لیزر درمانی چیست؟مزایا و معایب آن نسبت به روش سنتی جراحی
لیزر درمانی روشی کاملا نوین و کمتر تهاجمی برای درمان دردهای کمر، گردن و زانو به شمار می‌آید. تحقیقات نشان داده است که فرکانس بسیار خاصی از نور در لیزر درمانی با شدت کم استفاده می‌شود و به سلول‌ها برای بهبودی انرژی می‌دهد.
لیزر درمانی در مواردی که سایر تکنیک‌های محافظه‌کارانه باعث کاهش درد نمی‌شوند، مؤثر بوده است. مطالعات تصویربرداری از کاهش اندازه فتق دیسک در کمر و گردن بعد از لیزر درمانی حکایت دارد. زمانی که فشار روی ریشه عصبی کاهش یابد، درد و بی حسی نیز از بین خواهد رفت. لیزر درمانی با تحریک سلول‌های درون بافت اطراف قطعه دیسک و سپس کاهش التهاب شرایط بهبودی را فراهم می‌سازد.
بیشتر بخوانید : ۷ درمان سیاتیک؛ از خودمراقبتی تا جراحی و حجامت عصب سیاتیک
لیزر درمانی چیست؟
لیزر درمانی‌ها، درمان‌های پزشکی هستند که از نور متمرکز استفاده می‌کنند. برخلاف بسیاری از منابع نور، نور لیزر به طول موج‌های خاصی تنظیم می‌شود. این ویژگی به آن اجازه می‌دهد تا در پرتوهای قدرتمند متمرکز گردد. نور لیزر آنقدر شدید است که می‌توان از آن برای شکل دادن به الماس یا برش فولاد بهره برد.
در پزشکی، لیزر به جراحان اجازه می‌دهد تا با تمرکز بر یک ناحیه کوچک، با دقت بالایی کار کنند و به بافت اطراف، آسیب کمتری وارد کنند. در صورت داشتن لیزر درمانی ممکن است درد، تورم و جای زخم کمتری نسبت به جراحی سنتی شکل بگیرد.
در این مقاله از مجله سلامت سیوطب به مزایا، معایب و نحوه اثرگذاری لیزر درمانی بر نواحی آسیب‌دیده خواهیم پرداخت.
بیشتر بخوانید : اوزون تراپی و آشنایی با ۱۰ مزیت این روش درمانی بدون عوارض
انواع لیزر درمانی
- لیزرهای دی‌اکسیدکربن (CO2) برش‌های سطحی و دقیق ایجاد خواهند کرد. آن‌ها اغلب برای سرطان‌های سطحی مانند سرطان پوست به کار گرفته خواهند شد.
- لیزرهای آرگون نیز برش‌های سطحی ایجاد می‌کنند و برای فعال کردن داروهای حساس کننده نور در طول درمان فتودینامیک کاربرد دارند. این نوع درمان سرطان، نور را با شیمی درمانی ترکیب کرده تا سلول‌های سرطانی بیشتری را از بین ببرد.
- لیزرهای:YAG در امتداد فیبرهای نوری حرکت می‌کنند. آن‌ها با گرما درمانی بینابینی ناشی از لیزر، نوعی درمان سرطان محسوب می‌شوند.
- لیزرهای کلاس سه و چهار و نقش آن‌ها در درمان فیزیوتراپی
بیشتر بخوانید: معرفی فیزیوتراپی کمر، روشی فوق‌العاده برای درمان کمردرد
لیزرهای کلاس سه کمتر از 500 میلی‌وات (مگاوات) قدرت دارند در حالی که لیزرهای کلاس چهار بیشتر از 500 مگاوات هستند. لیزرهای کلاس سه گاهی به عنوان لیزرهای سرد نامیده و به عنوان لیزر درمانی سطح پایین از آن یاد می‌کنند. در مقابل، لیزر درمانی کلاس چهار عمدتا لیزر تراپی با قدرت بالا محسوب می‌شود.
