ترک آلپرازولام یا زاناکس با 4 روش درمانی مطمئن و کم عوارض
ترک آلپرازولام و عوارض فیزیکی آن امکان دارد شدید و حتی تهدید کننده زندگی باشد. ترک آلپرازولام باید هشیارانه، با آگاهی و برنامه‌ریزی‌شده باشد؛ زیرا ترک ناگهانی آن گاهی اوقات مشکلات پزشکی جدی را به وجود خواهد آورد. اگر چندین بار در روز این دارو را مصرف می‌کنید، ترک آن مستلزم زمان، صبر و اراده خواهد بود. مطمئن‌ترین راه برای ترک آلپرازولام کاهش تدریجی مقدار آن تحت نظر پزشک است.
از جمله عوارضی که با ترک آلپرازولام امکان دارد با آن رو به رو شوید؛ دلیریوم و تشنج بزرگ است. دلیریوم تغییرات موقتی و ناگهانی در شناخت و رفتار همراه با آشفتگی و سرگردانی است. تشنج بزرگ (که به عنوان تشنج تونیک-کلونیک نیز شناخته می‌شود) شامل انقباضات شدید عضلانی و از دست دادن هوشیاری است.
در این مقاله از مجله سلامت سیوطب درباره چرایی مصرف، اعتیاد به آلپرازولام، عوارض، ترک و نحوه صحیح سم زدایی آن پرداخته شده است.
آلپرازولام IRیا زاناکس چیست؟
آلپرازولام دارویی است متعلق به گروه داروهای بنزودیازپین که اغلب برای درمان اختلالات اضطرابی تجویز می‌شود. از بنزودیازپین‌ها برای سایر بیماری‌ها مانند بیخوابی و تشنج نیز استفاده می‌کنند.
احساس اضطراب ناشی از زندگی روزمره طبیعی است. اما برای افراد مبتلا به اختلالات اضطرابی، علائم اضطراب شدیدتر بوده و به خودی خود از بین نمی‌رود. این علائم شامل مشکل در تمرکز، تحریک پذیر یا عصبانی بودن و غیره است. به طور خاص، آلپرازولام برای درمان موارد زیر استفاده می‌شود:
بیشتر بخوانید: ترک کلونازپام و کنترل علائم خطرناک قطع ناگهانی کلونوپین با ۳ مرحله اصلی
-
اختلال اضطراب فراگیر (GAD)
افراد مبتلا به GAD نگرانی‌های غیرقابل کنترلی در مورد موقعیت‌های رایج دارند. آن‌ها با علائمی مانند احساس اینکه اتفاق بدی رخ خواهد داد یا ناتوانی در آرام کردن خود مواجه‌اند.
-
اختلال هراس
فرد مبتلا به اختلال هراس (پانیک) دچار حملات پانیک مکرر و غیرمنتظره می‌شود. حمله پانیک شامل احساس ترس ناگهانی و شدید است. اختلال هراس معمولا باعث علائم فیزیکی مانند مشکلات تنفسی، ضربان قلب تند و تعریق می‌شود.
برای هر یک از این موارد، آلپرازولام فقط برای بزرگسالان تجویز می‌شود. این دارو در کودکان (افراد 17 سال و کمتر) مورد مطالعه قرار نگرفته است.
بیشتر بخوانید: ۲۱ جایگزین سیگار برای جلوگیری از سرطان‌ریه + معجون‌های خانگی
قرص خوراکی آلپرازولام IR
قرص خوراکی آلپرازولام یک داروی عمومی و ژنریک (یک کپی دقیق از داروی فعال با نام تجاری زاناکس (Xanax)) است. تصور می‌شود که داروهای ژنریک به اندازه داروی اصلی که بر اساس آن ساخته شده‌اند، ایمن و موثرند. قرص آلپرازولام IR به صورت خوراکی مصرف می‌شود. IR مخفف انتشار فوری است که به یکباره در بدن آزاد می‌شود.
