علائم آبله میمون چه زمانی خطرناک و راه‌های درمان آن کدامند؟
علائم آبله میمون معمولا همراه با یک زائده پوستی مشخص بروز می‌یابد. گاهی قبل از بروز بثورات پوستی تب به عنوان علائم شروع آبله میمون مد نظر گرفته می‌شود. لنفادنوپاتی به تمایز آبله میمون از سایر بیماری‌های مشابه مانند آبله مرغان کمک می‌کند.
درمان آبله میمون عمدتا بر مراقبت‌های حمایتی متمرکز است. برخی از درمان‌ها و واکسن‌های موجود برای آبله در مدیریت علائم آبله میمون نقش موثری ایفا می‌کنند.
در این مقاله از مجله سلامت سیوطب به دانستنی‌های ضروری درباره علل ابتلا، علائم آبله میمون و همچنین نحوه انتقال و درمان آن پرداخته شده تا خوانندگان اطلاعات جامع‌تری از این بیماری داشته باشند.
آبله میمون چیست؟
آبله میمون یکی از انواع بیماری های عفونی مشترک بین انسان و دام است که توسط ویروس ارتوپاکس به وجود می‌آید. انتقال فرد به فرد از طریق تماس مستقیم با فرد آلوده یا اشیاء آلوده مشترک رخ خواهد داد. امکان و میزان سرایت تنفسی نامشخص است. علائم آبله میمون شباهت زیادی به آنفولانزا دارد.
در سال 1958 دو شیوع بیماری شبیه آبله در گروه‌هایی از میمون‌ها که برای تحقیقات استفاده می‌شدند، کشف شد که به آبله میمونی معروف گشت. این بیماری عمدتا از طریق تماس انسان با جوندگان آلوده منتقل می‌شود، اما گاهی از طریق تماس پوست به پوست با فردی آلوده نیز سرایت خواهد کرد.
دو نوع شناخته شده (کلاد) ویروس آبله میمون وجود دارد: یکی از آفریقای مرکزی و دیگری در غرب آفریقا. شیوع جهانی کنونی (2022) توسط کلاد کم شدت غرب آفریقا شکل گرفته است.
بیشتر بخوانید: آبله میمون چیست؟ بررسی ۴ راه انتقال این بیماری ویروسی
آبله میمون چقدر شایع است؟
آبله میمون یک بیماری نادر به حساب می‌آید. اما تعداد موارد در آفریقا و همچنین در مناطقی که قبلا این عفونت‌ها رواج نداشته در حال افزایش است.
بیشتر بخوانید: درمان خانگی ابله مرغان و ۱۰ راهکار عالی برای تسریع بهبودی کودکتان
آبله میمون بیشتر در چه کشورهایی یافت می‌شود؟
برای چندین دهه، آبله میمون بیشتر در آفریقا دیده می‌شد. در بهار سال 2003، اولین شیوع آبله میمون خارج از آفریقا در امریکا رخ داد. محموله‌ای از حیوانات آلوده از غنا به تگزاس وارد شد. جوندگان آلوده، ویروس را به سگ‌های خانگی منتقل و سپس 47 نفر را در غرب آلوده ساختند.
با رایج‌تر شدن سفرهای بین‌المللی، ویروس‌های محدود به مکان‌های خاص در سراسر جهان پخش شدند. سال 2022 شیوع بیماری در مناطق خارج از آفریقا، از جمله اروپا، آمریکا و استرالیا نیز به گوش رسید. بر اساس گزارش خبرگذاری‌ها بیماری آبله میمون در ایران نیز رویت شده است.
بیشتر بخوانید: نوروبیون چیست؟ آمپول نوروبیون برای کرونا
آبله میمون چه کسانی را مبتلا می‌کند؟
هر کسی امکان دارد به آبله میمون مبتلا شود. در آفریقا، بیشتر کودکان زیر 15 سال و در خارج از آفریقا، در مردانی که با مردان دیگر رابطه جنسی دارند شایع‌تر است، اما علائم آبله میمون در ایران در این دسته‌ها قرار نمی‌گیرد.
