واکسن گارداسیل؛ پیشگیری از زگیل تناسلی تا سرطان گردن رحم
واکسن گارداسیل در زمره اقسام پرکاربردترین واکسن‌های اچ پی وی است که بدن را علیه ویروس HPV گونه 6، 11، 16 و 18 مقاوم می‌کند.
یکی از کاربردهای اصلی واکسن گارداسیل، جلوگیری از ابتلا به ویروس پاپیلومای انسانی و سرطان گردنه رحم است. در این مطلب به بررسی همه ویژگی‌های واکسن گارداسیل می‌پردازیم.
بیشتر بخوانید: 22 درمان خانگی تبخال تناسلی؛ مبارزه با بیماری مقاربتی در منزل
واکسن گارداسیل چیست؟
واکسن گارداسیل برای اشخاص 9 تا 26 سال توصیه می‌شود و برای جلوگیری از سرطان گردنه رحم، مورد تایید سازمان غذا و داروی آمریکا است. به واکسن گارداسیل واکسن چهارگانه می‌گویند زیرا علیه ژنوتیپ‌های 6، 11، 16 و 18 فعالیت می‌کند.
ویروس HPV (پاپیلومای انسانی) می‌تواند موجب زگیل تناسلی شود که بسیار مسری است. واکسن گارداسیل، کودکان و نوجوانان را از برخی بیماری‌های اندام‌های تناسلی محافظت می‌کند و برای آینده آن‌ها و در زمانی که در معرض بیماری مقاربتی قرار می‌گیرند، بسیار مفید است.
هرچند واکسن گارداسیل برای بازه سنی کودکان، نوجوانان و جوانان زیر 30 سال توصیه می‌شود؛ اما اشخاص تا 45 سال نیز می‌توانند آن را دریافت کنند. ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) شایع‌ترین عفونت مقاربتی در ایالات متحده است.
این ویروس از طریق تماس نزدیک پوست به پوست منتقل می‌شود. عفونت‌های HPV به قدری شایع هستند که تقریبا همه مردان و زنان حداقل یک بار یکی از انواع ویروس HPV در طول عمرشان وارد بدن آن‌ها می‌شود.
بیشتر بخوانید: درمان سوزاک؛ از اندام‌های تناسلی تا گلو و چشم
بیشتر عفونت‌ها بدون علامت و غیرقابل تشخیص هستند؛ اما برخی از آن‌ها می‌توانند پایدار باشند و در زنان و مردان بعدا به سرطان تبدیل شوند. عفونت‌های HPV که از بین نمی‌روند می‌توانند باعث بیماری‌های زیر شوند:
- سرطان دهانه رحم، واژن و فرج (در زنان)
- سرطان آلت تناسلی (در مردان)
- سرطان مقعد
- سرطان پشت گلو (اوروفارنکس)
- زگیل ناحیه تناسلی
یک واکسن ایمن و موثر HPV وجود دارد که می‌تواند از عفونت‌هایی که معمولا باعث سرطان می‌شوند، جلوگیری کند.
برای اینکه واکسن HPV بیشترین تاثیر را داشته باشد، باید قبل از قرار گرفتن در معرض HPV استفاده شود.
بیشتر بخوانید:عفونت کلامیدیا یک بیماری مشترک بین زنان و مردان
چه کسانی در اولویت واکسن HPV هستند؟
مراکز مدیریت و پیشگیری بیماری (به انگلیسی: Centers for Disease Control and Prevention) یا CDC واکسیناسیون HPV را برای همه پسران و دختران در سنین 11 تا 12 سال توصیه می‌کند تا مقابل عفونت‌ها و سرطان‌های مرتبط با HPV محافظت شوند.
هر فردی که واکسن گارداسیل را قبل از سن 15 سالگی تزریق کند باید دو دوز واکسن دریافت کند که بین دوز اول و دوم حداقل 6 ماه فاصله دارد.
بیشتر بخوانید: تشخیص تبخال تناسلی؛ آزمایش خون راهی کلیدی برای کشف ویروس
نوجوانانی که این دو دوز را با فاصله کمتر از پنج ماه دریافت می‌کنند، به نوبت سوم واکسن HPV نیاز دارند.
مراکز مدیریت و پیشگیری بیماری‌های آمریکا واکسیناسیون HPV را برای همه افراد تا سن 26 سالگی اگر قبلا واکسینه نشده باشند توصیه می‌کند.
نوجوانان و بزرگسالان جوانی که این مجموعه را در سنین 15 تا 26 سالگی شروع می‌کنند هنوز به سه دوز واکسن گارداسیل نیاز دارند.
