سفید شدن لثه به 9 دلیل مختلف با روش‌های درمانی اختصاصی
سفید شدن لثه اغلب نشان می‌دهد که مشکلی در سلامت و بهداشت دهان و دندان فرد وجود دارد. شرایط متعددی باعث سفیدی لثه می‌شود که از زخم‌های ساده آفت دهان تا بیماری‌های التهابی طولانی مدت متغیر هستند.
در موارد نادر لثه سفید نشان‌دهنده سرطان دهان است که معمولا علائمی ندارد تا زمانی که در ناحیه و قسمت‌های مختلفی از دهان گسترش یابد. به همین دلیل پیشنهاد می‌شود که افراد مختلف بهداشت دهان و دندان را رعایت کرده و حداقل دو بار در سال برای معاینه و چکاپ دهان و دندان‌ها به دندانپزشک مراجعه کنند.
در این مقاله از مجله علمی پزشکی سیوطب به بررسی علت و درمان سفید شدن لثه خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید.
نگاهی کلی به موضوع این مقاله
- کم خونی یکی از دلایل سفید شدن لثه است
- به طور معمول اقداماتی روی دندان مانند کشیدن، عصب‌کشی یا ایمپلنت باعث سفید شدن لثه می‌شوند و بعد از چند روز بهبود می‌یابند
- انتخاب نوع روش درمان به علت اصلی ایجادکننده سفیدی در لثه‌ها بستگی دارد
بیشتر بخوانید: ارتودنسی نامرئی و ۵ مزیت بارز آن نسبت به بریس‌های سنتی
علت ورم و سفید شدن لثه چیست؟
لثه‌های سالم معمولا صورتی رنگ هستند؛ اما گاهی اوقات به دلیل رعایت نکردن بهداشت دهان قرمز می‌شوند. از سوی دیگر گاهی سفید شدن لثه نشانه‌ای از یک مشکل اساسی سلامتی است.
شرایط مختلفی منجر به سفید شدن لثه می‌شود که بعضی از آن‌ها بالقوه جدی هستند. بنابراین بیماران باید در صورت سفید شدن لثه‌های خود به پزشک مراجعه کنند. در ادامه با علت‌های رایج سفید شدن لثه آشنا خواهیم شد:
بیشتر بخوانید: جراحی لیفت لثه؛ تغییر محل خط لثه با جِنجیوُ پِلاستی برای لبخندی زیباتر
1. التهاب لثه
التهاب لثه (Gingivitis) نوعی عفونت باکتریایی لثه است که اغلب به دلیل عادت‌های نامناسب مسواک زدن و نخ دندان کشیدن ایجاد می‌شود. در نتیجه این موارد، لثه‌ها سفید می‌شوند و تحلیل یا اصطلاحا عقب می‌روند.
سایر علائم التهاب لثه عبارتند از:
- لق شدن دندان‌ها
- لثه‌هایی که هنگام مسواک زدن یا نخ دندان کشیدن خونریزی می‌کنند
- لثه‌های ملتهب یا قرمز
بیشتر بخوانید: تیرگی لثه؛ معرفی ۴ علت اصلی پیگمانتاسیون
2. آفت دهان
آفت دهان (Canker sores) زخم‌های دردناکی هستند که در داخل دهان ایجاد می‌شوند. این زخم‌ها گاهی در داخل دهان و قسمت گونه‌ها، زیر زبان یا در پایین لثه‌ها ایجاد خواهند شد. آفت دهان در لمس دردناک است و هنگام خوردن و آشامیدن باعث درد می‌شوند.
این نوع زخم‌ها دارای مراکز زرد یا سفید هستند و اگر در پایین لثه ایجاد شوند، می‌توانند لثه‌ها را سفید نشان دهند. با این حال اگر رنگ سفید کل خط لثه را بپوشاند، دیگر آفت نبوده و چیزه دیگری است.
