درمان استفراغ با روش‌ها و داروهای مختلفی امکان‌پذیر است. برخی از داروهای ضد استفراغ با مسدود کردن سیگنال‌ها، از رسیدن پیام به مرکز استفراغ مغز جلوگیری می‌کنند، در حالی که برخی دیگر حرکت غذا را از طریق روده سرعت می‌بخشند. برای یافتن بهترین درمان استفراغ بهتر است اول علت آن را بررسی کنید و سپس درمان را در دستور کار قرار داد.
این مقاله از مجله سلامت سیوطب دانستنی‌هایی را در زمینه درمان استفراغ در بزرگسالان و کودکان ارائه می‌کند تا مخاطبین با مطالعه آن تصمیم درستی در درمان خانگی استفراغ بگیرند.
حالت تهوع چیست؟
تهوع، یک بیماری عمومی معده است که یا به استفراغ منتهی می‌شود یا نمی‌شود. استفراغ در واقع پاسخی به حالت تهوع و همچنین تلاش بدن برای خلاص شدن از شر ویروس‌ها، باکتری‌ها و مواد مضر به شمار می‌رود.
بیشتر بخوانید: درمان قطعی دل پیچه با ۸ روش خانگی و آسان
علت حالت تهوع دائمی بدون استفراغ
حالت تهوع با علل و شرایط مختلفی ارتباط دارد که عمده‌ترین آن‌ها را در ادامه بیان خواهیم کرد. البته علت‌های ابتلا به تهوع محدود به این موارد نیست:
- دریازدگی
- بیماری ریفلاکس معده (GERD)
- میگرن
- بیماری صبحگاهی
- عوارض جانبی دارو، مانند داروهای شیمی‌درمانی
- مسمومیت غذایی
- حساسیت غذایی
- عفونت روده یا گاستروانتریت
- زخم‌ها
- انسداد روده
- استرس و اضطراب
بیشتر بخوانید: درمان حالت تهوع با ۸ روش خانگی از کودکی تا بزرگسالی
چه چیزی باعث استفراغ می‌شود؟
گاهی ممکن است فرد بدون استفراغ حالت تهوع داشته باشد و گاهی حالت تهوع پیش درآمدی برای استفراغ باشد.
علل استفراغ اغلب با علل تهوع یکسان است که ممکن است بیماری‌های حاد گوارش مانند گاستروانتریت یا نگرانی‌های طولانی مدت مانند GERD را شامل شود. مغز به بدن می‌گوید که چه زمانی باید استفراغ کند.
بیشتر بخوانید: درمان خانگی مسمومیت غذایی؛ درمان سریع مسمومیت غذایی درمنزل
برای جلوگیری از استفراغ در کودکان چکار باید کرد؟
استفراغ در کودکان معمولا به دلیل بیماری‌های ویروسی ایجاد می‌شود و لزوما نیازی به درمان پزشکی ندارد، مگر اینکه استفراغ شدید باشد.
به طور کلی اصلاح رژیم غذایی به کاهش استفراغ کودکان کمک می‌کند. به عنوان یک قاعده کلی، ممکن است تا 24 ساعت از غذاهای جامد اجتناب کرد و در عوض مواد خوراکی زیر را پیشنهاد داد:
- تراشه‌های یخ
- آب
- محلول‌های الکترولیت
- بستنی
رژیم غذایی اصلاح شده به جلوگیری از کم آبی کودک نیز کمک می‌کند. خوردن غذاهای جامد ممکن است باعث استفراغ بیشتر کودک و به کم آبی بدن او منجر شود. به همین دلیل، متخصص اطفال معمولا رژیم غذایی مایع را برای 12 تا 24 ساعت توصیه خواهد کرد. اگر کودک مایعات هم استفراغ کند، باید با پزشک یا متخصص اطفال صحبت کرد.
بیشتر بخوانید: درمان مسمومیت با ۸ ماده شگفت انگیز که در همه خانه ها وجود دارد
داروهایی برای توقف و درمان سریع استفراغ
درمان استفراغ بیشتر به علت زمینه‌ای آن بستگی دارد. باید از مصرف دارو برای درمان استفراغ بدون مشورت با پزشک خودداری کرد.
گاهی از داروهای بدون نسخه (OTC) مانند داروهای ضد استفراغ برای جلوگیری از ناراحتی معده، تهوع و استفراغ استفاده می‌شود که شامل پپتو بیسمول و کائوپکتات باشند که حاوی بیسموت ساب سالیسیلات هستند. این داروها به محافظت از پوشش معده و کاهش استفراغ ناشی از مسمومیت غذایی کمک می‌کنند.
