درمان دل درد و دل پیچه به دنبال راه‌کارهایی برای خلاصی از درد در ناحیه شکم است که اغلب چندان شدید نیست و بلند مدت نخواهد بود. گاهی تغییرات یا اشتباه‌های کوچک در برنامه غذایی می‌تواند منجر به دل درد شود.
همیشه اما اینگونه نیست که دل درد و دل پیچه بعد از مدت کوتاهی خود به خود یا با درمان‌های ساده خانگی برطرف شود. دل درد گاهی می‌تواند نشانه بیماری‌های معده و روده باشد. پس اگر در فواصل زمانی کوتاه و مدام دچار دل درد می‌شوید؛ باید حتما آن را پیگیری کنید.
در این مطلب از مجله علمی سیوطب به بررسی دلایل و انواع دل درد و همچنین ارائه راه‌هایی جهت درمان هریک خواهیم پرداخت.
دل درد
دل درد یا معده درد، احساس بدی است که تقریبا اکثریت ما آن را دست‌کم یک بار تجربه کرده‌ایم. درد این بیماری گوارشی شایع، گاهی قابل تحمل و گاهی بسیار آزاردهنده است و بعد از مدت کوتاهی، برطرف می‌شود.
دل درد می‌تواند از قفسه سینه تا لگن احساس شود. دل پیچه گاهی شدید می‌شود و در ما احساس دفع مدفوع را به وجود می‌آورد حتی اگر روده بزرگ خالی باشد.
بیشتر بخوانید: ۱۲ درمان خانگی گرما زدگی؛ از هیدراته شدن تا تمر هندی
گاهی، ریفلاکس یا برگشت اسید معده به مری باعث دل درد می‌شود. اغلب در مورد درد شکم با تصور معده درد برخورد می‌شود اما درد در شکم می‌تواند از سایر اندام‌ها ناشی شود مثل:
- معده
- کبد
- کیسه صفرا
- پانکراس
- روده کوچک
- روده بزرگ
این اعضا، همه اندام‌های دستگاه گوارش هستند اما درد می‌تواند در دیواره شکم، پوسته بیرونی (پوست و عضلات) شکم نیز رخ دهد. گاهی دردی که در شکم خود احساس می‌کنید احتمال دارد از جای دیگری مانند سینه، لگن یا کمر شما نیز باشد.
بیشتر بخوانید : گرمازدگی و ۴ راهکار سریع درمان برای جلوگیری از عواقب خطرناک
درد شکم می‌تواند اشکال مختلف و معانی زیادی داشته باشد. ممکن است موارد زیر را تجربه کنید:
- خفیف یا شدید
- کسل‌کننده یا تیز
- سوزش یا درد
- ثابت یا متناوب
- موضعی (در یک نقطه) یا عمومی (در سراسر قفسه سینه تا لگن)
در نهایت، درد شکم یک علامت ذهنی است که فقط شما می‌توانید آن را توصیف کنید. از آنجایی که پزشک نمی‌تواند آن را اندازه‌گیری کند، پس همان چیزی است که شما می‌گویید. پزشک شما همیشه درد شکمتان را جدی می‌گیرد.
بیشتر بخوانید: دریازدگی و ۱۵ راهکار برای بیشتر لذت بردن از مسیر سفر
دل درد چقدر شایع است؟
همان‌طور که گفتیم، دل درد در بیشتر اوقات جدی نیست و خود به خود برطرف می‌شود. با این حال، این پدیده می‌تواند نشانه‌ای از یک بیماری جدی یا اورژانسی باشد. درد شکم باعث ۵ درصد مراجعات به اورژانس می‌شود.
بیشتر بخوانید: بای پس معده؛ از رویای لاغر شدن تا کمک به درمان بیماری قلبی
دل درد چگونه تشخیص داده می‌شود؟
پزشک متخصص از شما سوالات مفصلی در مورد دردتان خواهد پرسید. آن‌ها می‌خواهند موارد زیر را بدانند:
- محل درد کجاست؟
- درد چگونه است؟
- چند وقت است که درد دارید؟
- درد ثابت است یا می‌آید و می‌رود؟
- درد بدتر می‌شود؟
- درد در یک جا می‌ماند یا حرکت می‌کند؟
- چه چیزی درد را بهتر یا بدتر می‌کند؟
- چه علائم دیگری دارید؟
از پاسخ‌های شما، پزشکان سعی می‌کنند تعیین کنند که آیا به درمان اورژانسی نیاز دارید یا خیر. گاهی اوقات پزشکان فورا تشخیص می‌دهند که درد شما موقتی بوده و جدی نیست.