بیشتر بخوانید: 10درمان آفت دهان؛ با روش های خانگی یا مراجعه به پزشک؟
3. کم خونی
کم خونی نوعی وضعیت پزشکی است که منجر به تعداد کم گلبول‌های قرمز خون می‌شود. این نوع سلول‌های خونی برای حرکت اکسیژن در سراسر بافت‌ها و اندام‌های بدن ضروری هستند. علل کم خونی متفاوت است، گاهی به دلیل کمبود آهن یا ویتامین B-12 در رژیم غذایی ایجاد می‌شود. همچنین گاهی اوقات ناشی از سایر شرایط پزشکی مانند بیماری‌های التهابی است.
خستگی شدید یکی از اولین علائم کم خونی است. سایر علائم فوری عبارتند از:
- سرگیجه
- سردرد
- ضعف
- احساس تنگی نفس
- اندام‌های سرد
- ضربان قلب نامنظم
- درد قفسه سینه
- رنگ پریدگی در پوست
رنگ پریدگی پوست ناشی از کمبود اکسیژن در اثر کم خونی است. این موضوع باعث تاثیر بر لثه‌ها نیز می‌شود. با کم خونی، بیمار نه تنها لثه‌های سفید خواهد داشت، بلکه به طور کلی رنگ پریدگی پوست نیز دارد.
بیشتر بخوانید: کشیدن دندان عقل و ۵ مزیت و جلوگیری از بیماری‌های لثه
4. کاندیدیازیس دهان
کاندیدیازیس (candidiasis) یا برفک دهان نوعی عفونت قارچی است که در داخل دهان ایجاد می‌شود. این عفونت توسط قارچی به نام کاندیدا آلبیکنس که مسئول عفونت‌های مخمری واژن است ایجاد خواهد شد.
احتمال دارد که کاندیدیازیس دهان از پوشش دهان به لثه و زبان گسترش یابد. در مواردی عفونت ایجاد شده سفید، قرمز یا ترکیبی از هر دو رنگ خواهد بود.
بیشتر بخوانید: نایت گارد یک محافظ قدرتمند و طولانی‌کننده عمر دندان
5. لکوپلاکیا
لکوپلاکیا (Leukoplakia) بیماری دیگری است که باعث سفید شدن قسمت‌هایی از لثه می‌شود. این شامل لکه‌های سفید و ضخیمی است که لثه، زبان و داخل گونه‌ها را می‌پوشاند. گاهی اوقات لکه‌ها آنقدر ضخیم هستند که ظاهری کرک‌دار به خود می‌گیرند.
این وضعیت اغلب ناشی از عادات سبک زندگی است که به طور مداوم منجر به تحریک داخل دهان می‌شود. به عنوان مثال می‌توان به سیگار کشیدن و جویدن تنباکو اشاره کرد.
بیشتر بخوانید: ارتودنسی ثابت برای چه کسانی مناسب است به همراه فواید و عوارض
6. لیکن پلان دهان
لیکن پلان دهان (Oral lichen planus) باعث ایجاد لکه‌های سفید توری روی لثه، زبان و سایر بافت‌های داخل دهان می‌شود. این بیماری نوعی بیماری خودایمنی مزمن است که باعث طیف وسیعی از علائم دیگر از جمله درد، خونریزی و التهاب لثه خواهد شد.
افراد مبتلا به لیکن پلان دهان باید برای معاینات منظم دندانپزشکی مراجعه کنند، زیرا خطر کمبودهای تغذیه‌ای، عفونت‌های دهان و سرطان دهان در آن‌ها افزایش می‌یابد.
بیشتر بخوانید: کامپوزیت دندان چیست؟ فواید و عوارض آن
7. سرطان دهان
در بعضی موارد سفید شدن لثه نشان‌دهنده نوعی بیماری جدی‌تر مانند سرطان دهان است که به آن سرطان حفره دهان نیز می‌گویند. احتمال دارد که این بیماری به سرعت گسترش یابد و لثه، زبان و سقف دهان را تحت تاثیر قرار دهد.
