5 جراحی کیست مویی؛ عوارض عمل نکردن کیست پیلونیدال چیست؟
جراحی کیست مویی یکی از روش‌های درمان کیست‌های عفونی، بزرگ و دردناکی است که باعث درد و آزار بیماران می‌شوند. همه کیست‌های مویی به جراحی نیاز ندارند؛ فقط آن‌هایی باید جراحی شوند که بزرگ، دردناک، عفونی و مانع زندگی عادی فرد هستند.
برای خارج کردن این نوع کیست‌ها روش‌های جراحی مختلفی وجود دارد که شامل باز، بسته، لیزری، برش سطحی و فلپ لیمبرگ می‌شوند. پزشک با توجه به نوع، اندازه و محل کیست، روش جراحی را انتخاب می‌کند.
در این مطلب از مجله پزشکی سیوطب به بررسی انواع جراحی کیست مویی خواهیم پرداخت. ما را همراهی کنید.
نگاهی کلی به موضوع جراحی کیست مویی
- کیست‌های مویی بزرگ و عفونی باید درمان شوند
- کیست‌های بزرگ، عفونی و دردناک به درمان فوری نیاز دارند
- انتخاب نوع جراحی کیست مویی به اندازه، محل و نوع کیست بستگی دارد
- مراقبت‌های بعد از جراحی در نتیجه عمل بسیار تاثیرگذار هستند
کیست مویی چیست؟
در مواردی پیش می‌آید که تار مو به جای رشد به سمت بالا، به سمت پایین رشد کرده و زیر پوست گیر می‌کند. در چنین مواردی امکان ایجاد کیست مویی وجود دارد. این کیست‌ها به صورت توده‌های کوچک و بدون درد تا یک توده بزرگ و عفونی تشکیل می‌شوند. در موارد شدید، پزشکان این نوع کیست‌ها را اپیدرموئید (epidermoid) یا پیلونیدال (pilonidal) می‌نامند.
به طور معمول کیست مویی خطرناک نیست؛ اما احتمال دارد به شدت دردناک باشد. در مواردی که این کیست‌های عفونی درمان نشوند، ممکن است بدتر شوند یا خونریزی کنند.
بیشتر بخوانید: کیست چیست؟ انواع کیست + علائم و راه های درمان کیست
علل ایجاد کیست مویی چیست؟
اگر یک مو قبل از خروج از فولیکول زیر پوست گیر کند، تبدیل به یک موی زیر پوستی می‌شود. در چنین مواردی امکان ایجاد کیست مویی وجود دارد.
همه موها از یک فولیکول مو رشد می‌کنند که گاهی اوقات منافذ نامیده می‌شوند. این منافذ یک سوراخ کوچک در پوست هستند که با ساختار زیرین پیچیدهای که دارند، مو را تغذیه می‌کنند. در مواردی مو قبل از اینکه فولیکول را ترک کند، زیر پوست گیر کرده و در نتیجه مو در آنجا رشد می‌کند. در مواقع دیگر، مو از فولیکول بیرون می‌آید، اما روی خود حلقه زده و دوباره وارد پوست می‌شود.
هنگامی که مو در زیر پوست گیر می‌کند، باعث تحریک پوست خواهد شد. همچنین فولیکول مو را مسدود و مواد مختلفی را در منافذ به دام می‌اندازد و گاهی کیست مویی تشکیل می‌شود. کیست‌های پوستی اغلب حاوی کراتین هستند، پروتئینی که پوست را قوی و انعطاف‌پذیر نگه می‌دارد؛ اما گاهی اوقات کیست‌ها از باکتری‌های به دام افتاده یا پاسخ التهابی به عفونت به وجود می‌آیند.
