انسداد لوله‌های فالوپ رحمی؛ عارضه‌ای بدون علائم اما خطرناک برای باروری

انسداد لوله‌های فالوپ رحمی اغلب علائم خاصی ندارند، اما نقش مهمی در ناباروری دارند. لوله‌های فالوپ، رحم و تخمدان را به یکدیگر وصل می‌کنند و ممکن است به‌خاطر آسیب در اثر بارداری خارج رحمی یا عفونت مسدود شوند. در این مقاله به بررسی همه علل، عوامل و راه‌های درمان انسداد لوله‌های فالوپ رحمی، می‌پردازیم.

انسداد لوله‌های فالوپ رحمی چیست؟

انسداد لوله‌های فالوپ رحمی باعث می‌شود در طول تخمک‌گذاری که در دوره عادت ماهانه زنان اتفاق می‌افتد، تخمک به رحم نرسد. تخمک‌ها ماهانه در لوله‌های فالوپ رها می‌شوند و لقاح اسپرم و تخمک در این لوله‌ها به وجود می‌آید.

اگر لوله‌های رحمی به دلیل زخم، عفونت، آندومتريوز، چسبندگی بعد از جراحی یا انسداد نتوانند اسپرم را به تخمك برسانند، ناباروری ایجاد می‌شود. انسداد لوله‌های فالوپ، راه برگشت رحم برای تخمک بارور شده را نیز می‌بندد. لوله‌های رحم نازک هستند و اگر مسدود شوند، راهی برای رسیدن اسپرم به تخمک وجود نخواهد داشت.

علائم انسداد لوله‌های فالوپ رحمی

انسداد لوله‌های فالوپ رحمی اغلب علائمی ایجاد نمی‌کند. بسیاری از زنان تا زمانی که اقدام به بارداری نکنند و دچار مشکل نشوند، نمی‌دانند لوله‌های آن‌ها مسدود شده است. در برخی موارد انسداد لوله‌های فالوپ رحمی می‌تواند منجر به درد خفیف و منظم در یک طرف شکم شود. این امر معمولا در نوعی انسداد به نام هیدروسالپینکس اتفاق می‌افتد.

این پدیده زمانی است که مایعی، لوله فالوپ را پر کرده و بزرگ می‌کند. شرایطی که می‌تواند منجر به انسداد لوله فالوپ شود می‌تواند علائم خاص خود را ایجاد کند. به عنوان مثال اندومتریوز اغلب باعث قاعدگی‌های بسیار دردناک و سنگین و درد لگن می‌شود. این امر می‌تواند خطر انسداد لوله‌های فالوپ رحمی را افزایش دهد.

بیشتر بخوانید: عفونت واژن و شناخت علائم اختصاصی بیماری

تاثیر انسداد لوله‌های فالوپ رحمی بر باروری

انسداد لوله‌های فالوپ رحمی یکی از علل شایع ناباروری است. اسپرم و تخمک برای لقاح در لوله فالوپ به هم می‌رسند. یک لوله مسدود شده می‌تواند از اتصال آن‌ها جلوگیری کند.

اگر هر دو لوله به طور کامل مسدود شوند، بارداری بدون درمان غیرممکن خواهد بود. اگر لوله‌های فالوپ تا حدی مسدود شده باشند، به طور بالقوه می‌توانید باردار شوید. با این حال، خطر حاملگی خارج از رحم افزایش می‌یابد.

این اتفاق به این دلیل است که حرکت تخمک بارور شده به دلیل انسداد به سمت رحم؛ دشوارتر است. در این موارد، پزشک ممکن است بسته به اینکه آیا درمان امکان‌پذیر است یا نه، لقاح آزمایشگاهی (IVF) را توصیه کند.

اگر فقط یک لوله فالوپ مسدود شده باشد، انسداد به احتمال زیاد بر باروری تاثیر نمی‌گذارد زیرا تخمک هنوز هم می‌تواند از طریق لوله فالوپ آسیب ندیده عبور کند.

داروهای باروری می‌توانند به افزایش احتمال تخمک‌گذاری در سمت باز لوله‌ها کمک کنند.

بیشتر بخوانید: تنبلی تخمدان و شناخت عوارض سندرم تخمدان پلی کیستیک

علل انسداد لوله‌های فالوپ رحمی

لوله‌های فالوپ معمولا توسط بافت اضافه یا چسبندگی لگن مسدود می‌شوند. این علل می‌توانند توسط عوامل زیادی ایجاد شوند، از جمله:

بیماری التهابی لگن

این بیماری می‌تواند باعث ایجاد بافت اسکار (بافت اسکار مجموعه‌ای از سلول‌ها و کلاژن) یا هیدروسالپینکس شود.

