراحی در صورت لزوم جهت بررسی وضعیت زانو و اصلاح انواع ناهنجاری درون زانو انجام می‌شود. تشخیص افتراقی و حذف احتمال ابتلا به عارضه‌های دیگر از کاربردهای این روش محسوب می‌شود.
- آزاد کردن بافت‌های نرم رتیناکولار خارجی: این جراحی با هدف کاهش نیروهای وارد شده روی خارج زانو انجام می‌شود تا کاسه زانو بهتر در محل خود قرار بگیرد.
- عمل المسی-تریلیات: به سمت داخل یا جلو حرکت دادن برآمدگی درشت‌نی به منظور کاهش فشار مفصل کشککی-رانی (پاتلوفمورال)
- جراحی تنظیم مجدد مفصل کشککی-رانی
بیشتر بخوانید: جراحی آرتروز زانو، یک تصمیم بسیار مهم
زمانی که یک مفصل دچار مشکل شود، تمام حرکات بدن که آن مفصل در آن‌ها نقش دارد نیز دچار اخلال می‌شوند. در مورد زانو، گستره این حرکات بسیار وسیع‌تر است و همین امر اهمیت درمان زانودرد را بیشتر می‌کند.
درد جلوی زانو شایع‌ترین سندرم ناشی از استفاده بیش از حد از مفصل زانو در میان ورزشکاران است. البته افراد عادی نیز از این عارضه در امان نیستند.
از دلایل اصلی زانودرد مزمن نوجوانان نیز می‌توان به آسیب‌های کشکک یا کاسه زانو اشاره کرد که معمولا به شکل درد جلوی زانو بروز پیدا می‌کند.
درمان زانودرد هم مثل باقی مفاصل، باید به صورت اصولی و مرحله به مرحله انجام شود که اولین قدم آن کاهش التهاب و تورم ایجاد شده در آن است. مثلا استفاده از داروهای ضدالتهابی باعث کاهش درد مفصل می‌شوند با این حال بسیار مهم است که این درمان‌ها تحت نظر پزشک انجام شوند. در قدم بعدی پزشک با انجام معاینات دقیق و آزمایشات مختلف، به تشخیص دقیق علت بروز و ایجاد آن و همچنین یافتن بهترین راه درمان زانودرد می‌پردازد.
با این حال بهترین درمان زانودرد باید با هدف جلوگیری از تکرار آن انجام شود. در این مورد، درد جلوی زانو زمانی کاهش پیدا می‌کند و التهاب زمانی کمتر می‌شود که بتوانید از آسیب‌های مجدد کشکک به بافت‌ها جلوگیری کنید.