انواع جراحی دستگاه تناسلی کودکان + مراقبت‌های قبل و بعد از عمل

بسیاری از کودکان در زمان تولد یا در سال‌های نخست زندگی، به جراحی دستگاه تناسلی کودکان نیاز پیدا می‌کنند. عوامل بسیاری می‌تواند موجب نیاز به چنین کاری شود. اما در هر صورت انجام عمل جراحی کودکان در کنار بهبود شرایط زندگی می‌تواند خطراتی هم داشته باشد. همچنین دوره‌های آماده‌سازی کودک برای جراحی و نقاهت آن‌ها با بزرگسالان تفاوت‌هایی دارد. در این مقاله به بررسی تمامی این گزینه‌ها می‌پردازیم.

خطرات احتمالی جراحی

خطرات جراحی دستگاه تناسلی کودکان بسته به نوع عمل متفاوت است. ختنه یکی از رایج‌ترین جراحی‌های کم خطر است و معمولا در چند سال اول زندگی کودکان انجام می‌شود اما سایر جراحی‌ها پیچیده‌تر هستند. برخی از خطرات رایج می‌تواند شامل موارد زیر باشد.

• آسیب به اندام تناسلی
• عفونت
• درد
• خستگی
• یبوست
• ترشحات واژن
• خون‌ریزی

والدین بهتر است با پزشک کودک خود در مورد سایر خطرات احتمالی و عوارض جانبی جراحی خاص فرزند خود صحبت کنند.

مزایای جراحی دستگاه تناسلی کودکان

دلایل زیادی برای اینکه یک پزشک تصمیم به جراحی دستگاه تناسلی کودک بگیرد وجود دارد. اما بدون در نظر گرفتن این دلایل، انجام چنین کاری تاثیرات مثبتی روی زندگی کودک دارد. این موارد می‌توانند شامل ایجاد عملکرد صحیح اندام تناسلی کودک (در دوران کودکی و بزرگسالی) بوده و همچنین کمک به تشخیص هویت شخصی توسط او کند.

بیشتر بخوانید: جراحی کیست کودکان + دانسته‌هایی برای والدین

ناهنجاری‌های دستگاه تناسلی کودک

1.هیپوسپادیاس

هیپوسپادیاس از شایع‌ترین ناهنجاری‌های دستگاه تناسلی کودک است. کودکان مبتلا به این عارضه دارای مجرای ادراری هستند که در نوک آلت تناسلی قرار ندارد، بلکه در سطح شکمی (بین سر آلت تناسلی و کیسه بیضه) قرار می‌گیرد و دچار فرو رفتگی مجرای ادرار می‌شوند. اندام تناسلی این کودکان همچنین تمایل به انحنا به سمت کیسه بیضه دارد. پزشکان برای فرو رفتگی مجرای ادرار ترمیم و جراحی را توصیه می‌کنند. زیرا هیپوسپادیاس بر باروری، مقاربت جنسی، ظاهر (کومزیس) و توانایی تخلیه ایستاده تاثیر می‌گذارد. البته هنوز علت هیپوسپادیاس را نمی‌دانیم. اما اغلب امکان درمان هیپوسپادیاس به صورت سرپایی و تحت بیهوشی عمومی وجود دارد. پزشک اصولا از ختنه‌گاه آلت تناسلی در ترمیم استفاده می‌کند. حتی اگر پوست ختنه گاه وجود نداشته باشد، پیشرفت‌های پزشکی ما را قادر ساخته است تا انواع خاصی از هیپوسپادیا را حتی بدون پوست ختنه‌گاه ترمیم کنیم.

2.Epispadias

اپیسپادیاس از دیگر ناهنجاری‌های دستگاه تناسلی کودک است که در هنگام تولد وجود دارد. در این ناهنجاری، مجرای ادرار، تبدیل به یک لوله کامل نمی‌شود که این امر باعث مشکل در ادرار کردن می‌گردد. کودکان مبتلا به این بیماری نیز تمایل به اکستروفی مثانه دارند. اکستروفی مثانه یک نقص نادر زمان تولد است که در آن، مثانه در خارج از بدن جنین رشد می‌کند. پزشک می‌تواند این وضعیت را با ایجاد مجرای ادراری جدید و چرخش قسمت‌هایی از دستگاه تناسلی اصلاح کنند تا آلت تناسلی جهت طبیعی‌تری پیدا کند.

3.انحنای آلت تناسلی (chordee)

Chordee انحنای آلت تناسلی است. برخی از کودکان با کوردی بدون هیپوسپادیاس یا اپیسپادیای مرتبط متولد می‌شوند. پزشکان معمولا می‌توانند این وضعیت را به صورت سرپایی با جراحی دستگاه تناسلی کودکان و قرار دادن بخیه‌هایی در آلت تناسلی اصلاح کنند.

