لرزش دست چپ و راست زیاد فرقی ندارد، مهم علت لرزش است

لرزش دست یکی از شایع‌ترین علائم بدنی در بیماری‌های عصبی و اختلالات خاص است که افراد مختلف به ویژه بزرگسالان را درگیر می‌کند. لرزش‌ها نمونه‌های مختلفی دارند که در یک تقسیم‌بندی کلی به دو دسته لرزش در استراحت و در حین فعالیت تقسیم می‌شوند.

برای درمان لرزش دست در ابتدا باید علت مشخص شود تا پزشک روش درمانی خاصی یا قرص برای لرزش دست را تجویز کند. در صورت نامشخص بودن علت، پزشکان از داروهای آرام‌بخش استفاده می‌کنند. در این مطلب از مجله علمی پزشکی سیوطب به بررسی علل و درمان لرزش دست در افراد مختلف خواهیم پرداخت. ما را همراهی کنید.

بیشتر بخوانید: اسپیلاوایزر زانوبند فراصوت، بهترین راه برای درمان زانو درد

نگاهی کلی به موضوع لرزش دست

• در بیشتر موارد لرزش‌ها در دست‌ها ایجاد می‌شوند
• ویتامین B12 نقش مهمی در حفظ سلامت سیستم عصبی دارد
• در اکثر موارد لرزش نشان‌دهنده نوعی مشکل زمینه‌ای سلامتی است، به ویژه اگر مداوم یا بسیار واضح باشد
• پس از درمان بیماری زمینه‌ای لرزش در دست‌ها قطع خواهد شد
• بیشتر انواع لرزش دست با علت‌های خاص غیرقابل درمان هستند

بیشتر بخوانید: پلاتینر درمان کمردرد با تکنولوژی UIC در خانه

لرزش دست نشانه چیست؟

در واقع لرزش انقباضات غیرارادی و ریتمیک عضلات باعث می‌شود بخشی از بدن بلرزد یا به نظر برسد که دچار لرزش است. باید بگوییم که همه افراد هنگام حرکت یا حفظ یک وضعیت خاص دچار لرزش خفیف می‌شوند که به آن لرزش فیزیولوژیک می‌گویند.

لرزش‌های فیزیولوژیک اغلب آنقدر کوچک هستند که فرد آن‌ها را نمی‌بیند یا متوجه نمی‌شود. لرزش‌ها زمانی بیشتر نمایان می‌شوند که فرد دست‌های خود را مستقیما جلوی بدنش می‌گیرد یا زمانی که استرس یا اضطراب دارد.

در بیشتر موارد لرزش‌ها در دست‌ها ایجاد می‌شوند تا سایر اندام‌های بدن. با این حال امکان دارد که در سایر اعضای بدن نیز رخ دهند، مانند:

• سر
• بازوها
• پاها
• بالاتنه
• حنجره که باعث لرزش صدا می‌شود

هر کدام از این لرزش‌ها در اثر بیماری یا شرایطی خاصی ایجاد می‌شود.

بیشتر بخوانید: درمان لرزش در تمام اعضای بدن و دلایل رعشه در جوانی و کهنسالی 

تقسیم‌بندی لرزش‌های مختلف بدن

بیش از 20 نوع لرزش وجود دارد که در بیشتر موارد اکثر آن‌ها به دو دسته زیر تقسیم می‌شوند:

• لرزش در حالت استراحت: این لرزش زمانی رخ می‌دهد که عضلات شل هستند، از جمله زمانی که دست‌ها روی پاها قرار می‌گیرند.
• لرزش عملی: این لرزش زمانی ایجاد می‌شود که عضلات به دلیل حرکت ارادی منقبض می‌شوند. باید گفت که بیشتر لرزش‌ها، از نوع عملی هستند.

گاهی اوقات لرزش نشان‌دهنده نوعی مشکل زمینه‌ای سلامتی است، به ویژه اگر مداوم یا بسیار واضح باشد.

بیشتر بخوانید: مسکن فوری درد کمر و ۷ نمونه از رایج‌ترین داروهای تسکین کمردرد

علت لرزش دست در افراد مختلف چیست؟

احتمال دارد که لرزش طبیعی یا ناشی از شرایط عصبی، سایر مشکلات سلامتی یا استفاده از داروهایی خاص باشد. در ادامه با چند نمونه از علل لرزش دست چپ یا راست آشنا خواهیم شد.

