آزمایش سوزاک برای تشخیص قطعی بیماری
آزمایش سوزاک برای پیدا کردن شواهدی مبنی بر وجود عفونت باکتریایی نایسریا گونوره‌آ (سوزاک) انجام می‌شود. سوزاک یکی بیماری آمیزشی است که از طریق روابط جنسی انتقال پیدا می‌کند.
اگر از نظر جنسی فعال هستید باید در مورد این مسایل حساس باشید و مراقبت‌های لازم را انجام دهید.
سوزاک نیز از انواع شایع بیماری‌های مقاربتی است و آزمایش آن معمولا همراه با بررسی احتمال وجود سایر STDها انجام می‌گیرد.
آزمایش سوزاک چیست؟
سوزاک یکی از شایع‌ترین بیماری‌های مقاربتی (STDs) در سراسر جهان است و آزمایش سوزاک، شواهدی از وجود عفونت سوزاک را جست‌وجو می‌کند. این آزمایش را برای غربالگری و تشخیص ابتلا به سوزاک مورد استفاده قرار می‌دهند.
سوزاک چیست؟
سوزاک یک بیماری مقاربتی است و می‌تواند زنان و مردان را مبتلا کند. هر فردی که از نظر جنسی فعال است امکان دارد به سوزاک مبتلا شود.
سوزاک به راحتی با داروهای آنتی‌بیوتیک قابل درمان است، اما در صورت عدم درمان، می‌تواند عوارض خطرناکی به همراه داشته باشد.
سوزاک چگونه پخش می‌شود؟
افراد با داشتن رابطه جنسی واژینال، مقعدی یا دهانی با فردی که سوزاک دارد، به این بیماری مبتلا می‌شوند. همچنین یک زن باردار مبتلا به سوزاک نیز می‌تواند این عفونت را حین زایمان به فرزند خود منتقل کند.
تشخیص سوزاک چگونه است؟
این بیماری مقاربتی معمولا علائمی ندارد یا علائم آن به دلیل مشابهت با سایر شرایط پزشکی اشتباه گرفته می‌شود.
تنها راه برای اطمینان از ابتلا به سوزاک، انجام آزمایش است. در بیشتر موارد از ادرار برای آزمایش سوزاک استفاده می‌شود.
با این حال ممکن است پزشک تشخیص دهد که نمونه‌ها به کمک سواب از گلو یا رکتوم جمع‌آوری شوند.
همچنین امکان دارد به نمونه‌برداری از مجرای ادرار مردان یا دهانه رحم زنان برای آزمایش نیاز باشد که توسط سواب یا برس مخصوص، انجام می‌شود.
بیشتر بخوانید: علائم زگیل تناسلی در زنان و راه‌های تشخیص HPV در دختران
درباره آزمایش سوزاک بیشتر بدانید
هدف از آزمایش سوزاک، تشخیص عفونت سوزاک است. نام آزمایش سوزاک در دو موقعیت مختلف غربالگری و تشخیص این بیماری مورد استفاده قرار می‌گیرد.
غربالگری
زمانی که فرد علائمی را تجربه نمی‌کند با آزمایش‌های غربالگری به دنبال تشخیص بیماری‌ها برای درمان به موقع هستند.
زمانی که فرد برای غربالگری سوزاک مورد آزمایش قرار می‌گیرد، ممکن است همزمان برای سایر بیماری‌های مقاربتی نیز بررسی شود.
تشخیص
در حالی که بیشتر افراد مبتلا به عفونت سوزاک، علائمی از خود نشان نمی‌دهند، برخی از افراد علائمی مانند درد و سوزش در هنگام ادرار را تجربه می‌کنند.
آزمایش سوزاک می‌تواند عفونت را به عنوان علت پیدایش علائم در فرد تشخیص دهد یا آن را رد کند. از آنجایی که سوزاک علائمی مشابه کلامیدیا، یکی دیگر از STDهای رایج را دارد، اغلب بیمار را برای سوزاک و کلامیدیا به طور همزمان آزمایش می‌کنند.