علائم ویروس جدید آبله میمون
علائم ظاهری آبله میمون در دو مرحله توصیف شده است:
- تهاجمی
- برآمدگی پوست
بیشتر بخوانید: علائم امیکرون در مقایسه با سایر انواع ویروس کرونا
１. مرحله تهاجم علائم آبله میمون
این مرحله از 0 تا 5 روز طول می‌کشد و نشانه‌ها شامل موارد زیر است:
- تب
- لرز
- لنفادنوپاتی (یک طرفه یا دو طرفه)
- سردرد
- میالژی
- آرترالژی
- کمردرد
- ضعف
- خستگی
بیشتر بخوانید: راه های انتقال امیکرون و جلوگیری از سرایت جهش جدید کرونا
２. علائم پوستی آبله میمون
رویش پوست به طور کلی یک تا سه روز پس از شروع تب ظاهر و دو تا چهار هفته طول می‌کشد. بثورات بر خلاف تنه در صورت یا اندام‌ها برجسته‌تر است. البته سایر قسمت‌های بدن مانند کف دست‌ها، کف پاها، دهان، اندام تناسلی و ناحیه پُری مقعدی نیز در خطر ابتلا هستند.
با پیشرفت بیماری، بثورات از ضایعات مسطح (ماکول) به ضایعات برجسته (پاپول) به وزیکول و سپس پوسچول تغییر می‌کند. در آخرین مرحله برجستگی‌های پوستی تبدیل به زخم می‌شوند. افرادی که قبلا واکسیناسیون آبله را دریافت کرده‌اند، امکان دارد با لکه‌های قرمز عفونی (راش) غیر معمول روبرو شوند.
بیشتر بخوانید: امیکرون در کودکان و چگونگی مقابله با کرونای جهش یافته جدید
آبله میمون چگونه سرایت می‌کند ؟
علائم انتقال آبله میمون زمانی خود را نشان می‌دهد که با حیوان یا فردی آلوده به ویروس در تماس بود. انتقال از حیوان به فرد از طریق پوست شکسته، مانند نیش یا خراش، یا از طریق تماس مستقیم با خون حیوان آلوده، مایعات بدن یا ضایعات آبله (زخم) صورت می‌گیرد.
سرایت آبله میمون از فردی به فرد دیگر ممکن ولی شایع نیست. سرایت از فرد به فرد زمانی اتفاق می‌افتد که با زخم‌ها، دلمه‌ها، قطرات تنفسی یا مایعات دهانی فردی که آلوده است در ارتباط بود. معمولا از طریق موقعیت‌های نزدیک و صمیمی مانند در آغوش گرفتن، بوسیدن یا رابطه جنسی درصد انتقال افزایش می‌یابد.
البته با تماس با مواد آلوده اخیر مانند لباس و سایر ملحفه‌هایی که توسط یک فرد آلوده یا حیوان آلوده استفاده شده امکان ابتلا و رویت علائم آبله میمون در بزرگسالان وجود دارد.
بیشتر بخوانید: دست درد بعد واکسن کرونا و ۵ روش خانگی تسکین درد
نحوه تشخیص آبله میمون
از آنجا که آبله میمون نادر است، پزشک ابتدا به سایر بیماری‌های راش، مانند سرخک یا آبله مرغان مشکوک می‌شود. اما غدد لنفاوی متورم معمولا از علائم آبله میمون بوده و این بیماری را از سایر آبله‌ها متمایز می‌کند.
برای تشخیص آبله میمون، پزشک از یک زخم باز نمونه بافتی می‌گیرد. سپس آن را برای آزمایش واکنش زنجیره ای پلیمراز (PCR) (اثر انگشت ژنتیکی) به آزمایشگاه می‌فرستد. شاید لازم باشد برای بررسی وجود ویروس آبله میمون یا آنتی بادی‌هایی که سیستم ایمنی در دفاع از آن می‌سازد، از فرد نمونه خون برای تست آبله میمون بگیرند.
بیشتر بخوانید: تب کریمه کنگو با ۵ عوارض عدم درمان این تب خونریزی دهنده
تشخیص‌های افتراقی علائم آبله میمون
آبله مرغان باید در تشخیص افتراقی در نظر گرفته شود. وجه تمایز اصلی آبله میمون وجود لنفادنوپاتی مشخص است. آبله مرغان تمایل به توزیع در تنه دارد در حالی که آبله میمون‌ها معمولا در صورت یا اندام‌ها بیشتر بروز می‌یابد.
عارضه‌های پوستی دیگری که باید در تشخیص افتراقی در نظر گرفته شود عبارتند از:
- واکنش‌های آلرژیک
- سیفلیس
- سرخک
- بیماری دست پا و دهان
- سوزاک منتشر (در مواردی که پروکتیت و بثورات پوستی دارند)
درمان آبله میمون چیست؟
مراقبت‌های حمایتی بخش مرکزی مدیریت و درمان آبله میمون در ایران است زیرا داده‌های محدودی در مورد اثربخشی بالینی درمان‌های خاص برای عفونت‌های آبله میمون در افراد وجود دارد.
