آمادگی قبل از کولونوسکوپی و طریقه مصرف پودر پیدرولاکس برای تخلیه روده
آمادگی قبل از کولونوسکوپی یا مراقبتهای بعد از آن کمی سخت به نظر میرسد. کولونوسکوپی نوعی مطالعه تصویربرداری است که در آن پزشک از یک محدوده خاص به نام کولونوسکوپ برای بررسی پوشش روده بزرگ استفاده میکند. پزشک همچنین پولیپ یا بافت را برای نمونهبرداری در حین کولونوسکوپی بر میدارد.
پزشک کولونوسکوپی را برای ارزیابی کولون از نظر ضایعات سرطانی، شناسایی مناطق خونریزی یا تشخیص سایر اختلالات مرتبط با روده توصیه میکند. به همین دلیل برای دستیابی به یک ارزیابی دقیق و کامل، آمادگی قبل از کولونوسکوپی ضروری خواهد بود.
قبل از عمل، پزشک یک آمادگی قبل از کولونوسکوپی را تجویز خواهد کرد. رویکردهای مختلفی وجود دارد، اما هدف همه آنها تخلیه روده بزرگ از مدفوع است تا پزشک بتواند آن را به وضوح مشاهده کند. آمادگی قبل از کولونوسکوپی یک هفته قبل از عمل شروع و تا روز انجام آن ادامه دارد.
روش کولونوسکوپی شامل قرار دادن یک اسکوپ نازک با یک نور در انتهای رکتوم است. پزشک محدوده را از طریق روده بزرگ پیش میبرد تا آن را بررسی کند. در این مقاله از مجله سلامت سیوطب به نحوه آماده شدن برای ویزیت کولونوسکوپی و آنچه که باید قبل، حین و بعد از عمل انتظار داشته باشیم، میپردازیم.
کولونوسکوپی چیست؟
کولونوسکوپی یک روش سرپایی است که برای بررسی داخل روده بزرگ (کولون و رکتوم) انجام میشود. در این معاینه از ابزاری به نام کولونوسکوپ (که گاهی اسکوپ نامیده میشود) استفاده میشود. این ابزار منعطف، بسیار طولانی، شامل دوربین و با قابلیت برداشتن بافت است. کولونوسکوپی معمولا برای ارزیابی علائم گوارشی، مانند خونریزی، درد شکم یا تغییر در عادات رودهای (چقدر مدفوع میکنید، چقدر راحت مدفوع میکنید و رنگ و قوام مدفوع) کاربرد دارد.
بیشتر بخوانید: سرطان پروستات و آشنایی با مراحل مختلف پیشرفت سرطان
انواع شرایطی که از کولونوسکوپی میتوان برای تشخیص بیماری بهره برد
برخی از افراد به دلیل خجالت یا عدم تمایل به انجام آمادهسازی از این روش اجتناب میکنند. بسیاری از داروهای روده در دسترس و در اندازهها و طعمهای مختلف وجود دارند. همچنین تیم کولونوسکوپی به حریم خصوصی فرد در طول کل عمل احترام میگذارد. انجام درست آمادگی قبل از کولونوسکوپی برای بررسی پولیپ کولورکتال یا سرطان تاثیر عمیقی در تشخیص بیماری دارد. برداشتن زودهنگام پولیپ مانع تبدیل آن به بافتهای سرطانی خواهد شد.