بیشتر بخوانید :علائم ایدز در مردان 2 تا 6 هفته بعد از ورود ویروس پدیدار می‌شود
انواع آزمایش سوزاک و نحوه عملکرد آن‌ها را بشناسید
آزمایش سوزاک به دنبال شواهدی از عفونت با باکتری نایسریا گونوره‌آ می‌گردد. چندین نوع آزمایش سوزاک وجود دارد:
آزمایش تقویت اسید نوکلئیک سوزاک (NAAT)
آزمایش NAAT ماده ژنتیکی (DNA) باکتری سوزاک را شناسایی می‌کند و بهترین آزمایش برای عفونت سوزاک در نظر گرفته می‌شود. این نوع آزمایش را می‌توان روی نمونه ادرار یا سواب گرفته شده از محل عفونت احتمالی، انجام داد.
رنگ‌آمیزی گرم (Gram stain)
یکی از مهم‌ترین و متداول‌ترین روش‌های رنگ‌آمیزی در تشخیص مقدماتی ارگانیسم باکتریایی است. در این روش انواع خاصی از سلول‌ها را که مشخصه عفونت سوزاک هستند زیر میکروسکوپ جست‌وجو می‌کنند.
این آزمایش روی سواب مجرای ادرار انجام می‌شود و معمولا برای مردانی که علائم ادراری را تجربه می‌کنند مورد استفاده قرار می‌گیرد.
بیشتر بخوانید: درمان ایدز؛ استفاده از داروهای ضدویروس برای مهار عفونت HIV
کشت گنوکوکی
کشت‌های گنوکوکی سعی می‌کنند باکتری سوزاک را از سواب‌های گرفته شده از محل‌های عفونت احتمالی، رشد دهند.
این کشت تنها آزمایشی است که حساسیت عفونت را به آنتی‌بیوتیک‌ها تشخیص می‌دهد. پزشکان در صورت مشکوک بودن به بیماری سوزاک مقاوم به آنتی بیوتیک، ممکن است کشت گنوکوک را تجویز کنند.
آزمایش‌های سریع سوزاک
در حالی که آزمایش سریع سوزاک رایج نیست، آزمایش‌های متعددی مورد بررسی قرار گرفته‌اند تا به متخصصان مراقبت‌های بهداشتی اجازه دهند نتایج آزمایش سوزاک را در همان روز ارائه دهند.
بیشتر بخوانید: واکسن گارداسیل؛ پیشگیری از زگیل تناسلی تا سرطان گردن رحم
چه کسانی باید آزمایش سوزاک را انجام دهند؟
از آنجایی که بسیاری از افراد مبتلا به سوزاک علائم قابل توجهی ندارند، سازمان‌های جهانی بهداشت، غربالگری منظم سوزاک را برای برخی از نوجوانان و بزرگسالان بین 15 تا 65 سال توصیه می‌کنند، از جمله:
زنان زیر 25 سال
- همه زنان فعال جنسی زیر 25 سال باید سالانه غربالگری سوزاک انجام دهند
زنان 25 سال و بالاتر
- زنان 25 سال و بالاتر که عوامل خطر عفونت سوزاک را دارند باید سالانه غربالگری شوند
زنان باردار
- از آنجایی که سوزاک در حین زایمان از مادر به کودک منتقل می‌شود، همه زنان باردار زیر 25 سال باید آزمایش شوند. زنان باردار 25 سال و بالاتر در صورت وجود خطر ابتلا به عفونت سوزاک باید غربالگری شوند
بیشتر بخوانید: 22 درمان خانگی تبخال تناسلی؛ مبارزه با بیماری مقاربتی در منزل
مردانی که روابط جنسی پرخطر دارند
- مردانی که روابط جنسی پرخطر دارند، باید سالانه یا در صورت بالا بودن خطر ابتلا به سوزاک، هر سه تا شش ماه یک بار غربالگری شوند
افراد مبتلا به اچ آی وی
- افراد مبتلا به HIV باید حداقل سالی یک بار از نظر سوزاک غربالگری شوند
توجه: غربالگری منظم برای سوزاک در مورد مردان دگرجنس‌گرا بدون علائم، به طور کلی توصیه نمی‌شود.