آلپرازولام به اشکال دیگر نیز وجود دارد:
- محلول خوراکی
- قرص‌های خوراکی با رهش طولانی (XR)
- قرص‌های تجزیه‌کننده خوراکی (رو یا زیر زبان حل می‌شوند)
فقط مصرف و ترک آلپرازولام خوراکیIR در این مقاله توضیح داده شده است.
بیشتر بخوانید: ترک قلیان، عوارض احتمالی و فواید بسیار عدم مصرف تنباکو
عوارض آلپرازولام IR چیست؟
مانند اکثر داروها، قرص خوراکی آلپرازولام IR امکان دارد عوارض جانبی خفیف یا جدی به وجود آورد. عوارض جانبی دارو به سن، شرایط سلامتی و مصرف داروهای دیگر بستگی دارد که شامل چند دسته خواهند شد. عوارض آلپرازولام عبارتند از:
بیشتر بخوانید: آدامس ترک سیگار؛ قبل از مصرف، همه عوارض آن را بدانید
عوارض جانبی خفیف آلپرازولام
عوارض جانبی خفیف قرص خوراکی آلپرازولام IR که گزارش شده است عبارتند از:
- گیجی
- اسهال
- مشکل در تمرکز
- خواب آلودگی
- دهان خشک
- احساس سبکی سر
- سردرد
- تحریک پذیری
- مشکلات حافظه
- تهوع و استفراغ
- مشکلات تعادل یا هماهنگی
- لکنت زبان
- خستگی
- افزایش یا کاهش وزن (بیشتر از علائم ترک آلپرازولام است)
عوارض جانبی خفیف بسیاری از داروها عموما ظرف چند روز یا چند هفته از بین می‌روند. اما اگر آزاردهنده شدند، باید به پزشک یا داروساز مراجعه کرد.
بیشتر بخوانید: عوارض آدامس ترک سیگار را با رعایت این نکات محدود کنید
عوارض جانبی شدید آلپرازولام
عوارض جانبی جدی قرص‌های خوراکی آلپرازولام IR عمدتا شایع نیستند. عوارض جانبی جدی آلپرازولام IR که گزارش شده است عبارتند از:
- افسردگی
- مسخ شخصیت (احساس جدا شدن از خود، مانند داشتن یک تجربه خارج از بدن)
- توهمات (دیدن یا شنیدن چیزهایی که واقعی نیستند)
- مشکلات قلبی، مانند درد قفسه سینه یا تغییرات در ضربان قلب
- مشکلات کبدی، مانند زردی (زردی پوست یا سفیدی چشم) یا سطوح بالای آنزیم‌های کبدی (پروتئین‌هایی که به تغییرات شیمیایی در بدن شما کمک می‌کنند)
- مشکلات حرکتی، مانند لرزش عضلانی یا حرکات کنترل نشده عضلانی
- دو بینی
- علائم وابستگی و ترک، مانند تشنج هنگام ترک آلپرازولام
- واکنش آلرژیک ناشی از هم‌زمانی استفاده از آن با مواد افیونی
بیشتر بخوانید: ترک تریاک، سخت ولی ممکن
عوارض جانبی آلپرازولام در افراد مسن
افراد مسن در صورت مصرف آلپرازولام در معرض خطر بیشتری برای عوارض جانبی هستند. به این دلیل که نحوه برخورد کلیه‌ها با برخی داروها، از جمله آلپرازولام، با روند پیری تغییر می‌کند.
در نتیجه، سطوح آلپرازولام ممکن است در افراد مسن‌تر، حتی در دوزهای تایید شده، افزایش یابد. این امر افراد مسن را در معرض خطر بیشتری برای عوارض جانبی آلپرازولام از جمله خواب آلودگی و مشکلات هماهنگی یا تعادل قرار می‌دهد.