براساس توصیه جامعه پزشکی هر فردی که فاکتورهای خطر سرطان روده بزرگ را ندارد، باید از سن 45 سالگی کولونوسکوپی غربالگری را انجام دهد. زمان کولونوسکوپی بسته به یافتههای آزمایش متفاوت است. در صورت افزایش خطر ابتلا به سرطان کولون، در سنین پایینتر نیاز به کولونوسکوپی وجود دارد. بعضی از عوامل خطرسازی که میتواند موجب سرطان روده شود شامل موارد زیر خواهد شد:
- داشتن سندرم پولیپوز خانوادگی (بیماری که در خانواده وجود دارد و با افزایش خطر تشکیل پولیپ مرتبط است)
- داشتن یک بیماری ژنتیکی مرتبط با سرطان روده بزرگ
- ابتلا به بیماری التهابی روده، مانند بیماری کرون و کولیت اولسراتیو
- داشتن اقوام درجه یک مبتلا به سرطان روده بزرگ (یعنی مادر یا پدر، برادر یا خواهر یا فرزند)
- داشتن چندین خویشاوند مبتلا به سرطان روده بزرگ
بیشتر بخوانید: عفونت ادراری در زنان؛ معرفی ۷ عامل موثر در ایجاد این بیماری
چه چیزی را باید برای آمادگی قبل از کولونوسکوپی بدانیم یا با پزشک مطرح کنیم؟
حتما با پزشک در میان بگذارید که دقیقا چه داروهایی را روزانه مصرف میکنید و آیا شامل محصولات نسخهای و بدون نسخه مانند مکملها میشود. بر اساس توصیه پزشک باید برای آمادگی قبل از کولونوسکوپی از مصرف برخی از داروها اجتناب کرد و تغییراتی که لازم باشد را در دستور کار قرار داد. در صورت داشتن دیابت یا مصرف داروهای رقیق کننده خون امکان برنامهریزی مجدد مصرف داروها دور از ذهن نخواهد بود.
برای داشتن یک کولونوسکوپی موفق، باید برنامههای لازم را انجام داد. به این معنی که تمام دستورالعملهای مربوط به خوردن و نوشیدن را در روزهای قبل از عمل باید درست رعایت کرد. باید مطمئن شد که کولون کاملا خالی است تا پزشک بتواند به وضوح محدوده داخل روده بزرگ را ببیند. این شامل چیزی است که به عنوان آمادگی قبل از کولونوسکوپی روده شناخته میشود.
بیشتر بخوانید: درمان سنگ کلیه؛ از آشامیدن آب و مصرف مسکن تا درمانهای تهاجمی
آمادگی قبل از کولونوسکوپی
در هفته قبل از عمل، فرد چندین مرحله را برای آمادگی قبل از کولونوسکوپی دنبال خواهد کرد. انجام مراحل طبق توصیهها ضروری است. آمادگی قبل از کولونوسکوپی ناقص میتواند بر نتایج به دست آمده تاثیر منفی بگذارد. در این صورت بعد از انجام کولونوسکوپی پزشک احتمال دارد یک ضایعه را از دست داده و فرد نیاز به تکرار آن پیدا کند.
بیشتر بخوانید: درمان تکرر ادرار؛ از افزایش فواصل تخلیه ادرار تا اصلاح رژیم غذایی
یک هفته قبل از کولونوسکوپی
احتمالا پزشک تغییرات رژیم غذایی خاصی را در هفته منتهی به کولونوسکوپی توصیه خواهد کرد. در حالی که سبزیجات کنسرو شده یا پخته شده برای خوردن قابل قبول هستند، افراد باید در حین آمادگی قبل از کولونوسکوپی از غذاهای زیر اجتناب کنند:
- غلات، از جمله برنج قهوه ای، بلغور جو دوسر و نان گندم
- آجیل
- دانهها، از جمله دانههای خشخاش یا کنجد
- ذرت کامل
- میوهها و سبزیجات خام
همچنین به افراد توصیه خواهد شد مصرف برخی داروها که خطر خونریزی را در طول کولونوسکوپی افزایش میدهند، متوقف کنند. به عنوان مثال رقیق کنندههای خون، مانند وارفارین و کلوپیدوگرل و داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن در حین آمادگی قبل از کولونوسکوپی از دستور مصرفی باید حذف شوند.