جراحی اینترسکس

دستگاه تناسلی مبهم می‌تواند به دلیل کروموزوم‌های غیرطبیعی، مشکلات غدد تناسلی یا اختلالات آنزیمی ایجاد شود. در طول رشد دستگاه تناسلی خارجی مردان و زنان از ساختارهای مشترک مشابهی برخوردار می‌شوند. به نظر می‌رسد که کودکان دارای ژن XY دارای دستگاه تناسلی زن و کودکان دارای ژن XX دارای دستگاه تناسلی مرد هستند. پزشک اغلب می‌تواند این شرایط را با جراحی دستگاه تناسلی کودکان درمان کند.

در این کودکان آلت تناسلی به صورت مشخص مردانه یا زنانه نیست. البته این اختلالات می‌تواند شکل‌های مختلفی داشته باشد که به آن‌ها اشاره خواهیم کرد.

1.هرمافرودیت یا خنثی

در این بیماری کودک ممکن است شرایط گوناکونی داشته باشد.

• بافت متفاوتی شامل تخمدان و بیضه
• داشتن ارگان‌های جنسی زنان و مردان
• اندام تناسلی در خارج از بدن که به صورت مشخص زنانه یا مردانه نیست
• ژن‌هایی در بدن که به شکل عادی مرد یا زن است
• کروموزوم‌های مردانه و اندام زنانه در بدن

2.شبه‌ نرمادگی

در این شرایط پسران دارای آلت تناسلی مردانه در خارج بدن هستند که به سادگی قابل تشخیص نیست. اما اندام‌های جنسی آن‌ها داخل بدن کاملا مردانه است.

3.سندرم بی‌حساسیتی آندروژن

این کودکان دارای اندام جنسی زنانه خارج از بدن هستند ولی کروموزوم‌های مردانه دارند.

4.دیس ژنزی گونادال

در این حالت کودک دارای مشخصات زیر است:

• اندامی جنسی که به شکل کامل نباشد
• اندام جنسی داخل بدن کودک که احتمالا زنانه خواهد بود
• اندام تناسلی خارج از بدن کودک که احتمال دارد به طور عادی مردانه یا زنانه باشد

5.کریپتورکیدیسم

بیضه‌های نزول نکرده یکی از شایع‌ترین شرایطی است که ما مشاهده می‌کنیم و حدود 3درصد از کل پسران را درگیر می‌کند. بیضه‌ها در قسمت پشتی شکم شکل می‌گیرند، سپس به سمت کانال ایگوین و داخل کیسه بیضه فرود می‌آیند. پزشک بیضه نزول نکرده را با معاینه فیزیکی تشخیص می‌دهد. اما اگر نتواند بیضه را احساس کنید، «غیرقابل لمس» در نظر گرفته می‌شود. به طور کلی سه دلیل برای بیضه‌های غیر قابل لمس وجود دارد.

• بیضه‌ها در کانال اینگوینال قرار دارند و به دلایلی نمی‌توان آن‌ها را لمس کرد
• بیضه داخل شکم است
• بیضه به طور کلی در آن طرف وجود ندارد

در بیشتر پسران بیضه‌ها در اولین سال زندگی به داخل کیسه بیضه فرود می‌آیند. اگر بیضه‌ها از سال اول نزول نکرده باشند، برای جلوگیری از آسیب به بیضه که در موقعیت دیگری عمل و رشد می‌کند، جراحی دستگاه تناسلی کودکان را توصیه می‌کنند. اگر نتوانند بیضه را لمس کنند، لاپاراسکوپی را انجام می‌دهند تا دلیل عدم احساس بیضه مشخص شود. پزشکان تنها با لاپاراسکوپی می‌توانند بسیاری از بیضه‌های داخل شکمی را به داخل کیسه بیضه منتقل کنند. اگر کریپتورکیدیسم اصلاح شود، احتمال باروری افزایش پیدا می‌کند.

بیشتر بخوانید: جراحی لب شکری + سایر راه‌های درمان

فتق

فتق اینگوینال اغلب در کودکان خردسال ظاهر می‌شود. این فتق‌ها با فتق‌های بزرگسال از این نظر متفاوت هستند که صفاق (کیسه‌ای که روده‌ها را در بر می‌گیرد) بسته نمی‌شود و بین شکم و کیسه بیضه مرز ایجاد می‌کند. در این موارد می‌توانید بگویید که کودک دچار فتق ناشی از برآمدگی در کشاله ران یا کیسه بیضه است که اغلب تغییر اندازه می‌دهد. پزشک با انجام جراحی فتق کودکان، اینگوینال را درمان می‌کند. بعد از جراحی دستگاه تناسلی کودکان، میزان عود این عارضه به حداقل می‌رسد.