گاهی اوقات ممکن است به وضعیت جدی‌تری مشکوک شده و بخواهند آزمایش‌هایی انجام دهند. گاهی نیز نمی‌توانند در اولین برخورد به مشکل شما پی ببرند.
درد شما احتمالا کاهش می‌یابد یا ممکن است مجبور شوید برای بررسی بیشتر دوباره به پزشک مراجعه کنید.
بیشتر بخوانید: درمان بی اشتهایی کودکان و بزرگسالان و مبارزه با این احساس روانی نادرست
درمان دل درد
درد معده علل و درمان‌های مختلفی دارد. برخی شرایط، مانند سنگ کیسه صفرا یا آپاندیس، ممکن است نیاز به جراحی داشته باشند. سایر موارد، مانند زخم یا عفونت، اغلب با دارو کاهش می‌یابند.
گاهی اوقات ممکن است مجبور شوید یک دوره آنفولانزا یا سنگ کلیه را تا زمانی که از بین برود، پشت سر بگذارید. اگر موردی که باعث دل دردتان می‌شود را نمی‌دانید، حتما باید به پزشک مراجعه کرده و از علت آن مطلع شوید؛ به خصوص اگر این درد به خودی خود از بین نرود.
به یاد داشته باشید که حتی موارد خفیف نیز می‌تواند جدی باشد. با این حال، اگر فکر می‌کنید که معده درد شما با هضم غذا مرتبط است، می‌توانید درمان دل درد خود را با موارد زیر شروع کنید:
بیشتر بخوانید : اسهال چرب نشانه چیست؟ علل، علائم و نحوه درمان استئاتوره
استراحت روده
از خوردن دست بکشید یا فقط غذاهایی با هضم آسان مانند کراکر یا موز بخورید.
هیدراتاسیون
مقدار زیادی آب یا مایعاتی با فرمول هیدراتاسیون بنوشید.
گرما درمانی
یک وان آب گرم یا حمام را امتحان کنید.
بیشتر بخوانید: تورم ناحیه شکم، ۷ علت مختلف و درمان آن‌ها با روش‌های پزشکی و خانگی
داروهای بدون نسخه
- برای درد ناشی از تجمع گاز در معده، دارویی که دارای ماده تشکیل‌دهنده سیمتیکون (Mylanta، Gas-X)است می‌تواند به خلاص شدن از شر آن کمک کند
- برای سوزش سر دل ناشی از بیماری ریفلاکس معده به مری (GERD)، یک آنتی اسید یا کاهش دهنده اسید (Pepcid AC، Zantac 75)را امتحان کنید
- برای یبوست، یک ملین ملایم مدفوع، ممکن است به حرکت مجدد مدفوع در روده کمک کند.
- برای گرفتگی ناشی از اسهال، داروهایی که دارای لوپرامید (Imodium) یا بیسموت ساب سالیسیلات (Kaopectateیا Pepto-Bismol)هستند، احساس بهتری در شخص ایجاد می‌کنند
- برای سایر انواع درد، استامینوفن (آناسین بدون آسپرین، لیکیپرین، پانادول و تیلنول) معمولا مفید است. اما از داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs)مانند آسپرین، ایبوپروفن (Advil، Midol، Motrin)یا ناپروکسن (Naprosyn، Aleve، Anaprox، Naprelan) دوری کنید. این داروها می‌توانند معده شما را تحریک کنند
بیشتر بخوانید : درمان حالت تهوع با ۸ روش خانگی از کودکی تا بزرگسالی
درمان دل درد در خانه
برای تسکین درد شکم، می‌توانید یک پد گرم کننده را امتحان کنید. چای بابونه یا نعنا امکان دارد به رفع گاز کمک کند. حتما مایعات شفاف زیادی بنوشید تا بدنتان آب کافی داشته باشد.