اندومتریوز

بافت آندومتر می‌تواند در لوله‌های فالوپ جمع شود و باعث انسداد شود. بافت آندومتر در خارج از سایر اندام‌ها نیز می‌تواند باعث چسبندگی شده که لوله‌های فالوپ را مسدود می‌کند.

عفونت‌های مقاربتی

کلامیدیا و سوزاک می‌توانند باعث ایجاد بافت اسکار و منجر به بیماری التهابی لگن شوند.

بارداری خارج رحمی

بارداری خارج رحمی گذشته می‌تواند لوله‌های فالوپ را زخمی کند.

فیبروم‌ها

فیبروم‌ها توده‌هایی هستند که می‌توانند لوله فالوپ را مسدود کنند، به ویژه در جایی که به رحم می‌چسبند.

بیشتر بخوانید: اگر فیبروم رحمی شما را نگران کرده است، این مطلب را بخوانید

جراحی شکم

جراحی شکم در گذشته به ویژه روی خود لوله‌های فالوپ می‌تواند منجر به چسبندگی لگنی شود که لوله‌ها را مسدود می‌کند.

پیشگیری از انسداد لوله‌های فالوپ رحمی

شما نمی‌توانید جلوی بسیاری از علل انسداد لوله‌های فالوپ رحمی را بگیرید. با این حال می‌توانید با استفاده از کاندوم در حین رابطه جنسی، خطر ابتلا به بیماری‌های مقاربتی را کاهش دهید.

بیشتر بخوانید: سرطان رحم + مواردی که خانم‌ها باید به آن‌ها توجه کنند

تشخیص انسداد لوله‌های فالوپ رحمی

هیستروسالپنگوگرافی نوعی اشعه ایکس است که برای بررسی داخل لوله‌های فالوپ برای کمک به تشخیص انسداد استفاده می‌شود. در طول هیستروسالپنگوگرافی  (HSG)، پزشک یک رنگ را به رحم و لوله‌های فالوپ وارد می‌کند.

این رنگ به پزشک کمک می‌کند تا قسمت‌های بیشتری از داخل لوله‌های فالوپ را در عکس‌برداری اشعه ایکس ببیند. هیستروسالپنگوگرافی  را معمولا می‌توان در مطب پزشک انجام داد.

این امر باید در نیمه اول چرخه قاعدگی شما انجام شود. عوارض جانبی نادر است، اما نتایج مثبت کاذب ممکن است اتفاق بیفتد. اگر هیستروسالپنگوگرافی به پزشک شما در تشخیص قطعی کمک نکند، می‌تواند از لاپاراسکوپی برای ارزیابی بیشتر استفاده کند.

اگر پزشک در حین عمل انسداد پیدا کند، آن را برطرف می‌کند.

درمان انسداد لوله‌های فالوپ رحمی

اگر لوله‌های فالوپ توسط مقادیر کمی از بافت اسکار یا چسبندگی مسدود شده باشد، پزشک می‌تواند از جراحی لاپاراسکوپی برای رفع انسداد و باز کردن لوله‌ها استفاده کند.

اگر لوله‌های فالوپ شما توسط مقادیر زیادی از بافت اسکار یا چسبندگی مسدود شده باشد، درمان برای رفع انسداد ممکن است امکان‌پذیر نباشد.

جراحی برای ترمیم لوله‌های آسیب‌دیده در اثر حاملگی خارج رحمی یا عفونت ممکن است یک گزینه باشد. اگر انسداد به دلیل آسیب بخشی از لوله فالوپ ایجاد شود، جراح می‌تواند قسمت آسیب دیده را برداشته و دو قسمت سالم را به هم وصل کند.

در ادامه نگاهی به برخی درمان‌های طبیعی و خانگی می‌اندازیم.

1. ویتامین  C

ویتامین C یک آنتی اکسیدان است که می‌تواند با کمک به عملکرد بهتر سیستم ایمنی بدن، التهاب را کاهش دهد. به همین دلیل، تصور می‌شود که جای زخم را التیام می‌بخشد و می‌تواند تاثیر مثبتی در لوله‌های فالوپ داشته باشد.

طبق گفته متخصصان، بهتر است تمام ویتامین C خود را از رژیم غذایی دریافت کنید. با این حال می‌توان آن را به صورت مکمل نیز مصرف کرد. ویتامین C در بدن ذخیره نمی‌شود، بنابراین باید هر روز مصرف شود.

ویتامین C در مقادیر زیاد می‌تواند باعث اسهال و معده درد شود. در غیر این صورت، هیچ عارضه جانبی جدی وجود ندارد.