آنتی هیستامین‌های OTC یا مسدود کننده‌های H1 مانند دیمن هیدرینات و مکلیزین انواع دیگری از ضد استفراغ‌ها هستند که به درمان استفراغ ناشی از بیماری حرکت کمک می‌کنند. آن‌ها با مسدود کردن گیرنده‌های هیستامین که مسئول تحریک استفراغ هستند، اثر خود را می‌گذارند. عوارض جانبی آنتی هیستامین‌ها شامل موارد زیر خواهد بود:
- دهان خشک
- تاری دید
- خواب آلودگی
بیشتر بخوانید: ۱۶درمان دل پیچه، دمنوش‌ها معجزه می‌کنند آن‌ها را از دست ندهید
قبل از مصرف هر گونه داروی OTC برای تهوع و استفراغ، چه مواردی باید در نظر گرفت؟
- محصولات بیسموت ساب سالیسیلات را به کودکان زیر 12 سال ندهید.
- محصولات بیسموت ساب سالیسیلات را به کودکان یا نوجوانان مبتلا به آنفولانزا یا آبله مرغان ندهید، زیرا خطر ابتلا به سندرم ری را افزایش می‌دهد.
- در صورت مصرف سایر داروهای OTC یا نسخه‌ای مانند رقیق‌کننده‌های خون، از پزشک یا داروساز در مورد تداخلات دارویی احتمالی سوال کنید.
- اگر شرایط زمینه‌ای خاصی مانند بیماری قلبی، آسم یا بیماری تیروئید دارید، از پزشک یا داروساز سوال کنید که آیا داروهای ضد استفراغ بی‌خطر هستند یا خیر
بیشتر بخوانید: درمان دل درد؛ از حمام گرم و داروهای بدون نسخه تا دمنوش بابونه
مصرف غذاهای ملایم و کراکر برای درمان استفراغ
سوالی که ذهن بسیاری از افراد را درگیر می‌کند اینکه برای درمان استفراغ چی بخوریم؟
کراکرهای خشک مانند کراکرهای نوشابه یا نمک‌ها یک درمان آزمایش شده و واقعی برای تهوع هستند. تصور می‌شود آن‌ها به جذب اسیدهای معده کمک می‌کنند.
برای تهوع صبحگاهی، قبل از بلند شدن از رختخواب چند کراکر بخورید تا معده را آرام سازد. سایر غذاهای ملایم مانند نان تست خشک یا برنج سفید نیز هنگام بهبودی معده مصرف می‌شوند. باید از خوردن غذاهای شور، تند یا چرب که معده را بیشتر تحریک می‌کنند، به شدت خودداری کرد.
بیشتر بخوانید: علت قطع نشدن تب در کودکان چیست؟ ۴ درمان خانگی باورنکردنی آن را بدانید
نفس عمیق کشیدن و نقش آن در درمان استفراغ
با تنفس هوا از طریق بینی و داخل ریه‌ها نفس عمیق بکشید. شکم باید در حین تنفس منبسط شود. به آرامی از دهان یا بینی خود بازدم کرده و بعد از هر نفس شکم خود را شل کنید.
بیشتر بخوانید: ۱۴ درمان خانگی باد شکم زیاد که حتما باید بدانید!
طب فشاری مچ دست برای درمان استفراغ
یک درمان محبوب طب سنتی چینی است که به کاهش احساس تهوع و استفراغ کمک خواهد کرد. از فشار برای تحریک نقاط خاصی از بدن برای تسکین علائم بهره می‌برند.
بیشتر بخوانید: تورم ناحیه شکم، ۷ علت مختلف و درمان آن‌ها با روش‌های پزشکی و خانگی
درمان استفراغ با نوشیدن مایعات بیشتر
در صورت استفراغ بیش از حد، نوشیدن مقدار زیادی مایعات برای کمک به جلوگیری از کم آبی بدن ضروری خواهد بود، حتی اگر برخی از آن‌ها دوباره استفراغ گردد. نوشیدن بیش از حد در هنگام ناراحتی معده استفراغ بیشتر به دنبال دارد.
مایعاتی که به هیدراته نگه داشتن بدن کمک کرده و حالت تهوع را کاهش می‌دهند موارد زیر را در بر خواهد گرفت:
- چای گیاهی یا نعناع
- لیموناد
- اب
- همچنین می‌توانید برای هیدراته ماندن، چیپس یخ یا بستنی بمکید.
اگر پزشک معتقد است که به دلیل استفراغ دچار کم آبی شده اید، ممکن است مایعات داخل وریدی (IV) در اختیار شما قرار دهد.
بیشتر بخوانید: چه اندازه سنگ صفرا نیاز به جراحی دارد؟
درمان استفراغ در طب سنتی با زنجبیل
مکمل‌های زنجبیل از قدیم‌الایم یکی از درمان‌های گسترده طب سنتی درمان سریع استفراغ کودکان و بزرگسالان بوده است.