ممکن است بیمار متوجه برآمدگی‌های کوچک، صاف و نازک شود که اطراف آن با رنگ‌های سفید، قرمز یا گوشتی پوشیده می‌شوند. همچنین باید گفت که در بیشتر موارد سرطان دهان علائمی ایجاد نمی‌کند یا علائم تاخیری هستند. این موضوع باعث تاخیر در تشخیص و درمان می‌شود.
بیشتر بخوانید : لمینت دندان؛ لمینت سرامیکی بهتر است یا کامپوزیت؟
8. سفید شدن جای دندان کشیده شده
بعد از کشیدن دندان خراب توسط دندان پزشک در نزدیکی محل کشیدگی، لثه‌ها سفید می‌شود. همچنین گاهی این سفید شدن لثه بعد از عصب کشی نیز ایجاد خواهد شد که در این حالت سفید شدن لثه به دلیل آسیب وارده شده به آن است. به طور معمول لثه‌ها باید چند روز پس از عمل به رنگ طبیعی خود برگردند.
احتمال دارد که سفید شدن لثه در ایمپلنت نیز دیده شود؛ زیرا در این روش فشار زیادی به لثه‌ها وارد می‌شود. در بیشتر موارد این سفیدی بعد از چندین روز رفع خواهد شد.
بیشتر بخوانید: کامل‌ترین مجموعه از دانسته‌هایی که در مورد ارتودنسی به آن نیاز دارید
9. سفید کردن دندان
گاهی اوقات، پس از عمل سفید کردن دندان در مطب، لثه‌ها سفید می‌شوند. این عارضه جانبی موقت مواد شیمیایی مورد استفاده در جرم‌گیری و سفید کردن دندان‌ها است. باید اشاره کرد که لثه‌ها باید ظرف چند ساعت پس از عمل به رنگ طبیعی خود برگردند.
بیشتر بخوانید: ایمپلنت دندان چیست و دانسته‌های ضروری مربوط به آن کدام اند؟
سفید شدن لثه در کودکان و نوزادان
یکی از بیماری‌های رایج در کودکان، التهاب لثه یا پریودنتال است که باعث تورم، سفیدی یا قرمزی لثه‌ها می‌شود و در مواردی به راحتی باعث خونریزی خواهد شد. در بیشتر موارد التهاب لثه با مسواک زدن منظم، نخ دندان و مراقبت حرفه از دندان‌ها قابل پیشگیری و درمان است.
بیشتر بخوانید : دندان قروچه و ۷ درمان برای براکسیسم در کودکان و بزرگسالان
در مورد نوزادان و کودکان زیر یکسال باید گفت که در بیشتر موارد علت سفید شدن لثه‌ها موارد زیر است:
- دندان در آوردن
- التهاب لثه
- تروما یا ضربه ناگهانی به دندان‌ها یا لثه
- التهاب لثه هرپس اولیه (این بیماری عفونت ویروسی است که معمولا کودکان زیر 6 سال و نوزادان دیده می‌شود و علائم آن تورم شدید لثه و تب است)
- افزایش حجم لثه مرتبط با داروها (بعضی از داروهای سرکوبکننده ایمنی و ضدتشنج‌ها باعث تورم لثه می‌شوند)
بیشتر بخوانید : ترش شدن دهان و ۱۵ علتی که منجر به ترش کردن می‌شوند+ ۵ درمان
علائم سفید شدن لثه به صورت کلی
علائمی که در کنار سفید شدن لثه‌ها رخ می‌دهد بسته به علت اصلی تغییر رنگ متفاوت است. در مواردی دیده شده که فرد به جز سفیدی در لثه‌ها هیچ علائم دیگری ندارد؛ اما در موارد دیگر لثه‌های سفید با علائم زیر همراه هستند:
- درد
- ورم
- خونریزی
- زخم‌ها و ضایعات
- لق شدن دندان‌ها
- سرخی
- خستگی، سرگیجه یا ضعف
- سردرد
- دست و پاهای سرد
پیگیری علائم اضافی به پزشک یا دندانپزشک کمک می‌کند تا علت اصلی سفید شدن لثه را تشخیص دهد.