بیشتر بخوانید: درمان کلامیدیا؛ مبارزه با خطر ناباروری یا بارداری خارج از رحم
عوامل خطر که بر دفعات غربالگری سوزاک تاثیر می‌گذارند، عبارتند از:
- شریک جنسی جدید در 60 روز گذشته
- روابط پرخطر جنسی
- داشتن یک بیماری مقاربتی دیگر در گذشته یا شریک جنسی‌ای که اخیرا برای STD درمان شده است
- استفاده نادرست از کاندوم
- مصرف غیر قانونی مواد مخدر
به طور کلی هر فردی که علائم سوزاک دارد، باید برای تشخیص این عفونت آزمایش شود. همچنین آزمایش سوزاک را در صورت تشخیص این بیماری در شریک جنسی نیز انجام می‌دهند.
بیشتر بخوانید: 7 درمان خانگی تریکومونیازیس و روش‌های مرسوم پزشکی
علائم و نشانه‌های سوزاک عبارتند از:
- ادرار دردناک
- ترشحات سفید، زرد یا سبز از مجرای ادرار
- درد در بیضه یا کیسه بیضه
- افزایش ترشحات واژن
- خونریزی واژینال در فاصله پریودها
- ترشح یا خارش مقعد
- درد مقعد یا خونریزی
- حرکات دردناک روده
- گلو درد
توصیه می‌شود که سه ماه بعد از درمان سوزاک با آنتی‌بیوتیک، برای اطمینان از اثربخشی داروها، آزمایش سوزاک را مجددا تکرار کنید.
بیشتر بخوانید :درمان زگیل تناسلی؛ آیا درمان قطعی برای زگیل تناسلی وجود دارد؟
آزمایش سوزاک در چه شرایطی و توسط چه کسی انجام می‌شود؟
آزمایش سوزاک معمولا توسط پزشک تجویز می‌شود. به منظور تعیین مناسب‌ترین استراتژی آزمایش، پزشک در مورد علائم یا نشانه‌های بیماری و عوامل خطر فردی، مانند سابقه جنسی و سلامتی، سوال می‌کند.
این آزمایش اغلب در بیمارستان‌ها، کلینیک‌ها و مطب‌های پزشکی و همچنین تحت پوشش برنامه‌های سلامت عمومی جامعه انجام می‌شود.
آزمایش‌های مرتبط با بیماری‌های مقاربتی جزء ثابت معاینات منظم زنان و زایمان نیست؛ اما در صورتی که احتمال وجود بیماری را می‌دهید، باید در اسرع وقت برای تشخیص آن اقدام کنید. انجام آزمایش به ویژه برای افرادی که تصمیم به بچه‌دار شدن گرفته‌اند، ضروری است.
بیشتر بخوانید: درمان سوزاک؛ از اندام‌های تناسلی تا گلو و چشم
آیا آزمایش سوزاک را می‌توان در خانه انجام داد؟
نمونه‌های آزمایش NAAT سوزاک را می‌توان در خانه جمع‌آوری کرد، در حالی که سایر آزمایش‌های سوزاک باید توسط یک متخصص مراقبت‌های بهداشتی انجام شوند.
آزمایش سوزاک در خانه شامل جمع‌آوری نمونه ادرار و ارسال آن به یک آزمایشگاه معتبر است. آزمایشگاه روی نمونه ادرار، تست سوزاک انجام داده و نتیجه را ارسال می‌کند.
توجه: اگر نتیجه آزمایش خانگی مثبت شد یا اگر علائم سوزاک دارید، در اولین فرصت با پزشک صحبت کنید.
بیشتر بخوانید : درمان سفلیس ساده است، اگر زمان طلایی را از دست ندهید
هزینه آزمایش سوزاک چقدر است؟
هزینه آزمایش سوزاک به عوامل مختلفی از جمله پوشش بیمه‌ای فرد، نوع آزمایش و محل انجام آن بستگی دارد.
اگر آزمایش توسط پزشک تجویز شده باشد، بیمه معمولا بیشتر هزینه‌ها را پوشش می‌دهد. برای اطلاعات بیشتر در مورد هزینه‌های خاص مرتبط با این بیماری، با ارائه‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی خود مشورت کنید.