برخی از درمان‌های موجود برای آبله، مانند کپسول‌های تکوویریمات مونوهیدرات ممکن است در رفع علائم و عوارض آبله میمون نقش داشته باشند. این دارو، یک ضد ویروس خوراکی است که برای درمان بیماری آبله انسانی در بزرگسالان و کودکان با وزن حداقل 13 کیلوگرم کاربرد دارد.
IMVAMUNE یک واکسن آبله دارای مجوز نسل سوم است که برای ایمن‌سازی فعال در برابر آبله، آبله میمون، عفونت و بیماری ارتوپاکس ویروس مرتبط در بزرگسالان 18 سال و بالاتر که در معرض خطر ابتلا هستند، به کار می‌رود.
بیشتر بخوانید: عفونت در خون با ۵ روش درمانی برای جلوگیری از ابتلا به سپسیس
چگونه از آبله میمون جلوگیری کنیم؟
واکسن آبله از آبله میمون محافظت می‌کند، اما استفاده از آن در حال حاضر محدود به آزمایشات بالینی است. بهترین راه برای جلوگیری از انتشار ویروس آبله میمون عبارت است از:
- پرهیز از تماس با حیوانات آلوده
- خودداری از تماس با ملافه و سایر مواد آلوده به ویروس
- پختن تمام غذاهای حاوی گوشت حیوانی
- شستن مرتب دست‌ها با آب و صابون
- دوری از افراد مبتلا به ویروس
- رابطه جنسی ایمن (استفاده از کاندوم)
- استفاده از ماسک هنگام قرارگیری در جمع دوستان مشکوک به بیماری
- ضدعفونی سطوحی که اغلب لمس می‌شوند
بیشتر بخوانید: مونونوکلئوز عفونتی مسری و ۳ مورد از عوارض بیماری بوسه
چه زمانی علائم آبله میمون خطرناک شده و باید به اورژانس مراجعه کرد؟
- مشکل در تنفس
- بروز درد جدید در قفسه سینه
- گرفتگی گردن
- گیج بودن و عدم تمرکز
- مشکل در صحبت یا حرکت کردن
- از دست دادن هوشیاری
- تشنج
بیشتر بخوانید: خارش ناف؛ ۶ علت و روش‌های درمان خارش که در مواقع ضروری به کار می‌آیند
یادداشت پایانی علائم آبله میمون
آبله میمون یک بیماری نادر است که از طریق تماس نزدیک، مانند بوسیدن و رابطه جنسی، منتشر می‌شود. اگرچه هنوز در مورد چگونگی انتشار آبله میمون در انسان‌ها یاد قطعیتی وجود ندارد اما بهترین راه برای محافظت از خود اجتناب از تماس با افراد آلوده، شستن مکرر دست‌ها و استفاده از ماسک صورت در فضاهای شلوغ و سرپوشیده است.
علائم آبله میمون در ابتدا شبیه آنفولانزا و شامل تب، لرز و بدن درد است. پس از چند روز، عارضه‌های پوستی شروع به ایجاد می‌کنند.
سوالات متداول علائم آبله میمون:
تفاوت آبله میمون با آبله مرغان چیست؟
اگرچه هر دو باعث ایجاد بثورات پوستی می‌شوند ولی ویروس‌های مولد آن‌ها با هم فرق دارند. آبله میمون یک ویروس ارتوپاکس است، در حالی که آبله مرغان یک ویروس تبخال است. هر دو ویروس می‌توانند از طریق پوست به پوست یا تماس چهره به چهره طولانی مدت منتقل شوند، اما آبله مرغان بسیار مسری است و راحت‌تر از آبله میمون پخش می‌شود. احتمال تورم غدد لنفاوی در افراد مبتلا به آبله میمون بیشتر از افراد مبتلا به آبله مرغان است.
آبله میمون چقدر طول می‌کشد؟
آبله میمون معمولا حدود دو تا چهار هفته طول می‌کشد تا دوره خود را طی کند.
آیا بیماری آبله میمون کشنده است؟
نوع کم شدت آن که در غرب آفریقا است باعث شیوع فعلی جهانی شده است. تا به امروز هیچ کس در اثر این شیوع فوت نکرده است. اما آبله میمون می‌تواند منجر به مشکلات دیگر مانند ذات الریه و عفونت در مغز (آنسفالیت) یا چشم شود و اینجاست که آبله میمون باعث مرگ می‌شود.