بیشتر بخوانید: مراقبت از پوست بعد از لیزر موهای زائد
عوامل خطر در ایجاد کیست مویی
امکان ایجاد کیست مویی برای هر شخصی وجود دارد؛ اما عوامل زیر در ایجاد و رشد مو زیر پوست نقش دارند:
- تکنیک‌های رفع موهای زائد: تراشیدن، اپیلاسیون و کندن مو پوست را تحریک می‌کند. پس از اصلاح، موهایی که دوباره رشد می‌کنند ممکن است لبه‌های تیزتری داشته باشند که رشد آن‌ها را در پوست آسان‌تر می‌کند
- پوست بسیار خشک: پوست خشک و مرده روی فولیکول مو جمع می‌شود و موهای در حال رشد زیر آن به دام می‌افتند
- فشار یا اصطکاک: این مورد یک مشکل شایع است، به ویژه در ناحیه‌ای که از قبل در برابر موهای رشد کرده آسیب‌پذیر است. با تحریک پوست، احتمال رویش موهای زائد افزایش می‌یابد
- داشتن موهای ضخیم یا مجعد: این نوع موها با خروج از فولیکول مو به احتمال زیاد زیر پوست جمع می‌شوند
بیشتر بخوانید: 13 درمان خانگی شپش سر با مواد ساده موجود در کابینت‌هایتان
عوارض عدم درمان کیست مویی
در بیشتر موارد ایجاد کیست‌های مویی هیچ نوع عوارضی ندارند؛ اما در حالتی که کیست بزرگ، عفونی و دردناک باشد، باعث آزار بیمار و حتی مختل شدن زندگی روزمره او می‌شود.
باید گفت که کیست مویی که در دنبالچه ایجاد می‌شود در مواردی به قدری آزاردهنده و دردناک است که مانع از راحت نشستن بیمار می‌شود. همچنین باید اشاره کرد که عفونت در این کیست‌ها امکان دارد به سایر بافت‌های اطراف لطمه بزند و باعث از بین رفتن آن‌ها شود.
راه‌های جلوگیری از ایجاد کیست مویی
برای کاهش خطر ایجاد کیست از موهای زیر پوستی، افراد می‌توانند موارد زیر را امتحان کنند:
- برای تسکین و زیبایی پوست از کرم موبر و محصولات بعد از اصلاح استفاده کنند
- از تیغ‌های تیز برای اصلاح استفاده کنند
- بعد از اصلاح برای جلوگیری از خشکی پوست از مرطوب‌کننده استفاده کنند
- در صورت امکان قبل از اصلاح، پوست خشک و کدر خود را لایه‌برداری کنند
- روی پوست تحریک شده یا قرمز اصلاح نکنند
بیشتر بخوانید: ریزش مو و پیشگیری با آسان‌ترین، ماندگارترین و ارزان‌ترین روش‌ها
درمان کیست مویی با روش‌های مختلف
کیست‌هایی که از رشد موی درونی ایجاد می‌شوند، اغلب بدون درمان از بین می‌روند. در بیشتر موارد درمان‌های خانگی موثر و مفید هستند؛ اما گاهی برای درمان به جراحی کیست مویی نیاز است. در ادامه بیشتر با روش‌های درمان خانگی این کیست‌ها آشنا خواهیم شد.
برای درمان کیست مویی با روش‌های خانگی باید اقدامات زیر را رعایت کنید:
- کیست و ناحیه اطراف آن را همیشه تمیز نگه دارید
- از تراشیدن نواحی اطراف کیست خودداری کنید، زیرا این کار باعث ایجاد باکتری و عفونت می‌شود
- چند بار در روز کمپرس گرم را به مدت 10 تا 15 دقیقه روی کیست قرار دهید. این کار ممکن است کمک کند که کیست به سطح پوست نزدیک‌تر شود و این گونه بتوان آن را تخلیه کرد. همچنین کمپرس گرم به رشد مویی که زیر پوست گیر کرده کمک می‌کند
- برای جلوگیری از عفونت، محلول ضدعفونی‌کننده مانند روغن درخت چای را روی کیست بمالید. پمادهای آنتی‌بیوتیکی سه گانه نیز مفید هستند
- از برداشتن یا ترکیدن کیست خودداری کنید. کیست‌ها از کیسه‌ای در زیر پوست ایجاد می‌شوند که با یک ماده غلیظ و زرد رنگ به نام کراتین پر می‌شود. بیرون زدن کیست ممکن است مایع را آزاد کند، اما از کیسه خلاص نمی‌شود و ممکن است کیست دوباره رشد کند. ترکیدن کیست همچنین باکتری‌ها را به پوست وارد می‌کند و باعث عفونت یا بدتر شدن آن می‌شود
- استفاده از موچین برای موهایی که در بالای پوست قابل مشاهده هستند؛ زیرا در مواردی موها قبل از رشد و فر شدن زیر پوست، در بالای پوست مشاهده می‌شوند. تمیز کردن مو و برداشتن آن به جلوگیری از کیست‌های وخیم کمک می‌کند
هیچ وقت برای تخلیه کیست مویی که در عمق پوست قرار دارد، پوست را حفر نکنید.