بیشتر بخوانید: تریکومونیازیس، بیماری عفونی که در زنان شایع‌تر است؛ از خارش تا ترشحات بدبو
مراحل انجام آزمایش سوزاک را بشناسید
آزمایش سوزاک روی نمونه ادرار یا سواب از محل عفونت احتمالی انجام می‌شود. مجاری ادراری، دهانه رحم، داخل دهان، گلو و همچنین راست روده از جمله محل‌های مستعد عفونت توسط باکتری سوزاک هستند.
نمونه‌های ادرار را می‌توان توسط بیمار جمع‌آوری کرد، در حالی که نمونه‌های سواب می‌توانند توسط بیمار یا یک متخصص پزشکی جمع‌آوری شوند.
بیشتر بخوانید: ایدز، بررسی راه‌های انتقال و بهترین شیوه‌های پیشگیری HIV
قبل از آزمایش
بیماران در صورت مصرف آنتی‌بیوتیک باید قبل از انجام آزمایش سوزاک، پزشک خود را در جریان قرار دهند. برای رسیدن به نتیجه بهتر، توصیه می‌شود که یک تا دو ساعت قبل از انجام آزمایش، ادرار نکنید.
زنان ممکن است به اقدامات احتیاطی بیشتری قبل از انجام این آزمایش نیاز داشته باشند. اگر اخیرا از دوش واژینال یا کرم واژینال استفاده کرده‌اید، باید به پزشک خود اطلاع دهید.
قبل از انجام تست سوزاک در خانه، خواندن تمام دستورالعمل‌های موجود در کیت تست مهم است.
بیشتر بخوانید :سیفلیس چیست؟ انواع این بیماری مقاربتی و تاثیر آن بر بارداری
در طول آزمایش
هنگامی که آزمایش سوزاک در مطب پزشک انجام می‌شود، ممکن است از یک سواب یا برس برای نمونه‌برداری از محل عفونت احتمالی مانند دهانه رحم، مجرای ادرار، دهان یا راست روده استفاده شود.
نمونه‌گیری از زنان
پزشکان ممکن است نمونه‌برداری آزمایش سوزاک تناسلی برای زنان را از دهانه رحم انجام دهند. طی این روش، روی میز معاینه به پشت دراز می‌کشید و زانوهایتان خم شده و پاها به صورت رکابی قرار می‌گیرند.
پزشک شما از اسپکولوم برای باز کردن واژن و دسترسی به دهانه رحم استفاده می‌کند. سپس از یک کاردک پلاستیکی یا برس نرم برای جمع‌آوری نمونه از دهانه رحم استفاده می‌شود. زنان ممکن است در طول این روش ناراحتی خفیفی را تجربه کنند.
بیشتر بخوانید: تشخیص تبخال تناسلی؛ آزمایش خون راهی کلیدی برای کشف ویروس
نمونه‌گیری از مردان
برای مردان، پزشک ممکن است از یک سواب برای جمع‌آوری نمونه از مجرای ادرار، استفاده کند. این روش امکان دارد باعث ناراحتی موقت شود.
نمونه‌گیری ادرار
از نمونه‌های ادرار می‌توان برای آزمایش سوزاک زنان و مردان استفاده کرد. زمانی که شروع به ادرار می‌کنید، قسمت اولیه جریان ادرار شما در ظرفی که توسط پزشک یا آزمایشگاه ارائه شده است، جمع‌آوری می‌شود.
توجه: در طول آزمایش در خانه، قسمت اولیه ادرار در ظرفی که داخل کیت تست موجود است، جمع‌آوری می‌شود.
بعد از آزمایش
هیچ خطری برای انجام آزمایش سوزاک یا محدودیتی در فعالیت‌های پس از اتمام آزمایش، وجود ندارد. در شرایطی که نمونه‌گیری از دهانه رحم انجام می‌شود، ممکن است خونریزی یا ترشحات موقت و جزئی واژینال رخ دهد.
نکته: پس از نمونه‌گیری در خانه، کاپ جمع‌آوری بسته‌بندی شده و برای تجزیه و تحلیل به آزمایشگاه ارسال می‌شود.