سه دوز نیز برای افراد مبتلا به برخی بیماری‌های نقص ایمنی در سنین 9 تا 26 سال توصیه می‌شود. برخی از بزرگسالان 27 تا 45 ساله که قبلا واکسینه نشده‌اند، ممکن است پس از صحبت با پزشک خود در مورد خطر ابتلا به عفونت‌های جدید HPV و مزایای احتمالی واکسیناسیون، تصمیم به دریافت واکسن HPV بگیرند.
بیشتر بخوانید: علائم زگیل تناسلی در مردان، راه‌های درمان و چگونگی پیشگیری از آن
واکسیناسیون HPV در این محدوده سنی مزایای کمتری را برای جامعه به همراه دارد، زیرا افراد بیشتری تاکنون در معرض HPV قرار گرفته‌اند.
همان‌طور که گفتیم سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) این واکسن را در سال 2014 تایید کرد. این واکسن برای استفاده کودکان از سن 9 سالگی تایید شده است.
بیشتر بخوانید: تریکومونیازیس، بیماری عفونی که در زنان شایع‌تر است؛ از خارش تا ترشحات بدبو
عوارض واکسن گارداسیل
واکسن HPV در پیشگیری از عفونت‌ها و سرطان‌های مرتبط با HPV ایمن و موثر است. واکسن‌ها مانند هر دارویی می‌توانند عوارض جانبی داشته باشند. بسیاری از افرادی که واکسن HPV را دریافت می‌کنند، هیچ عارضه جانبی ندارند.
شایع‌ترین عوارض جانبی معمولا خفیف هستند، مانند درد بازو که ناشی از تزریق است. در سال 2014، مرکز پیشگیری از بیماری‌های آمریکا گزارشی را منتشر کرد که در آن عوارض گزارش شده پس از واکسیناسیون گارداسیل از ژوئن 2006 تا مارس 2014 را تجزیه و تحلیل کرد.
بیشتر بخوانید: علائم زگیل تناسلی در زنان و راه‌های تشخیص HPV در دختران
حدود 92درصد از گزارش‌های تزریق واکسین گارداسیل به عنوان غیر جدی طبقه‌بندی شدند. شایع‌ترین عوارض جانبی گزارش شده عبارت‌اند از:
- سنکوپ (غش کردن)
- سرگیجه
- حالت تهوع
- سردرد
- تب
- واکنش‌های محل تزریق (درد، تورم و قرمزی)
اگرچه نادر است، اما غش بعد از واکسیناسیون HPV اتفاق می‌افتد. سازمان غذا و دارو توصیه می‌کند که متخصصان مراقبت‌های بهداشتی باید واکسیناسیون HPV را در حالی که بیمار نشسته یا دراز کشیده است، انجام دهند. سپس بیمار باید بنشیند و به مدت 15 دقیقه تحت نظر باشد.
بیشتر بخوانید: سیفلیس چیست؟ انواع این بیماری مقاربتی و تاثیر آن بر بارداری
به ندرت، هر واکسنی، از جمله واکسن HPV، می‌تواند باعث آنافیلاکسی (آنافیلاکسی یک واکنش آلرژیک بسیار شدید است که ممکن است در عرض چند ثانیه یا چند دقیقه بعد از قرار گرفتن در معرض چیزی که به آن حساسیت دارید، رخ دهد) شود.
برخی از افراد به برخی مواد تشکیل دهنده واکسن حساسیت دارند. همان‌طور که توسط متخصصان توصیه می‌شود، افرادی که واکنش آلرژیک شدید (مانند آنافیلاکسی) را به دوز قبلی واکسن یا یک جزء واکسن، از جمله مخمر، تجربه کردند، نباید واکسن HPV را دریافت کنند.
بیشتر بخوانید: ایدز، بررسی راه‌های انتقال و بهترین شیوه‌های پیشگیری HIV
نکات مهم در مورد واکسن گارداسیل
واکنش‌های آلرژیک شدید پس از واکسیناسیون نادر است اما می‌تواند تهدیدکننده زندگی باشد. علائم یک واکنش آلرژیک شدید می‌تواند شامل کهیر، تورم صورت و گلو، مشکل در تنفس، ضربان قلب سریع، سرگیجه و ضعف بیان شود.
در صورت بروز چنین واکنش‌هایی، با 115 تماس بگیرید و فرد را به نزدیک‌ترین بیمارستان ببرید. درست است که واکسن گارداسیل اغلب عوارض خاصی ندارد، اما در برخی افراد ممکن است عوارض جانبی ایجاد کند.