متخصص گوارش در طول مشاوره با فرد کار میکند تا تصمیم بگیرد که چه مدت باید استفاده از یک داروی خاص را قبل و بعد از کولونوسکوپی متوقف کند. مشاوره همچنین زمان خوبی برای پرسیدن هرگونه سوال در مورد این روش، از جمله خطرات و فواید است.
بیشتر بخوانید: درمان بی اختیاری ادرار؛ از تقویت مثانه تا تمرینات عضلات لگن
دو روز قبل کولونوسکوپی
در این مرحله، افراد باید مقدار زیادی آب یا مایعات دیگر بنوشند تا مطمئن شوند که هنگام شروع آمادهسازی روده دچار کم آبی نمیشوند. نوشیدن حدود هشت لیوان آب در روز به کاهش خطر کم آبی بدن کمک خواهد کرد.
همچنین با توجه به توصیه پزشک در این مرحله از آمادگی قبل از کولونوسکوپی باید از مصرف غذاهای قرمز یا نارنجی خودداری کرد، زیرا روده بزرگ فرد را به عارضه خونریزی شبیه میسازد. بعضی از پزشکان پیشنهاد میکنند ساعت چهار بعد از ظهر یک شیشه روغن کرچک میل نمائید.
بیشتر بخوانید: درمان درد سنگ کلیه با استفاده از دارو روشهای خانگی
24 ساعت قبل از کولونوسکوپی
هنگام آمادگی قبل از کولونوسکوپی در 24 ساعت مانده به عمل تنها مصرف مایعات شفاف بسیار مهم است.
نمونههایی از مایعات شفاف قابل قبول عبارتند از:
- آب
- آبگوشت شفاف (بدون رنگ)
- قهوه یا چای، بدون شیر یا خامه
- نوشیدنیهای حاوی الکترولیت، مانند نوشیدنیهای ورزشی
- ژلاتین
- بستنی
- آب میوههای صاف شده بدون پالپ
بیشتر بخوانید: درمان عفونت ادراری در زنان؛ از مصرف آنتیبیوتیک تا شیوههای خانگی
آمادگی قبل از کولونوسکوپی با رژیم غذایی
پزشک اغلب یک محلول یا داروی خوراکی نوشیدنی برای کمک به پاکسازی روده بزرگ تجویز میکند. این محلول باعث میشود که فرد مدفوع مکرر داشته تا زمانی که هیچ ماده مدفوعی در روده بزرگ او باقی نماند.
داروهای آمادگی قبل از کولونوسکوپی شامل پودر اتین گلیکول یا پودر پگ _ قرص بیزاکودیل_ قرص متوکلروپرامید و در صورت نیاز شیاف بیزاکودیل خواهند شد. ساعت 9 صبح روز قبل از عمل یک عدد قرص متوکلروپرامید و در صورت نیاز شیاف بیزاکودیل باید استفاده شود.
ساعت 10 صبح (روز قبل از کولونوسکپی) صبح یک شیشه روغن کرچک میل کنید یا یک بسته پودر را در یک پارچ حاوی چهار لیوان آب حل کرده و هر 15 دقیقه یک لیوان بنوشید. بعد از اتمام این محلول یک قرص بیزاکودیل میل شود. ساعت دو بعد از ظهر روز قبل از کولونوسکوپی بسته دوم پودر را طبق دستور و بعد از اتمام آن یک عدد قرص بیزاکودیل خورده شود.
ساعت شش یک قرص متوکلوپرامید خورده و ساعت هفت بسته سوم پودر مصرف و بعد از آن یک قرص بیزاکودیل خورده شود. در ساعت هفت صبح روز انجام کولونوسکوپی بسته آخر پودر با یک قرص بیزاکودیل در انتهای آن میل شود. جمعا 16 لیوان همراه با پودر در مدت دو روز مصرف خواهد شد. بعد از مصرف مایعات دفع باید آبکی و روشن باشد.
این مایعات جدا از مصرف مایعات روزانه است. درصورت امکان حین آمادگی قبل از کولونوسکوپی پیادهروی فراوان باید داشت.
