علت خشکی چشم از جمله پرسش‌هایی است که از سوی بسیاری از افراد مطرح می‌شود. به همین بهانه بر آن شدیم که در یک مقاله اختصاصی و مجزا به این موضوع پرداخته و به مهم‌ترین و پرتکرارترین پرسش‌ها و ابهاماتی که در این خصوص وجود دارد پاسخ دهیم.
سندروم خشکی چشم بیماری‌ای شایع و گاها پرخطر است که متاسفانه تعداد زیادی از افراد به آن مبتلا هستند. در صورتی که با علت خشکی چشم و راهکارهای پیشگیری از آن آشنا باشید به راحتی می‌توانید از عوارض پر خطر آن اجتناب کنید. اگر به دلایلی با خشکی چشم مواجه هستید یا اینکه در یکی از نزدیکان‌تان این مشکل را احساس می‌کنید؛ مطالعه این مقاله از مجله پزشکی سیوطب را به شما پیشنهاد می‌کنیم.
خشکی چشم (Dry Eye Syndrome) چیست؟
این‌روزها یکی از مهم‌ترین بیماری‌ها یا اختلالاتی که افراد در سنین مختلف با آن روبه‌رو هستند، سندروم خشکی چشم است. لایه‌های مختلف چشم همواره دارای رطوبتی هستند که باعث می‌شود میدان دید افراد و میزان وضوح بینایی در هر فردی مناسب باشد. اما در صورتی که شاهد باشیم میزان رطوبت از سطح نرمال یا طبیعی کاهش پیدا کرده است یا تولید اشک چشم با اختلال مواجه شده به مرور علائم خشکی چشم ظاهر می‌شود.
در گذشته این بیماری چشم معمولا در افراد بزرگسال گزارش می‌شد. اما به مرور زمان و در طول سال‌های اخیر به دلیل رشد چشمگیری که در عرصه دیجیتال و به کارگیری انواع ابزارآلات ارتباطی از جمله گوشی‌های موبایل شاهد بودیم این بیماری روند رو به رشدی را در سنین مختلف طی کرد. بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که سندروم خشکی چشم در حال حاضر هیچ‌گونه محدودیت سنی ندارد و طیف سنی وسیعی به این بیماری مبتلا شده‌اند.
بیشتر بخوانید:درمان سوزش چشم؛ دست از خاراندن چشم‌ها بردارید!
علل و عوامل دخیل در بروز خشکی چشم
براساس تحقیقات و پژوهش‌هایی که در زمینه این بیماری، یعنی خشکی چشم، انجام پذیرفته است، متخصصان علل و عواملی مختلف و متعددی را برای آن برشمرده‌اند. از مهم‌ترین علت‌های خشکی چشم می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- عوامل مربوط به سن و تغییرات ساختاری بدنی در سنین بالا: به موازات افزایش سن و تحولات فیزیولوژیکی‌ای که در بدن افراد رخ می‌دهد، شاهد هستیم که میزان تولیدات اشکی در افراد مسن کاهش پیدا می‌کند. بنابراین طبیعی است که احتمال بروز خشکی چشم در پی کاهش رطوبت و اشک نیز افزایش خواهد یافت
- استفاده از برخی از داروها: بسیاری از داروها وجود دارند که از سوی افراد مورد استفاده قرار می‌گیرند و یکی از عارضه‌ها و پیامد‌هایی که در نتیجه‌ی مصرف آنها حاصل می‌شود بروز سندروم خشکی چشم است. در این موارد معمولا گفته می‌شود که خشکی چشم موقتی است و اگر سایر عوامل در این عارضه نقش نداشته باشد بعد از قطع مصرف شاهد برگشت وضعیت چشم‌های افراد به حالت طبیعی هستیم. داروهایی مثل: داروهای ضد افسردگی، آنتی هیستامین و…
- زندگی و رفت آمد در محیط‌های جغرافیایی دارای آب و هوای خشک یا شهرهایی که هوایی آلوده دارند
- مطالعه کتاب یا سایر منابع مثل روزنامه و مجله در طول مدت زمان طولانی
- بروز بیماری‌هایی همچون دیابت، لوپوس یا آرتریت روماتوئید در افراد
- نشستن پشت فرمان ماشین در طول مدت زمان طولانی
- استفاده از لپ تاپ، موبایل یا تبلت به مدت طولانی
- عدم بسته شدن کامل پلک‌ها در وضعیت خواب افراد
- انجام روند اشعه درمانی یا پرتو‌درمانی به منظور درمان سایر بیماری‌ها مثل سرطان
- کمبود ویتامین در بدن افراد
- سوتغذیه
- انجام جراحی چشم با تکنیک‌های لیزری
بیشتر بخوانید : درمان خانگی ورم پلک؛ به دنبال درمان‌های پزشکی بلفاریت نباشید!