بیشتر بخوانید: علت موخوره و 4 معجون خانگی برای جلوگیری از موخوره
درمان پزشکی و جراحی کیست مویی
در مواردی بعضی کیست‌ها نیاز به درمان پزشکی و حتی جراحی دارند. در موارد زیر باید برای درمان این نوع کیست‌ها به پزشک مراجعه کرد:
- کیستی که به خودی خود از بین نمی‌رود
- کیست دردناک، قرمز یا ترشح‌دار
- تب به دلیل وجود کیست
- وجود جسم خارجی در کیست، مانند شیشه
- شرایطی مانند HIV، ایدز، دیابت کنترل نشده یا دارو، سیستم ایمنی را ضعیف کرده است
- کیست بزرگ باشد و زندگی روزمره را تحت تاثیر قرار دهد
در اکثر موارد پزشکان برای از بین بردن عفونت زمینه‌ای، آنتیبیوتیک تجویز می‌کنند یا جراحی کیست مویی را توصیه می‌کنند. برداشتن کیست معمولا در مطب پزشک و تحت بی‌حسی موضعی امکان‌پذیر است. بی‌حسی موضعی زمان بهبودی را سریع‌تر می‌کند و به فرد اجازه می‌دهد در طول عمل بیدار بماند. در ادامه با روش‌های مختلف جراحی کیست مویی آشنا خواهیم شد.
1. عمل جراحی کیست مویی باز
این روش جراحی در بیمارستان و تحت بیهوشی کامل یا بی‌حسی موضعی انجام می‌شود. در طی جراحی کیست مویی باز، جراح بافت‌های آسیب‌دیده را به همراه نواحی اطراف آن برمی‌دارد. سپس زخم و محل گودال را (جای خای کیست مویی در بافت‌ها) بدون بخیه زدن رها کرده و پانسمان می‌کند.
مراقبت‌های لازم بعد از عمل
بعد از این جراحی به دلیل باز بودن زخم از محل آن عفونت و ترشحات دیگری خارج می‌شوند. به همین دلیل بیمار باید با توجه به میزان ترشحات، پانسمان خود را هر روز تعویض کند و تمیز نگه دارد.
تمیزی پانسمان و مراقبت از زخم باعث می‌شود که با وجود سختی جراحی، خطر عفونت و عود مجدد بیماری به حداقل برسد. حدودا بعد از 2 تا 3 ماه بدن خود را ترمیم کرده و از جراحی تنها جای زخم آن باقی می‌ماند. ناگفته نماند که این نوع جراحی مراقبت‌های زیاد، دوران نقاهت طولانی و درد زیادی دارد.
بیشتر بخوانید: عوارض فیلر مو؛ از هماتوم و خارش تا حساسیت
2. جراحی کیست مویی به روش بسته
این نوع جراحی کاملا مشابه جراحی کیست مویی باز انجام شده و در آن تمامی نواحی آسیب‌دیده به همراه اطراف آن برداشته می‌شود؛ اما در این نوع جراحی، زخم باز نمی‌ماند و بخیه زده می‌شود. در مواردی نیز امکان دارد که پزشک ترکیبی از جراحی کیست مویی باز و بسته را اعمال کند که در آن قسمتی از زخم را بخیه زده و قسمت کوچکی از آن باز می‌ماند.
