خالی کردن زانو، بررسی درمان و علت خالی شدن پا هنگام راه رفتن
خالی کردن زانو یا احساس ضعف در زانوها به طور ناگهانی رخ می‌دهد یا به مرور زمان و به کندی ایجاد خواهد شد. امکان دارد این تنها علامتی باشد که بروز می‌یابد اما گاهی احتمال دارد علائم دیگری مانند ترکیدن، درد، کبودی یا تورم زانو را نیز تجربه کرد. این مقاله از مجله سلامت سیوطب دلایل احتمالی ضعف زانو را توضیح خواهد داد. همچنین علائم خالی کردن زانو، نحوه تشخیص شرایط زانو و گزینه‌های درمانی موجود را پوشش می‌دهد.
تعریف مفصل زانو
زانو یک مفصل لولایی است که استخوان بزرگ ران را به استخوان‌های ساق پا متصل می‌کند. بافت‌های همبند به نام رباط، استخوان‌ها را به استخوان‌ها متصل و به تثبیت مفصل کمک می‌کند.
خالی کردن زانو می‌تواند نشانه یک آسیب جدی به زانو باشد. بی ثباتی زانو خطر افتادن را افزایش و بهبودی از مشکلات آن طولانی است. خالی کردن زانو در بین بزرگسالان نسبتا رایج است. در یک مطالعه، 11.8 درصد از بزرگسالان 36 تا 94 ساله حداقل یک مورد مشکلات زانو را در 3 ماه گذشته گزارش کردند.
بیشتر بخوانید: تعویض مفصل زانو؛ جراحی سخت با نتیجه ایده‌آل با اطمینان گام بردار!
علائم خالی کردن زانو
احساس بی ثباتی زانو بیشتر به دلیل رگ به رگ شدن یا پارگی رباط‌ها است. آسیب منیسک یا رباط صلیبی قدامی (ACL) نیز می‌تواند باعث بی ثباتی و درد زانو شود.
رباط‌ها نوارهای فیبری محکمی هستند که استخوان‌ها را در کنار هم نگه می‌دارند. اگر رباط‌های داخل زانو آسیب ببینند، مفصل زانو دردناک، لرزان و ناپایدار می‌شود. در حالی که مشغول راه رفتن، ورزش یا حتی ایستاده هستید، حالت خالی کردن زانو را تجربه خواهید کرد. در صورت آسیب دیدن عضلات زانو آن‌ها نمی‌توانند به درستی منقبض و شخص با ضعف و درد مواجه خواهد شد. آسیب‌های زانو معمولا آسیب‌های ورزشی هستند، اگرچه در طول هر فعالیت بدنی امکان پیچ خوردگی زانو یا آسیب ضربه‌ای به مفصل دور از ذهن نیست. موارد زیر خالی کردن زانو را توصیف خواهد کرد:
- احساس خارج شدن زانو از جای خود
- شل بودن ساختارهای داخل زانو
- قفل شدن یا گرفتگی زانو
- شنیدن، ترکیدن یا کلیک زانو
- درد: ممکن است خفیف، متوسط یا کاملا شدید باشد
- تورم
بیشتر بخوانید: اگر این علائم آرتروز زانو را دارید، به دنبال بهبودی باشید
چه افرادی اغلب تحت تاثیر علائم خالی کردن زانو قرار می‌گیرند
افرادی که احتمال خالی کردن زانو در آن‌ها بیشتر است عبارتند از:
- ورزشکاران جوان: ورزشکاران تناسب اندام و فعال در سنین نوجوانی و 20 سالگی، کسانی هستند که اغلب دچار آسیب‌های ورزشی می‌شوند.
- رقصنده‌ها
- هر کسی که کار فیزیکی سخت انجام می‌دهد
- هر کسی که اضافه وزن دارد یا چاق است
- زنان: زنان بیشتر در معرض مشکلات زانو خواهند بود، زیرا به طور طبیعی لگن پهن‌تری دارند. بنابراین زنان مستعد ناهماهنگی بین بالای کاسه زانو و پایین استخوان ران هستند.
- افراد مسن: دچار ساییدگی تدریجی غضروف زانو می‌شوند و بیماری خالی کردن زانو در آن‌ها تقریبا رایج است.
- آسیب قبلی: این فرد را مستعد آسیب دیگری خواهد کرد.