علائم و نشانه‌های مهم خشکی چشم در افراد مبتلا
علائم و نشانه‌های متفاوتی از بروز سندروم خشکی چشم پرده‌برداری می‌کنند که اصلی‌ترین آنها:
- خارش
- سوزش
- احساس فرورفتگی شی‌ای در چشم
- احساس این که گویی چشم حالت خراشیده شدن پیدا کرده است
- تارشدن بینایی
- قرمز شدن چشم‌ها
- بروز مشکلات در هنگام استفاده از انواع لنزها
- بروز اختلالات در هنگام رانندگی در شب هنگام
- خستگی چشم
- بروز حساسیت غیر عادی در نور
- شکل‌گیری مخاط رشته‌ای در بخش‌های مختلف چشم از جمله اطراف آن
بیشتر بخوانید: درمان خشکی چشم؛ مقابله با شرایطی که اشک، کم و بی‌کیفیت است!
علت خشکی چشم و بروز این مشکل چگونه تشخیص داده می‌شود؟
زمانی که افراد در هنگام مواجهه با عارضه‌های مختلف چشمی به متخصصان مربوطه مراجعه می‌کنند، در ابتدا اولین کاری که انجام می‌شود، دریافت شرح حال از بیمار است.
در حقیقت با بیمار مصاحبه بالینی انجام می‌شود تا انواع شرایطی که فرد با آن روبه‌رو است تعیین شود. در ادامه متخصصان و چشم پزشکان با توجه به علائم و عوارضی که از سوی مراجعان بیان شده است، تشخیص‌هایی ابتدایی را خواهند داشت.
از روش‌های مکمل و مهمی که برای تشخیص خشکی چشم انجام می‌شود، سنجش میزان آب یا رطوبت چشم افراد است. روش‌ها و تکنیک‌هایی وجود دارند که می‌توانند به تشخیص خشکی چشم و نیز علت خشکی چشم کمک کنند.
بنابراین برای تشخیص علت خشکی چشم تکنیک‌های چندان پیچیده‌ای وجود ندارد و این روند محدود به تست‌ها یا آزمایش‌هایی ساده است که برای بیماران به کار گرفته می‌شود.
بیشتر بخوانید: گل مژه مسری است؟ درمان خانگی و دارویی گل مژه
برای مثال پزشک متخصص برای این که از میزان تولیدات غدد اشکی شما در مدت زمان مشخصی اطلاعات کسب کند از یک تکه نوار کاغذ مخصوص استفاده می‌کند. به این نحو که آن را در بخش پلک پایینی شما قرار می‌دهد و بعد از گذشت مدت زمانی معین آن را برمی‌دارد تا میزان رطوبت آن را مورد ارزیابی قرار دهد. میزان رطوبت و خیس شدگی نوار کاغذی تعیین می‌کنند که چشم شما در چه وضعیتی قرار دارد.
اگر جزء آن دسته از کسانی قرار دارید که نگران این روند تشخیص هستید باید به شما بگوییم که این تکنیک‌ها هیچ‌گونه درد و عارضه‌ای برای شما در پی نخواهد داشت. در نتیجه نیازی به استرس ندارید و می‌توانید در کوتاه‌ترین زمان به نتیجه‌ای که می‌خواهید برسید. ولی توصیه می‌شود که در مراحل تشخیص و سنجش میزان رطوبت چشم‌هایتان نهایت همکاری را با پزشک داشته باشید تا روند به درستی و دقت پیش رود. در غیر این صورت نمی‌توان به نتیجه تست اعتماد کرد و براساس آن تشخیص درست انجام شود.