واکنش آلرژیک به آلپرازولام
برخی از افراد امکان دارد به قرص خوراکی آلپرازولام IR واکنش آلرژیک داشته باشند. علائم واکنش آلرژیک خفیف موارد زیر را در بر می‌گیرد:
- بثورات پوستی
- خارش
- برافروختگی (گرمی‌موقت، قرمزی یا عمیق شدن رنگ پوست)
واکنش آلرژیک شدیدتر نادر اما امکان‌پذیر است. علائم آلرژیک شدید عبارتند از:
- تورم زیر پوست که در پلک‌ها، لب‌ها، دست‌ها یا پاها معمول‌تر است
- تورم زبان، دهان یا گلو که باعث مشکلات تنفسی می‌شود
بیشتر بخوانید: تریاک، ماده‌ای شدیدا مخدر و آسیب‌زا
علائم ترک آلپرازولام
وابستگی فیزیکی اغلب نشانه‌ای از اعتیاد و مواد مخدر را در ذهن ایجاد می‌کند. اگرچه افرادی که اعتیاد ندارند و از آلپرازولام طبق تجویز استفاده می‌کنند، امکان دارد پس از قطع مصرف، درجاتی از علائم ترک آلپرازولام را تجربه کنند.
آلپرازولام به گیرنده‌های خاصی در سیستم عصبی مرکزی متصل می‌شود و با انجام این کار، فعالیت یک انتقال دهنده عصبی بازدارنده به نام GABA را افزایش می‌دهد. افزایش فعالیت GABA یک اثر آرام بخش موقت ایجاد می‌کند.
در حالی که بنزودیازپین‌ها می‌توانند داروهای ضد اضطراب موثری باشند، استفاده نادرست از آن‌ها به سرعت منجر به وابستگی فیزیکی و ایجاد اختلالات اعصاب و روان خواهد شد. عوارض اعتیاد بسیار فراتر از صرفا وابستگی فیزیکی است. در واقع اعتیاد، شامل جستجوی اجباری و استفاده از یک ماده است؛ حتی زمانی که اثرات منفی زیادی بر زندگی شخص ندارد. عوارض بنیادی اعتیاد عبارتند از:
- از دست دادن شغل
- مشکلات در مدرسه
- تعارض خانوادگی و روابط تیره
- اتهامات قانونی
- آسیب به سلامت جسمی یا روانی
برخی از افرادی که از آلپرازولام به صورت نسخه‌ای استفاده می‌کنند امکان دارد در هنگام تصمیم به ترک آلپرازولام متوجه نیاز کمک به دیگران نشوند. برای هر کسی که وابستگی شدید فیزیکی به بنزودیازپین دارد، سطح بالایی از خطر مرتبط با ترک آلپرازولام وجود دارد. سم زدایی پزشکی، یک محیط امن برای ترک ایجاد می‌کند و احتمال عود یا عوارض جدی پزشکی را به حداقل می‌رساند.
بیشتر بخوانید: ترک اعتیاد، بهترین روش برای عبور از ناممکن‌ها
ترک آلپرازولام چگونه است؟
هنگامی که فرد برای اولین بار مصرف آلپرازولام را ترک می‌کند، علائم پزشکی تهدید کننده‌تر و حادتری را تجربه خواهد کرد. کاهش سریع یا ترک آلپرازولام به صورت ناگهانی احتمال بروز شدیدترین و خطرناک‌ترین عوارض جانبی مانند تشنج را بالا می‌برد. رویکرد سم‌زدایی پزشکی، کاهش آلپرازولام با مرور زمان است که خطرات عوارض آن را به حداقل می‌رساند.
راه‌های درمان طولانی مدت و درگیر شدن با مراقبت‌های پس از ترک آلپرازولام می‌تواند به علائم طولانی‌تر کمک کند. همچنین ترک آلپرازولام به صورت تدریجی و طولانی مدت افراد را در مسیر درست نگه می‌دارد و احتمال عود بیماری را کاهش می‌دهد.