بیشتر بخوانید: چرا پی آر پی زانو یکی از بهترین روش‌های درمان زانودرد است؟
آیا علائم خالی کردن زانو جدی است؟
شدت بی ثباتی زانو در نهایت به علت و تاثیر آن بر سطح فعالیت یا کیفیت زندگی فرد بستگی دارد.
- جدی نیست: کشیدگی یا رگ به رگ شدن خفیف یک آسیب شایع ورزشی است و با استراحت و فیزیوتراپی قابل بهبود خواهد بود
- نسبتا جدی: آسیب به غضروف گاهی اوقات منجر به آرتریت خواهد شد. درد و بی ثباتی زانو یک آسیب حاد که در صورت عدم درمان فوری احتمال دارد تبدیل به یه درد مزمن شود
- جدی: آسیب شدیدتر، در صورت نادیده گرفته شدن و فشار بر قسمت آسیب دیده، بدتر خواهد شد. به عنوان مثال، یک پارگی جزئی امکان دارد به یک پارگی کامل تبدیل شود
علل خالی کردن زانو
شایع‌ترین علل خالی کردن زانو شامل موارد زیر است:
1. آسیب مینیسک
مینیسک‌ها دو تکه غضروف هستند که به عنوان ضربه‌گیر در زانو، بین انتهای پایینی استخوان ران و بالای استخوان ساق پا عمل می‌کنند. مینیسک پاره شده معمولا به عنوان غضروف پاره شده در زانو شناخته می‌شود.
آسیب به مینیسک اغلب همراه با آسیب دیگری به زانو اتفاق می‌افتد، به‌ویژه زمانی که یک حرکت شدید پیچشی یا ضربه مستقیمی مانند تکل وجود داشته باشد. غضروف عموما به دلیل افزایش سن نازک و فرسوده خواهد شد. افراد مسن امکان دارد از طریق فعالیت عادی مینیسک زانو را پاره کنند که منجر به خالی کردن زانو خواهد شد.
علائم مینیسک پاره شده شامل درد، سفتی، تورم و خالی کردن زانو است. در این صورت زانوی فرد به سادگی و درستی کار نمی‌کند و احتمال دارد گیر کند، قفل شود یا دچار خالی کردن زانو شود.
تشخیص از طریق شرح حال بیمار، معاینه فیزیکی، تست‌های حرکتی ساده و تصویربرداری مانند اشعه ایکس یا ام آر آی انجام می‌شود.
بسته به شکل دقیق آسیب، پارگی گاهی با مراقبت‌های حمایتی مانند استراحت، یخ و داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی به خودی خود بهبود می‌یابد. در موارد دیگر، جراحی آرتروسکوپی و سپس توانبخشی گزینه‌های درمانی برای خالی کردن زانو ناشی از مینیسک پاره شده است.
بیشتر بخوانید :صدای تق تق زانو | اگر صدای زانو نگرانتان کرده این مطلب را بخوانید
2. آسیب رباط صلیبی Acl
ACL (رباط صلیبی قدامی) یک تاندون فوق‌العاده مهم است که استخوان ران را به استخوان ساق پا متصل می‌کند. هر بار که یک قدم برداشته می‌شود، رباط صلیبی قدامی استخوان ساق پا را از حرکت غیرمتعارف به سمت جلو باز می‌دارد. متاسفانه در بسیاری از تصادفات و ورزش‌ها پارگی اتفاق می‌افتد و به مرور زمان منجر به خالی کردن زانو خواهد شد.
علائم اصلی: زانو درد، خالی کردن زانو، تورم
علائمی‌که همیشه با آسیب رباط صلیبی ACL رخ می‌دهد: زانو درد
3. پارگی رباط زانو
زانو دارای چهار رباط اصلی تثبیت کننده است که در طول حرکت به آن ثبات می‌دهد. یکی که قبلا به آن اشاره کردم ACL است. اگر در 3 رباط دیگر پارگی رخ دهد امکان دارد خالی کردن زانو همراه با درد تجربه شود.
رباط متقاطع خلفی (PCL)
درست در کنار ACL، در قسمت داخلی زانو، یک رباط متقاطع خلفی نیز داریم. این رباط به جلوگیری از انبساط بیش از حد استخوان ساق پا کمک می‌کند.