اکثر شرایط عصبی عضلات اسکلتی به قدرت بالاتر و دوز بالاتر که تابعی از توان خروجی و زمان است، بهتر پاسخ می‌دهند. بهترین نتایج با لیزر با توان 30 وات یا بیشتر حاصل می‌شود. یک درمان 10 دقیقه‌ای با لیزر 30 وات، 18000ژول انرژی حرارتی تولید می‌کند که اثر تسکین درد، ضد التهابی و التیام بخشی قابل توجهی دارد.
بیماران معمولا پس از یک یا دو دوره درمان لیزری احساس بهتری پیدا خواهند کرد، اگرچه گاهی امکان دارد پنج دوره یا بیشتر برای رفع مشکل مورد نیاز باشد. هرچه آسیب، مزمن و گسترده‌تر باشد، معمولا به درمان‌های بیشتری نیاز خواهد بود.
بیشتر بخوانید : پلاتینر کمربندی با تکنولوژی UIC بهترین درمان انواع کمردرد
لیزر درمانی چه چیزی را درمان می‌کند؟
لیزر درمانی بافت عمیق به طور چشم‌گیری درد ناشی از موارد زیر را کاهش خواهد داد:
- کشیدگی کمر
- برآمدگی، فتق یا لغزش دیسک
- سندرم تونل کارپال
- آرنج تنیس البو
- آرتروز
- ریکاوری بعد از جراحی
- سردرد، از جمله میگرن
- آسیب‌های ورزشی (کشیده همسترینگ، ساق پا و غیره)
- فاشیای کف پا
- بسیاری از بیماری‌های مفصلی، ماهیچه‌ای، گردش خون و التهابی دیگر
بیشتر بخوانید: ۶ورزش قوز کمر یا هایپرکیفوز؛ آیا انحنای کمر درمان شدنی است؟
درمان درد با لیزر سرد
لیزر درمانی سرد یا سطح پایین (LLLT) درمانی است که از طول موج‌های خاص نور برای تعامل با بافت استفاده می‌کند و تصور می‌شود که در تسریع روند بهبودی، نقش موثری دارد. همچنین از آن برای بیمارانی که از انواع شرایط حاد و مزمن رنج می‌برند به منظور کمک به از بین بردن درد، تورم، کاهش اسپاسم و افزایش عملکرد بهره می‌برند.
بیشتر بخوانید: دلایل کمردرد در مردان بعد از ارضا شدن
خواص لیزر درمانی با توان پایین
دستگاه لیزر درمانی سرد دستگاه‌های دستی هستند، اغلب به اندازه یک چراغ قوه و توسط پزشک استفاده می‌شود. لیزر به طور مستقیم بر روی ناحیه آسیب دیده به مدت 30 ثانیه تا چند دقیقه بسته به اندازه ناحیه تحت درمان و دوز ارائه شده توسط واحد لیزر سرد قرار می‌گیرد.
در این مدت، فوتون‌های نور غیر حرارتی که از لیزر ساطع می‌شوند از لایه‌های پوست (درم، اپیدرم و بافت زیر جلدی یا چربی بافت زیر پوست) عبور می‌کنند. این نور توانایی نفوذ دو تا پنج سانتی‌متری زیر پوست در 90 مگاوات و 830 نانومتر را دارد.
هنگامی که انرژی نور از لایه‌های پوست عبور کرده و به ناحیه مورد نظر می‌رسد، جذب شده و با عناصر حساس به نور در سلول تعامل برقرار می‌کند. این فرآیند را می‌توان با فتوسنتز در گیاهان مقایسه کرد؛ نور خورشید توسط گیاهان جذب و سپس به انرژی قابل استفاده تبدیل می‌شود تا گیاه بتواند رشد کند.
وقتی سلول‌ها این انرژی نوری را جذب می‌کنند، مجموعه‌ای از رویدادها را در سلول به وجود می‌آورند که در نهایت منجر به عادی‌سازی عملکرد بافت آسیب‌دیده، کاهش درد، التهاب و کاهش کلی زمان بهبودی با افزایش متابولیسم داخل سلولی می‌شود.
