سیفلیس چیست؟ انواع این بیماری مقاربتی و تاثیر آن بر بارداری
سیفلیس یک عفونت باکتریایی است که معمولا از طریق تماس جنسی منتقل می‌شود. این بیماری به صورت یک زخم بدون درد و بیشتر مواقع در ناحیه تناسلی، راست روده یا دهان شروع می‌شود. سیفلیس از طریق تماس پوست یا غشای مخاطی با این زخم‌ها از فردی به فرد دیگر انتقال پیدا می‌کند.
پس از عفونت اولیه، باکتری سیفلیس می‌تواند ده‌ها سال قبل از فعال شدن مجدد در بدن، غیرفعال بماند. سیفلیس اولیه را گاهی اوقات با یک تزریق پنی سیلین می‌توان درمان کرد.
بدون درمان، این بیماری می‌تواند به قلب، مغز یا سایر اندام‌ها آسیب جدی برساند و ممکن است زندگی را تهدید کند. سیفلیس همچنین می‌تواند از مادران به فرزندان متولد نشده منتقل شود.
بیشتر بخوانید: تبخال تناسلی در زنان و مردان
علائم بیماری
این بیماری در مراحل مختلف ایجاد می‌شود و علائم در هر مرحله متفاوت است. اما مراحل ممکن است با هم تداخل داشته باشند و علائم همیشه به یک ترتیب ظاهر نمی‌شوند.
ممکن است افراد سال‌ها بدون توجه به هیچ گونه علائمی به این بیماری مبتلا باشند.
بیشتر بخوانید: درمان ایدز؛ استفاده از داروهای ضدویروس برای مهار عفونت HIV
سیفلیس اولیه
اولین علامت سیفلیس یک زخم کوچک است که به آن شانکر (SHANG-kur) می‌گویند. زخم در محلی که باکتری‌ها وارد بدن شما شده‌اند ظاهر می‌شود.
در حالی که اکثر افراد مبتلا به این بیماری فقط یک شانکر ایجاد می‌کنند، برخی از آن‌ها چندین مورد را نشان می‌دهند.
شانکر معمولا سه هفته پس از قرار گرفتن در معرض نور ایجاد می‌شود. بسیاری از افراد مبتلا به سیفلیس متوجه شانکر نمی‌شوند، زیرا معمولا بدون درد است و ممکن است در واژن یا راست روده پنهان شود. شانکر خود به خود در عرض سه تا شش هفته بهبود می‌یابد.
بیشتر بخوانید: درمان ایدز؛ استفاده از داروهای ضدویروس برای مهار عفونت HIV
سیفلیس ثانویه
در عرض چند هفته از بهبود شانکر اولیه، ممکن است بثوراتی تجربه شود که از تنه شروع شده، اما در نهایت کل بدن حتی کف دست و کف پا را پوشش می‌دهد.
این بثورات معمولا خارش ندارد و ممکن است همراه با زخم‌های زگیل در دهان یا ناحیه تناسلی باشد. برخی از افراد همچنین دچار ریزش مو، درد عضلانی، تب، گلودرد و تورم غدد لنفاوی می‌شوند.
این علائم و نشانه‌ها ممکن است ظرف چند هفته ناپدید شوند یا مکررا تا یک سال پدید بیایند و از بین بروند.
بیشتر بخوانید: تشخیص تبخال تناسلی؛ آزمایش خون راهی کلیدی برای کشف ویروس
سیفلیس نهفته
در صورت عدم درمان سیفلیس، بیماری از مرحله ثانویه به مرحله پنهان (نهفته) منتقل می‌شود، در حالی که هیچ علامتی ندارد.
مرحله نهفته می‌تواند سال‌ها ادامه یابد. علائم و نشانه‌ها ممکن است هرگز باز نگردند یا بیماری به مرحله سوم پیشرفت کند.
سیفلیس سوم
حدود 15 تا 30 درصد از افرادی که مبتلا به این بیماری هستند و تحت درمان قرار نمی‌گیرند، دچار عوارضی می‌شوند که به آن سیفلیس سوم می‌گویند.
در مراحل پایانی، این بیماری ممکن است به مغز، اعصاب، چشم‌ها، قلب، عروق خونی، کبد، استخوان‌ها و مفاصل آسیب برساند.
این مشکلات امکان دارد سال‌ها پس از عفونت اولیه و درمان نشده ظاهر شوند.
