درمان کلسترول بالا اقداماتی برای متعادل ساختن سطح کلسترول بدن است که در پیشگیری از بیماری‌های قلبی هم نقش مهمی دارد. بدن ما برای بعضی فعالیت‌های طبیعی خود به مقداری کلسترول نیازمند است، ولی چنانچه میزان کلسترول در خون بالا برود، در دیواره سرخرگ‌ها رسوب خواهد کرد. در این مقاله از مجله پزشکی سیوطب می‌خواهیم به بررسی درمان کلسترول بالا بپردازیم.
کلسترول بالا
کلسترول و تری گلیسیرید جزء لیپیدها (چربی‌ها) هستند، 75درصد کلسترول بدن ما توسط کبد ساخته می‌شود. کلسترول خون بالا، خطری جدی شمرده می‌شود. کلسترول بالا در زمره شایع‌ترین عارضه‌های دنیا به شمار می‌رود.
هر سال چند صد هزار نفر در دنیا به علت افزایش كلسترول و بیماری‌های قلبی ناشی از آن، جان خود را از دست می‌دهند. بالا بودن LDL یا کلسترول بد خطرناک است، گاهی هم شاید سطح کلسترول خوب یا HDL شما بسیار پایین باشد که آن هم ریسک بالایی دارد.
با کاهش HDL برای حذف کلسترول از شریان‌ها، خطر ابتلا به پلاک آترواسکلروتیک و انسداد عروق افزایش می‌یابد. بنابراین سطح کلسترول باید متعادل باشد.
اگر هیپرلیپیدمی یا چربی خون بالا در فرد تشخیص داده شود، بیماری‌های احتمالی و سایر خطرات مانند سیگار کشیدن یا فشار خون بالا به تشخیص و درمان کلسترول بالا کمک خواهد کرد.
بیشتر بخوانید: تست نوار قلب و ۹ مرحله اندازه‌گیری ضربان قلب
این عوامل می‌توانند با کلسترول LDL بالا یا سطح کلسترول پایین HDL ترکیب شوند و بر سلامت قلب و عروق شما تاثیر بگذارند. پزشک شما شاید برای ارزیابی خطر ابتلا به یک رویداد کرونر در 10 سال آینده، میزان کلسترول شما در سال‌های بعد را پیش‌بینی و محاسبه کند.
خبر خوب این است که کلسترول بالا را می‌توان کاهش داد و خطر بیماری قلبی و سکته را کم کرد. اگر 20 سال یا بیشتر دارید، کلسترول خود را آزمایش کنید و با پزشک خود برای تنظیم سطح کلسترول خود در صورت بالا بودن، همکاری کنید.
اغلب، تغییر رفتارها می‌تواند به تعادل کلسترول شما کمک کند. اگر تغییرات سبک زندگی به تنهایی باعث بهبود سطح کلسترول شما نشد، شاید دارو برای درمان کلسترول بالا تجویز شود.
همان‌طور که گفتیم، درمان کلسترول بالا امکان‌پذیر است، پس جایی برای نگرانی نیست.
بیشتر بخوانید: علائم لخته خون؛ از مشکلات تنفسی تا گرفتگی عضلات ساق پا
درمان کلسترول بالا
تغییرات سبک زندگی مانند ورزش و رژیم غذایی سالم اولین خط دفاعی و درمان کلسترول بالا است. اما اگر این تغییرات مهم در شیوه زندگی را ایجاد کرده‌اید و سطح کلسترول شما همچنان بالاست، پزشک شاید دارو را برای درمان کلسترول بالا توصیه کند.
انتخاب دارو یا ترکیبی از داروها به عوامل مختلفی از جمله ویژگی‌های شخصی، سن، سلامتی و عوارض جانبی احتمالی دارو بستگی دارد. انتخاب‌های رایج عبارتند از:
بیشتر بخوانید: داروهای رقیق کننده خون برای بیماری قلبی؛ پیشگیری و درمان لختگی خون
استاتین‌ها برای درمان کلسترول بالا
استاتین‌ها (استاتین‌ها گروهی از داروهای کاهنده کلسترول خون هستند) ماده‌ای را که کبد برای ساختن کلسترول به آن نیاز دارد، مسدود می‌کنند. این امر باعث می‌شود کبد شما کلسترول را از خون حذف کند. انتخاب‌ها شامل آتورواستاتین (لیپیتور)، فلوواستاتین (لسکول)، لوواستاتین (آلتوپرو)، پیتاواستاتین (لیوالو)، پراواستاتین (پراواکول)، روزوواستاتین (کرستور) و سیمواستاتین (زوکور) است.
مهارکننده‌های جذب کلسترول
روده کوچک شما کلسترول را از رژیم غذایی جذب می‌کند و آن را در جریان خون آزاد می‌کند. داروی ازتیمیب یا ezetimibe (Zetia) با محدود کردن جذب کلسترول غذایی به کاهش کلسترول خون کمک خواهد کرد. Ezetimibe را می‌توان با داروی استاتین استفاده کرد.
