درمان افسردگی سالمندان، کیفیت زندگی و سطح رفاه آن‌ها را بالا می‌برد
درمان افسردگی سالمندان یعنی راه‌های برطرف کردن اختلالات روانی و عاطفی آن‌ها و کمک به کهنسالان برای آنکه بهتر زندگی کنند. وقتی شخص سالمند دیگر به فعالیت‌های مورد علاقه‌اش تمایلی نشان نمی‌دهد یا احساس ناامیدی می‌کند، یعنی مشکلی وجود دارد. درمان افسردگی سالمندان به آن‌ها یاری می‌رساند تا به روال عادی فعالیت‌های خود بازگردند و زندگی باکیفیتی داشته باشند.
درباره افسردگی سالمندان
دوران سالمندی به دلیل کاهش مشغله‌هایی نظیر سر کار رفتن و بزرگ کردن فرزندان، می‌تواند دوران طلایی انسان باشد؛ اما گاهی چنین اتفاقی رقم نمی‌خورد.
گاهی سالمندی به جای اینکه مقطعی برای آرامش و پرداختن به فعالیت‌های مورد علاقه انسان باشد، به دورانی همراه با انزوا و مشکلات روحی بدل می‌شود. اختلال افسردگی در زمره اصلی‌ترین دلایل مشکلات روانی و عاطفی در اشخاص سالمند است.
اما چرا می‌خواهیم در این مقاله به موضوع درمان افسردگی سالمندان بپردازیم؟ دلیل این امر آن است که افسردگی در میان این گروه سنی بسیار شایع بوده و اغلب کهنسالان به دنبال درمان آن نمی‌روند. در آمریکا 6 میلیون از اشخاص بالای سن 65 سال، دچار افسردگی هستند ولی فقط 10درصد آن‌ها تشخیص داده و درمان می‌شوند.
افسردگی سالمندان موضوعی نیست که به سادگی از کنار آن بگذریم، زیرا این عارضه روحی، کیفیت زندگی و رفاه افراد را کاهش می‌دهد. در سوی دیگر جمعیت جهان رو به پیری است و کشور ما نیز در دهه آینده دیگر کشور جوانی محسوب نمی‌شود.
با افزایش جمعیت کهنسالان در جهان، درمان افسردگی سالمندان نیز اهمیت دوچندانی پیدا می‌کند. افسردگی سالمندان گاهی خود را با علائم بیرونی در رفتار آن‌ها بروز می‌دهد و گاهی نیز نشانه‌های آن کم است یا به گونه‌ای نیست که اطرافیان در کوتاه‌مدت متوجه آن شوند.
افسردگی سالمندان گاهی دلیل مشخصی در زمان کوتاه گذشته ندارد، اما در مواقعی نیز بر اثر اتفاقات مشخصی مثل مرگ همسر رخ می‌دهد.
بیشتر بخوانید :زانودرد سالمندان، انواع، علل و راه‌های پیشگیری و درمان آن
درمان افسردگی سالمندان
درمان افسردگی شامل دارو، روان‌درمانی یا مشاوره و الکتروشوک درمانی یا سایر اشکال جدیدتر تحریک مغز مانند تحریک مغناطیسی مکرر است. گاهی اوقات امکان دارد ترکیبی از این درمان‌ها استفاده شود.
درمان افسردگی سالمندان به نوع و شدت علائم افسردگی، درمان‌های گذشته و سلامت کلی و سایر عوامل بستگی دارد. واقعیت این است که افسردگی یک عارضه به شمار می‌رود که مثل سایر بیماری‌ها نیاز به درمان توسط مشاور، روانشناس، روانپزشک و روانکاو دارد.
به یاد داشته باشید که خانواده و دوستان می‌توانند با حمایت از شخص سالمند و مشورت به او در یافتن درمان کمک کنند، اما نمی‌توانند افسردگی فرد را درمان کنند.
به عنوان یک دوست یا عضو خانواده فرد مبتلا به افسردگی، می‌توانید فرد را تشویق کنید که به دنبال درمان پزشکی باشد و به برنامه درمانی که پزشک تجویز می‌کند، پایبند بماند.
شما می‌توانید از طریق کمک به تنظیم قرارهای پزشکی یا همراهی فرد تا مطب پزشک به شخص سالمند یاری برسانید. شخص سالمند را به جاهایی ببرید که بتواند فعالیت‌های مورد علاقه‌اش را انجام دهد.
از او بپرسید که آیا می‌خواهد پیاده‌روی یا دوچرخه‌سواری انجام دهد؟ فعالیت بدنی می‌تواند برای تقویت خلق و خو، عالی باشد. مهم است که مراقب علائم و نشانه‌های افسردگی یا تمایل به خودکشی باشید.
بیشتر بخوانید: 13 نوع بیماری های شایع سالمندان؛ دست از درمان برندارید!