علائم ترک آلپرازولام در افراد مختلف از نظر شدت متفاوت خواهد بود و افراد تمام علائم و عوارض را تجربه نمی‌کنند. علائم ترک آلپرازولام عبارتند از:
- اضطراب و بی‌قراری
- بیخوابی
- حرکات ناخواسته و بی‌هدف مانند لرزش دست
- درد و اسپاسم عضلانی
- تعرق زیاد و مداوم
- نبض سریع
- حالت تهوع و خشکی دهان
- استفراغ
- کاهش وزن
- سردرد
- توهم و هذیان‌گویی
- تشنج
بزرگترین خطر فیزیکی ترک آلپرازولام، تشنج است و اگر به درستی درمان نشود تهدید کننده زندگی خواهد بود. یکی دیگر از خطرات ترک آلپرازولام که برای فرد بسیار آزاردهنده به نظر می‌رسد، اضطراب بازگشت است. وضعیتی که در آن علائم اضطراب عود کرده یا حتی به سطحی بالاتر از تجربه فرد قبل از مصرف آلپرازولام می‌رسد.
بیشتر بخوانید: ترک سیگار را همین الان شروع کنید | اتفاقاتی که پس از ترک برایتان رخ می‌دهند
عوارض قطع ناگهانی آلپرازولام
برخی از افراد شرایطی را تجربه می‌کنند که به عنوان سندرم پس از ترک حاد (PAWS) شناخته می‌شود. افراد تغییراتی را در خلق و خو و عملکرد شناختی تجربه می‌کنند که هفته‌ها یا حتی ماه‌ها پس از ترک دارو ادامه می‌یابد.
محققان بر این باورند که PAWS در نتیجه تغییرات فیزیولوژیکی در مغز ناشی از مصرف مکرر آلپرازولام ایجاد می‌شود. علائم PAWS و همچنین شدت و تعداد دفعات بروز آن‌ها از فردی به فرد دیگر متفاوت است.
رایج‌ترین علائم قطع ناگهانی آلپرازولام
- مشکلات شناختی، از جمله مسائل مربوط به یادگیری و حافظه
- اضطراب
- افسردگی
- خلق و خوی تحریک پذیر
- رفتارهای وسواسی
- از دست دادن علاقه به بیشتر چیزها
- مشکلات در تعامل با دیگران
- حساسیت بیشتر به استرس
- میل به مواد مخدر
عوارض ترک آلپرازولام در زنان
بروز تشنج در خانم‌هایی که تحت کنترل داروی آلپرازولام را ترک نمی‌کنند بیشتر است. اضطراب بازگشت بیماری‌هایی مانند اختلال هراس، PTSD، اختلال دوقطبی یا اختلال شخصیت مرزی (BPD) که قبلا به آن مبتلا بوده‌اند در زنان شدیدتر است. پیش‌بینی اینکه کدام اختلال روانی با ترک آلپرازولام امکان بازگشت بیشتری دارد، دشوار است.
استفاده از آلپرازولام در دوران بارداری توصیه نمی‌شود. بنزودیازپین‌هایی مانند آلپرازولام امکان دارد به جنین آسیب برسانند، به خصوص اگر در سه ماهه اول مصرف شوند. همچنین بهتر است در حین مصرف آلپرازولام به نوزاد شیر داده نشود. عوارض جانبی کودکانی که از شیر مادر تغذیه می‌کنند توسط افرادی که این دارو را مصرف کرده‌اند کاهش وزن و کمبود انرژی کودک است. علاوه بر نکات گفته شده عوارض جانبی خفیف‌تری در زنان با ترک آلپرازولام نسبت به مردان ایجاد می‌شود که عبارتند از:
- تنفس ضعیف یا کم عمق
- احساس سبکی، مثل اینکه ممکن است بیهوش شوید
- توهم و رفتار ریسک پذیر
- افزایش انرژی، کاهش نیاز به خواب
- افکار تند، آشفته یا پرحرف بودن
مدت زمان لازم برای ترک آلپرازولام
علائم ترک آلپرازولام معمولا در عرض 8 تا 12 ساعت پس از مصرف آخرین دوز ظاهر می‌شود. اگر توان کاهش دوز مصرفی دارو نباشد؛ علائم ترک به طور فزاینده‌ای تشدید خواهد شد. بدترین حالت ترک آلپرازولام در روز دوم است و در روز چهارم یا پنجم روند بهبود خود را نشان می‌دهد. با این حال، علائم حاد می‌تواند به طور قابل توجهی بیشتر طول بکشد.