هیدروسل

هیدروسل مقداری مایع در امتداد غشا است که قسمت جلویی و کناری بیضه را می‌پوشاند. پزشک می‌تواند با یک روش سرپایی به راحتی این موارد را درمان کند. میزان عود هیدروسل هم حداقلی است.

ختنه کردن

ختنه عبارت است از برداشتن پوست ختنه‌گاه آلت تناسلی (یک تکه کوچک از پوست که نوک آن را می پوشاند) که عموما اندکی پس از تولد انجام می‌شود. این عمل وقتی در یک محیط استریل توسط متخصص یا پزشک متخصص آموزش دیده مانند اورولوژیست انجام شود، یک روش بسیار ایمن است. خونریزی حداقلی دارد و عفونت در آن نادر است.

تحقیقات نشان می‌دهد که ختنه خطر ابتلا به HIV ، HPV و سایر عفونت‌های مقاربتی و همچنین سرطان آلت تناسلی و پروستات و عفونت‌های ادراری را کاهش می‌دهد. طبق گفته انجمن اطفال آمریکا، فواید ختنه برای نوزادان بیشتر از خطرات آن است، اگرچه تصمیم نهایی با والدین است.

برخی از کودکان کاندیدای مناسبی برای ختنه نیستند. از جمله نوزادان نارس، نوزادان مبتلا به اختلال خونریزی و نوزادانی با شرایطی که اصلاح آن‌ها ممکن است به عنوان بخشی از ترمیم نیاز به بافت ختنه‌گاه داشته باشد.

موارد که در بالا گفته شد، بیماری‌هایی بودند که می‌توانند باعث انجام جراحی دستگاه تناسلی کودکان شوند. در ادامه به مواردی اشاره می‌کنیم که کودک و والدین او برای انجام جراحی باید انجام داده و به آن‌ها دقت کنند.

بیشتر بخوانید: علت بی خوابی کودکان چیست؟

چگونه کودک را برای جراحی آماده کنیم؟

آمادگی برای جراحی دستگاه تناسلی در هر روش متفاوت است. با پزشک خود در مورد چگونگی آماده‌سازی فرزند خود برای عمل خاص او مشورت کنید. برخی از آماده‌سازی‌های رایج به شرح زیر است.

آماده‌سازی خانه برای جراحی دستگاه تناسلی کودکان

در صورت نیاز به بیهوشی عمومی، قوانین مهمی برای خوردن و آشامیدن وجود دارد که باید در ساعات قبل از عمل رعایت شود. بر اساس سن فرزند شما دستورالعمل‌های غذایی و آشامیدنی خاصی را برای کودک به شما می‌دهند. در ادامه دستورالعمل های معمول برای خوردن و آشامیدن آورده شده‌اند. البته این دستورات می‌تواند با توجه به شرایط کودک و تشخیص پزشک تا حدودی تغییر کند.

برای کودکان بالای 12 ماه

بعد از نیمه شب قبل از عمل، هیچ غذای جامد یا مایعات غیرشفاف به فرزندتان ندهید. این شامل شیر، شیر خشک، آب میوه با پالپ، آدامس یا آب نبات است.

برای نوزادان زیر 12 ماه

تا شش ساعت قبل از زمان ورود برنامه‌ریزی شده، ممکن است به نوزادان شیر خشک داده شود.

تا چهار ساعت قبل از زمان ورود برنامه‌ریزی شده، نوزادانی که از شیر مادر تغذیه می‌کنند ممکن است اجازه شیر خوردن داشته باشند.

برای همه کودکان

حداکثر 2 ساعت قبل از زمان جراحی دستگاه تناسلی کودکان، آن‌ها فقط باید مایعات شفاف بخورند. مایعات شفاف شامل آب و آب میوه‌هایی است که می‌توانید از طریق آن‌ها سوی دیگر ظرف را مشاهده کنید. مانند آب سیب یا آب انگور سفید، البته شیر مایع شفافی نیست.

در 2 ساعت قبل از زمان ورود برنامه‌ریزی شده، چیزی برای خوردن و نوشیدن به کودک یا نوزادتان ندهید.

نقش والدین/سرپرست

مهمترین نقش والدین یا سرپرست این است که به فرزند خود کمک کنند قبل از عمل آرامش خود را حفظ کند. بهترین راه برای حفظ آرامش کودک هم زاین است که آرامش خود را حفظ کنید.