داروهای ضدافسردگی
مطالعات نشان داده‌اند که داروهای ضدافسردگی می‌توانند در افراد مسن مفید باشند، اما همیشه به اندازه بیماران جوان‌تر موثر نیستند. خطر عوارض جانبی یا واکنش‌های احتمالی با سایر داروها باید به دقت در نظر گرفته شود.
به عنوان مثال برخی از داروهای ضدافسردگی قدیمی مانند آمی تریپتیلین و ایمی پرامین می‌توانند آرام‌بخش باشند، ولی باعث سردرگمی شده یا سبب افت ناگهانی فشار خون در هنگام ایستادن فرد شوند. این اتفاق می‌تواند منجر به از دست دادن تعادل و ایجاد شکستگی شود.
داروهایی که در درمان افسردگی سالمندان کاربرد دارند، عبارت‌اند از:
- مهارکننده‌های بازجذب سروتونین مانند سیتالوپرام، قرص اسیتالوپرام، فلوکستین (پروزاک)، پاروکستین و سرترالین
- مهارکننده‌های بازجذب سروتونین و نوراپی‌نفرین مانند دسوونلافاکسین، دولوکستین و ونلافاکسین
- تعدیل‌کننده‌ها و محرک‌های سروتونین از جمله ویلازودون و ورتیوکستین
- داروهای ضدافسردگی غیرمعمول مانند بوپروپیون، میرتازاپین و ترازودون
- مهارکننده‌های مونوآمین اکسیداز مانند ایزوکربوکسازید، فنلزین، سلژیلین و ترانیل سیپرومین
شروع کار داروهای ضد افسردگی در افراد مسن ممکن است بیشتر از افراد جوان طول بکشد. از آنجایی که افراد مسن به داروها حساسیت بیشتری دارند، پزشکان امکان دارد در ابتدا دوزهای کمتری را تجویز کنند.
به طور کلی، طول درمان افسردگی در افراد مسن بیشتر از بیماران جوان‌تر است.
بیشتر بخوانید :درمان فشار خون سالمندان؛ مبارزه با یک بیماری شایع اما قابل کنترل
روان‌درمانی
امروزه اثبات شده که حمایت خانواده و دوستان، مشارکت در کارهای گروهی و اجتماعی و روان درمانی تاثیر بسزایی در درمان افسردگی سالمندان دارد.
روان‌درمانی برای کسانی که استرس‌های عمده‌ای در زندگی پشت سر گذاشته‌اند؛ مانند از دست دادن دوستان و خانواده، نقل مکان به خانه جدید و ابتلا به بیماری یا کسانی که ترجیح می‌دهند دارو مصرف نکنند و فقط علائم خفیف تا متوسط دارند، مفید است.
این درمان افسردگی سالمندان همچنین برای افرادی که به دلیل عوارض جانبی، تداخل با سایر داروها یا ابتلا به بیماری‌های خاصی نمی‌توانند دارو مصرف کنند، مفید است.
روان‌درمانی در افراد مسن می‌تواند طیف وسیعی از پیامدهای عملکردی و اجتماعی افسردگی را برطرف کند. بسیاری از پزشکان روان‌درمانی را همراه با داروهای ضدافسردگی توصیه می‌کنند.
بیشتر بخوانید: درمان پوکی استخوان سالمندان؛ شایع اما قابل پیشگیری
الکتروشوک درمانی
الکتروشوک درمانی می‌تواند نقش مهمی در درمان افسردگی افراد مسن داشته باشد. زمانی که افراد مسن به دلیل عوارض جانبی یا تداخل با سایر داروها نمی‌توانند داروهای ضدافسردگی سنتی مصرف کنند این روش درمان افسردگی سالمندان کاربرد دارد.
الکتروشوک درمانی همچنین در زمانی که افسردگی بسیار شدید است و در عملکرد اصلی روزانه (مانند غذا خوردن، حمام کردن و نظافت) اختلال ایجاد می‌کنند یا زمانی که خطر خودکشی بالا است، اغلب یک گزینه درمانی ایمن و موثر است.
بیشتر بخوانید: زوال عقل چیست؟ هر فراموشی دمانس نیست
دشواری‌های درمان افسردگی سالمندان
بدگمانی جامعه ناشی از بیماری روانی و درمان روانپزشکی در میان افراد مسن بیشتر است. این بدگمانی جامعه می‌تواند افراد مسن را از اعتراف به افسردگی باز دارد.
افراد مسن و خانواده‌های‌شان گاهی اوقات امکان دارد علائم افسردگی را به‌عنوان واکنش‌های عادی به استرس‌های زندگی، از دست دادن شخصی عزیز یا روند پیری تشخیص دهند.