بیشتر بخوانید: چرایی بروز اختلال تیک در افراد مختلف و صفر تا صد آن 

افزایش لرزش فیزیولوژیک

لرزش فیزیولوژیک تقویت شده یا Enhanced physiologic tremor (EPT) شکل قابل توجه‌تر لرزش فیزیولوژیک است. این نوع لرزش‌ها معمولا دست‌ها و انگشتان هر دو دست را درگیر می‌کنند. موارد زیر ممکن است باعث EPT در برخی افراد شوند:

• فشارخون
• اضطراب
• خستگی
• کمبود خواب
• ورزش شدید
• تیروئید پرکار
• مصرف بیش از حد کافئین

لرزش فیزیولوژیکی تقویت شده نیازی به درمان پزشکی ندارد، مگر زمانی که فرد برای کار یا سایر فعالیت‌های خود نیاز به هماهنگی ظریف عضلات داشته باشد.

بیشتر بخوانید: درد دست چپ و رابطه آن با بروز سکته و بیماری قلبی 

شرایط عصبی و بیماری‌های مرتبط با آن

وجود مشکل در بخش‌های عمیق مغز که حرکت را کنترل می‌کنند، عموما منبع قابل اعتمادی برای لرزش دست‌ها هستند. بعضی از بیماری‌های عصبی که باعث لرزش دست می‌شوند عبارتند از:

• مولتیپل اسکلروزیس (MS)

این بیماری دژنراتیو به مغز و نخاع حمله و انتقال پیام‌ها را برای اعصاب دشوار می‌کند. بسیاری از افراد مبتلا به ام اس درجاتی از لرزش را تجربه می‌کنند. این علائم اغلب زمانی ایجاد می‌شود که بیماری به مناطقی در مسیرهای سیستم عصبی مرکزی که حرکت را کنترل می‌کند آسیب می‌رساند.

• بیماری پارکینسون (PD)

این بیماری شامل از دست دادن سلول‌های عصبی در بخشی از مغز است که نقش مهمی در حرکت دارند. حدود 75درصد از افراد مبتلا به PD رعشه دارند، چه در حال استراحت، چه در حال فعالیت. لرزش معمولا از یک طرف بدن شروع می‌شود و ممکن است به طرف مقابل نیز سرایت کند. این لرزش‌ها در طول دوره‌های استرس یا احساسات شدید بیشتر می‌شوند.

بیشتر بخوانید: بیماری پارکینسون؛ معرفی ۴ عامل موثر در ابتلا به این عارضه

• سکته مغزی

پس از سکته مغزی بیمار لرزش‌های مختلفی را بسته به ناحیه آسیب‌دیده مغز نشان می‌دهد. آسیب به پایه‌های ganglia باعث ایجاد لرزش در حالت استراحت فرد می‌شود. در حالی که آسیب به مخچه باعث نوع دیگری از لرزش می‌شود.

• آسیب مغزی تروماتیک (Traumatic brain injury)

لرزش ناشی از TBI را لرزش پس از سانحه (PTT) می‌نامند. مطالعه‌ای در سال 2020 نشان داده است که PTT در نتیجه آسیب به نواحی خاص مغز که مسئول حرکت هستند اتفاق می‌افتد. این لرزش‌ها غیر‌معمول هستند.

• دیستونی

دیستونی (Dystonia) نوعی اختلال حرکتی است که در آن انقباضات غیرارادی عضلات باعث حرکات و وضعیت‌های غیرارادی تکراری می‌شود. این وضعیت به دلیل عملکرد نامناسب پایه‌های ganglia در مغز رخ می‌دهد. مطالعه‌ای در سال 2021 بیان کرده است که دیستونی و لرزش ارتباط نزدیکی با هم دارند. لرزش‌هایی که در افراد مبتلا به دیستونی رخ می‌دهد یا تند و ناگهانی و نامنظم هستند یا منظم و موج مانند یا مختلط. انواع مختلط معمولا روی دست‌ها تاثیر می‌گذارد.