بیشتر بخوانید: علائم زگیل تناسلی در مردان، راه‌های درمان و چگونگی پیشگیری از آن
نوروسیفلیس
در هر مرحله، این بیماری می‌تواند گسترش یابد و در کنار سایر آسیب‌ها به مغز و سیستم عصبی و چشم آسیب برساند.
سیفلیس مادرزادی
نوزادان متولد شده از زنانی که این بیماری را دارند می‌توانند از طریق جفت یا هنگام تولد آلوده شوند. اکثر نوزادان مبتلا به سیفلیس مادرزادی هیچ علامتی ندارند، اگرچه برخی از آن‌ها در کف دست و کف پا دچار بثورات پوستی می‌شوند.
علائم و نشانه‌های بعدی ممکن است شامل ناشنوایی، تغییر شکل دندان‌ها و بینی زینی باشد، جایی که پل بینی فرو می‌ریزد.
با این حال، نوزادان متولد شده با این بیماری نیز می‌توانند خیلی زود متولد شوند، ممکن است قبل از تولد در رحم مادر بمیرند یا بعد از تولد نیز فوت کنند.
بیشتر بخوانید: سوزاک چیست؟ آگاهی‌تان را در مورد بیماری آمیزشی سوزاک بالا ببرید
زمان مراجعه به پزشک
در صورت مشاهده ترشحات، زخم یا بثورات غیر معمول به ویژه اگر در ناحیه کشاله ران رخ دهد، با پزشک تماس بگیرید.
بیشتر بخوانید: علائم زگیل تناسلی در زنان و راه‌های تشخیص HPV در دختران
علل بیماری سیفلیس
علت این بیماری باکتری‌ای به نام Treponema pallidum است. رایج‌ترین راه انتقال سیفلیس تماس با زخم فرد مبتلا در حین فعالیت جنسی است.
باکتری‌ها از طریق بریدگی یا ساییدگی جزئی در پوست یا غشاهای مخاطی وارد بدن می‌شوند. این بیماری در مراحل اولیه و ثانویه و گاهی اوقات در اوایل دوره پنهان مسری است.
به ندرت، این بیماری ممکن است از طریق تماس مستقیم با ضایعه فعال مانند بوسیدن گسترش یابد. همچنین می‌تواند در دوران بارداری یا زایمان از مادر به نوزاد منتقل شود.
بیشتر بخوانید: واکسن گارداسیل؛ پیشگیری از زگیل تناسلی تا سرطان گردن رحم
با استفاده از یک سرویس بهداشتی، وان، لباس یا ظروف غذاخوری یا دستگیره در، استخرها یا وان های داغ، سیفلیس منتقل نمی‌شود.
پس از درمان، بیماری به خودی خود بر نمی‌گردد. با این حال اگر با زخم سیفلیس فردی تماس داشته باشید، می‌توانید دوباره آلوده شوید.
بیشتر بخوانید: درمان کلامیدیا؛ مبارزه با خطر ناباروری یا بارداری خارج از رحم
عوامل خطر
در صورتی که:
- وارد رابطه جنسی محافظت نشده شوید
- با چندین شریک جنسی رابطه داشته باشید
- مردی است که با مردان رابطه جنسی دارد
- آلوده به HIV هستند، ویروسی که باعث ایدز می‌شود
بیشتر بخوانید: درمان زگیل تناسلی؛ آیا درمان قطعی برای زگیل تناسلی وجود دارد؟
عوارض سیفلیس
بدون درمان، این بیماری می‌تواند منجر به آسیب در سراسر بدن شود. این بیماری همچنین خطر ابتلا به HIV را افزایش می‌دهد و ممکن است در دوران بارداری مشکل ایجاد کند. درمان می‌تواند به جلوگیری از آسیب‌های آینده کمک کند، اما نمی‌تواند آسیب‌های قبلی را ترمیم یا معکوس کند.
برآمدگی یا تومورهای کوچک
در اواخر مرحله سیفلیس، برآمدگی (گومما) می‌تواند روی پوست، استخوان‌ها، کبد یا هر اندام دیگر ایجاد شود. بثورات معمولا پس از درمان با آنتی بیوتیک‌ها از بین می‌روند.