برآوردها حاکی از آن است که حدود 10 تا 25 درصد از افرادی که از بنزودیازپین‌ها در درازمدت استفاده می‌کنند، بیشتر تجربه ترک طولانی مدت را خواهند داشت.
روش‌های ترک اعتیاد به آلپرازولام
درمان اعتیاد به آلپرازولام به روش‌هایی بسیار بیشتر از انجام سم زدایی بدن نیاز دارد. پس از سم زدایی، یک برنامه درمانی بعدی، چه به صورت بستری یا سرپایی، ضروری است تا فرد با اعتیاد مقابله کند.
1. درمان سم زدایی آلپرازولام
علائم ترک آلپرازولام امکان دارد برای مدت طولانی ادامه داشته باشد، اما علائم بسته به مرحله بهبودی شخص متفاوت است. برنامه‌های درمان سم‌زدایی برای هر فردی متفاوت خواهد بود. ترک آلپرازولام تحت تاثیر عوامل زیادی از جمله وابستگی به چند ماده، میزان و مدت مصرف فرد قرار خواهد گرفت.
برای کنترل سلامت روانی و جسمی کلی فرد وابسته به دارو، پزشک ابتدا روند کاهشی آلپرازولام را پیش می‌گیرد تا بدن را با دوزهای پایین‌تر سازگار کند. کاهش گام به گام دوز مصرفی به کنترل علائم رایج در طول ترک کمک زیادی خواهد کرد.
برخی از افراد ایده سم زدایی را به صورت سرپایی‌ترجیح می‌دهند، ولی بر اساس گزارش‌های ارائه شده درمان بستری برای افراد بهترین نتیجه را در پی خواهد داشت.
2. درمان شناختی رفتاری یا CBT
مطالعات نشان داده‌اند که CBT برای بسیاری از افرادی که دارای شکل‌های مختلف اضطراب هستند، مانند حملات پانیک، اختلال اضطراب فراگیر، و اضطراب اجتماعی موثر است.
3. پردازش حساسیت‌زدایی حرکات چشم (EMDR)
پردازش حساسیت‌زدایی حرکات چشم علاوه بر اثرگذاری در ترک آلپرازولام روشی است که برای درمان اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) و همچنین اختلالات هراس و فوبیا نیز تاثیر زیادی دارد.
4. رفتار درمانی دیالکتیکی (DBT)
این نوع درمان شامل یادگیری مهارت‌هایی مانند ذهن آگاهی برای مقابله با احساسات و عواطف بی نظم است. DBT برای بسیاری از افرادی که دارای اختلالات اضطرابی هستند مفید واقع شده است.
خطرات ترک آلپرازولام در منزل
سم زدایی آلپرازولام در خانه ممکن است راحت به نظر برسد، اما خطرات جدی به همراه دارد. قطع مصرف بنزودیازپین بدون توجه پزشکی می‌تواند کشنده باشد و خطر عود را افزایش دهد. ترک آلپرازولام مدیریت نشده باعث ایجاد مشکلات سلامت روانی مانند اضطراب بازگشت، تحریک‌پذیری و افسردگی خواهد شد که گاهی منجر به افکار آسیب رساندن به خود یا خودکشی می‌شود.
علاوه بر این، قطع مصرف آلپرازولام باعث علائم فیزیکی ناخوشایندی می‌شود که کنترل این علائم به تنهایی بسیار دشوار خواهد بود. ایمن‌ترین روش، سم‌زدایی در یک برنامه درمانی تحت نظر پزشک است.
چگونگی تسکین علائم بعد از ترک آلپرازولام
بهترین راه برای جلوگیری از ترک سخت، کاهش دوز آلپرازولام است. کاهش به معنای مصرف تدریجی دوزهای کوچکتر در طول چند هفته است. بهتر است بدون کمک و توصیه‌های پزشک تجویز کننده، دوز مصرفی کاهش پیدا نکند.