بیشتر بخوانید: گز گز دست و بررسی ۹ علل و علائم مور مور شدن دست 

شرایط سلامتی و تاثیر آن‌ها بر لرزش دست‌ها

شرایط بهداشتی زیر مانند بیماری‌ها و اختلالات گفته شده باعث لرزش در دست‌ها می‌شوند. از این شرایط می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• شرایط روانپزشکی مانند افسردگی یا اختلال استرس پس از سانحه
• اختلالات دژنراتیو ارثی مانند آتاکسی ارثی یا سندرم X شکننده
• سوء مصرف مواد مخدر یا ترک الکل
• مسمومیت با جیوه
• پرکاری تیروئید
• نارسایی کبد یا کلیه
• اضطراب یا وحشت

بیشتر بخوانید: درمان خانگی دیسک گردن با ۱۵ روش ساده، کاربردی و موثر

فئوکروموسیتوم، توموری در غده فوق کلیه

Pheochromocytoma نام نوعی تومور نادر است که در غده فوق کلیوی رشد می‌کند. در بیشتر موارد این تومور خوش‌خیم است، اما فشارخون را تا حد زیادی بالا می‌برد. همچنین این تومور منجر به بیماری قلبی و سکته مغزی می‌شود، بنابراین بهتر است با جراحی آن را خارج کرد.

 

اختلالات کبدی عاملی برای لرزش دست‌ها

لرزش گاهی علامت چند اختلال کبدی مانند بیماری ویلسون است. در این شرایط ژنتیکی تجمع مس در بدن به کبد و مغز آسیب می‌رساند. همچنین بیمار احساس خستگی و زردی (رنگ زرد چشم و پوست) می‌کند.

بیشتر بخوانید: کبد | انواع بیماری کبد | علت تا درمان 

مصرف بعضی داروهای خاص، علت لرزش دست در افراد مختلف

مصرف بعضی داروها باعث لرزش دست در جوانان و افراد مسن می‌شوند. این داروها عبارتند از:

• بعضی از داروهای آسم
• داروهایی برای شرایط روانپزشکی مانند بعضی داروهای ضدافسردگی و تثبیت‌کننده‌های خلق و خوی
• داروهای تشنج مانند والپروات (Depakene) و والپروئیک اسید (Depakote)
• داروهای ضدآریتمی مانند پروکائین آمید
• داروهای سرطان مانند تالیدومید
• داروهایی که سیستم ایمنی را سرکوب می‌کنند مانند سیکلوسپورین
• کورتیکواستروئیدها
• داروهای ضدویروسی خاص
• آنتی‌بیوتیک‌های خاص
• آمفتامین
• کافئین

مصرف این داروها باعث ایجاد لرزش دست‌ها می‌شوند و با قطع آن‌ها میزان و شدت لرزش‌ها کم خواهد شد.

بیشتر بخوانید: از صرع نترسید | مهم‌ترین چیزهایی که باید در مورد صرع بدانید 

کمبود چه ویتامینی باعث لرزش دست میشود؟

ویتامین B12 نقش مهمی در حفظ سلامت سیستم عصبی دارد. افرادی که گوشت قرمز، تخم مرغ و شیر نمی‌خورند یا داروهای خاصی استفاده می‌کنند، سطح این ویتامین در بدن آن‌ها کمتر از حد طبیعی خواهد شد. کمبود این ماده باعث لرزش در دست‌ها یا احساس بی‌حسی و سوزن سوزن شدن در دست و پاها می‌شود.

 

علت لرزش دست در جوانی چیست؟

تمام موارد گفته و بیماری‌های خاص امکان دارد که در جوانی رخ دهند و باعث لرزش دست بیمار کم سن شوند؛ اما در بیشتر موارد لرزش دست‌ها در افراد بالای 65 سال دیده می‌شود.

 

آیا لرزش دست طبیعی است؟

لرزش دست گاهی طبیعی است؛ به ویژه اگر فرد دچار شرایط احساسی و استرسی شدید باشد یا خواب کافی نداشته باشد. لرزش خفیف دست که بر زندگی روزمره فرد تاثیر نمی‌گذارد معمولا دلیلی برای نگرانی نیست. با این حال اگر فردی لرزش شدید یا مداوم دست را تجربه می‌کند که در فعالیت‌های روزانه او مشکل به وجود می‌آورد، باید برای تعیین علت به پزشک مراجعه کنند.

 

چگونه می‌توان از لرزش دست‌ها جلوگیری کرد؟

در زیر روش‌هایی وجود دارد که افراد ممکن است بتوانند از آن‌ها برای جلوگیری از لرزش دست‌های خود استفاده کنند:

 

تغییرات سبک زندگی برای بهبود سلامتی

بعضی از اقدامات مناسب و تغییر سبک زندگی به کاهش لرزش دست در افراد مبتلا به لرزش فیزیولوژیک کمک می‌کند. این اقدامات عبارتند از:

• اجتناب از ورزش شدید
• اجتناب از مصرف زیاد الکل
• اجتناب از محرک‌ها مانند کافئین و آمفتامین‌ها

 

درمان بیماری‌های زمینه‌ای

لرزش دست که به دلیل نوعی بیماری زمینه‌ای مانند پرکاری تیروئید یا ترک الکل رخ می‌دهد، معمولا پس از درمان بیماری زمینه‌ای بهبود می‌یابد.