بر اساس یک بررسی در سال 2016 زنجبیل برای پیشگیری و درمان تهوع و استفراغ در زنان باردار و افرادی که تحت شیمی‌درمانی قرار می‌گیرند، ایمن و مؤثر است.
این بررسی نشان داد که برای استفراغ چی خوبه، ترکیبات فعال زنجبیل، جینجرول‌ها و شوگاول‌ها، به تسریع تخلیه معده و کاهش تهوع صبحگاهی کمک خواهند کرد.
برای درمان حالت تهوع بدون استفراغ یک فنجان چای زنجبیل گرم بسیار موثر است. همچنین می‌توان با اضافه کردن یک قاشق چایخوری ریشه زنجبیل تازه رنده شده به یک فنجان آب جوش، چای زنجبیل تازه درست کرد و برای درمان استفراغ نوشید.
بیشتر بخوانید: اسهال چرب نشانه چیست؟ علل، علائم و نحوه درمان استئاتوره
درمان استفراغ شدید در بزرگسالان با میخک
اینکه چه چیزی برای استفراغ خوبه، باید گفت میخک به عنوان یک داروی عامیانه برای تهوع و استفراغ ریشه‌ای کهن و نقشی موثر دارد.
برای تهیه چای میخک، یک قاشق چایخوری یا بیشتر میخک به یک فنجان آب جوش اضافه کنید، سپس صاف کرده و بنوشید. همچنین از رایحه‌هایی برای درمان استفراغ بهره می‌برند که عبارتند از:
- میخک
- لیمو
- زنجبیل
- اسطوخودوس
- بابونه
- گل سرخ
- رازیانه
- نعناع تند
بیشتر بخوانید: درمان نفخ معده با روش‌های خانگی + داروهای موثر
هنگام احساس تهوع، چگونه از استفراغ جلوگیری کنیم؟
با مصرف مقدار کمی مایعات شفاف و شیرین مانند نوشابه، آب میوه (به استثنای پرتقال و گریپ فروت چون خیلی اسیدی هستند) و بستنی از استفراغ جلوگیری به عمل می‌آید. نوشیدنی‌های حاوی قند بهتر از سایر مایعات معده را آرام می‌کنند.
بیشتر بخوانید: عفونت آپاندیس و آشنایی با علائم و نحوه درمان آپاندیسیت در افراد مختلف
چه زمانی استفراغ یک وضعیت اورژانسی است
گاهی امکان دارد استفراغ نشانه یک وضعیت اضطراری باشد. در صورت داشتن علائم زیر حتما باید برای درمان استفراغ به پزشک مراجعه کرد:
- درد قفسه سینه
- درد شدید شکم
- تاری دید
- سرگیجه یا غش
- تب شدید
- گرفتگی گردن
- پوست سرد، لطیف، رنگ پریده
- سردرد شدید
- ناتوانی در نگه داشتن غذا یا مایعات به مدت 12 ساعت
بیشتر بخوانید: برای درمان اسهال چی بخوریم؟ ۳ دسته از غذاهای مفید برای اسهال
یادداشت پایانی درباره درمان استفراغ
حالت تهوع و استفراغ حاد معمولا در خانه قابل درمان است. استفراغ ناشی از آنفولانزای معده یا مسمومیت غذایی ممکن است به مراقبت پزشکی نیاز داشته باشد، به خصوص اگر بیش از یک روز ادامه یابد. هنگام ابتلا به استفراغ برای جلوگیری از کم آبی بدن باید مایعات کافی بنوشید و از یک رژیم غذایی ملایم پیروی کنید.
معمولا درمان استفراغ به علل ابتلای به آن بستگی \دارد. همه موارد استفراغ نیاز به مراجعه به پزشک ندارد. با توجه به علل زمینه‌ای، پزشک داروها و همچنین مایعاتی را برای کمک به درمان کم آبی توصیه خواهد کرد که در متن مقاله به آن‌ها پرداخته شده است.
سوالات متداول درمان استفراغ
1.چه زمانی برای درمان استفراغ باید به پزشک مراجعه کرد
– استفراغ بیش از 24 ساعت
– وجود خون در استفراغ
– داشتن علائم کم آبی مانند تکرر ادرار، ادرار تیره و خشکی دهان
– کاهش وزن به دلیل تهوع و استفراغ طولانی مدت
2. قبل از مصرف هر گونه داروی OTC برای تهوع و استفراغ، چه مواردی باید در نظر گرفت؟
– کودکان زیر 12 سال نباید محصولات بیسموت ساب سالیسیلات را بخورند
– داروی ضد استفراغ امکان دارد کودکان مبتلا به آنفولانزا و آبله مرغان را مبتلا به سندرم ری کند.
3. برای درمان استفراغ در طب سنتی از چه گیاهانی بهره می‌بردند؟
زنجبیل، میخک، چای نعناع و رایحه اسطوخودوس، بابونه و گل سرخ