این رباط معمولا در تصادفات اتومبیل آسیب می‌بیند، جایی که ساق پا به داخل داشبورد فرو می‌رود و زانو بیش از حد کشیده خواهد شد. اگر رباط متقاطع خلفی پاره شده باشد، هنگام صاف کردن کامل زانو شخص احساس ثبات نخواهد کرد. مفصل می‌تواند به سمت عقب بیرون بیاید و خالی کردن زانو تجربه شود.
رباط جانبی داخلی (MCL)
تثبیت کننده اصلی داخلی زانو رباط جانبی داخلی است. این رباط از خم شدن زانو به سمت داخل جلوگیری می‌کند. هنگامی که زانو به سمت داخل فشار داده شود، MCL آسیب می‌بیند.
رباط جانبی بیرونی (LCL)
بسیار شبیه MCL، LCL از خم شدن زانو به سمت بیرون جلوگیری می‌کند. هنگامی که نیرویی وجود داشته باشد که زانو را به بیرون هل می‌دهد، تحت فشار قرار می‌گیرد، مانند یک لگد به داخل زانو.
علائم اصلی پارگی رباط زانو
- زانودرد ناشی از آسیب
- درد داخل زانو
- خالی کردن زانو
راه‌حل آسیب‌های رباط به شدت و میزان پارگی رباط بستگی دارد. برای بسیاری از این موارد، اولین قدم گرفتن تصویربرداری مناسب مانند MRI برای ارزیابی آسیب است.
پارگی‌های کوچک و متوسط را معمولا می‌توان در ابتدا با بستن زانو و سپس فیزیوتراپی و تمرینات پیشرونده درمان کرد. در صورت پاره شدن کامل رباط‌ها، معمولا برای رفع آن نیاز به جراحی ضروری است.
بیشتر بخوانید: جراحی آرتروز زانو، یک تصمیم بسیار مهم
4. سندرم درد پاتلوفمورال
به سندرم درد کشکک رانی (PFPS)، زانوی دونده، زانوی جامپر، درد قدامی زانو و کندرومالاسی کشکک نیز گفته می‌شود. استفاده بیش از حد از طریق تمرین برای ورزش یک علت شایع این سندروم است، به خصوص اگر ناهماهنگی در مفصل زانو یا آسیب قبلی زانو وجود داشته باشد. این کار غضروف زیر کاسه زانو را از بین می‌برد و باعث درد و خالی کردن زانو در هنگام ورزش می‌شود. این شکل از بیماری‌های مفصلی بیشتر در زنان و جوانان فعال در ورزش شایع است، اما می‌تواند هر کسی را مبتلا کند.
علائم سندرم درد پاتلوفمورال شامل درد مبهم در جلوی زانو و اطراف کاسه زانو (کشکک زانو) هنگام دویدن، چمباتمه زدن یا بالا رفتن از پله‌ها، خالی کردن زانو پس از نشستن طولانی مدت با زانوهای خمیده است.
تشخیص از طریق معاینه فیزیکی و از طریق اشعه ایکس، سی تی اسکن یا ام آر آی انجام خواهد شد.
درمان اغلب شامل استراحت است. مسکن‌های بدون نسخه؛ ورزش‌هایی مانند شنا یا دوچرخه سواری؛ فیزیوتراپی برای تقویت و تثبیت زانو؛ و ارتز (درج کفش) برای کمک به اصلاح گام‌های نامرتب از جمله راه‌های درمانی سندرم درد پاتلوفمورال است.
جراحی فقط برای موارد شدید مورد نیاز است و از طریق آرتروسکوپی برای برداشتن قطعات آسیب دیده غضروف انجام می‌شود.
بیشتر بخوانید: 10 ورزش زانودرد که نتیجه آن‌ها شما را شگفت‌زده می‌کند
5. دررفتگی مکرر کاسه زانو (سابلوکساسیون کشکک)
سابلوکساسیون مکرر کشکک، بی ثباتی مداوم کاسه زانو است که باعث درد قدامی زانو و معمولا به صورت جانبی رخ می‌دهد. به طور غیرقابل پیش بینی با مدت زمان‌های مختلف رخ خواهد داد.
علائم اصلی: درد در یک زانو، درد جلوی زانو، درد داخل زانو، زانو متورم و خالی کردن زانو
6. آرتریت زانو
آرتریت التهاب یک یا چند مفصل است. درد، تورم و سفتی از علائم اولیه آرتریت هستند. هر مفصلی در بدن احتمال دارد تحت تاثیر این بیماری قرار گیرد، اما در زانو شایع‌تر است.