آلپرازولام یک داروی کوتاه اثر است، به این معنی که بدن آن را خیلی سریع متابولیزه می‌کند. کاهش آلپرازولام چالش برانگیز خواهد بود زیرا مقدار دارو در سیستم بدن با هر دوز به سرعت بالا و پایین می‌رود. برای پیش‌گیری از نوسان‌های سریع فیزیکی پزشکان اغلب مصرف فرد را به یک بنزودیازپین طولانی اثر مانند والیوم (دیازپام) تغییر می‌دهند. تغییر از آلپرازولام کوتاه مدت به جایگزینی با اثر طولانی‌تر ترک را آسان‌تر می‌کند.
روش‌های تسکین علائم ترک ناگهانی آلپرازولام
- درمان شناختی رفتاری (اثربخشی CBT بعد از سه ماه‌ترکیبی است)
- ورزش
- داروهای گیاهی خواب آور مانند ریشه سنبل الطیب و بابونه
- مراقبه
- ملاتونین
- تمرین ذهن‌آگاهی
تداخل آلپرازولام با داروها یا مکمل‌ها
قرص خوراکی آلپرازولام IR با چندین نوع دارو تداخل دارد که عبارتند از:
- مواد افیونی، از جمله اکسی کدون (Oxycontin)
- آنتی هیستامین‌ها، از جمله دیفن هیدرامین (بنادریل)
- شل کننده‌های عضلانی، از جمله کاریزوپرودول (سوما) و سیکلوبنزاپرین (آمریکس)
- داروهای ضد قارچی خاص مانند کتوکونازول
- آنتی بیوتیک‌های خاص، مانند کلاریترومایسین (Biaxin XL)
- برخی داروهای ضد افسردگی مانند فلوکستین (پروزاک)
- داروی ضد درد ترامادول (Ultram)
- داروهای تشنج فنی توئین (دیلانتین) و کاربامازپین (تگرتول)
- قرص‌های ضد بارداری مانند بیاز
موارد بالا فهرستی کلی از تداخلات مهم است و همه انواع داروهایی که ممکن است با قرص خوراکی آلپرازولام IR تداخل داشته باشند را در بر نمی‌گیرد.
یادداشت پایانی
ترک آلپرازولام نیاز به زمان، صبر و اراده دارد. اگر بیش از چند ماه از آن استفاده کرده‌اید، امکان دارد ترک آن سخت باشد. روزهایی وجود خواهد داشت که در حین روند ترک آلپرازولام می‌خواهید تسلیم شوید اما با نظارت و حمایت پزشکی، موفقیت، دست یافتنی خواهد بود.
آلپرازولام یک داروی بنزودیازپین تجویزی است که برای مدیریت اضطراب و اختلال هراس استفاده می‌شود. حتی اگر به درستی استفاده شود، احتمال وابستگی فیزیکی و اعتیاد شخص به آن دور از ذهن نخواهد بود. هر کسی احتمال دارد پس از استفاده طولانی مدت به آلپرازولام وابسته شود. چه تحت نظر پزشک و چه برای استفاده تفریحی، عوارض جانبی منفی آلپرازولام برای همه افراد وجود دارد.
برخی افراد از آلپرازولام برای اهداف تفریحی به دلیل آرام‌بخشی بالای آن استفاده می‌کنند. برخی دیگر ممکن است از آن برای خوددرمانی اضطراب یا درمان بیخوابی بهره ببرند. اما به یاد داشته باشید که بعد از مصرف طولانی آن به هر دلیلی، ترک آلپرازولام چالش‌هایی را به دنبال خواهد داشت. با روش‌های سم زدایی، درمان شناخت رفتاری و رفتار درمانی دیالکتیکی خوشبختانه راه ترک آلپرازولام هموار به نظر می‌رسد. سپاس از اینکه تا انتهای این مطلب با ما همراه بودید. سوالات خود را با ما در میان بگذارید.