متاسفانه، ویتامین C هرگز برای توانایی آن در رفع انسداد لوله‌ها آزمایش نشده است. ما فقط نمی‌دانیم که آیا این یک درمان موثر است یا خیر. با این وجود

 مهم است که از مصرف کافی ویتامین C برای سلامت کلی خود اطمینان حاصل کنید.

بیشتر بخوانید :سرطان تخمدان | در این مورد حتی جوانان هم باید علائم را جدی بگیرند

2. زردچوبه

زردچوبه یک ضدالتهاب طبیعی است. کورکومین، ماده فعال زردچوبه، نشان داده است که التهاب را کاهش می‌دهد. می‌توانید کورکومین را به شکل مکمل مصرف کنید، زردچوبه را به غذای خود اضافه یا یک نوشیدنی زردچوبه بخورید.

هیچ عارضه جانبی شناخته شده‌ای از زردچوبه زمانی که در دوزهای کم، مصرف شود وجود ندارد. اما در دوزهای بیش از 8 گرم در روز می‌تواند اثر نامطلوبی داشته باشد.

حتما دوز صحیح زردچوبه را مصرف کنید و بهتر است آن را به عنوان ادویه به آشپزی خود اضافه کنید. در حالی که زردچوبه فواید زیادی دارد، هیچ مطالعه‌ای در مورد اینکه آیا این امر می‌تواند به رفع انسداد لوله‌ها کمک کند یا خیر، وجود ندارد.

3. زنجبیل

زنجبیل یک ماده رایج با فواید متعدد و یک ضدالتهاب طبیعی دیگر است. یک مقاله در سال 2014 نشان داد که جینجرول، ماده فعال زنجبیل، هم آنتی‌اکسیدان و هم ضدالتهاب است.

هیچ مدرک علمی وجود ندارد که زنجبیل به تنهایی بتواند لوله‌های فالوپ را باز کند.

4. سیر

سیر اغلب به عنوان راهی برای تقویت باروری و رفع انسداد لوله‌ها پیشنهاد می‌شود. یک مطالعه در سال 2004 در مورد فواید باروری سیر نشان داد که ممکن است بتواند باروری را بهبود بخشد.

برای تایید این موضوع به شواهد بیشتری نیاز است. فراتر از این مطالعه قدیمی، هیچ مدرکی وجود ندارد که سیر بتواند باروری را بهبود بخشد. با این حال، مقدار متوسطی از سیر کاملا بی‌خطر است، بنابراین ممکن است ارزش امتحان کردن را داشته باشد و افزودن سیر به رژیم غذایی فواید سلامتی دیگری نیز دارد.

6. دانگ کوآی

دانگ کوآی گیاهی است که اغلب در طب گیاهی چینی استفاده می‌شود، دانگ کوای اصولا برای انسداد لوله‌های فالوپ رحمی توصیه می‌شود. این یکی از رایج‌ترین گیاهان چینی است که برای درمان مشکلات تولید مثل استفاده می‌شود.

بر اساس یک متاآنالیز در سال 2015، داروهای گیاهی چینی می‌توانند میزان بارداری و رفع ناباروری زنان را دو برابر کند. این تجزیه و تحلیل در مجموع 4247 زن تحت درمان ناباروری را مورد بررسی قرار داد.

با این حال، هیچ مطالعه‌ای به طور خاص به این موضوع نپرداخته است که آیا دانگ کوآی می‌تواند لوله‌های فالوپ را باز کند یا خیر.

7. جینسینگ

برخی از پزشکان طبیعی و شرقی، جینسینگ را برای افزایش باروری توصیه می‌کنند. در حالی که به نظر می‌رسد جینسینگ تعدادی فواید بالقوه دارد، شواهدی وجود ندارد که بتواند باروری زنان را بهبود بخشد، چه رسد به درمان لوله‌های فالوپ مسدود شده.

8. بخار دادن واژن

یک درمان جایگزین که اخیرا محبوبیت پیدا کرده است، بخور دادن واژن است که ظاهرا چندین بیماری، از دردهای قاعدگی گرفته تا ناباروری را درمان می‌کند. همچنین توسط برخی به عنوان درمانی برای رفع انسداد لوله‌های فالوپ رحمی توصیه می‌شود.

متاسفانه، هیچ مدرکی پشت این ادعاها وجود ندارد. به نظر نمی‌رسد که بخار از طریق دهانه رحم وارد لوله‌های فالوپ شود. علاوه بر این، بخار دادن واژن ممکن است منجر به سوختگی یا عفونت شود.

این امر در واقع می‌تواند به باروری شما آسیب برساند.