بیشتر بخوانید : علت کمردرد در زنان یائسه چیست؟
مزایای لیزر درمانی با توان بالا
- تسکین درد: لیزر با کاهش برادی‌کینین حساسیت عصبی را کاهش می‌دهد. یک ماده شیمیایی که درد کانال‌های یونی را عادی و اندورفین (مسکن طبیعی بدن) و انکفالین (مرتبط با اندورفین) را آزاد می‌کند و اثر ضددردی به وجود می‌آورد. همچنین بر روی رشته‌های عصبی خاصی اثر مهارکننده درد دارد
- ضد التهاب و درمان کننده: لیزر، ATP را که انرژی ذخیره شده است، افزایش می‌دهد (ATP مخفف آدنوزین‌تری فسفات است). این افزایش انرژی فرآیندهای ترمیم سلول را تسریع می‌سازد. لیزر همچنین باعث گشاد شدن شریان‌ها و وریدهای اطراف آسیب شده که به حذف باقی مانده‌های سلولی آسیب‌دیده و افزایش مواد مغذی و اکسیژن کمک می‌کند
فعالیت گلبول‌های سفید افزایش می‌یابد که منجر به روند ترمیم سریع‌تر خواهد شد. همچنین با کاهش برخی از مولکول‌های التهاب‌زا، ترشح آنتی اکسیدان‌های مفیدی مانند سوپراکسید دیسموتاز افزایش می‌یابد.
بیشتر بخوانید: علت کمردرد در زنان بعد از نزدیکی چیست؟
- ترمیم سریع بافت و رشد سلولی: فوتون‌های نور لیزر عمیقا در بافت نفوذ می‌کنند و تولید مثل و رشد سلولی را سرعت می‌بخشند. در نتیجه قرار گرفتن در معرض نور لیزر، سلول‌های تاندون‌ها، رباط‌ها، اعصاب و ماهیچه‌ها سریع‌تر ترمیم می‌شوند
- بهبود فعالیت عروقی: نور لیزر تشکیل مویرگ‌های جدید را در بافت آسیب دیده افزایش می‌دهد، که روند بهبود را تسریع و زخم‌ها را به سرعت می‌بندد
- نقاط ماشه‌ای و طب سوزنی: لیزر به ویژه در خاموش کردن نقاط ماشه‌ای دردناک مؤثر است. همچنین یک روش موثر برای تحریک نقاط طب سوزنی بدون ناراحتی نیز محسوب می‌شود
- کاهش تشکیل بافت فیبری: لیزر درمانی تشکیل بافت اسکار را به دنبال آسیب بافتی ناشی از آسیب‌های حرکتی مکرر، بریدگی، خراش، سوختگی یا جراحی به طور چشم‌گیری کاهش می‌دهد
- بهبود سریع‌تر زخم: نور لیزر بلوک‌های ساختمانی کلاژن را تحریک می‌کند که در بهبود زخم بافت‌های آسیب دیده حائز اهمیت است. کلاژن، پروتئین ضروری است که برای جایگزینی بافت قدیمی یا ترمیم جراحات لازم به نظر می‌رسد. در نتیجه لیزر این‌گونه بر روی زخم‌های باز و سوختگی اثر خود را خواهد گذاشت
- فعال‌سازی سلول‌های بنیادی: لیزر تعداد سلول‌های بنیادی را افزایش می‌دهد که بهبودی بیشتر و سریع‌تر را به دنبال دارد
بیشتر بخوانید : چرا پارگی دیسک کمر عارضه‌ای وحشتناک نیست؟
اثرات بیوشیمیایی لیزر درمانی
تعدادی از اثرات بیوشیمیایی وجود دارد که با لیزر درمانی یا فتوتراپی قابل مشاهده است. سه مورد از شایع‌ترین ویژگی‌های بیماران مبتلا به کمردرد مزمن، التهاب، درد و ادم است. سلول‌ها و بافت‌های آسیب‌دیده آنزیم‌هایی تولید خواهند کرد که دریافت فوتون‌ها را آسان‌تر از سلول‌ها و بافت‌های سالم تشویق می‌کنند. تصور می‌شود که گیرنده‌های نور اولیه، که در مواجهه با نور فعال می‌شوند، فلاوین‌ها، سیتوکروم‌ها و پورفورین‌ها هستند.