 

تکنیک‌های روان‌شناختی

افرادی که به دلیل اضطراب یا حملات پانیک دچار لرزش می‌شوند، احتمال دارد که با تمرین تکنیک‌های آرام‌سازی مانند تمرکز حواس و تمرین‌های تنفسی بتوانند این لرزش‌ها را کنترل کرده یا از بین ببرند.

 

تعویض دارو

لرزش در دست‌ها یکی از عوارض جانبی مصرف بعضی داروهاست. فردی که در حین مصرف دارو دچار لرزش می‌شود باید عوارض جانبی خود را به پزشک گزارش دهد. پزشک در مواردی می‌تواند دوز دارو را تنظیم کند یا دارو را تغییر دهد.

 

فیزیوتراپی و کاردرمانی

فیزیوتراپیست‌ها به افراد تمریناتی را برای بهبود موارد زیر آموزش می‌دهند:

• کنترل، عملکرد و قدرت عضلات
• هماهنگی
• تعادل

این کارها باعث کاهش شدت لرزش دست یا درمان آن می‌شوند. همچنین کاردرمانگر نیز می‌تواند به افرادی که دچار لرزش هستند کمک کنند تا به فعالیت‌های معمول روزانه خود ادامه دهند.

 

مصرف داروهای گیاهی برای آرامش اعصاب

افزایش آرامش اعصاب یکی از راه‌های کاهش لرزش دست‌ها است؛ به ویژه در افرادی که به دلیل استرس و اضطراب دچار این لرزش‌ها می‌شوند. برای تقویت اعصاب می‌توان از دمنوش‌هایج گیاهی مختلفی استفاده کرد که شامل نمونه‌های زیر هستند:

• دمنوش بابونه
• چای اسطوخودوس
• چای سنبل‌الطیب
• چای والرین

همچنین افزایش مصرف مواد غذایی حاوی امگا3 به کاهش شدت لرزش در دست‌ها کمک می‌کند.

بیشتر بخوانید: درد دست چپ و رابطه آن با بروز سکته و بیماری قلبی 

چه زمانی باید برای لرزش دست به پزشک مراجعه کرد؟

برای بررسی علت ایجادکننده لرزش دست‌ها باید به پزشک مراجعه کرد؛ زیرا امکان دارد که این لرزش‌ها نشانه‌ای از یک بیماری جدی باشند که به درمان فوری نیاز دارد. همچنین افرادی که به دلایل مختلف لرزش در دستان خود دارند، با تغییر وضعیت، تشدید یا اضافه شدن علائمی دیگر به شرایط خود باید به پزشک مراجعه کنند.

 

برای لرزش دست به کدام دکتر مراجعه کنیم؟

در صورتی که بیمار به بیماری زمینه‌ای خاصی مبتلا است، با شروع علائم لرزش دست باید به پزشک متخصص بیماری زمینه‌ای خود مراجعه کنند. اگر علت مشخصی برای بروز این لرزش‌ها وجود ندارد توصیه می‌شود که بیمار به متخصص مغز و اعصاب مراجعه کند. پزشک با بررسی سیستم عصبی و در صورت عدم مشکل در آن، بیمار را به متخصص بیماری‌های مفصلی ارجاع خواهد داد.

بیشتر بخوانید: علت سردرد مداوم و چندین راه برای بهبود و درمان آن 

گزینه‌های درمانی برای لرزش دست‌ها

بیشتر انواع لرزش دست با علت‌های خاص غیرقابل درمان هستند؛ با این حال گزینه‌های برای درمان لرزش دست و مدیریت علائم بیمار وجود دارد. در ادامه با چند نمونه از این روش‌ها آشنا خواهیم شد.

 

1- مصرف بعضی داروها برای درمان قطعی لرزش دست

احتمال دارد که پزشکان داروهایی را برای کمک به کاهش دفعات و شدت لرزش‌ها تجویز کنند. این داروها عبارتند از:

 

• بتا بلوکرها مانند پروپرانولول

متوپرولول (لوپرسور) و آتنولول (تنورمین) بتا بلوکرهایی هستند که امکان دارد برای درمان لرزش دست استفاده شوند. در مواردی که سایر داروها به لرزش دست‌ها کمک نمی‌کنند، پزشک ممکن است یکی از این داروها را تجویز کند، اما احتمال دارد که به خوبی پروپرانولول عمل نکنند.