بیشتر بخوانید: درمان سوزاک؛ از اندام‌های تناسلی تا گلو و چشم
مشکلات عصبی
سیفلیس می‌تواند تعدادی از مشکلات سیستم عصبی را ایجاد کند، از جمله:
- سردرد
- سکته
- مننژیت
- از دست دادن شنوایی
- مشکلات بینایی از جمله نابینایی
- زوال عقل
- از دست دادن احساس درد و درجه حرارت
- اختلال عملکرد جنسی در مردان
- بی‌اختیاری مثانه
- مشکلات قلبی عروقی
این موارد ممکن است شامل برآمدگی و تورم آئورت (شریان اصلی بدن) و سایر عروق خونی باشد. این بیماری همچنین ممکن است به دریچه‌های قلب آسیب برساند.
بیشتر بخوانید: عفونت کلامیدیا یک بیماری مشترک بین زنان و مردان
عفونت HIV
بزرگسالان مبتلا به سیفلیس منتقله از راه جنسی یا سایر زخم‌های تناسلی احتمال ابتلا به HIV را دو تا پنج برابر افزایش می‌دهند. زخم سیفلیس می‌تواند به راحتی خونریزی کند و راهی آسان برای ورود HIV به جریان خون در حین فعالیت جنسی را فراهم می‌کند.
بیشتر بخوانید: تریکومونیازیس، بیماری عفونی که در زنان شایع‌تر است؛ از خارش تا ترشحات بدبو
عوارض بارداری و زایمان
اگر باردار هستید، ممکن است بیماری را به نوزاد متولد نشده خود منتقل کنید. سیفلیس مادرزادی خطر سقط جنین، مرده‌زایی یا مرگ نوزاد تازه متولد شده را در چند روز پس از تولد بسیار افزایش می‌دهد.
بیشتر بخوانید: زگیل تناسلی را جدی بگیرید
جلوگیری از بیماری سیفلیس
هیچ واکسنی برای این بیماری وجود ندارد. برای جلوگیری از شیوع آن، توصیه‌های زیر را دنبال کنید:
از تعدد رابطه پرهیز کنید یا تک همسر باشید
تنها راه مشخص برای جلوگیری از این بیماری اجتناب از تعدد رابطه جنسی است. بهترین گزینه بعدی داشتن رابطه جنسی تک همسری است که در آن هر دو طرف فقط با یکدیگر رابطه جنسی دارند و هیچ یک از طرفین آلوده نیستند.
از کاندوم لاتکس استفاده کنید
کاندوم می‌تواند خطر ابتلا به سیفلیس را کاهش دهد، اما به شرطی که کاندوم زخم‌ها را بپوشاند.
از مصرف داروهای تفریحی خودداری کنید
سوء استفاده از الکل یا سایر مواد مخدر می‌تواند کنترل بر خود شما را مختل کرده و منجر به اعمال جنسی ناامن شود.
بیشتر بخوانید: ایدز، بررسی راه‌های انتقال و بهترین شیوه‌های پیشگیری HIV
اطلاع‌رسانی به شریک و درمان پیشگیرانه
اگر آزمایش‌ها نشان دهد که فرد مبتلا به سیفلیس است، شریک جنسی او باید از این موضوع اطلاع داشته باشد تا بتواند آزمایش شود. اگر آلوده باشد، می‌تواند به فکر درمان باشد.
اطلاع‌رسانی رسمی و محرمانه شریک می‌تواند به محدود کردن شیوع بیماری کمک کند. این عمل همچنین افراد در معرض خطر را به سمت مشاوره و درمان مناسب سوق می‌دهد.
از آنجا که هر فرد ممکن است بیش از یک بار به سیفلیس مبتلا شود، اطلاع از شریک خطر ابتلا به عفونت مجدد را کاهش می‌دهد.
بیشتر بخوانید: 7 درمان خانگی تریکومونیازیس و روش‌های مرسوم پزشکی
غربالگری برای زنان باردار
افراد ممکن است به سیفلیس مبتلا شوند و این موضوع را ندانند. با توجه به اثرات کشنده‌ای که این بیماری می‌تواند روی بچه‌های متولد نشده داشته باشد، مقامات بهداشتی توصیه می‌کنند که همه زنان باردار از نظر این بیماری غربالگری شوند.