این گیرنده‌های نور در میتوکوندری قرار داشته و انرژی نور را به انرژی الکتروشیمیایی تبدیل می‌سازند. کروموفورها به شکل پورفیرین نقش مهمی دارند. نشان داده شده که مقادیر کمی از اکسیژن منفرد در بافت‌های در معرض نور لیزر تجمع می‌یابند.
تحقیقات در لیزر و نور درمانی حکایت از این دارد که نور قرمز و مادون قرمز با ترکیبی از این موارد، درد را کاهش می‌دهد.
بیشتر بخوانید : عوارض فیزیوتراپی کمر | مواردی که بهتر است قبل از فیزیوتراپی کمر آن‌ها را بپذیرید
پاسخ عصبی به لیزر درمانی
چندین پاسخ عصبی به لیزر درمانی وجود دارد که بر بهبود مغز تاثیر می‌گذارد یا از آتروفی مغز و همچنین چندین اثر فیزیولوژیک ذکر شده در بالا جلوگیری به عمل می‌آورد. برخی از محققین اثرات تابش لیزر گالیم آرسنید (GaAs) را بر تولید ATP در سلول‌های پیش‌ساز عصبی طبیعی انسان (NHNP) مطالعه کردند.
24 کشت بافت با لیزر GaAs تیمار شد و سطوح ATP، 10 دقیقه پس از استفاده از لیزر تعیین شد. مقدار ATP در سلول‌های تیمار شده به طور معنی داری بیشتر از گروه درمان نشده بود. استفاده از لیزر بر روی سلول‌های NHNP تولید ATP را به طور قابل توجهی افزایش می‌دهد.
یک مطالعه آزمایشگاهی نشان داد، درمان کوتاه و منفرد با لیزر گالیوم-آلومینیوم-آرسنید (GaAlAs) سرعت حرکت میتروکندری را به مدت دو ساعت در سلول‌های گرفته شده از بیماران مبتلا به بیماری پارکینسون پراکنده (PD) افزایش داد.
همچنین سرعت حرکت میتروکندریال را به سطوحی نزدیک به سلول‌های بدون بیماری و همسان با سن افزایش داد. یافته‌های این تحقیقات تاییدی در مراحل اولیه ارائه می‌کند که لیزر درمانی پتانسیل بهبود عملکرد عصبی را در بسیاری از بیماران مبتلا به PD و سایر بیماری‌های عصبی دارد.
بیشتر بخوانید : عمل جراحی دیسک کمر | تمامی روش‌ها و تکنیک‌ها
آیا عوارض لیزر درمانی خطرناک و همراه با درد است؟
در طول درمان هیچ ناراحتی شکل نمی‌گیرد. فقط گرمایی عمیق و ملایم حس خواهد شد؛ زیرا سلول‌های بدن به نور پاسخ می‌دهند.
هیچ عوارض جانبی شناخته شده‌ای برای لیزر درمانی وجود ندارد. این شیوه درمان، غیرتهاجمی و فاقد جراحی است. بدون شک هزینه لیزر درمانی به مراتب از جراحی سنتی و عمل‌های باز بسیار پایین‌تر خواهد بود و حتی اثرگذاری آن بیشتر به نظر می‌رسد. بخش زیادی از هزینه‌های بعد از جراحی سنتی در درمان لیزری وجود ندارد.
نکته مهم دیگر در درمان به روش لیزری، نبود بافت اسکار روی پوست ناحیه آسیب‌دیده است و بیماران با این مسئله روبرو نیستند. در مورد بیمارانی که خالکوبی یا زخم‌های ناشی از جراحی دارند، باید بیشتر مراقب بود زیرا آن ناحیه تمایل دارد راحت‌تر گرم شود.