 

• داروهای اضطراب

آلپرازولام (Xanax) برای درمان اضطراب (که باعث لرزش دست می‌شود) و اختلالات هراس استفاده می‌شود؛ اما تحقیقات اولیه نشان داده‌اند که درمان موثر برای لرزش ضروری است. این دارو باید با احتیاط مصرف شود، زیرا وابستگی ایجاد می‌کند.

بیشتر بخوانید: ۱۲ درمان استرس مزمن و عوارض وحشتناکی که درمان اضطراب را ضروری می‌سازد 

• داروهای ضدتشنج مانند قرص پریمیدون برای لرزش دست

گاباپنتین (نورونتین) و توپیرامات (توپاماکس) داروهای دیگری هستند که عمدتا برای درمان بیماری‌های عصبی یا روانپزشکی مانند تشنج یا درد نوروپاتیک استفاده می‌شوند. این داروها ممکن است برای افرادی که لرزش اساسی دارند مفید باشند.

پزشکان همچنین ممکن است داروهای خاصی را برای افراد مبتلا به لرزش مربوط به شرایط خاص مانند PD و MS تجویز کنند. اگر پزشکان نتوانند علت لرزش را تعیین کنند، امکان دارد که برای کمک به آرام کردن حرکات غیرارادی عضلانی، داروهای آرام‌بخش تجویز کنند.

 

2- بوتاکس؛ راهی برای مدیریت لرزش دست‌ها

بوتاکس نوعی نوروتوکسین است که باعث فلج موضعی می‌شود. امکان دارد تزریق بوتاکس در درمان لرزش صدا و سر مفید باشد. با این حال تزریق آن برای لرزش دست منجر به ضعف در انگشتان می‌شود.

بیشتر بخوانید: بوتاکس چقدر ماندگار است و چه عوارضی دارد؟ 

3- عمل جراحي؛ برای لرزش شدید دست

احتمال دارد برخی افراد لرزش شدیدی را تجربه کنند که به دارو پاسخ نمی‌دهد یا به طور قابل توجهی بر کیفیت زندگی آن‌ها تاثیر می‌گذارد. در چنین مواردی پزشک ممکن است مداخلات جراحی مانند تحریک عمقی مغز یا DBS (deep brain stimulation) را توصیه کند.

هنگام انجام جراحی DBS، پزشک یک ژنراتور کوچک را زیر پوست در قسمت فوقانی قفسه سینه قرار می‌دهد. ژنراتور سیگنال‌های الکتریکی را به الکترودهای کاشته شده در تالاموس مغز می‌فرستد که بخشی از مغز است و برخی از حرکات غیرارادی را هماهنگ و کنترل می کند.‌ پزشکان از DBS برای درمان لرزش های مرتبط با بیماری‌های عصبی مانند پارکینسون یا دیستونی استفاده می‌کنند.

 

4- درمان لرزش دست با روش فرسایش با فرکانس رادیویی

اگر فردی واجد شرایط جراحی DBS نباشد، ممکن است پزشک از روش‌هایی مانند فرسایش با فرکانس رادیویی (Radiofrequency ablation) استفاده کند. این روش شامل استفاده از جریان الکتریکی برای گرم کردن بافت عصبی به منظور مختل کردن توانایی آن‌ها در ارسال سیگنال‌ها برای چندین ماه است.

بیشتر بخوانید: درمان گیاهی میگرن، برای شما که به داروهای شیمیایی علاقه‌ای ندارید 

5- درمان لرزش‌ها با رادیوسرجری

رادیوسرجری (Radiosurgery) شامل تجویز پرتوهای تابشی بسیار متمرکز برای از بین بردن سلول‌های بیش فعال مغزی است که باعث لرزش می‌شوند.

 

یادداشت پایانی درباره لرزش دست

لرزش نوعی انقباض ریتمیک غیرارادی در عضلات است که در اثر بیماری‌ها و عوامل مختلفی در افراد جوان تا مسن ایجاد می‌شود. در این مقاله به بررسی علل ایجادکننده لرزش دست پرداختیم و راهکارهایی را برای جلوگیری و درمان انواع مختلف معرفی کردیم.

در صورتی که شما یا عزیزانتان با این نوع لرزش‌ها درگیر هستند، خوشحال می‌شویم که تجربه خود را با ما و سایر مخاطبین سیوطب به اشتراک بگذارید.

 

سوالات متداول درباره لرزش دست