علائم اصلی: درد در هر دو زانو، سفتی زانو، خالی کردن زانو، زانو متورم، سفتی مفصل صبحگاهی
بیشتر بخوانید: درمان خانگی زانودرد|درمان گیاهی درد زانو با 15 روش موثر
7. نارسایی عضلات چهار سر ران
عضله چهارسر جلوی ران قرار دارد. این عضله اصلی مسئول صاف کردن زانو است.
گاهی اوقات به دلیل کمبود قدرت در این عضله که به آن نارسایی نیز می‌گویند، خالی کردن زانو به وجود می‌آید. دلایل متعددی برای ضعیف شدن این عضله وجود دارد:
- مهار درد (اگر زانو خیلی درد کند، مغز می‌تواند عضله چهار سر ران را تغییر دهد)
- ضعف بعد از جراحی ACL یا ترمیم مینیسک
- گرفتگی عصب در پشت
- از بین بردن شرایط به دلیل عدم استفاده مانند افرادی که بسیار کم تحرک هستند
علائم رایج نارسایی عضلات چهار سر ران
با نارسایی عضلات چهار سر احساس ضعف در ران ایجاد خواهد شد. در این حالت دچار خالی کردن زانو خواهید شد و به پای خود اعتماد ندارید. در صورت ابتلا به این بیماری ترجیح می‌دهید از عصا یا سایر وسایل کمکی راه رفتن استفاده کنید. در حین حرکت زانو به سمت عقب قفل خواهد شد.
درمان نارسایی عضلات چهار سر ران
درمان اصلی نارسایی عضلات چهارسر ران، تمرینات قدرتی است.
بیشتر بخوانید: زانوبند آرتروزی تا چه حد برای زانودرد مفید است؟
8. سندرم پلیکا سینوویال
چین‌هایی در غشای اطراف مفصل در زانو هستند. معمولا پلیکا در قسمت جلویی و داخل زانو گیر می‌کند. از طریق حرکاتی شامل خم شدن زانو به وجود می‌آید.
سندرم سینوویال پلیکا در سال‌های جوان‌تر زندگی تا حدود 30 سالگی شایع‌تر است. تنوع زیادی در شیوع دقیق این بیماری وجود دارد، با این حال تصور می‌شود که در 10درصد از جمعیت رخ می‌دهد.
علائم رایج عبارتند از:
- زانو درد و خالی کردن زانو
- کلیک کردن، چنگ زدن، گرفتن
- احساس ترکیدن همراه با اسکات یا خم کردن زانو
این علائم معمولا وابسته به فعالیت هستند، با این حال ممکن است دردی وجود داشته باشد که بعد از آن باقی بماند.
درمان سندرم پلیکا سینوویال
این وضعیت معمولا به دلیل عدم قدرت و کنترل عضله چهار سر ران در اطراف مفصل زانو رخ می‌دهد. اغلب این بیماری به فیزیوتراپی، از جمله نوار چسب، ورزش، مدیریت وزن و برخی مسکن‌های بدون نسخه به خوبی پاسخ می‌دهد. وضعیت این سندرم را می‌توان از طریق فیزیوتراپی کنترل کرد، زیرا درمان اصلی شامل تمرینات کنترل لگن و زانو است.
اگر فیزیوتراپی باعث تسکین کامل درد نشود، گزینه بعدی تزریق کورتیزون است. توصیه می‌شود فقط یک دوز را امتحان کنید، زیرا استفاده از دوزهای اضافی بی فایده و در طول زمان بر یکپارچگی تاندون تاثیر منفی خواهد گذاشت.
بیشتر بخوانید: 12 ورزش برای درمان آرتروز زانو که بهترین متخصصان آن ها را توصیه می‌کنند
9. ضایعه استئوکندرال (OCD)
ضایعه استئوکندرال در واقع پارگی یا شکستگی یک تکه غضروف از مفصل زانو است. این باعث ایجاد یک سوراخ کوچک در غضروف می‌شود، جایی که معمولا صاف است. افراد مبتلا به OCD درد در زانو را تجربه می‌کنند که معمولا با تحمل وزن اتفاق می‌افتد. افراد به دلیل ماهیت ناهموار غضروف، خالی کردن زانو را نیز تجربه خواهند کرد.