9. ماساژ باروری

برخی از پزشکان جایگزین، ماساژهای باروری را برای رفع انسداد لوله‌های فالوپ رحمی پیشنهاد می‌کنند. این‌ها معمولا شامل ماساژ روغن گرم در ناحیه شکم هستند. هیچ مدرک علمی دال بر کارکرد آن برای درمان انسداد لوله‌های فالوپ رحمی وجود ندارد.

بیشتر بخوانید :دانسته‌هایتان در مورد سرطان سینه را تکمیل کنید

احتمال بارداری بعد از انسداد لوله‌های فالوپ رحمی

پس از درمان انسداد لوله‌های فالوپ، امکان بارداری وجود دارد. شانس شما برای بارداری به روش درمان و شدت انسداد بستگی دارد. زمانی که انسداد، نزدیک رحم باشد احتمال بارداری موفق بیشتر است. اگر انسداد در انتهای لوله فالوپ نزدیک تخمدان باشد، میزان موفقیت کمتر است.

احتمال باردار شدن بعد از جراحی لوله‌های آسیب دیده در اثر عفونت یا حاملگی خارج از رحم اندک است. این امر بستگی به این دارد که چه مقدار از لوله برداشته شود.

قبل از درمان با پزشک خود صحبت کنید تا شانس بارداری موفق خود را بدانید.

عوارض انسداد لوله‌های فالوپ رحمی

شایع‌ترین عارضه انسداد لوله‌های فالوپ رحمی و درمان آن، حاملگی خارج رحمی است. اگر لوله فالوپ تا حدی مسدود شده باشد، ممکن است تخمک بتواند بارور شود، اما ممکن است در لوله گیر کند. این امر منجر به حاملگی خارج رحمی می‌شود که یک موضوع اورژانسی پزشکی است.

جراحی که بخشی از لوله فالوپ را برمی‌دارد، خطر حاملگی خارج از رحم را نیز افزایش می‌دهد. به دلیل این خطرات، پزشکان اغلب (لقاح خارج از رحمی) IVF را به جای جراحی برای زنان مبتلا به لوله‌های فالوپ مسدود شده و سالم توصیه می‌کنند.

مسدود شدن لوله‌های رحمی می‌تواند باعث ناباروری شود؛ اما هنوز هم امکان بچه‌دار شدن وجود دارد. در بسیاری از موارد، جراحی لاپاراسکوپی می‌تواند انسداد را برطرف کرده و باروری را بهبود بخشد.

اگر جراحی امکان‌پذیر نباشد، لقاح خارج از رحمی در حوزه زنان و زایمان می‌تواند به شما در باردار شدن کمک کند، در صورتی که سالم باشید.

بیشتر بخوانید :کیست تخمدان چیست و در چه صورتی خطرناک می‌شود؟

سخن آخر در ارتباط با انسداد لوله‌های فالوپ رحمی

در دستگاه تناسلی، لوله‌های فالوپ محل لقاح هستند. اینجا جایی است که اسپرم به تخمک می‌رسد. از اینجا تخمک بارور شده به رحم می‌رود، جایی که لانه‌گزینی می‌کند و به جنین تبدیل می‌شود.

اگر یکی از لوله‌های فالوپ مسدود شده باشد، هنوز امکان بارداری وجود دارد. زیرا تخمک می‌تواند از طرف دیگر بدن عبور کند چون دو تخمدان وجود دارد. با این حال، اگر هر دو لوله به طور کامل مسدود شده باشند تا زمانی که یکی یا هر دو رفع انسداد نشود، امکان بارداری طبیعی وجود نخواهد داشت.

انسداد لوله‌های فالوپ رحمی ممکن است به دلایل زیر ایجاد شود:

• آندومتریوز که می‌تواند باعث تجمع بافت در لوله‌ها شود
• بیماری التهابی لگن، بیماری که می‌تواند باعث ایجاد بافت اسکار شود
• فیبروم‌ها تومورهایی هستند که می‌توانند لوله فالوپ را مسدود کنند
• بافت اسکار که می‌تواند در اثر حاملگی خارج از رحم یا جراحی شکم ایجاد شود
• برخی از عفونت‌های مقاربتی مانند کلامیدیا و سوزاک

اگر می‌خواهید باردار شوید و لوله‌های فالوپ مسدود شده دارید ممکن است به دنبال درمان‌های طبیعی برای رفع انسداد آن‌‎ها باشید.

هدف بسیاری از درمان‌های طبیعی رایج کاهش التهاب در لوله‌ها است. در حالی که این درمان‌های طبیعی محبوب هستند و برخی ادعای موفقیت دارند، از نظر علمی برای درمان انسداد لوله‌های فالوپ رحمی ثابت نشده‌اند.