بیشتر بخوانید :علائم آب مروارید به طور ناگهانی ایجاد نمی‌شوند
چه زمانی برای علت خشکی چشم باید به پزشک مراجعه کنیم؟
کسانی که مبتلا به این عارضه هستند ضروری است که در اسرع وقت و زمانی که با ابتدایی‌ترین عارضه‌ها و علائم این بیماری مواجه شدند، سریعا به متخصصان مربوطه مراجعه کرده تا روند تشخیص و درمان خشکی چشم انجام شود.
برای مثال اگر در ناحیه چشم احساس سوزش می‌کنید و برای آن دلیلی پیدا نکرده‌اید و این روند مدت زمانی طولانی ادامه پیدا کرد یا این که اگر احساس خارش چشم دارید و احساس می‌کنید چیزی در چشم‌هایتان فرو می‌رود؛ سریعا به وضعیت خود مشکوک شوید و بدانید که علت جدی‌ای در کار است.
در مواردی نیز افراد با این علائم متقاعد نمی‌شوند که باید به پزشک متخصص مراجعه کنند. این روند تا جایی ادامه پیدا می‌کند که منجر به بروز دردهای جدی در ناحیه چشم‌ها می‌شود. آنها زمانی که دیگر طاقت تحمل درد را ندارند به فکر تشخیص و درمان می‌افتند.
باید بگوییم که همیشه افراد خوش‌شانس نیستند که به موقع تشخیص دهند باید به پزشکان مراجعه کنند. بنابراین بعد از گذشت مدت زمان طولانی از بروز علائم خشکی چشم احتمال دارد میزان موفقیت درمان کاهش پیدا کند.
پس توصیه می‌شود شما آن فرد خوش شانسی باشید که نسبت به سلامت بدن و چشم‌های خود حساس است و آگاهانه و به موقع به متخصصان مربوطه مراجعه می‌کند.
بیشتر بخوانید: درمان تنبلی چشم؛ تنبلی چشم شما را عینکی نمی‌کند!
انواع روش‌های پیشگیری از بروز خشکی چشم
اگر به دنبال راه‌حل‌هایی هستید که با به کارگیری آنها از بروز خشکی چشم جلوگیری کنید، می‌توانید راهکارهای پیشنهادی زیر را مد نظر داشته باشید. زیرا که تمامی آنها از سوی متخصصان تایید شده و بر این نکته توافق نظر دارند که می‌شود با رعایت این تکنیک‌ها علت‌های موثر بر خشکی چشم را منتفی ساخت.
- به کارگیری عینک‌های آفتابی مناسب و استاندارد: همان‌طور که در بخش‌های قبلی به آن اشاره کردیم، باد و هوای آلوده می‌تواند به چشم‌ها آسیب بزند. بنابراین عینک‌ها به عنوان عایقی عمل می‌کنند که باعث می‌شود این علت خشکی چشم یعنی باد شدید و هوای آلوده به نوعی در فرد خنثی شود. در نتیجه روند پیشگیری به درستی انجام خواهد شد
- عدم استفاده از دستگاه‌های هوشمند از جمله موبایل، لپ تاپ و تبلت: به کارگیری طولانی مدت این دستگاه‌ها از علت‌های اصلی خشکی چشم بودند. بنابراین باید در استفاده از آنها تعادل را رعایت کنید تا این علت خشکی چشم نیز منتفی شود
- عدم تردد در محیط‌هایی که آب و هوای آلوده دارند: اگر ساکن شهرهای بزرگ هستید و در فواصل زمانی مختلفی در کلان شهر شما آلودگی‌هایی ایجاد می‌شود، بهتر است که از تردد بیجا خودداری کنید. در این موارد توصیه می‌شود که حدالامکان در منزل بمانید تا وضعیت آب و هوایی بهبود یابد
- استفاده از اشک‌های مصنوعی به منظور تامین رطوبت چشم‌ها به شکل مصنوعی: این راهکار معمولا در مواردی ارائه می‌شود که افراد مبتلا به خشکی چشم خفیف هستند. در مدت زمان کوتاهی می‌توان علت خشکی چشم را برطرف کرد
بیشتر بخوانید: تنبلی چشم، شناخت دلایل و بهترین زمان درمان
آیا خشکی چشم درمان می‌شود؟ چه روش‌های برای رفع علت خشکی چشم وجود دارد؟
اگر خاطرتان باشد در بخش‌های قبلی به انواع علل و عوامل موثر بر ظهور بیماری خشکی چشم اشاره کردیم. همان‌طور که می‌دانید مجموعه‌ای از عوامل، علت خشکی چشم هستند. بنابراین برای روند درمان ضروری است که در ابتدا متخصص چشم پزشک علت خشکی چشم شما را ردیابی کرده باشد تا بتواند بهترین روش درمانی را برای‌تان تجویز کند. زیرا که روش درمان ارتباط مستقیمی با علت خشکی چشم دارد.