بیشتر بخوانید: تصلب شرایین؛ از گرفتگی رگ‌ها چه می‌دانید؟
بمپدوئیک اسید
این داروی جدیدتر، تقریبا مانند استاتین‌ها عمل می‌کند، اما احتمال کمتری برای ایجاد درد عضلانی دارد. افزودن بمپدوئیک اسید (نکسلتول) به حداکثر دوز استاتین، می‌تواند به کاهش LDL یا کلسترول بد کمک برساند. یک قرص ترکیبی حاوی هر دو اسید بمپدوئیک و اسید ازتیمیب نیز موجود است.
رزین‌های متصل شونده به اسید صفراوی
کبد شما از کلسترول برای ساخت اسیدهای صفراوی استفاده می‌کند، ماده‌ای که برای هضم لازم است. داروهای کلستیرامین با اتصال به اسیدهای صفراوی به طور غیرمستقیم کلسترول را کاهش می‌دهند.
این امر باعث می‌شود که کبد شما از کلسترول اضافی برای تولید اسیدهای صفراوی بیشتر استفاده کند و باعث کاهش سطح کلسترول در خون شما می‌شود.
بیشتر بخوانید: ۷علائم فشار خون پایین و بهترین روش‌های درمان و پیشگیری افت فشار
مهارکننده‌های PCSK9
این داروها می‌توانند به کبد کمک کنند تا کلسترول LDL بیشتری را جذب کند که میزان کلسترول در گردش خون را کاهش می‌دهد. داروی (Repatha)شاید برای افرادی که دارای یک بیماری ژنتیکی هستند که باعث سطوح بسیار بالای LDL می‌شود یا در افرادی با سابقه بیماری عروق کرونر که به استاتین‌ها یا سایر داروهای کلسترول واکنش خوبی ندارند، استفاده شود.
این داروها هر چند هفته یکبار زیر پوست تزریق می‌شوند و قیمت بالایی دارند.
داروهای تری گلیسیرید بالا
اگر تری گلیسیرید بالا نیز دارید، پزشک شاید موارد زیر را تجویز کند:
فیبرات‌ها
داروهای فنوفیبرات (تریکور، فنوگلاید و…) و جمفیبروزیل (لوپید) تولید کلسترول لیپوپروتئین با چگالی بسیار پایین (VLDL) را در کبد کاهش می‌دهند و سرعت حذف تری گلیسیرید از خون شما را افزایش خواهند داد.
کلسترول VLDL بیشتر حاوی تری گلیسیرید است. استفاده از فیبرات‌ها با استاتین می‌تواند خطر عوارض جانبی استاتین را افزایش دهد.
نیاسین
نیاسین توانایی کبد شما برای تولید کلسترول LDL و VLDL را محدود می‌کند. اما نیاسین مزایای بیشتری نسبت به استاتین‌ها ندارد. نیاسین همچنین با آسیب کبدی و سکته مغزی مرتبط است. بنابراین اکثر پزشکان اکنون آن را فقط برای افرادی که نمی‌توانند استاتین مصرف کنند، توصیه می‌کنند.
مکمل‌های اسید چرب امگا 3
مکمل‌های اسید چرب امگا 3 می‌توانند به کاهش تری گلیسیرید شما کمک کنند. آن‌ها با نسخه یا بدون نسخه در دسترس هستند. اگر تصمیم به مصرف مکمل‌های بدون نسخه دارید، با پزشک خود مشورت کنید. مکمل‌های اسید چرب امگا 3 می‌توانند بر سایر داروهایی که مصرف می‌کنید، تاثیر بگذارند.
بیشتر بخوانید: انواع بیماری های قلب؛ از یک ضربان نامنظم تا سکته قلبی
اهمیت ویژگی‌های هر بیمار در درمان کلسترول بالا
تحمل داروها از فردی به فرد دیگر متفاوت است. عوارض جانبی رایج استاتین‌ها؛ دردهای عضلانی و آسیب عضلانی، از دست دادن برگشت‌پذیر حافظه و سردرگمی و افزایش قند خون است. اگر تصمیم به مصرف داروهای کلسترول دارید، شاید پزشک آزمایش‌های عملکرد کبد را برای نظارت بر اثر دارو روی کبد، توصیه کند.
درمان کلسترول بالا در کودکان
رژیم غذایی و ورزش بهترین درمان اولیه برای کودکان دو سال به بالا است که کلسترول بالا دارند یا چاق هستند. برای کودکان 10 ساله و بزرگ‌تر که سطح کلسترول بسیار بالایی دارند شاید داروهای کاهش‌دهنده کلسترول مانند استاتین‌ها تجویز شوند.
بیشتر بخوانید: علائم فشار خون بالا؛ از سردردهای شدید و خونریزی بینی تا خستگی و عدم تمرکز
درمان کلسترول بالا در خانه
تغییر سبک زندگی برای بهبود سطح کلسترول ضروری است.
کاهش وزن برای درمان کلسترول بالا
کاهش وزن می‌تواند به کاهش کلسترول کمک کند. از یک رژیم غذایی سالم برای قلب استفاده کنید. روی غذاهای گیاهی از جمله میوه‌ها، سبزیجات و غلات کامل تمرکز کنید.