همچنین می‌توانید کارهایی انجام دهید که احتمال درد معده را کاهش دهد. اقدامات زیر می‌تواند به درمان دل درد کمک کند:
- به جای 3 وعده غذایی بزرگ، چندین وعده غذایی کوچکتر بخورید
- غذای خود را به آرامی و خوب بجوید
- از غذاهایی که شما را آزار می‌دهند دوری کنید (مثلا غذاهای تند یا سرخ شده)
- استرس را با ورزش، مدیتیشن یا یوگا کاهش دهید
بیشتر بخوانید: درمان نفخ معده با روش‌های خانگی + داروهای موثر
درمان سریع دل درد در خانه
برخی درمان‌هایی که به سرعت دل درد شما را تا حدود زیادی آرام می‌کنند عبارتند از:
نعنا تند
منتول موجود در برگ‌های نعنا فلفلی، قرن‌ها است که به عنوان یک مسکن طبیعی برای کمک به مشکلات معده استفاده می‌شود. سعی کنید آن را در چای بنوشید، آدامس نعناع بجوید یا آب نبات نعناع را بمکید.
سرکه سیب
اگرچه به خودی خود طعم آن خوشمزه نیست اما می‌توان این غذای اصلی را با قاشق غذاخوری مصرف کرد تا ناراحتی معده را خنثی کند. سعی کنید آن را با یک فنجان آب و یک قاشق چای‌خوری عسل مخلوط کنید.
اسیدهای داخل آن می‌تواند به کاهش هضم نشاسته کمک کرده و باکتری‌های روده را سالم نگه دارند.
بیشتر بخوانید: برای مسمومیت چی خوبه؟
زنجبیل
زنجبیل از زمان‌های قدیم برای کمک به درمان معده درد استفاده می‌شده و علم ثابت کرده است که واقعا می‌تواند کمک کند. زنجبیل یک ضدالتهاب طبیعی است و می‌توان آن را به اشکال مختلف آب نبات، کپسول یا چای مصرف کرد، اما ریشه زنجبیل تازه برای از بین بردن درد معده بهترین است.
چای بابونه
بابونه که مدت‌ها است به عنوان یک داروی خواب‌آور شناخته می‌شود، می‌تواند به عنوان یک ضدالتهاب نیز عمل کند که به آرامش عضلات معده و کاهش درد ناشی از گرفتگی و اسپاسم نیز کمک می‌کند. قبل از رفتن به رختخواب آن را در حالت نشسته امتحان کنید.
بیشتر بخوانید: عفونت آپاندیس و آشنایی با علائم و نحوه درمان آپاندیسیت در افراد مختلف
درمان دل درد ناشی از پرخوری
- عرق نعنا
- ترخون
- معجون مخلوط نعنا، گل بابونه، رازیانه، ریشه شیرین‌بیان و ریشه گل‌ختمی
- زیره سیاه و سبز
- زنجبیل
- دارچین
بیشتر بخوانید: انواع جراحی معده؛ از لاغری تا درمان سرطان معده و گاسترکتومی
نکاتی مهم در ارتباط با درمان دل درد در بزرگسالان
درمان شما بستگی به علت دردتان دارد اما می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
تسکین درد
ممکن است درد شما به طور کامل با مسکن از بین نرود اما باید کاهش یابد.
مایعات برای درمان دل درد
شاید برای اصلاح از دست دادن مایعات و استراحت به روده، مایعات به داخل ورید وارد شوند.
داروهای درمان دل درد و دل پیچه
احتمالا چیزی به شما داده شود که استفراغتان را متوقف کند.
بیشتر بخوانید: ۱۴ درمان خانگی دل پیچه و عوامل ایجاد این بیماری
روزه‌داری برای درمان دل درد
امکان دارد که پزشک از شما بخواهد تا زمانی که علت درد شما مشخص نشده چیزی نخورید یا ننوشید.