هر علتی نیازمند روش یا تکنیک مخصوص به خود است که در مسیر رفع آن به کار گرفته شود. برای مثال زمانی که پزشک شما بعد از گرفتن شرح حال و دریافت اطلاعات متوجه شود که علت خشکی چشم‌هایتان استفاده از نوعی دارو است، حتما به شما توصیه اکید خواهد داشت که دارویتان را تغییر دهید یا حتی قطع مصرف کنید. اما این راهکار در فردی که مبتلا به بیماری دیابت یا روماتوئید است پاسخگو نخواهد بود. در مورد دوم باید تکنیک‌های مخصوص برای آن بیمار استفاده شود.
بیشتر بخوانید: ۸ عفونت چشم؛ علل ابتلا، علائم و اقدامات درمانی که حتما باید بدانید!
بنابراین مشاهده می‌کنید که روند درمان کاملا وابسته به علت خشکی چشم است و تا زمانی به درستی تشخیص داده نشود، نمی‌توان امیدوار بود که نتیجه‌بخش باشد.
در مواردی شاید لازم باشد داروهایی به بیماران تجویز شود تا با مصرف آنها از علائم این بیماری کاست. مانند داروهایی که به منظور بهبود وضعیت التهاب چشم‌ها تجویز می‌شود یا داروهایی که به نوعی محرک غدد اشکی هستند و منجر به افزایش میزان تولید اشک می‌شوند. در نتیجه اگر علت خشکی چشم کاهش میزان تولید آب چشم از سوی غدد اشکی باشد، برطرف خواهد شد.
بیشتر بخوانید :آستیگماتیسم؛ معضلی شایع در شکل قرنیه اما قابل درمان
خطرات ناشی از بروز خشکی چشم کدامند؟
از مهم‌ترین خطراتی که بیماران مبتلا به این بیماری چشم را تهدید می‌کند این است که در صورت عدم تشخیص به موقع و اقدام برای درمان، این اختلال روند صعودی را طی می‌کند. به این معنا که وضعیت بیمار مبتلا با افزایش سن و زمان به علت خشکی چشم وخیم‌تر می‌شود. تا جایی که احتمال دارد دیگر نتوان اقدام جدی‌ای برای درمان موفق انجام داد.
بنابراین بهتر است که به محض مشاهده علائم و نشانه‌های این اختلال در کوتاه‌ترین زمان به بهترین متخصصان در این زمینه مراجعه کنید تا تشخیص‌‌‌های لازم انجام شود.
از سوی دیگر خطرات جدی‌ای که می‌توان برای خشکی چشم برشمرد، بروز عفونت چشمی است. این مشکل تا حدی پیش می‌رود که تمامی سطح چشم پوشیده از عفونت شود و عارضه‌های بدتری را برای فرد ایجاد کند.
سایر خطرات ناشی از بیماری خشکی چشم به شرح زیر است:
- التهاب چشم
- ساییده شدن قرنیه چشم‌های افراد
- ایجاد زخم در ناحیه قرنیه
- بروز مشکلات گسترده در میدان دید و بینایی افراد
- از بین رفتن روند عادی زندگی و بروز محدودیت در هنگام برخی از فعالیت‌ها از جمله مطالعه کتب و مجلات و مقالات
بیشتر بخوانید :آب مروارید و اثرات آن روی نعمت بینایی
نتیجه‌گیری
در بخش‌های مختلف و اختصاصی‌ای که در این مقاله تدارک دیده‌ایم با هدف ارائه اطلاعاتی گسترده و دقیق برای آشنایی افراد با موضوعات مرتبط با علت خشکی چشم آشنا شدید.
توصیه می‌شود در صورتی که همچنان پرسش‌هایی در خصوص علت خشکی چشم وجود دارد که در این مقاله به آنها نپرداخته‌ایم، آنها را در بخش کامنت‌ها با ما در میان بگذارید تا در اسرع وقت بهترین پاسخ را برای شما تهیه و ارائه کنیم.