علائم دیگر شامل درد مبهم در زانو، به ویژه پس از فعالیت است. برای درمان ضایعات استئوکندرال اغلب نیاز به جراحی هست، زیرا غضروف خون خوبی ندارد.
بیشتر بخوانید: درمان پارگی مینیسک زانو با روش‌های خانگی، ورزشی و جراحی
راه‌های درمان خالی کردن زانو
درمان بی ثباتی زانو به علت آن بستگی دارد. گزینه‌های درمانی رایج خالی کردن زانو عبارتند از:
1. تمرین‌های ورزشی
محققان نشان داده‌اند که برنامه‌های ورزشی می‌توانند تغییرات زیادی در زندگی افراد مبتلا به آرتروز و بی‌ثباتی زانو ایجاد کنند. یک مطالعه، افرادی را که در یک برنامه ورزشی 12 هفته‌ای با تمرکز بر قدرت عضلانی و عملکرد روزانه شرکت کردند، مورد بررسی قرار داد. شرکت کنندگان کاهش 20 تا 40درصدی درد و خالی کردن زانو را گزارش کردند.
2. استراحت، یخ، فشرده‌سازی و ارتفاع (RICE)
این یک درمان خانگی رایج برای آسیب‌های جزئی است و شامل استراحت دادن به زانوی آسیب دیده، گذاشتن یخ، پیچیده کردن آن در یک پانسمان نرم و بالا بردن پا تا حد ممکن است.
3. داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs)
این داروها بدون نسخه در دسترس هستند و شامل آسپرین، ایبوپروفن و ناپروکسن می‌شوند. آن‌ها می‌توانند به کاهش درد و محدود کردن تورمی که در کنار خالی کردن زانو ایجاد می‌شود کمک می‌کنند.
بیشتر بخوانید: کشکک زانو چیست و چرا دانستن در مورد آن اهمیت زیادی دارد؟
4. حمایت کردن
استفاده از بریس، بانداژ و فیزیوتراپی مقداری از فشار را از ناحیه آسیب دیده کم خواهد کرد و به افراد کمک می‌کند در حال تقویت عضلات خود به حرکت ادامه دهند.
5. سونوگرافی
درمانگران آموزش دیده از این تکنیک، گاهی همراه با استروئیدها، برای کمک به کاهش التهاب و درد استفاده خواهند کرد که می‌تواند منجر به خالی کردن زانو شود.
6. فیزیوتراپی
افراد تکنیک‌هایی را برای تقویت عضلات، استقامت، بهبود تعادل و هماهنگی عضلات از فیزیوتراپیست‌ها می‌آموزند تا کمتر دچار خالی کردن زانو شوند.
بیشتر بخوانید:رباط زانو نقشی اساسی در کارکرد مفصل دارد، پس مراقب آن باشید
7. داروهای تجویزی
پزشک مسکن‌های قوی‌تری را برای درد و التهاب شدیدتر تجویز خواهد کرد
8. عمل جراحی
افراد مبتلا به مشکلات شدید یا مزمن زانو برای ترمیم رباط‌ها، تاندون‌ها و غضروف‌های آسیب‌دیده یا تنظیم مجدد کاسه زانو به جراحی نیاز خواهند داشت. جراحی در کنار درمان‌های فیزیوتراپی از اصلی‌ترین راه‌های درمانی خالی کردن زانو هستند.
بیشتر بخوانید: درمان زانودرد، معالجه درد زانو با روش‌های موثر خانگی و دارویی
سخن پایانی در خصوص خالی کردن زانو
زانوها به دلیل پارگی، دررفتگی، شرایط خاص و همچنین آسیب عصبی دچار بی ثباتی خواهند شد. درد زانوها تنها علامت نیستند علائمی مانند ترکیدن، ورم، سفتی و کاهش حرکت نیز تجربه از جمله نشانه‌های خالی کردن زانو هستند.
برای تشخیص بی ثباتی زانو، پزشک یک تاریخچه پزشکی دقیق به همراه یک معاینه فیزیکی می‌گیرد و همچنین احتمال دارد از فرد آزمایش تصویربرداری نیز بخواهد. بسته به تشخیص، درمان شامل روش RICE، دارو و احتمالا جراحی باشد. برای کمک به جلوگیری از خالی کردن زانو، در صورت شروع علائم مرتبط، حتما در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید. همچنین می‌توان تمرینات تقویتی زانو را امتحان کرد و از استفاده بیش از حد زانو خودداری کرد.