بیشتر بخوانید: علائم دیسک کمر | نشانه‌هایی که با دیدن آن‌ها باید دنبال راه حل باشید
میزان موفقیت لیزر درمانی دیسک کمر چقدر است؟
لیزر درمانی شامل پر کردن فتق دیسک ستون فقرات کمر با فوتون‌هایی است که به سلول‌ها انرژی می‌دهند و گردش خون را در ناحیه آسیب‌دیده افزایش می‌دهند.
تحقیقات نشان می‌دهد که لیزر درمانی به طور متوسط 70 درصد در درمان دیسک کمر موفقیت دارد. با این حال، میزان موفقیت به عوامل مختلفی از جمله نوع لیزر مورد استفاده، تجربه و مهارت متخصص بهداشت و وضعیت فتق دیسک کمر بیمار بستگی دارد.
برخی از مطالعات نشان می‌دهد، بیمارانی که تحت پنج تا 10 جلسه درمانی لیزر قرار می‌گیرند، به موفقیت 96 درصد دست خواهند یافت.
بیشتر بخوانید : درمان خانگی کمردرد زنان و رمز و رازهای آن را یاد بگیرید
عوارض لیزر درمانی فیزیوتراپی در کمر، زانو و گردن
فارغ از نکات مثبت و تاثیرگذار لیزر درمانی، امکان داشتن معایب این شیوه درمان نیز دور از ذهن نیست که در ادامه به آن‌ها می‌پردازیم.
- احتمال دارد بیماران پس از اولین دوره استفاده از لیزر، علائم درد را تسکین‌یافته و برطرف‌شده نبینند. بسته به شدت و مدت زمان، ممکن است یک دوره درمان 8 تا 30 جلسه نیاز باشد که مستلزم هزینه و زمان به نسبت زیادی است
- بیماران اغلب باید حداقل دو تا چهار نوبت در هفته برای درمان به پزشک مراجعه کنند. تشدید درد صدمات قدیمی برای چند روز پس از درمان دور از ذهن نیست، اما برای اکثر بیماران این احساس کوتاه مدت بوده و بعد از چند روز از بین خواهد رفت
- از جمله نکات چالش برانگیز درمان لیزر عدم پوشش آن توسط بیمه‌های درمانی است. متاسفانه برخی از شرکت‌های بزرگ بیمه پزشکی با پرداخت هزینه‌های آن موافقت می‌کنند و برخی دیگر هیچ یک از درمان‌های لیزری را پوشش نمی‌دهند
بیشتر بخوانید : درمان کمردرد چیست؟ روش های معالجه درد کمر
خطرات و مشکلات احتمالی لیزر درمانی کمر درد و گردن درد
مطالعه بر روی 1000 بیمار گزارش داد که در بررسی دو ساله آن‌ها، 16 نفر از 500 بیمار به دلیل مشکلات دیسک (فتق) یا ادامه درد پا یا کمر پس از لیزر درمانی نیاز به عمل جراحی بیشتری داشتند، در حالی که 35 بیمار از 500 بیمار پس از جراحی میکرودیسککتومی به جراحی بیشتری نیاز داشتند.
التهاب دردناک دیسک، بدون عفونت (دیسکیت آسپتیک)، در هشت بیمار از 1156 بیمار که تحت درمان با لیزر در سه مطالعه قرار گرفتند، گزارش شد. از این تعداد، دو بیمار تا سه روز نیاز به درمان استروئیدی در بیمارستان داشتند و دو بیمار با استراحت در بستر و مسکن درمان شدند.
در مطالعه 518 بیمار، التهاب دیسک ناشی از عفونت (دیسکیت سپتیک) در دو بیمار گزارش شد. هر دو به مدت شش هفته تحت درمان با آنتی بیوتیک قرار گرفتند.
در یک مطالعه، نوعی آسیب استخوانی (به نام استئونکروز) در مهره‌ها در چهار بیمار از 182 بیمار گزارش شد.