بیشتر بخوانید: تبخال تناسلی در زنان و مردان
نتایج و تفسیر آزمایش سوزاک
دریافت نتایج
نتایج آزمایش سوزاک طی قرار ملاقات بعدی با پزشک، به صورت تلفنی یا از طریق گزارشات آنلاین پزشکی اعلام می‌شوند.
نتیجه آزمایش NAAT ممکن است یک یا دو روز پس از تکمیل آزمایش در دسترس باشد. همچنین نتیجه آزمایش سوزاک توسط کشت گنوکوک امکان دارد چند روز طول بکشد تا آماده شود.
مهم است که در مورد نتایج آزمایش با یک متخصص مراقبت‌های بهداشتی صحبت کنید. پزشک می‌تواند به شما در مدیریت خطر ابتلا به سوزاک و سایر بیماری‌های مقاربتی کمک کند و به سوالات مربوط به نتایج آزمایش پاسخ دهد.
اگر نتایج آزمایش برای سوزاک مثبت باشد، شروع درمان در اسرع وقت به منظور کاهش خطر عوارض سلامتی و جلوگیری از سرایت عفونت به دیگران مهم است.
متخصصان مراقبت‌های بهداشتی همچنین در مورد اهمیت صحبت با شرکای جنسی که ممکن است آلوده باشند، با بیمار صحبت می‌کنند. در مورد ضرورت آزمایش مجدد پس از تکمیل درمان، با پزشک خود مشورت کنید.
بیشتر بخوانید: علائم زگیل تناسلی در مردان، راه‌های درمان و چگونگی پیشگیری از آن
تفسیر نتایج
نتایج نهایی آزمایش سوزاک، مثبت یا منفی گزارش می‌شود. نتیجه آزمایش مثبت که گاهی اوقات نتیجه غیرطبیعی نامیده می‌شود، نشان می‌دهد که شما به عفونت سوزاک فعال مبتلا هستید و نیاز به درمان دارید.
اگر نتیجه آزمایش شما مثبت باشد، شریک جنسی شما نیز باید مورد آزمایش قرار گرفته و درمان شود.
نتیجه آزمایش منفی به این معنی است که هیچ مدرکی مبنی بر عفونت در زمان آزمایش وجود ندارد. بسته به نوع آزمایش، ممکن است روزها یا هفته‌ها طول بکشد تا نتیجه برای فرد مبتلا به سوزاک، مثبت شود.
به همین دلیل اگر پس از قرار گرفتن در معرض عفونت، خیلی زود آزمایش سوزاک را انجام دهید، نتیجه منفی تست، وجود عفونت را رد نمی‌کند.
اگر نتایج آزمایش سوزاک در خانه مثبت باشد، مهم است که در اسرع وقت با پزشک خود تماس بگیرید. درمان به موقع سوزاک، خطر عوارض سلامتی را کاهش می‌دهد و به جلوگیری از انتشار عفونت به دیگران کمک می‌کند.
بیشتر بخوانید :زگیل تناسلی را جدی بگیرید
خلاصه
شیوع بیماری‌های جنسی به ویژه کلامیدیا و سوزاک در جامعه می‌تواند زنگ خطری برای بالا رفتن آمار ابتلا به اچ‌آی‌وی طی یک دهه آینده باشد.
براساس آمار، حدود 20 تا 30درصد از افراد مبتلا به HIV قبل از ابتلا به این بیماری، چندین بار به انواع این بیماری‌های مقاربتی دچار شده‌اند.
بخش بزرگی از مبتلایان به سوزاک، هیچ علامت آشکاری ندارند. بنابراین این اشخاص احساس نیاز به درمان پیدا نکرده و به پزشک مراجعه نمی‌کنند و با هر تماس جنسی محافظت‌نشده، ممکن است این بیماری را به شریک جنسی خود منتقل کنند.
به همین دلیل در برخورد با این بیماران، علاوه بر درمان فردی، همیشه باید شریک جنسی بیمار نیز مورد آزمایش سوزاک و تحت درمان قرار بگیرد؛ حتی اگر هیچ علامتی نداشته باشد.