بیشتر بخوانید: درمان ایدز؛ استفاده از داروهای ضدویروس برای مهار عفونت HIV
این عوارض شامل مواردی است که بخشی از آن‌ها را در بخش قبلی مقاله اشاره کردیم و اینجا به طور کامل‌تر آن‌ها را می‌خوانید:
- درد، قرمزی یا تورم در بازوی محل تزریق واکسن
- تب
- سردرد یا احساس خستگی
- حالت تهوع
- درد عضلانی یا مفصلی
افرادی که شرایط زیر را دارند نباید واکسن HPV را دریافت کنند:
- تا به حال واکنش آلرژیک تهدیدکننده زندگی به هر یک از اجزای واکسن HPV یا دوز قبلی واکسن HPV داشته‌اند
- حامله هستند
واکسن گارداسیل برای زنان باردار توصیه نمی‌شود. با این حال، دریافت واکسن HPV در دوران بارداری دلیلی برای نگرانی جدی نیست.
بیشتر بخوانید: درمان کلامیدیا؛ مبارزه با خطر ناباروری یا بارداری خارج از رحم
اگر بعد از شروع سری واکسن HPV مشخص شد که زنی باردار است، دوز دوم یا سوم باید تا زمانی که دیگر باردار نیست به تعویق بیفتد. زنان شیرده ممکن است با نظر پزشک بتوانند این واکسن را دریافت کنند.
افرادی که شرایط زیر را دارند باید قبل از دریافت واکسن HPV با پزشک خود صحبت کنند:
- آلرژی شدید از جمله آلرژی به مخمر داشته باشد
- افراد مبتلا به بیماری‌های جزئی، مانند سرماخوردگی، ممکن است واکسینه شوند. افرادی که بیماری متوسط یا شدید دارند معمولا باید قبل از تزریق واکسن HPV تا بهبودی صبر کنند
در برخی موارد پزشک ممکن است تصمیم بگیرد واکسیناسیون HPV را به ویزیت بعدی موکول کند. ایمنی و اثربخشی گارداسیل در کودکان زیر 9 سال ثابت نشده است و هیچ داده‌ای در دسترس نیست.
توصیه می‌شود افرادی که اولین دوز واکسن گارداسیل را دریافت می‌کنند دوره واکسیناسیون با گارداسیل را تکمیل کنند. نیاز به دوز تقویت‌کننده ثابت نشده است.
بیشتر بخوانید: تبخال تناسلی در زنان و مردان
نحوه تجویز گارداسیل
گارداسیل توسط پزشک به صورت تزریقی تجویز می‌شود و برای نوجوانان و بزرگسالان در نظر گرفته شده است.
9 تا 13 سال
- اولین تزریق: در تاریخ انتخاب شده
- تزریق دوم: 6 ماه پس از اولین تزریق
- اگر دوز دوم واکسن زودتر از 6 ماه پس از اولین دوز تزریق شود، دوز سوم باید تزریق شود
بیشتر بخوانید: آزمایش سوزاک برای تشخیص قطعی بیماری
همچنین، گارداسیل را می‌توان طبق یک برنامه 3 دوز تجویز کرد:
- اولین تزریق: در تاریخ انتخاب شده
- تزریق دوم: 2 ماه پس از اولین تزریق
- تزریق سوم: 6 ماه پس از اولین تزریق
- دوز دوم باید حداقل یک ماه پس از دوز اول تجویز شود
بیشتر بخوانید: سوزاک چیست؟ آگاهی‌تان را در مورد بیماری آمیزشی سوزاک بالا ببرید
از 14 سال
گارداسیل باید طبق یک برنامه سه دوز تجویز شود:
- اولین تزریق: در تاریخ انتخاب شده
- تزریق دوم: 2 ماه پس از اولین تزریق
- تزریق سوم: 6 ماه پس از اولین تزریق
- دوز دوم باید حداقل یک ماه پس از دوز اول تجویز شود
توصیه می‌شود افرادی که اولین دوز گارداسیل را دریافت می‌کنند، واکسیناسیون را تکمیل کنند. گارداسیل به صورت تزریق از طریق پوست به عضله (ترجیحا عضله بالای بازو یا ران) تزریق شود.
واکسن را نباید در همان سرنگ با هیچ واکسن و محلول دیگری مخلوط کرد.
بیشتر بخوانید: درمان سفلیس ساده است، اگر زمان طلایی را از دست ندهید
اگر یک نوبت گارداسیل فراموش شد
اگر یک تزریق برنامه‌ریزی شده را فراموش کردید، پزشک تصمیم می‌گیرد که چه زمانی دوز فراموش شده را تجویز کند. مهم است که دستورالعمل‌های پزشک یا پرستار خود را در مورد ویزیت‌های برگشتی دنبال کنید.
دوزهای بعدی را اگر فراموش کردید یا نتوانستید در زمان مقرر به پزشک مراجعه کنید، باید با گارداسیل انجام شود، نه با واکسن HPV دیگر. اگر سؤالی در مورد استفاده از داروها دارید، از پزشک یا داروساز خود بپرسید.