تشخیص بیماری
آزمایش‌ها
سیفلیس را می‌توان با آزمایش نمونه‌های زیر تشخیص داد:
خون
آزمایش خون می‌تواند وجود آنتی‌بادی‌هایی را که بدن برای مبارزه با عفونت تولید می‌کند، تایید کند. آنتی‌بادی‌های باکتری‌های عامل سیفلیس سال‌ها در بدن باقی می‌مانند، بنابراین می‌توان از این آزمایش برای تعیین عفونت فعلی یا گذشته استفاده کرد.
مایع مغزی نخاعی
در صورت مشکوک بودن به عوارض بیماری در سیستم عصبی، پزشک می‌تواند نمونه‌ای از مایع مغزی نخاعی را از طریق سوراخ کمری جمع‌آوری کند.
بیشتر بخوانید: آزمایش سوزاک برای تشخیص قطعی بیماری
درمان سیفلیس
دارو
وقتی بیماری در مراحل اولیه تشخیص داده و درمان شود، درمان آن آسان است. درمان ترجیحی در تمام مراحل پنی سیلین است، یک داروی آنتی بیوتیک که می‌تواند ارگانیسم ایجاد کننده بیماری را از بین ببرد.
اگر به پنی سیلین حساسیت دارید، پزشک ممکن است آنتی بیوتیک دیگری را پیشنهاد کند یا حساسیت‌زدا پنی سیلین را توصیه کند.
درمان توصیه شده برای سیفلیس نهفته اولیه، ثانویه یا اولیه که به عفونت در سال گذشته اشاره دارد، تزریق پنی سیلین است.
اگر فرد بیش از یک سال سیفلیس داشته باشد، ممکن است به دوزهای اضافی نیاز شود.
پنی سیلین تنها درمان توصیه شده برای زنان باردار مبتلا به این بیماری است. زنانی که به پنی سیلین حساسیت دارند می‌توانند تحت فرآیند حساسیت‌زدایی قرار بگیرند که ممکن است به آن‌ها اجازه دهد پنی سیلین مصرف کنند.
حتی اگر در دوران بارداری تحت درمان قرار گرفته‌اید، نوزاد تازه متولد شده باید از نظر بیماری مادرزادی آزمایش شود و در صورت عفونت، درمان آنتی بیوتیکی دریافت کند.
در اولین روزی که تحت درمان قرار می‌گیرید، ممکن است چیزی را تجربه کنید که تحت عنوان واکنش یاریش-هرکسهایمر شناخته می‌شود.
علائم و نشانه‌ها شامل تب، لرز، حالت تهوع، درد و سردرد است. این واکنش معمولا بیش از یک روز طول نمی‌کشد.
بیشتر بخوانید: علائم ایدز در مردان 2 تا 6 هفته بعد از ورود ویروس پدیدار می‌شود
پیگیری درمان
پس از درمان سیفلیس، پزشک از بیمار می‌خواهد:
- آزمایش خون و آزمایش‌های دوره‌ای را انجام دهد تا مطمئن شود که به دوز معمول پنی سیلین پاسخ می‌دهد. پیگیری خاص بستگی به مرحله بیماری دارد که تشخیص داده شده است
- تا زمان اتمام درمان و آزمایش خون نشان دهنده بهبودی عفونت، از تماس جنسی با شریک جنسی باید خودداری شود
- به شریک جنسی خود اطلاع دهد تا آزمایش شوند و در صورت لزوم تحت درمان قرار گیرند
- آزمایش عفونت HIV را انجام دهد
مقابله و پشتیبانی
پی بردن به بیماری سیفلیس می‌تواند بسیار ناراحت کننده باشد. اگر احساس می‌کنید به شما خیانت شده ممکن است خشم را تجربه کنید یا اگر فکر می‌کنید دیگران را آلوده کرده‌اید شرمنده باشید.
با این حال، سرزنش کردن را کنار بگذارید. تصور نکنید شریک شما به شما خیانت کرده است. ممکن است یکی از شما (یا هر دو) توسط شریک قبلی آلوده شده باشید.
بیماری سیفلیس یکی بیماری مقاربتی به شمار می‌رود که حتی از مادر به فرزند متولد نشده هم قابلیت انتقال دارد.
درمان این بیماری بسیار با اهمیت است، چراکه با دارویی ساده مانند پنی سیلین اتفاق می‌افتد، ولی انجام ندادنش می‌تواند منجر به بسیاری از بیماری‌های دیگر و حتی مرگ شود.