بیشتر بخوانید: درمان خانگی سنگ مثانه: وقتی سنگها مهمان مثانه میشوند
این محلولها احتمالا دوزهای متفاوتی دارند. گاهی اوقات، پزشک نوشیدن کل محلول را در شب قبل از کولونوسکوپی تجویز میکند. در مواقع دیگر، نوشیدن یک قسمت از محلول را در شب قبل و بقیه را در روز معاینه توصیه میکنند. این راه حل برای وادار کردن شخص به دستشویی در نظر گرفته شده و حرکات روده آنها به اسهال تبدیل میشود.
آمادگی قبل از کولونوسکوپی روده گاهی اوقات باعث میشود فرد احساس تهوع، نفخ، تشنگی یا سرگیجه کند. اگر این اتفاق بیفتد، فرد باید حداقل 30 دقیقه قبل از نوشیدن این آماده سازی استراحت کند و به آرامی مایعات شفاف بنوشد. با اجازه پزشک، یک فرد به طور بالقوه میتواند محلول نوشیدنی پودری را که قرمز، آبی یا بنفش نباشد به آمادگی قبل از کولونوسکوپی اضافه کند تا طعم آن را بهبود بخشد.
در طول آمادهسازی روده، فرد ممکن است از مزایای زیر بهرهمند شود:
- نزدیک حمام بمانند تا بتوانند به راحتی به توالت بروند
- پوشیدن شلوار کمر کش که راحتتر پایین کشیده شود
- نوشیدن مایعات شفاف پس از قورت دادن آمادهسازی برای رفع طعم ناخوشایند
- استفاده از وازلین در اطراف دهانه مقعد یا استفاده از دستمال مرطوب کودک برای کاهش تحریک مقعد
مواد خروجی روده در نهایت شفاف یا زرد میشود. این تغییر نشان میدهد که روده بزرگ فرد احتمالا از مواد مدفوع پاک شده است.
بیشتر بخوانید: ۱۰ درمان خانگی نارسایی کلیه،نابودی تجمع سموم در بدن
در یک قرار ملاقات کولونوسکوپی چه انتظاری باید داشت؟
در زمان کولونوسکوپی، پزشک انتظار دارد که بیمار فقط مایع شفاف تا زرد رنگ را از روده دفع کند. متخصص بیماریهای گوارش روش کولونوسکوپی را توضیح خواهد داد. فرد همچنین با پرسنل پرستاری که در طول کولونوسکوپی با آنها در اتاق خواهند بود و همچنین نمایندگان بیهوشی ارائه کننده آرامبخش ملاقات خواهد کرد. یکی از اعضای کادر پزشکی یک آنژیوکت داخل وریدی (IV) را در رگ بیمار قرار میدهد تا بتواند در طول عمل داروها را دریافت کند.
سپس فرد به مجموعه کولونوسکوپی انتقال داده میشود. یک متخصص بیهوشی که بخشی از تیم عمل است، داروهای آرامبخش را از طریق IV به فرد تجویز کرده و مسئولیت ایمن نگه داشتن راه هوایی او را در طول عمل بر عهده دارد.
هنگامیکه فرد بیهوش شد پزشک کولونوسکوپ را از طریق رکتوم وارد کرده و آن را برای شروع معاینه به جلو میبرد. آنها به دنبال بینظمی در پوشش روده هستند. متخصص گوارش هر پولیپ را جداگانه ارزیابی میکند. بر اساس اندازه، شکل و محل آن، پزشک بهترین روش را برای برداشتن پولیپ تعیین میکند. آنها همچنین نمونهای از بافت را برای آزمایش در آزمایشگاه بر میدارند که به عنوان بیوپسی شناخته میشود.