بیشتر بخوانید: کم خوابی کودکان، مشکلی غم‌انگیز که کودکان را آزار می‌دهد

آماده شدن برای بیهوشی

هنگامی که فرزند شما برای جراحی دستگاه تناسلی کودکان پذیرش شد، یک نفر از پرسنل درمان با شما ملاقات می‌کند تا علائم حیاتی، وزن و سابقه پزشکی فرزند شما را دریافت کند. به عنوان والدین یا سرپرست قانونی از شما خواسته می‌شود که قبل از انجام بیهوشی، فرم رضایت نامه را امضا کنید.

پزشک بیهوشی اطلاعات پزشکی فرزند شما را بررسی می کند و تصمیم می‌گیرد که چه نوع دارویی برای بیهوشی فرزند شما بهتر است. اگر فرزند شما بسیار می‌ترسد یا ناراحت است، پزشک امکان دارد داروی خاصی به او بدهد تا به آرامش برسد.

کودکان کوچک‌تر داروهای بیهوشی خود را از طریق «ماسک» دریافت می‌کنند که هوای مخلوط شده با دارو را حمل می‌کند. در حالی که کودک شما هنوز بیدار است و از هیچ‌گونه سوزنی استفاده نمی‌شود. کودکان بزرگ‌تر ممکن است بین دریافت داروهای خود از طریق ماسک یا از طریق خط وریدی (IV) یکی را انتخاب کنند.

بیشتر بخوانید: گلودرد کودکان را جدی بگیرید |سرماخوردگی یا کووید 19

هنگام بیهوشی

در حالی که کودک شما بیهوش است، ضربان قلب، فشار خون، درجه حرارت و سطح اکسیژن خون او به طور مداوم بررسی می‌شود. ممکن است در هنگام بیهوشی برای فرزند شما لوله تنفسی گذاشته شود. اگر از لوله تنفس استفاده شد، ممکن است فرزند شما بعد از جراحی دچار گلو درد شود.

برای بیهوشی کودک در حین عمل جراحی، ممکن است داروهای بی‌حسی با ماسک یا از طریق لوله IV یا هر دو به او داده شود. وقتی عمل جراحی تمام شد، استفاده از داروها متوقف شده و  روند رسیدن کودک شما به هوشیاری شروع می‌شود.

به هوش آمدن

کودکانی که از بیهوشی خارج می‌شوند ممکن است واکنش‌های متفاوتی نشان دهند. کودک ممکن است گریه کند، سر و صدا داشته یا گیج شده باشد. در قسمت معده مشکل پیدا کرده یا استفراغ کند. این واکنش‌ها طبیعی هستند و با از بین رفتن بیهوشی برطرف می‌شوند.

برخی از کودکان با یک کاتتر (CATH-it-er) بیدار می‌شوند. یک لوله انعطاف‌پذیر نازک که در مجرای ادرار قرار می‌گیرد تا اجازه خروج ادرار از مثانه را بدهد. جراح شما تعیین می‌کند که کاتتر چه زمانی باید برداشته شود.

کودکانی که بیهوشی دمی دریافت کرده‌اند ممکن است در پاهای خود ضعف، بی‌حسی یا سوزن سوزن شدن داشته باشند. این احساسات طبیعی هستند و باید ظرف چند ساعت از بین بروند. برای جلوگیری از زمین خوردن باید چند ساعت از نزدیک کودک خود را زیر نظر داشته باشید.

بیشتر بخوانید: غذای کودکان یک ساله |لیست غذای کودک یک ساله

رفتن به خانه

پس از ترخیص فرزند شما و بازگشت به خانه، ممکن است او هنوز عصبی باشد و باید شرایط راحتی را برای آن روزش فراهم کنید. حمام کردن فرزند شما تا چند روز پس از عمل ممنوع است. در صورت لزوم می‌توانید از دستمال بچه برای تمیز کردن آرام فرزند خود استفاده کنید.

جراح تعیین می‌کند که کودک شما چه زمانی می‌تواند فعالیت‌های عادی خود را از سر بگیرد. دستورات کامل و جامعی نیز قبل از ترخیص توسط جراح به شما داده می‌شود.

در صورت مشاهده تب، خونریزی یا تخلیه موادی با بوی نامطبوع از ناحیه اطراف جراحی، بلافاصله با پزشک متخصص تماس بگیرید.

در این مقاله انواع بیماری‌ها و دلایل جراحی دستگاه تناسلی کودکان را بررسی کردیم. با روش‌هایی که عمل‌های جراحی انجام می‌شود تا حدودی آشنا شدیم و شرایط آماده‌سازی و مراقبت از کودکان را آموختیم. دانش درباره چنین مواردی برای هر خانواده که دارای فرزند یا خواهان تولد نوزادی است، لازم خواهد بود.