افسردگی احتمال دارد از طریق مشکلات جسمی به جای علائم روحی بیان شود. اگر علائم اختلال‌های روحی به درستی از سوی شخص عنوان نشوند، درمان افسردگی سالمندان سخت و طولانی‌تر می‌شود.
علاوه بر این، افراد مسن افسرده ممکن است افسردگی خود را گزارش نکنند زیرا به اشتباه معتقدند امیدی برای کمک وجود ندارد. در سوی دیگر افراد مسن امکان دارد به دلیل عوارض جانبی یا هزینه‌های درمان، تمایلی به مصرف داروهای خود نداشته باشند.
همچنین ابتلا به برخی بیماری سالمندان همزمان با افسردگی می‌تواند در اثربخشی داروهای ضدافسردگی اختلال ایجاد کند. مصرف الکل و سومصرف مواد امکان دارد باعث افسردگی یا بدتر شدن آن شود و در درمان موثر اختلال ایجاد کند.
رویدادهای ناخوشایند زندگی از جمله مرگ خانواده یا دوستان، فقر و انزوا نیز می‌تواند بر انگیزه فرد برای ادامه درمان تاثیر بگذارد.
بیشتر بخوانید :درمان بی خوابی سالمندان و آرامش ذهن
سخن آخر در ارتباط با درمان افسردگی سالمندان
افسردگی، حتی در درجات شدید، قابل درمان خواهد بود. مهم است که به محض شناخت علائم به دنبال درمان باشید. اگر فکر می‌کنید که امکان دارد افسردگی داشته باشید، با مراجعه به پزشک شروع کنید.
برخی از داروها یا بیماری‌ها گاهی اوقات علائمی مشابه افسردگی ایجاد می‌کنند. پزشک می‌تواند این احتمالات را از طریق معاینه فیزیکی، آگاهی از وضعیت سلامتی و سابقه شخصی سالمند و آزمایش‌ها رد کند.
اگر پزشک متوجه شود که هیچ شرایط پزشکی وجود ندارد که باعث افسردگی شود، امکان دارد یک ارزیابی روان‌شناختی را پیشنهاد کند و سالمند را برای انجام این آزمایش به یک متخصص سلامت روان مانند روانشناس ارجاع دهد.
این ارزیابی به تشخیص و درمان افسردگی سالمندان کمک خواهد کرد. در این مقاله به اشکال رایج درمان افسردگی سالمندان اشاره کردیم. روان درمانی، مشاوره یا گفتار درمانی می‌تواند به فرد کمک کند تا احساسات، افکار و رفتارهای نگران‌کننده را شناسایی و تغییر دهد.
درمان افسردگی سالمندان ممکن است توسط یک روانشناس، مددکار اجتماعی، روانپزشک یا سایر متخصصان مراقبت بهداشت روان انجام شود. داروهایی برای افسردگی مانند سروتونین می‌توانند هورمون‌هایی را که بر خلق و خو تاثیر می‌گذارند، متعادل کنند.
انواع مختلفی از داروهای ضد افسردگی رایج وجود دارد که در این مقاله از مجله پزشکی سیوطب به آن اشاره کردیم. با افزایش سن، تغییرات بدن ممکن است بر نحوه جذب و استفاده داروها تاثیر بگذارد.
به دلیل این تغییرات، خطر تداخلات دارویی در میان افراد مسن می‌تواند بیشتر باشد. اطلاعات مربوط به تمام داروها و مکمل‌هایی را که مصرف می‌کنید با پزشک یا داروساز خود به اشتراک بگذارید.
بیشتر بخوانید :بررسی کامل بی اختیاری ادرار سالمندان + راه‌های درمان
نشان داده شده که درمان، به ویژه ترکیبی از روان درمانی و داروها، برای افراد مسن موثر است. با این حال، همه داروها یا درمان‌ها برای همه مناسب نیستند. انتخاب‌های درمانی برای هر فرد متفاوت است و گاهی اوقات باید چندین روش درمانی را امتحان کرد تا بتوان درمانی موثر را یافت.
مهم است که اگر برنامه درمانی فعلی شما موثر نبود به پزشک خود اطلاع دهید و به تلاش برای یافتن چیزی که جواب می‌دهد ادامه دهید. برخی از افراد امکان دارد رویکردهای سلامتی مکمل مانند یوگا را برای بهبود رفاه و مقابله با استرس امتحان کنند.
با این حال، شواهد کمی وجود دارد که نشان دهد این رویکردها به تنهایی، می‌توانند افسردگی را با موفقیت درمان کنند. می‌توان آن‌ها را در ترکیب با سایر درمان‌های تجویز شده توسط پزشک استفاده کرد اما نباید جایگزین درمان پزشکی شوند.
با پزشک در مورد اینکه چه روشی برای درمان افسردگی سالمندان می‌تواند مفیدتر باشد، صحبت کنید.