بیشتر بخوانید: زگیل تناسلی را جدی بگیرید
نحوه نگهداری گارداسیل
- این واکسن را دور از دید و دسترس کودکان نگهداری کنید
- این واکسن را بعد از تاریخ انقضا که روی برچسب سرنگ و کارتن بیرونی آن درج شده است استفاده نکنید
- در یخچال (2 تا 8 درجه سانتیگراد) نگهداری شود
- واکسن یخ نزند
- سرنگ را در محفظه نگه دارید تا از نور محافظت شود
- هیچ دارویی را در فاضلاب یا زباله‌های خانگی دور نریزید
اگر محلول واکسن تغییر رنگ داده، نباید استفاده شود. قبل از استفاده به خوبی به محلول نگاه کنید و اگر ذرات معلقی در آن می‌بینید هم استفاده نکنید.
بیشتر بخوانید: علائم ایدز در مردان 2 تا 6 هفته بعد از ورود ویروس پدیدار می‌شود
اگر محلول مشکلی ندارد، خوب تکان دهید. سوزن را با چرخاندن در جهت عقربه‌های ساعت وصل کنید تا زمانی که سوزن جا بیفتد.
سخن آخر
واکسن گارداسیل یک واکسن برای جلوگیری از HPV است که برای تاثیر حداکثر بر افراد قبل از شروع مسائل جنسی توصیه می‌شود.
علاوه بر این، شواهد از این نتیجه حمایت می‌کنند که زنانی که قبلا با یک یا چند نوع از چهار نوع HPV مورد هدف واکسن انواع HPV 6 ، 11، 16 یا 18 قرار گرفته‌اند، از بیماری‌های بالینی ناشی از انواع HPV باقی مانده در واکسن محافظت می‌شوند.
بیشتر بخوانید: 7 درمان خانگی تریکومونیازیس و روش‌های مرسوم پزشکی
انواع HPV باعث حدود 70درصد سرطان‌های دهانه رحم می‌شوند و مسئول اکثر سرطان‌های مقعدی هستند.
گارداسیل همچنین شخص را از بیشتر سرطان‌های آلت تناسلی ناشی از دو نوع HPV محافظت می‌کند.
واکسن گارداسیل البته از عفونت با تمام انواع HPV که می‌توانند باعث سرطان دهانه رحم شوند، جلوگیری نمی‌کند. علاوه بر این محافظت مقابل انواع HPV ممکن است تا 90درصد موارد زگیل تناسلی را از بین ببرد.
زگیل‌های معمولی کف پا به عنوان مثال، ناشی از انواع HPV1 ، 2 و 4 با این واکسن پیشگیری نمی‌شوند. در سال 2010، واکسن گارداسیل توسط FDA برای پیشگیری از سرطان مقعد و سرطان مرتبط با انواع اچ پی وی 6، 11، 16 و 18 در افراد 9 تا 26 ساله تایید شد.
بیشتر بخوانید : درمان زگیل تناسلی؛ آیا درمان قطعی برای زگیل تناسلی وجود دارد؟
در ژوئن 2020، سازمان غذا و دارو استفاده از واکسن گارداسیل را برای پیشگیری از سرطان‌های سر و گردن تایید کرد.
سازمان غذا و داروی آمریکا گارداسیل را برای زنان و مردان 27 تا 45 ساله مورد تایید قرار دارد که بر اساس این واکسن 88درصد مقابل عفونت‌های HPV پایدار که باعث ایجاد انواع خاصی از زگیل تناسلی و سرطان در زنان می‌شود، موثر است. اثربخشی واکسن در مردان این گروه سنی اثبات شد.
یک مطالعه در سال 2020 که بیش از 1600 دختر و زن سوئدی را در یک دوره 11 ساله ردیابی کرد، دریافت که سرطان رحم بین زنانی که واکسینه شده‌اند تا 50درصد کاهش داشته است. این آمار برای دخترانی که قبل از 17 سالگی واکسینه شدند، تا 78درصد اعلام شد.
مطالعات طولانی‌مدت در مورد اثربخشی واکسن که هنوز در حال انجام است به دانشمندان کمک می‌کند تا کل مدت زمان حفاظت را بهتر درک کنند.
مطالعه‌ای دیگر نشان داده که واکسن گارداسیل تا حدی (تقریبا 38درصد) در پیشگیری از سرطان دهانه رحم ناشی از 10 نوع پرخطر HPV دیگر موثر است.
سطح آنتی بادی در ماه سوم (یک ماه پس از دوز شماره دو) به طور قابل ملاحظه‌ای بالاتر از ماه 24 (18 ماه پس از دوز شماره 3) است، که نشان می‌دهد محافظت در ماه سوم و شاید زودتر حاصل می‌شود.
در سال 2014، سازمان بهداشت جهانی (WHO) توصیه کرد که کشورها واکسن گارداسیل را در یک برنامه دو دوز به دختران زیر 15 سال ارائه کنند.