بیشتر بخوانید: ۱۷ علت زرد شدن زبان و داروهایی که زبان را زرد می‌کنند
درمان سفید شدن لثه با علت‌های مختلف
با توجه به دلایل مختلف برای سفید شدن لثه‌ها، درمان نیز متفاوت خواهد بود. اقدامات درمانی نیز در وهله اول به شرایطی بستگی دارد که منجر به تغییر رنگ لثه می‌شود. در ادامه روش‌های درمانی برای علت‌های مختلف را عنوان خواهیم کرد:
درمان التهاب لثه
انجام عادت خوب مسواک زدن، نخ دندان کشیدن و مراجعه به دندانپزشک دو بار در سال به درمان التهاب لثه کمک می‌کند. همچنین امکان دارد که در مواردی دندانپزشک جرم‌گیری یا تمیز کردن لیزری ریشه را برای موارد پیشرفته توصیه کند.
بیشتر بخوانید: جرم گیری دندان و خلاصی از بوی بد دهان و تضمین سلامت لثه
درمان آفت دهان
آفت دهان یکی از قابل کنترل‌ترین علل سفیدی لثه است که معمولا بدون درمان در عرض یک تا دو هفته بهبود می‌یابند. در صورتی که زخم‌ها در عرض 14 روز بدتر شوند یا از بین نروند، احتمال دارد که به این معنی باشد که زخم‌ها نشانه چیزی جدی‌تر هستند.
به طور معمول پزشکان برای زخم‌های متعدد و سفید شدن لثه، نوعی دهان شویه یا پماد موضعی تجویز می‌کنند. در صورت عدم موفقیت سایر اقدامات درمانی ممکن است برای بیمار کورتیکواستروئیدهای خوراکی تجویز شود.
درمان کم خونی
درمان کم خونی شامل تغییرات رژیم غذایی است که به بیمار کمک می‌کند آهن و ویتامین B-12 مورد نیاز گلبول‌های قرمز را دریافت کند. همچنین احتمال دارد که پزشک برای بیمار مکمل ویتامین C را در نظر بگیرد، زیرا این ماده مغذی به بدن کمک می‌کند آهن را به طور موثرتری جذب کند.
کم خونی ناشی از بیماری‌های التهابی تنها با مدیریت این بیماری‌ها قابل رفع است.
بیشتر بخوانید : علت و درمان سفیدی زبان|درمان لکوپلاکیا در طب سنتی
درمان کاندیدیازیس دهان
کاندیدیازیس دهان معمولا با داروهای ضدقارچ تجویزی قابل درمان است.
درمان لکوپلاکیا
برای تشخیص لکوپلاکیا، پزشک نمونه‌ای را از تکه‌های لثه آسیب‌دیده بر می‌دارد (به این روش نمونه‌برداری بیوپسی می‌گویند). به طور معمول بعد از تشخیص، درمان شامل اصلاح عادات سبک زندگی است که در وهله اول به ایجاد لکه‌ها کمک می‌کنند. به عنوان مثال اگر بیمار سیگار می‌کشد، باید آن را ترک کند.
توجه داشته باشید هنگامی که شخصی به لکوپلاکیا مبتلا می‌شود، احتمال بازگشت این بیماری بعد از چند وقت وجود دارد.