چربی‌های اشباع و ترانس را محدود کنید. چربی غیراشباع موجود در روغن زیتون و کانولا، گزینه سالم‌تری است. آووکادو، آجیل و ماهی‌های چرب دیگر، منابع چربی سالم هستند.
به طور منظم تمرین کنید
با تایید پزشک، حداقل 30 دقیقه ورزش با شدت متوسط را 5 بار در هفته انجام دهید.
سیگار نکشید
اگر سیگار می‌کشید، راهی برای ترک سیگار پیدا کنید.
بیشتر بخوانید: عمل قلب باز | این عمل پیچیده و حساس چگونه انجام می‌گیرد؟
آمادگی پیش از مراجعه به پزشک برای درمان کلسترول بالا
اگر در سن بالای 30 سال هستید و سطح کلسترول خود را چک نکرده‌اید، به پزشک مراجعه کنید. در اینجا اطلاعاتی وجود دارد که به شما کمک می‌کند تا برای قرار ملاقات خود آماده شوید.
آنچه شما می‌توانید انجام دهید
وقتی به پزشک مراجعه کردید از او بپرسید که آیا کاری وجود دارد که باید انجام دهید. برای آزمایش کلسترول، احتمالا باید از خوردن یا نوشیدن هر چیزی غیر از آب به مدت 9 تا 12 ساعت قبل از گرفتن نمونه خون خودداری کنید.
فهرستی از موارد زیر تهیه کنید:
- علائم
- اطلاعات شخصی کلیدی، از جمله سابقه خانوادگی کلسترول بالا، بیماری عروق کرونر، سکته مغزی، فشار خون بالا یا دیابت
- تمام داروها، ویتامین‌ها یا مکمل‌هایی که مصرف می‌کنید، از جمله دوزهای مصرفی
بیشتر بخوانید: آریتمی قلبی آسیبی به ریتم زندگی با تند و کند شدن ضربان قلب
سوالاتی که باید از پزشک خود در ارتباط با درمان کلسترول بالا بپرسید
برای کلسترول بالا، برخی از سوالات اساسی که باید از پزشک خود بپرسید عبارتند از:
- به چه آزمایش‌هایی نیاز دارم؟
- بهترین درمان کلسترول بالا برای من چیست؟
- هر چند وقت یک بار نیاز به آزمایش کلسترول دارم؟
- آیا بروشور یا مواد چاپی دیگری وجود دارد که بتوانم داشته باشم؟ چه وب سایت‌هایی را پیشنهاد می کنید؟
- از پرسیدن سوالات دیگر دریغ نکنید
انتظارات از پزشک
پزشک احتمالا تعدادی سوال از شما می‌پرسد، مانند:
- برنامه غذایی شما چیست؟
- چقدر ورزش می‌کنید؟
- آیا الکل می‌نوشید؟
- آیا سیگار می‌کشید یا در اطراف اشخاص سیگاری کار یا زندگی می‌کنید؟
- آخرین آزمایش کلسترول شما چه زمانی بود؟ نتایج چه بود؟
بیشتر بخوانید: سکته قلبی را تشخیص دهید و بعد با ۱۱۵ تماس بگیرید
نکات پایانی در ارتباط با درمان کلسترول بالا
شاید برای درمان کلسترول بالا به دارو نیاز داشته باشید اگر:
- پس از تغییر رژیم غذایی و سبک زندگی، سطح کلسترول شما کاهش نیافته است
- شما در معرض خطر بالای حمله قلبی یا سکته هستید
از پزشک خود در مورد داروهایی که می توانید مصرف کنید بپرسید.
استاتین‌ها
استاتین‌ها رایج‌ترین دارو برای کلسترول بالا هستند. آن‌ها میزان کلسترول تولیدی بدن را کاهش می‌دهند. یک قرص در روز مصرف می‌کنید. معمولا باید آن‌ها را مادام‌العمر استفاده کنید.
در صورتی که استاتین‌ها موثر نباشند یا نمی‌خواهید از استاتین‌ها استفاده کنید، شاید از داروهای دیگر استفاده شود:
- قرص‌های دیگر مانند ازتیمیب، فیبرات‌ها، مسدودکننده‌های اسید صفراوی که رزین نیز نامیده می‌شود و بمپدوئیک اسید
- مهارکننده‌های PCSK9
وقتی صحبت از کلسترول می‌شود، مهم است که میزان کلسترول خون را بدانید. هیپرلیپیدمی به این معنی است که خون شما دارای چربی بیش از حد زیادی مانند کلسترول و تری گلیسیرید است.
یکی از انواع هیپرلیپیدمی، هیپرکلسترولمی، به این معنی است که شما کلسترول غیر HDL و کلسترول بد (LDL) بیش از حد در خون خود دارید. این وضعیت رسوبات چربی در شریان‌ها و خطر انسداد را افزایش می‌دهد. چنین شرایطی به درمان کلسترول بالا نیاز دارد.