علاوه بر بررسی این مطالعات، متخصصان بالینی در زمینه پزشکی سوراخ شدن روده در برخی مطالعات را شرح دادند. در تئوری، سایر مشکلات احتمال دارد شامل پارگی بافت پوشاننده نخاع، آسیب گرما، عود برآمدگی دیسک، آسیب عصبی، عفونت، فروپاشی مهره‌ها، کاهش ارتفاع دیسک و زخم در اطراف اعصاب باشد.
بیشتر بخوانید : کمربند طبی، پیشنهادی برای کاهش کمردرد
چه زمانی نباید از لیزر درمانی استفاده کرد؟
لیزر درمانی نباید بر روی ضایعات سرطانی مشکوک یا سرطان تیروئید در بیماران باردار استفاده شود. همچنین به هیچ وجه نباید مستقیما به چشم‌ها تابیده شود، زیرا اشعه لیزر می‌تواند آسیب دائمی و غیر قابل جبران چشم به دنبال داشته باشد.
توصیه پزشکان متخصص به زنان باردار این است که تحت درمان لیزری قرار نگیرند، زیرا اثرات آن بر روی کودکان متولد نشده هنوز مشخص نیست. پزشک و بیمار باید از عینک‌های محافظ استفاده کنند تا چشم در معرض مستقیم اشعه قرار نگیرد.
یادداشت پایانی
لیزر درمانی یکی از گزینه‌ها در میان انواع روش‌های درمانی جدید به شمار می‌رود که به طور بالقوه باعث تسکین و کاهش درد خواهد شد، به ویژه برای بیمارانی که بدون استفاده از جراحی یا دارو به دنبال درمان هستند. می‌توان لیزر درمانی را هم به تنهایی و هم در ترکیب با تعدادی از درمان‌های دیگر به کار برد تا بهترین نتیجه به دست آید.
در حالی که هنوز یک گزینه درمانی نسبتا جدید محسوب می‌شود و اطلاعات ناقصی در مورد پروتکل درمانی بهینه آن در دست است، ولی یک گزینه درمانی مناسب برای کسانی به شمار می‌رود که به دنبال جایگزینی برای درمان‌های تهاجمی (جراحی باز و سنتی) هستند.
به صورت کلی دستگاه لیزر درمانی در مجموعه ابزارهایی قرار می‌گیرد که به تسکین درد کمک قابل توجهی می‌کند و توسط اکثر متخصصان مراقبت‌های بهداشتی یک گزینه درمانی معقول برای انواع خاصی از درد در نظر گرفته می‌شود.
سوالات متداول لیزر درمانی
آیا دیسک کمر با لیزر درمانی قابل درمان است؟
تا حدود زیادی قابل درمان است. لیزر درمانی شامل پر کردن فتق دیسک ستون فقرات کمر با فوتون‌هایی است که به سلول‌ها انرژی می‌دهند و گردش خون را در ناحیه آسیب‌دیده افزایش می‌دهند. موفقیت به عوامل مختلفی از جمله نوع لیزر، تجربه و مهارت متخصص و وضعیت فتق دیسک بیمار بستگی دارد.
لیزر درمانی چه عوارضی به دنبال دارد؟
عوارض جانبی شناخته شده‌ای برای لیزر درمانی وجود ندارد. این شیوه درمان، غیرتهاجمی و فاقد جراحی است.
لیزر درمانی چگونه درد و آسیب را درمان می‌کند؟
فوتون‌های نور غیر حرارتی از لیزر ساطع می‌شوند و از لایه‌های پوست (درم، اپیدرم و بافت زیر جلدی یا چربی بافت زیر پوست) عبور کرده و تا عمق پنج سانتی‌متری را تحنت تاثیر قرار می‌دهند.
وقتی انرژی نور از لایه‌های پوست عبور و به ناحیه مورد نظر می‌رسد، جذب شده و با عناصر حساس به نور در سلول تعامل برقرار می‌کند. سلول‌ها این انرژی نوری را جذب و در نهایت منجر به عادی‌سازی عملکرد بافت آسیب‌دیده، کاهش درد، التهاب و کاهش کلی زمان بهبودی با افزایش متابولیسم داخل سلولی می‌شود.