این جراحی نیز در بیمارستان و تحت بیهوشی یا بی‌حسی موضعی انجام می‌شود. باید اشاره کرد که از آنجایی که در روش بسته، زخم بخیه زده می‌شود، احتمال عفونت یا عود مجدد بیماری بیشتر از حالت قبل است؛ اما دوره بهبودی آن کمتر است.
مراقبت‌های بعد از جراحی کیست مویی بسته
در این روش به دلیل بسته بودن زخم‌ها، دوران نقاهت کمتر بوده و بیمار زودتر به روال زندگی خود برمی‌گردد.
3. جراحی کیست مویی سرپایی با لیزر
جراحی با لیزر از جمله روش‌های مناسب برای جراحی کیست مویی است که دارای عوارض کم، دوران نقاهت کوتاه و نتایج مطلوب است. این روش جراحی به صورت سرپایی انجام شده و حدود 20 تا 30 دقیقه بیشتر طول نمی‌کشد.
در این روش جراحی کیست مویی، برای از بین بردن زائده ایجاد شده تنها یک سانتی‌متر از پوست را باز کرده و کیست را خارج می‌کنند. به دلیل کوچک بودن زخم جراحی می‌توان گفت که این روش دوران نقاهت بسیار کوتاهی دارد و جزو مطمئن‌ترین روش‌های درمان کیست مویی است.
با توجه به مزیت‌هایی که روش‌های لیزری دارند، از آن‌ها بیشتر برای جراحی زیبایی استفاده می‌کنند.
بیشتر بخوانید: 11 دلیل نازک شدن موی سر و بررسی دلایل خالی شدن موی سر
4. جراحی کیست مویی با روش لنسینگ یا برش سطحی
از این روش برای کیست‌های سطحی یا تخلیه آبسه‌های پوستی استفاده می‌شود. در این جراحی پزشک با استفاده از تیغ جراحی روی سطح پوست برش ایجاد کرده و عفونت را تخلیه می‌کند. سپس روی زخم را پانسمان می‌کنند تا زخم از داخل به بیرون ترمیم شود. در این روش حدود چهار هفته زمان می‌برد که پوست به طور کامل بهبود یابد.
5. روش فلپ لیمبرگ برای خارج کردن کیست مویی
جراحی فلپ لیمبرگ روش جدیدی است که در آن جراح برشی به شکل لوزی روی خود کیست ایجاد کرده و کل بافت آلوده و آسیب‌دیده را خارج می‌کند. سپس یک برش در ناحیه اطراف کیست می‌زند و یک چین یا فلپ از پوست را روی محل اولیه سینوس می‌کشد. در این نوع جراحی کیست مویی بیمار تحت بیهوشی عمومی قرار می‌گیرد.
بیشتر بخوانید: 10 درمان خانگی چربی سر و از بین بردن چربی مو بدون شستشو
نکات مراقبتی و بایدها و نبایدهای بعد از جراحی کیست مویی
با توجه به محل ایجاد کیست و جراحی آن، افراد باید مراقب زخم خود باشند. به طور معمول کیست‌های مویی بیشتر در قسمت دنبالچه ایجاد می‌شوند. کیست مویی دنبالچه در مواردی که بزرگ و عفونی باشد، باعث ایجاد درد در هنگام نشستن شده و زندگی روزمره فرد را مختل می‌کند.