درمان لیکن پلان دهان
هیچ درمانی برای لیکن پلان دهان وجود ندارد، اما فرد می‌توانند علائمی مانند سفید شدن لثه خود را با موارد زیر مدیریت کند:
- کورتیکواستروئیدها برای کاهش التهاب
- ژل‌های بی‌حس‌کننده برای کاهش درد
- داروهایی برای سرکوب سیستم ایمنی
درمان سرطان دهان
به گفته موسسه ملی سرطان (NCI) تا زمانی که سرطان در سراسر دهان و غدد لنفاوی گسترش پیدا نکرده باشد، بیش از نیمی از موارد شناسایی نمی‌شوند. درمان تا حد زیادی به مرحله سرطانی بستگی دارد و ممکن است شامل شیمی‌درمانی و برداشتن قسمت‌هایی از دهان یا غدد لنفاوی تحت تاثیر، باشد.
بیشتر بخوانید : شوری دهان؛ درمان شوری دهان و بررسی عوارض شوری دهان
درمان خانگی سفید شدن لثه
لثه‌های سفید را می‌توان با مسواک زدن دندان‌ها دو بار در روز، نخ دندان کشیدن، رعایت رژیم غذایی متعادل و ترک محصولات تنباکو کنترل کرد. همچنین چندین درمان خانگی دیگر علائم مرتبط با سفید شدن لثه‌ها را کاهش می‌دهند، اگرچه ممکن است لزوما علت اصلی را درمان نکنند.
برای مدیریت شرایط سفید شدن لثه در خانه، فرد می‌تواند موارد زیر را رعایت کند:
- دو بار در روز مسواک بزند
- روزی یکبار نخ دندان استفاده کند
- حداقل یک بار در روز از دهانشویه بدون الکل استفاده کند
- زبان را با یک سوهان زبان تمیز کرده تا باکتری‌ها و ذرات غذا از بین بروند
- از محصولات خوراکی حاوی سدیم لوریل سولفات (SLS) خودداری کند؛ زیرا این مواد بافت‌های حساس دهان را تحریک می‌کنند
- در صورت لزوم از مسکن‌های بدون نسخه استفاده کند
- برای تسکین درد و التهاب، دهان را با مخلوط آب نمک شستشو دهد
- برای جلوگیری از تحریک لثه از مسواک نرم یا متوسط استفاده کند
- رژیم غذایی متعادل داشته باشد
- مصرف قند و الکل را کاهش دهد
- مصرف محصولات تنباکو را ترک کند
- حداقل دو بار در سال به دندانپزشک مراجعه کند
با پیروی از برنامه درمانی تجویز شده، شرایط سلامت مزمن تا حدود بسیاری مدیریت خواهد شد.
چشم انداز افراد مبتلا به سفیدی لثه
چشم انداز سفید شدن لثه تا حد زیادی به علت اصلی آن بستگی دارد. امکان دارد که علت بیماری کوتاه مدت مانند زخم شانکر باشد که در نهایت فقط یک مزاحمت موقت است و بعد از چند روز خود به خود بهبود می‌یابد.
بیماری‌های مزمن مانند بیماری‌های التهابی به درمان طولانی مدتی برای کنترل سفید شدن لثه و سایر علائم نیاز دارند. سرطان دهان نیز جدی‌ترین علت سفیدی لثه‌هاست. برای جلوگیری از گسترش سلول‌های بدخیم به سایر قسمت‌های بدن، به درمان فوری نیاز است.
سوالات متداول
علت سفید شدن لثه بعد از جراحی دندان عقل چیست؟
علت آسیبی است که در حین جراحی دندان عقل به لثه وارد می‌شود. این مورد بعد از چند روز بهبود می‌یابد.
علت سفید شدن لثه نوزاد چیست؟
در بیشتر موارد علت سفیدی لثه در آوردن دندان جدید، التهاب و ضربه یا تروما در لثه است.
آیا سفید شدن لثه درد دارد؟
در بیشتر موارد خیر؛ اما در موادی که علت، آفت دهان یا التهاب لثه باشد، بیمار هنگام خوردن مواد غذایی یا نوشیدنی‌های خیلی سرد یا گرم، ترش یا شور دچار درد یا سوزش می‌شود.