در حالت ایدهآل، آمادگی قبل از کولونوسکوپی روده بزرگ برای فرد به قدری موثر خواهد بود که پزشک میتواند کولونوسکوپ را به اندازه کافی به داخل روده بزرگ ببرد تا ببیند روده کوچک و بزرگ کجا به هم میپیوندند. وقتی پزشک معاینه را کامل کرد متخصص بیهوشی تجویز دارو را متوقف و فرد بیدار خواهد شد. احساس خواب آلودگی یا گیجی بعد از عمل غیرعادی نیست. به همین دلیل، یک فرد باید همیشه شخص دیگری را در دسترس داشته باشد تا او را بعد از انجام کولونوسکوپی به خانه برساند.
بیشتر بخوانید: درمان ادرار خونی در صورت تشخیص سریع، به راحتی انجام میشود
نتایج پس از کولونوسکوپی
پس از کولونوسکوپی، فرد برای بحث و اطلاع در مورد نتایج یا یافتههای آزمایشات به پزشک مراجعه خواهد کرد. در طول قرار ملاقات، پزشک هرگونه یافته را توضیح خواهد داد که احتمال دارد شامل بررسی تصاویر از کولونوسکوپی نیز باشد. نتایج احتمالی که به آمادگی قبل از کولونوسکوپی به شدت وابسته است عبارتند از:
- منفی: هیچگونه رشد یا پولیپ وجود ندارد
- رشد یا پولیپ: پزشک پولیپ را برداشته و امکان دارد پس از آزمایش آن را پیگیری کند
- سرطان روده: پزشک بیوپسی انجام داده باشد. اگر مشکوک به سرطان باشد، در مورد اقدامات بعدی با فرد صحبت خواهد کرد
- سایر شرایط: اگر علائم بیماری کرون، دیورتیکولیت، کولیت اولسراتیو یا شرایط دیگری وجود داشته باشد، پزشک مراحل بعدی را با فرد در میان میگذارد
اگر کولونوسکوپی مثبت باشد، به این معنی که سلولهای سرطانی یا پیش سرطانی وجود دارد و پزشک مداخلات بیشتری را توصیه خواهد کرد. این مداخلات، کولونوسکوپی اضافی یا حتی جراحی را در بر میگیرد.
بیشتر بخوانید: علائم بواسیر؛ از خارش مقعد تا نشت مدفوع
خطرات ناشی از کولونوسکوپی
برخی از خطرات در کولونوسکوپی وجود دارد. پزشک باید این موارد را قبل از عمل و در حین آمادگی قبل از کولونوسکوپی به فرد توضیح دهد. این عوارض احتمالی عبارتند از:
- عوارض مربوط به بیهوشی
- اشکرکتوم
- خون ریزی
- درد
- نفخ
- عفونت
- سندرم انعقاد الکتریکی پس از پولیپکتومی (PPES)
- سوراخ شدن دیواره روده بزرگ
عوارض شدید نادر است و متخصصان این روش را نسبتا بی خطر میدانند.
PPES میتواند چندین ساعت پس از عمل باعث درد شدید شکم شود. درمان معمولا شامل استراحت روده و آنتی بیوتیک خواهد بود.
بیشتر بخوانید: بواسیر یا هموروئید، رگهای متورم شده دردناک راست روده
خلاصه پایانی در مورد آمادگی قبل از کولونوسکوپی
آمادگی قبل از کولونوسکوپی میتواند ناخوشایند باشد، اما برای اطمینان از موفقیتآمیز بودن روشی حیاتی خواهد بود. اگر نتایج واضح نباشد، نیاز به تکرار این روش ضروری خواهد بود. به همین دلیل فرد باید برنامه آمادگی قبل از کولونوسکوپی را دنبال و مراحل را به صورت دقیق انجام دهد. اگر کولونوسکوپی نشان دهد که نیاز به بررسی یا درمان بیشتر است، پزشک توصیههای بعدی را که شامل کولونوسکوپی اضافی یا حتی جراحی خواهد بود، ارائه میدهد.