به همین دلیل این نوع کیست‌ها باید سریعا درمان شوند؛ اما نکته مهم در مورد این نوع کیست‌ها این است که مراقبت از جای زخم در قسمت دنبالچه سخت و در بیشتر موارد دردناک است. برای مراقبت از جای جراحی کیست مویی به صورت زیر عمل کنید:
- هیچ گونه فشاری به محل زخم وارد نکنید و در صورت انجام جراحی باز در قسمت دنبالچه، روی شکم بخوابید
- در صورت امکان روی زخم را زیاد نپوشانید، پانسمان بسته شده روی آن کافی است
- پانسمان را روزی یکبار و در مواردی که ترشحات زیاد است، چندین بار عوض کنید
- داروهای تجویز شده و به ویژه آنتیبیوتیکها را به موقع مصرف کنید
- تا بهبودی کامل زخم سعی کنید طولانی مدت روی آن ننشینید
توجه داشته باشید که بعد از درمان و جراحی کیست مویی بیمار به رژیم و تغذیه خاصی نیاز ندارد؛ اما پیشنهاد می‌شود که برای تقویت سیستم ایمنی بدن و کمک به مبارزه با عفونت‌ها و ترمیم زخم‌ها از مواد غذایی مقوی استفاده شود.
تغذیه پیشنهادی بعد از جراحی کیست مویی عبارتند از:
- مصرف میوه‌های مختلف به ویژه آناناس
- مصرف ویتامین‌ها و مکمل‌های تقویتی
- استفاده از پروتئین و محصولات لبنی
- مصرف آب به میزان کافی
- استفاده از غذایی نرم و سوپی در هفته‌های اول (برای راحتی در اجابت مزاج، به ویژه در جراحی قسمت دنبالچه)
بیشتر بخوانید: عوارض کراتینه مو زنان و مردان به همراه معرفی گزینه‌های جایگزین
هزینه و قیمت جراحی کیست مویی به چه صورتی است؟
با توجه به انواع مختلف جراحی باید گفت که هزینه درمان کیست مویی با لیزر یا جراحی باز و نمونه‌های دیگر از این جراحی‌ها متفاوت بوده و به عوامل دیگری نیز بستگی دارد. از جمله:
- نوع جراحی (لیزری، باز، بسته و غیره)
- نوع کیست (بزرگ یا کوچک)
- عفونی یا غیرعفونی بودن کیست
- محل کیست
- دستمزد جراح
- هزینه‌های بیمارستان
- تعرفه‌ها بیمه درمانی
چشم انداز درمان و جراحی کیست مویی
جلوگیری از رشد موهای زیر پوست بهترین راه برای مراقبت از خود و پیشگیری از نیاز به جراحی کیست مویی است. با این حال در صورت ایجاد کیست، پیشنهاد می‌شود که در صورت عدم از بین رفتن آن یا ایجاد درد یا عفونت به پزشک مراجعه کنید.
پزشک با توجه به محل ایجاد کیست، شدت، بزرگی، عفونی بودن یا درد بیمار، نوع جراحی کیست مویی را انتخاب می‌کند. توجه داشته باشید که مراقبت‌های بعد از جراحی کیست مویی بسیار مهم هستند و به عدم ابتلای زخم به عفونت کمک خواهند کرد.
بیشتر بخوانید: درمان چربی موی سر از تبلیغات تا واقعیت 7 راه معجزه‌گر
سوالات متداول جراحی کیست مویی:
آیا جراحی کیست مویی زیر بغل و دنبالچه متفاوت است؟
خیر. روش جراحی کیست مویی به اندازه و نوع کیست بستگی دارد؛ اما در مواردی به دلیل زیبایی از روش لیزری برای زیر بغل استفاده می‌کنند.
نحوه خوابیدن بعد از عمل کیست مویی به چه صورت است؟
در صورتی که کیست در ناحیه دنبالچه باشد، بیمار تا زمان بهبودی باید روی شکم بخوابد.
آیا درمان خانگی کیست مویی جواب می‌دهد؟
در مواردی که کیست کوچک، نزدیک سطح پوست و غیر عفونی باشد می‌توان با روش‌های خانگی آن را درمان کرد.
هزینه درمان کیست مویی با لیزر چقدر است؟
هزینه درمان به اندازه، نوع و محل کیست و همچنین دستمزد جراح، بیمارستان و تعرفه بیمه درمانی بستگی دارد.