بیشتر بخوانید: علت بی اشتهایی؛ از عوامل ژنتیکی تا دلایل روحی و روانی
توصیه‌های مهم در ارتباط با درمان دل درد
- مصرف قهوه و چای را کاهش دهید و استفاده از الکل را متوقف کنید زیرا این نوشیدنی‌ها می‌توانند درد را بدتر کنند. وقتی دوباره به شما اجازه خوردن داده شد، با مایعات شفاف شروع کنید، سپس به سمت غذاهای ملایم مانند کراکر، برنج، موز یا نان تست پیش بروید.
- ممکن است پزشک به شما توصیه کند از مصرف برخی غذاها اجتناب کنید.
- استراحت کافی داشته باشید.
- برای کمک به کاهش برخی از انواع درد، آنتی‌اسیدهای بدون نسخه را امتحان کنید.
- از مسکن‌های خفیف مانند پاراستامول استفاده کنید، بسته را برای دوز مناسب بررسی کنید.
- از مصرف آسپرین یا داروهای ضدالتهابی خودداری کنید مگر اینکه پزشک مصرف آن‌ها را توصیه کند. این داروها می‌توانند برخی از انواع دردهای شکمی را بدتر کنند.
بیشتر بخوانید: سنگ کیسه صفرا؛ ۱۵ عامل خطرساز را بشناسید
چه زمانی باید برای درمان دل درد به پزشک مراجعه کرد؟
زمان مراجعه به پزشک فرا رسیده است اگر:
- شکم درد شدید دارید یا درد چند روز طول می‌کشد
- حالت تهوع و تب دارید و نمی‌توانید غذا را برای چند روز نگه دارید
- مدفوع خونی دارید
- هنگام دفع ادرار، درد و سوزش دارید
- در ادرارتان خون دارید
- نمی‌توانید مدفوع را دفع کنید، به خصوص اگر استفراغ نیز دارید
- در روزهای قبل از شروع درد شکم خود آسیب دیده‌اید
- سوزش سر دل دارید که با داروهای بدون نسخه بهتر نمی‌شود یا بیش از 2 هفته طول می‌کشد
بیشتر بخوانید : درمان سندروم روده تحریک پذیر؛ راه‌هایی برای کاهش درد و دل‌پیچه
درمان دل درد پریودی
مواد غذایی زیر به درمان دل درد زنان کمک می‌کند:
- ماهی‌های چرب مثل سالمون، ساردین و ماهی دودی
- روغن ماهی
- گردو و روغن زیتون
- برگ‌های سبز خوردنی مثل کلم پیچ و کاهو و گردو
- کلم بروکلی، کنجد
- ورزش منظم
بیشتر بخوانید : درمان سیروز کبدی؛ راه‌های مقابله با تنبلی کبد
یادداشت پایانی
اگر به طور دوره‌ای معده درد دارید، تنها نیستید. ناراحتی معده می‌تواند ناشی از استرس و رژیم غذایی تا موارد جدی‌تر مانند سندرم روده تحریک‌پذیر، بیماری سلیاک یا سرطان روده بزرگ باشد.
در حالی که هیچ مقایسه‌ای برای مراقبت از سوی یکی از متخصصان گوارش با تایید هیئت مدیره ما وجود ندارد، بسیاری از دردهای معده را می‌توان به راحتی در خانه درمان کرد.
با این حال، اگر مشکلاتی مثل درد مداوم یا شروع ناگهانی علائم شدید دارید، درمان پزشکی همیشه بهترین گزینه شماست. درد شکم دلایل زیادی دارد که برخی از آن‌ها جدی‌تر از بقیه است.
چیزی که شبیه معده درد است شاید از اندام دیگری در شکم شما یا خارج از دستگاه گوارشتان باشد. اگر درد شکم شما بی‌دلیل، مداوم یا شدید است، همیشه به دنبال درمان دل درد باشید.
بیشتر دردهای شکمی بدون درمان خاصی از بین می‌روند. کارهایی وجود دارد که می‌توانید برای کاهش درد و درمان دل درد انجام دهید مثلا یک بطری آب گرم یا کمپرس گرم را روی شکم خود قرار دهید. یک حمام گرم بگیرید و مایعات شفاف مانند آب زیاد بنوشید. سوالات خود را با ما در میان بگذارید.